장음표시 사용
21쪽
tra bubone fidei non procedat in omni b. ut declara Bar. in . ii aere f. de co quod ccrto loco, de in l. alia a.de in litem iurando, tamen illa sua responsio non tollit ara ina ruin illa ello quod sit disserentia intcr actionem exicis. V actionem ex cotractu bone fidei' io ad c .i quae ex postf-cto conting in praeter c ultra intentionem contrahentium, prout in del.:tionetur. imenti in lites res debita non solii .itur. ut dicitur ind. alias,
ct quo ad interella casu quo solutio non fiat in loco daei nato solutioni ut dicitii inci l. si haeres iuncta l.in bone fideia de eo quo certo loco notamen elidissercntia in his quae censeri polli intdisposita a principio exilitentione cotrahent tu, ex quo non minus in tella quam in contractib.
bone fidei sit larga interpretatio uoluntatis. Nec obstat quod sadducebatur in contrarium uidelicet non esse aequum ut debitor in cotractu bone fidei in quo exigitur exuberantior bona sidc , consequatur commoda huius quasi nouationis,
liberatione ab obligatione rei principalis propter suam mora .ue perfidiam in non obseruando promissa. Respondatir quod debitor non cosequitur istud commodum ex mora seu perfidia sed ex poteti te sibi reseruata in celebratione cotrac.. xin ipsoactu contrahen di,ut expresse dixit Bar.hic inra. solutione.& in . oppositi5e. Et propterea in exemplo Preuto cocludo quod cxistete coditione fiet quasi nouatio. solum editio censebitur defundo Seiano ct fundus Titianus desinet sie inuenditione Quam Et decisione in
specie firmat Benedictu de Plubmo in . si quis a socios pro socio.que hic refert 'sequitur Rip.ratu sq. Est uerum metunt rarium allegatur de
ciso Decii consxii.qui in terminis deciditur ubi Socer promisit centum in dote Genero sol uenda in coelo termino.' si no oluiiset ex nuc. prout ex tunc iuabat in solutiam fundum, pela'so termino.& commissa poena non fit quasi nouatio dictae promissioni usu conititutionis do iis,quinimo Cener posset,elapso termino, agere
ad pecuniam Ad hanc decisione responda Rip. Q est dubiaci sorte no uera per praedicta. Tu lero aduerte ista decisio nihil obstat, nec loquitur intermini nostris. Nam n o loquimur ubi obligatio rei principalis,&poenalis inducitur ex
eadem dispositione seu contractu bone fidei vi in casu Decii oblistatio principalis fit, ct inducitur in contractu dotis.& obligatio dandi funduindi: cim ex contractu dationis in solutum unde nulla roneso agi de quas nouatione utri dictu fuit in a.conclusione,tanto magit in casu decisio. Decii uidetur actum quod novi a quasi nouatio
cum actum sit. quod landus sit &censeatur datus insolutum pro dictis centum. Quo.n possct dici facta datio in solutima pro illi centum, si desin rentilla in obligatione fateor qui dein quod deν ciso Decii non procederet casu quo dictum eci, Iyromitto tibi centum in dotem si illa centii
non dedero intra ale tempus, constituo ex nuctibi fundum in dotem . uel promitto tibi funduin doteminitia hoc casti cum promisso quantiotatiς.& promissio fundi sint factae in eodem co- tractu dolis,omnino inducerctur quasi nouatio.
de esset id e casti cum decisione Benedicti de Plabino I relata ira uideretur et in casu illo promi sor reserualia in sua pote late an uellet dotem Lia in quantitate, uel infindo quod notabis
Q ' cro ad aliam oppositionem .stu diistinctionem Guil .distinguentis inter principale ob ligationem iri en.&principalem obligatione tutis ciuilis. qua etiam secuti citati in Iaco . Ruti& a quam reprobat Bar coiter Doc. per ea
quae dicit Bar. dicedu est . ut dixi salidelicet quod quando principalis obligatio inducitur ex alio contractu,seu dispositione diuersa a contrὸ tu,&dispositione poenali, nunquam nouatur per pinnatem .siue sit iuri en .siue iuris ciuilis, ubi uero ex eodem mei contractu seu dispositione sena per nouatur,suestiuri cn. siue sit iuri ciuilis. Et pata ex praedictis Aduertendum tamcnest
ad idquod Bar. dicit respondendo ali duo socie.
talem s pro socio Nam uult duo. Primo quod in casti illius tex. illa dispositio non fuit coaequa .lis sed poenalis tantum .dc in hoc benedicit, qua uis illa stipulatio poenali incipiata conuentioe eorum .de quibus in contractu principali, ut ctum fuit declarando sensum illius tex. iDum et dicit Aa . quod si esset adiecta stipulatio coaequali quod fuisset nouata illa principalis
obligatio . Ractio. pro socio. quod si post illa. coaequale sit,secuta sensiti stipulatio poenalis per illam non suillat nouata illa obligatio actio de
re principat quae oritii ex illa stipulatione coaequali.&quod istud et de mente d. l.duo societatrem si bene aduertatur. Opinio Bar.est vera,&demente illius tex. nam silla obligatio coaequalis nouat obligationem dc actionem ex illo princi pali contractu societatis. ut uult tex .ille impostabile est Q ipsa coaequalit istipulatio powit nouari per poenalem. Ratio, quia quasi nouatio fit dum res principali desinit esse in stipulatione,& sola
censetur esse poena. utri deductum d declaratu in
saepius fuit. Si igitur fieret quasi nouatio ipsiuxilipulationis coaequali necetne esset dicere, quod res principali desineret esse in stipulatione xsolum cena intelligeretur promissa, ct propterea
22쪽
non posset nouari obligatio ct actio ex principali contractu societatis, qitia res principalis no uidcretur deducta in stipulationen praeci se, sed solum ita demu si paena tisi comitteretur, ut dictu fuit Sa necisse eli si debet fieri nouatio, Q praecise res ipsa in stipulationem deducatur,ut praesupponit te cille,si uis Q res ipsa principalis it praecise deducta in stipulationem, ita ut non desinat esse in stipulatione percomistione parnae,omni . nocessabit quasi nouatio. Ita credo quod uoluit dicere Bar.& bene loquitur Aduertendum est tamen quod haec dicta Barti sunt exemplificanda secundum ea quae supra dixi circa declaratione d.l. duo cictatem,ut intclligatur esse tipulatio
de ipsa re principali coaequalis quando est stipii Iatio distincta a stipulatio paenali, uel quia sit tala stipulatio de re principali absque alia stipula tioe parnali uel quia stipulatio paenalis subsequatur post perfecta &absolutam lipulatione de re principali puta quia sit dictu ,ea ita dari, steriue spondes, tu respondeas spondeo, sit persocta ista stipulatio subdatur alia stipulatio in hi sic
modun Si ita data,factave non erunt,XX dari. Nam si dictum esset solum Ea ita dari fieriue,etsi ea ita data,factave non crant XX.dari, noessent
duae stipulationes sed una in qua simul de de re principali,& de paena disponitur,4 non posset dici stipulatio coaequalis. De hoc uero, quod hic dicit Bar.uidelicet illo iure fibrum praesumi noMationem non tantii quando post prima conuetionem adiiciebatur stipulatio coaequalis,quae cotineret plus sedet quando solu tantundem, pcri qui illam fructu &d scire debemus Leo in quo ut etia aliqtii hic dixerct Bar uiditur uoluisse oppositum in .pen infra de preto.stip. . non discutio quia non pertinci ad materiam legis nostrae. i. Quo uero ad alia scptimam opinione in , scildistinctionem Dini quod principalis obligatio
non noueriar, nec transfundatur in poenalem antequa stipulator eligat agere ad paena, sed nouc. tur postqua elegit. Quam di itinctionem Iaco. MArena.& Alex. admittunt in contractibus it icti iuris,sed non in contractibus bone fidei Pau.ue ro de Cast in . praedia .de actio .empti admittit in principali obligatione ex causa lucrativa, sed non in principali ex causa onerosa.Concludedsi est, et ista distinctio, opinio nullo castio procedere utetia concludunt coiter Doct poli Bar. θ' quia nunquam nouatio fit per electionem paenae. Nam si loquimur in ea principali,quae indu citur ex eadem dispositione cum paenali,clarum est quod nouat in comissioe paenae eo ipso quod existit conditio aenalis,uteii casus ind.l.obliga.tiomam serit si .in his uerbis. Et existens sequus DE UIR B OBLIG. Iaconditio transserat priorem in se, est etia text.in I. litem si ita vad .fal.quem lite allegat Bar. Et licet Alex. hic col. ante . solvat. Tamen solutio sua adtex. ind.l.obligationum fere i. non tollit argumentum de illo tex in pr. aedictis uerbis, sequens codillo c. Aut uero loquimur in principali obligatione,quae non inducitur ex ea lena dispositione .c qua poenalit quo casu non inducitur nouatio per commistionem paenae, tunc ut non inducctur per electionem paenae, uerum solum poteibinduci per exactionem paenae ope exceptionis doli, secundum distinctionem de qua infidicemus t .praedi s de actio empti l .siquis a soci, pro socio. Quo uero ad opinioned illinctione Barciqua coiter approbant Doct.ut attellantur Alex. de Mod. hic, quod principalis ex causa onerosa nunqua nouatur per paenalem sed nouetur principalis ex causa lucrativa per rationem, de quapc Bar. hic dicod. im est,uta dixi,uidelicet quod nullo modo possit procedere Nysi principalis inducitur ex contracha, seu dispositione diuersa ab illa,a qua inducitur poenalis, nunqua fiat quas nouatio periet nateri etiam quod sit ex causa lucrativa,i ita dictum fuit in I. conclusione. Si uero inducitur ex eode contractu iaci dispositione. ex quapaenalis. semper nouatur per paenalem et qucla sit ex causi onerosa, ut probat tex .id apud celsum .. labro sue excep. doli,ct in d. l. si qui a socio,& id. l. praedia, ct inci .l.qui Romae β.duo fratres inducendo, uti dixi in tertia conclusione& eo maxime,quia tex.noster hic desinci .l. obli rationum sere , .si. loquuntur peracralltcr no halta distinction an ol ligatio illa de re pris icipali sit ex causa lucratiua uel ne Nec obstatini rodin causa Onerosa,paena uideatur adiecta in fauo rsi creditoris,q. si pignora I. dere Iud. qui, lutio est,ut statim sululam. Dum Bar. hic uidetur uelle quod in ca onerosa. poena uidetur adiecta in fauore creditoris,sed
in causa lucrativa in fauorem promissoris, S infra in . oppositione dicit quod solum inspicitur animus promissioris quod e seam reseruasse in potestate sua quid eorum solueret in casu, quan . do simul S semel stipulor fundum dari, non dederis paenam,aduertodum est Bar.firmare noluisse hanc distinctionem inter cam lucrativa,&onerosam in casu quo promissio paenae non fiat simul in eadem dispositione cum principali, nahoc casu praesupponit nunqua posse dici factam promissionem paenae in Diiorem promitaris, sed solum in fauorem creditoris sues ea lucrativa,sue oncrosa. Et istud est quoties post cotra Oa obligationem de re principali ex interuallo
23쪽
. adjicitur promisso poenae. Hoc enim casu in tollendo obligationcm iam quaesitam inspici debet
animus creditorix,ut dicit Bar. in .oppofωdixi vinci conclusione. Idcira quando codem tepore fit pronaissio de re principali dispositione se ii cotractu diuersi ab eo, in quo sit promissio poenae, quia ex hoc apparet quod uoluit obligationem de re principali else praecisam, non auten sub illa conditione si poena non committatur. Nam ubi ageretur et poena comitia solum est et in obligatione dispositione poena diceretur unus tantu contractus,non duo, ut dixi s in secuda tertia conclusione,& ideo non pol censeri adiecta poena nisi in fauorem creditoris & Bart.
recte sensit. si ita ud uoluit sed in casu quo promisso poenae fiat simul in eadem dispositione cum poenali firmat Bar hanc sua distinctionem inter
cam lucrativam,& onerosam ut ubi causa sit lucrativa, tunc dicatur facta in fauorem promissis. ris sed ubi sit onerosa in fauorem creditori , Bar. in hoc ,iudicio meo. non recte sentit na hoc
casu licet causa sit cinerosa teneraliter,d indistincte concludendum est, quod uider ur facta Et in fauorem promissori . Ratio est . quia in actu cotrahendi obligatione de re principali. de poena,simul intuemur animum promitaris, quate nus uerba illi potant adaptari,siue sit causa lucrativa, siue sit causa onerosa l. quicquid adstringendae in principio. s. eo undecu uerba isto casu norepugnent quin censer possit actum, Q res principalis sit in dispositioned obligatioe ita dem si
si poena non committatur alias solii poena sit,&censeatur esse in obligationed dispositione, propterea praesumitur eum fuisse animum promiseseris. Ad quid .n simul in eadem dispositione fieret promissio de utroquevi non separatim in diuersic dispositionibu nisi ad hunc essectum quae ratio militat,ut dixi siue sit c.causa lucrativa siue ex causa onerosa,& licet Bar. hic distinguat inter unum latium casum in tamen in .oppo non distinguit. Et aduerte, quia nodico simpliciter poenam si adiectam in casu isto in Duorem promistaris prout aliqui Moder.arbitrantur uelle Bar.& ideo reprehendunt,sed dices promis. sio de utroq; i.de principali. de poena censea. tur in fauorem promittaris ficta simul.& similitera in fauorem creditoris dicatur facta separatim,ubi contingat fieri separatim. Illud igitii et fiat promissio separatim est ad fauorem creditoris, et uero fiat simul est in fauorem promissori quamuis poena possit utroque casu dici adiecta
in fauorem creditor it Et hoc puto fuisse demente Bar hic in I. oppositione,& haec est ueritas. Dum Bar.in s.oppositione xcoiter doςxoncha HIERON TORN. Ir dunt, i conuentionem liberatoria non nouari per obligationem poenale per tex .in l. rescriptu. si pacto.f. de pac.& dicunt rationem esse quare non ita nouetur prout principali conuentio obi8 ligatoria ' quia saliora biliores ad conseruanda
conuentionem liberatoriam quam obligatoria argumento lorianus. s.lit. I. &quia essetius qui qu. aeruntur ex convcntione liberatoria, uidelicet exceptionis .iusno cadunt in nouationem . quae est unius Oblig.itioni in aliam transfusio. l. I. in princ. infra de nou.itio Aditertendia est Q coclusio est quidem uera indubitata, quia de ea est
casus in d. l.si pacto. Est et ultra doc.concludens Is ratio. 'mam' totiet post conuentionem tib
ratoriam apponitur couentio poen. ae . qu. e sit obligatoria omnino censeri debent duae distinctae
conuentiones seu dispositiones, Non. n pol censeri una dispositio in qua simul disponatur deliberatione ab una obligatione 4 de obligatione poenali, quia liberatio no potest induci ex dispositione obligatoria nec obligatio poenae e conuentione liberatoria,& sic una conuentio n5 potest transfundi in aliam undensi potes fieri quasi nouatio Nam uta.dictum fili tino conclusio ne non pol esse ista quasi nouatio nisi quoetes intelligitur dispositum in una dispositione de re principalid de paena simul 4 illa est melior ratio quam ratio Bar.&Hoc.Nam esto et exceptio
xliberatio postqua in fuit quaesita vi praecise deducta in dispositionem, non possit tolli permo.
Uationem non tame propterea pol inferri quin
possint cadere in quasi nouatione, quae fit per dispositionem poenale quonia isto casu non intelligitur praecise dodii illa in dispositione, sed ita de imum,ia paena non sit comissa, inuas nouatio non pertinet ad tollendum executionem ueluti iam quaesitam sed ad denotandu , non sit se praecise coirentio deliberatione, sed blum in casu quo paena non sit comissa,&in casu, quo paena sit c 5missa, intelligatur solum facta tonuentio de ipsa paelia,non autem de liberatione.
Hinc in sero ci sitiam dispositio paenalis esset
de conuentione liberatoria puta quia dictum es.sci. Promittis non petere filiadum & casu quo aliter fiat. promittis non petere domum Q illo casu fieret quasi nouatio ita utraq; promissio cerv seri potvi in eade itipulatione seu conuenti ne de non petendo. Haec hoc casu obllarent rationes Bar.&doch.Nam ccssaret prima uidelicat a fauorabiliores ad conseruandu liberationem, quia secunda poenali xeli et liberatoria. Non etias nda,et liberatio Sexceptio non possit tolli
per nouatione, quia hoc procedit quando de ipia liberatione, exceptione esset facta praecisa di
24쪽
IN L. ITA STIPULATspositio seu conuentio,non aute in casu isto quasi nouationis quando ea ratione dicitur facta quasi nouatio quia liberatio,& ius exceptionis non censeatur praecise deductu in in notiationed ista opinio mihi uidetur probabilis,nec doct.uidcntur uelle contraritim quia loquantur quando dispositio poenalis esset obligatoria. a Quo uero ad illud dictu in Bar. uidelicet exceptionem iam quae litam non posse tolli per nouationem reprobatagio. in . in ii. secudae glos magnae.infde praeto. ilip Ba bene la uitur,na
aduertendum est, et ius exceptionis pol quidem tolli in consequentiain perempta illa actione,aduersus quam competit, ita illa exceptio no porrigitur aduersus lil.im secunda actione nouante,
nisi secundum distinctionem de qua per Bartunt alta in denouati Et de qua dixi in Rub. s.eo &si in iliter perempta causa illa propter qua cope'
tit illud ius excipiendi. Exepli gratia Dominus domus, quae palla fuit damnum, habet ius excipiendi contra Dominum domus ruinosae agentem,ut tollat rudera,aut non tollat nisi prius cauerit de damno infecto,& pro praeterito xiuturo damnes praetor ait .la. s.dedam. insec. Da. ta igitii caritione finituro celsat causa, propter
qua competit illud ius excipiendi,&ideo dicitur in consequcti a finiri ipsum lasexcipiendi, xit
procedunt quae dicit Bar. in Li., I. ins de praeto. stip.Tamen ius exceptionis ia quaeseu non potdirecto tolli per nouatione, de licet per alia nouationem possit tolli aequitas, super qua fundaturius exceptionis l. qui aequitates de excep. doli, non tamen propterea tollitur ipsum ius excepi. ipso iure quasi per nouatione, sed solum opera tur illa secunda conuentio quod contra illam exceptionem detur replicatio .l.si unus .pactus nepeteretas de pac. Dum etiam Bar. xcoiter doc.
a in s. oppositione concludunt' non fieri quali nouationem quoties obligatio rei principalis csi fertur in personam unius Mobligatio poenae in personam alterius Conclusio est uera indubitata,nam de illa est casus, quem ipsi allegant in .
I .acisi. in desti p. servoru , a me dubium est der5ne,quare intervenciis nouae persona in oblig
tione poenali impediat hanc quasi nouationem in casu isto,ubi censeretur quasi nouatio, si nou
persona non interuenisset cum tamen alias interuentus nouae personae iure isto starum faceret et praesumeretur nouatio,Nam ratio Bar .in d. h. Ninn.quod tradituma decond.& demon. quod interuentus nouae personae ex parte stipulatoris non inducit praesumptionem nouationis sed se lum ex parte promittentis, non evacua difficulistatE,quia in casu isto quaeritur non dorone, tu . UIDE UERB OBLIG. I 3re non faciat praesum quasi nouatione, sed quare impediati tu quas nouationem, quae citra interuentum nouae personae filisset inducta eo maxime, quia in illa quasi nouatiotie,quae sit inapso actu contrahendi inspicimus animu prona illa
ris, ut dicit Bar in 7.oppositione Uerana .rtio, ne ponit tex. in l. L. β. h.de stipsa. r. at o sit, quia
uideri debent in casu illo ducae lipulationes, seu dispositiones. Nam in casu illius tex perinde est ac si uterq; dominus esset istipulatus. uidelicet Titius stipulatu Heli et dece Kalendis,d Meuius ili putatus esset uiginti sub conditione, si illa decem non dedisset Titio δε sic essent duae istipulatisses prout et dicit lex in d. l. I. Dcoi seruus, ct omni casu, quo obligatio rei principalis confertur in personam unius,&obligatio paene in personain alterius,censentur duae stipulationes, quia unus censetur stipulari rem principale alius uero poenam. Vides igitur cli quoties e sentur duas dispositiones distincte cessat nouatio, & quoties censetur una&eadem dispositio de re principali &de poena,quod semper dicimus esse nouatione. Iuxta tamen praedicta stat dubitatio,an saltem in casu illo quando obligatio rei principalis si scrtur in persona unius,o obligatio poenae in perasonam alterius per exactione factam ab uno in ducitur liberatio ex alio pro concurrenti quan titate de quo non tangunt Dot hic, sed in i si insulam L .dum quaerunt an sit promissa pur. gatio morae quando poena consertur in persona tertii. Ibi dicemus. Dum Bar.&alii in . oppoxa sitione concludunt tri licet isto iures orti non praesumeretur uera nouatio, ubi secunda stipulatio coaequalis minus cottitereti qui usum fructus eo.l.qui usum fructum qui actum in de nouatio,qllod tamen praesumeretur quasi nouatio,
principalis obligationis per poenalem,nsi obstate et poenalis minus contineatic rationem, de qua perea hic. Conclusio ei litera indubitata,
i, ubi de re principali,& de poena simul in eadedispositi de disponitur,fit ista nouatio quavis sit
minus in poena Adnotanda tamen sunt plura, quae Bari praesupponit in rone diuersitatis inter
nouationem ueram. quasi nouationem, quae
sit per poenalem obligatione. Suntan .notatulabgnadicet alii non aduertant nam praesupponit quod obligatio iam contracta,uel quaesita n5 tollatur per poenalem stipulationem . seu per quasi
nouationeni. sed solum per stipulationem com qualem. per ueram nouationem sed per qua
si nouationem. quae fit per poenalem tolli sola illam principalem obligationem , quae simul&semel contrahitur cum poenali ita colligitur . dii
25쪽
lationem coaequale, iccirco inspici animii lipulatoris quia agitur de tollendo obligationem iam contracta 'uae: ita sed in quasi nouatione. qu. aetat per poenale muccirco inspiciatur animus pro millaris,quia fit in actu contrahendi du simul et semel stipitio re principalem,de poena, ii illa nodctur. Et in hoc praesupponit illud, quod dixi vi prima conclusione uidelicet per poenalem nunquam fieri quasi nouationem principalis obligationis iam cotractae uel quaesitae antea ex aliquo interuallo.&mirum est q aod in superiorib.Bari tantuna laborauerint circa solutionem lex ind. l. apud celsi labeo quia potuit dicere ideo posse fieri quasi nouationem per poma le,ex quo illa principalis obligatio erat inuaesita ex sentetia antequam contraheretur stipulatio poenalis. Praesupponit etiam et quas nouatio non dicatur fieri nisi in actu dum csizrahitur illa obligatio prii acipalis,& in hoc dicit illud ide quod tibi s. decla
raui in concit irone.Na illa est ratio quare dicatur quasi nouatio non autem uera, ut ibi dixi.
Dum et Bar.dicit c ubi quis stipulatur simul
di semel rem aliqua.& si non detur. poena, uidetur reseruatum infacultate promissoris quod earum solueret,non obitante ciminia sit in poena,pertex .nostrum hic adfi.xini si quando hae res de ce L. Intentio Bar.fuit, ut et dixi declarando eius uerba circa 8. solutionem. qirando
quis stipulatur rem.& deinde in alia diuersa 'separata istipulatione stipulatur poenam tunc non pol videri reseruatsi in ptate promisi bris quod eorum sol trerct.quia patet, et a principio se obli pauit praecise ad rem principalem, Sed ubi simul& semel istipulatur quis rem principalem, pinnam uiderii reseruatum in potestate promissorris, quod eoru solucret, et ab ista praesumptione,quae colligitur ex eo .qilia simul e semel facta ibit stipulatio de utroq; . non sit recedcndu proopterea quia minus sit in poena, quemadmodum in legato alternatiuo, quando uerba reseruntur ad grauatum, colligitur praesumptio et clectio se grauati, at notrii l. legato generaliter de leg i Ab ista praesumptione non receditur, qua uis minus si in secundo. quam in primo ut in d. l. si qua domhaercs. Et hoc modo declarado apparet Q Bar. bene loquitur, is eiu opinio probetur noso lum per tex .nostrum ad finem .sed etia pertex. in d 6 haeret. Quicquid dicant Alex.&alii Mod. hic . Dum etiam Bar.in octaua oppostione co 3 cludit' et in poenalibus, quae in locum alterius subrogantur diuersitas rei quae uenit in secunda menali non impedit quasi nouationcm . licet in duabus stipitiationibus coaequalibus diuersitas rei,quae uenit in secunda, impediat ueram nou se
tionem Iundum cornelianum in fide nouatio. Sensus Bar.non fuit dicere; in uera nouatione
quae fit per stipulationem coaequalem illa stipulatio nouans no subrogetur ii locun prioris obligationis quia si hoc uoluisset dicere, male fuissct
locutus quia in uera nouatioe sit translatio prioris obligationis in sequentem . . in de nouat d obligatiotis actio secunda nouans sequitur na
tiaram priori obligationis nouate, tanquam in eius locum subrogata iuxta tradita per Bart. in .
aliam in de nouat.&quae dixi in Rub. adi. eo. Sed intentio mir. it dicere Q licet in uera nouatione. Secuda obligatio subrogetur in locu prioris . no tamen obligatio de una re subrogatur in locu obligationis de alia re. Et idco diucrsitas rei, quae uenit in secunda facit praesumi ni, adesse animum nouandi,quia hoc est praeter. ultra naturam uere nouationiς. Sed quia in poenalibus obligatio de una re solet subrogari in locum obligationis de alia re. iccirco diuersitas rei, quaerae
iiit in poenali non impedit quasi nouatione, quae fit per poenalem. Reiecta opinione glo.quae ubi.
que tena contrarium. Dum etiam nar .in 9.op
q ostione concludit dispositio . h. C. de nouatio. quae corrigit iura antiqua loquentia de nouatione, non pr edit in quasi nouatione quae fit pericenale, proptereas circa illam materia nouationis nil sit immutatu per iura noua opinio Bar.est coiter approbata,ut hic dicunt l. de iter Mod. xlicet las hic,& in .fina si qui iniuςuptatus no ierit cina.rescriptum .si pactos depac.&int .s stipulatus fuero te Sisti sco. so
'iatur opinionem glo contra Bar. per quaedam e quibus per e tMalen Opi. Bar .d cois, iudicio meo et uera,pro cuius comprobatione ,esblatione eoru quae adduc situr in contrariu aduertendum miri od dispositio d.l. n.&tex. in praetcrea instri it .mo.toli obi loquitur' ando per aliam secundam sipulationem agitur de tollen do obligationem iam contractam. quaesitam antea ex interuallo, ut expresse colligitii ex d. l. fi .in his uerbit: Nihil peia itus priori cautele immutari, sed anteriora tare. posteriora illis incrementum accedere &in his uerbis: Nisi spccialiter remiserint quidem priorem obligationem,& hoc expresserint .Q secundu magis pro ante riorib elegerint. Quod etiam colligitur ex tex. ind. 6 praetcrea. dum dicit: Tunc nouatione prioris obligationis fieri,&du dicit Qund propter
nouationem prioris obligationi conuenerint . Et dum etiam subdit Alioqui manere pristinam obligationem, 'scciandam ei accedere igiturno pol procedere in quasi nouati . quae fit mr poenale,quia per illam non agitur de tollendo obli
26쪽
gationem iam contracta S liaesitam, sed solum agitur in ipso acti contraliendi de impediendo obligationem de re principali contrahenda, ut a latius declaratum fuit sinia siclusionet facilius
enim impeditti actio contrahenda, quam a si tractat ali mi r .patre fumoso s.de his qui sunt sui uel alien . iv.' quia in tollendo obligatione iam quaesitam intuemur animu creditoris, Sed in impediendo,diim contrahitur, obligationem con
trahendam. intuemur animum promitaris, ut
per Bar.& alios in .oppos&a.dictum fuit AG cedit,quia cum d .l.fi.& d. 6. praeterea expresse reoringat suam decisione ad casus, quando agitur de tollendo obligationem iam antea ex interuallo quaesitam nulla rotae pol tractari de extens dicta decilionis ad casum quando in actu cotr,
hendi agitur de impediedo obligatione rei principitis contrahenda,&nondum quaesita. Ex quibus patet clara solutio ad ea, quae in contrarium adducum pernas hic. Na dum dicit quod dispod'.qua loquitur de nouatione dcbet extendi ad quas nouationem licet non sit proprie nouatio,
sed solum Iargeo im proprie. Na illa roscripta
in lege uidelicet ut tollatur ani biguitas iuris ue. teris militat et in quasi nouatione, attento quod etia in correctoriis ex idemptitate ronis scriptae
in lege est licita extensio, maxime de strictasigniscatione uocabuli ad latam l.his solis in ueraatite cautum putamus C.de reuocan .donatio,& ibi
Bal .no cum plurib concord .de qui b. per Ias in
auctentica . quas actiones C. de sacros Ecc.multi.
pliciter ex praedictis psit responderi primo ne pado quod sit ambigustas de iure ciuili circa lisse
materiam quas nouationi , quae sit per poenale quiades il .conueniunt in hoc quod fiat quasi nouatio principalis obligatio is . quae in eade dispoesimul cum poenali contrali itur,&quod non fiat quasi novatio principalis obligationis,quae exa a. Ita dispostione contrahitur,ut saepius s. demon stratum fuit. Secundo dicitur quod non est uersi, quod in quasi nouatione sit cadem O quae in ueora nouatione quia in quasi nouatioe inspicimus animum promitaris in propria nouatione in ispicitur animus creditoris. Et in quasi nouatione agitur de impediendo in ipso actu contrahendi obligationem de re principali nondum contra'ctam uel Naesitam, Sed in uera nouatione agitur de tollendo obligationem iam eontractam uesquaesita, inter quae non est par ratio d. l. patre furioso. Et licet uerbum nouationis ex larga & impropria signisi catione comprehedat et quasi nouationern:tamen ne ina .clum disponunt de obli, patione ia contracta,d quaesita,ne dum ex larga
impropria significatione possunt comprehes V DE UERB OBLIG. I qdere obligationem nondum qu. aesitam Jed contrahendam ct ideo uerba Ll.si.& d. praetere. ,
ne dum ex larga significatione pol sunt conueni re quasi nouationi, quae fit per paenalem in ipso
actu contrahendi. Conclusio igitur erit' tiod decisio d. l. si non procedit in illa quasi nouatione, quae fit in actu contrahendi. Hinc infero quod per d.l.fi .non corrigatur dispositio .cum .n.inis.
de nouat xl. si stipulatu chrysogonus in feo. uidelicet Q per stipulatione interposita iuxta numerationem pecuniae, fiet quasi nouatio contractus mutui.&obligationisquae debuisset oriri ex numerationc ut solatu inducatur obligatio ex
stipulatione, de qua per Bar.& alios in i singularia in sexto speciali Micer .pet.quia in casu isto a gitur non de tollendo obligatione iam contra clam,sed de impediedo in actu non trahedite quas nouationem obligationem contrahenda Resu ut Alex.& alii Mod aliat opia distinctio
nes o circa proposita sinem,quas ctrcpro bant,d quas et praetermitto, quia nianiselle ex
praedictis confunduntur.Uides igitur quod permanendum est in illa distinctione, quam s. assi. gnaui, quod conclusiones s positae sunt uerae et indubitatae,uidclicet quod obligatio de re principali quaesita anteaqua contrahatur poenalis uel
quae inducitur ex contractu dispositione diueri ab illa dispositione,exqua inducitur obligatio QNae,nunqqam nouata per panalcm, sed Hisum nouatur illa obligatio de re principali quae
contralaitur ex eadem mei dispositione, ex qua
indusitur obligatio poenae iuxta quamdistinctionem, concionem adhuc supersunt quaeda dissicultates Prima dissicustas est quo cognoscemus quod disponatur de re principali.& de poena. in una Readem dispositione ad flectum ut cognoscamus an fiat quasi nouatio principalis per poesialem. 'Huic dubitationi respondetur quod orcasu quo post perfectam & absolutam dispositionem de re principali subsequatur promissio paenae,tunc manifeste constabit , erunt duae diiuncte dispositiones,uel cotractus.& per conseques
et obligatio ci principalis inducitur ex una di spositio & obligatio poenae ex alia. Et istud procedit etiam' utraq; dispositio esset eiusdem formae, x incontinenti post perfectamis abso lutam dispositione de re principali, subsequatur dispositis poenae Exemplum,s dictum sit, pro mittis Pamphilum.& tu respondeas promitto.& exinde post perfectam hanc stipulationem Paphili incontinenti interrogo, ct si non dederis Paniphilum dabis quinquaginta. respondeas
promitto unc enim dicentur duae stipu lationes
27쪽
leel .n,quod sit quasi nouatio cum non fiat in apdu cotrahitur principalis obligatio, sed post contractum ut dixi s .in .conclusione. Et cu res principalis sit deducta praecise in dispositione. et cum sint duae stipulationes non aut una, ut dii iuesta. bi uero disponitii de poena antequam sit
perfecti dispositio de re principali,isto casu sui. postio de re,&de poena cadit in dispositione
seu contractu eiusdem speciei seu sormae. uidebi. cur esse una tantum dispositio seu contractus, fiet quasi nouatio. In his terminis loquitur&procedit quod dicitur in I. I. s de poenia legatadia . I. 6 item si ita. s.ad .fal inci .l.s pCenum .s.qu3do dies leg.ced. quod dicitur in l. nostra. de in .obligationum ferta fit .s tit. I ita etiam orocedit illa decisio. s. relata ubi in uenditione tundi Titiani prox.conuentum esset' si non traderet illii sun dum intra mensem ex nuc prout ex tunc fiet u εditios andi Seiani pro eodem precio. Nam uide abitur unus tantum contractus defundo Titiano& de seiano, dii disponitur de uenditione sun diaetant,quae est poenalis ante perfectam uendi tionem desindo Titiano,&dispositio de utroq; cadit in contractu eiusdem speciei. In eisdem ter. minis procedit illa decisorinama firmaui,' bi dictum esse promitto tibi centum in dotem,&si centum non dedero ex nunc promitto fundum in dotem ma dispositio de utroq; cadit in contractu eiusdem speciei uidelicet cotractus dotis,& de cena disponitur ante persecta disponade re principali ubi uero dispode reprincipali cadit in contractu unius speciei, dispositio de por. nain contractum alteriuς speciei isto casu nocli ectur disponi de utroq; in ea de dispositione seu contractu,&accirco no erit istasi nouatio. In his terminis procedite loquitur liquis a socio de l. duo societatem .s. pro socio xl praediis de ach. emp.nam licet ponamus casum ci stipulatio poenalis in dictis .ll. sit interposita ante perfectum,&absolutum contractum principalem societatis, uel emptionis tamen erit duplex cotractus quia dispo de re principali cadit in cotractu unius speciei,uidelicet societatis uel emptiois,o dispoiconae in contractu stipulationis non .n.de poena c5 trestitii uenditio uel societas iccirco non fidquasi nouatio ut ibi dicitur. Procedit et xloquitur illa decisio Decii consi.xii.quina. s.retuli, de νclarando uta.dixi,&in casu isto quaudo ante persectam dispositionem de re principali interponitur dispo de poena posset procedere distinctio Bal. hic & Benedicti de Plombino,qui distinguebant Q fieret quasi nouatio ubi de poena disponitur in cotractu eiusdem speciei seu formae, cuius contra ius,in quo dissionicii de re principa. HIERON TORN. Ii,alias non, na in casu quando disponitur de puena antequam sit persecta dispo de re principali,
sua distinctio est uera quoniam non uidebuntur duo contractus,sed unus tantum , nec uidebitur praecise in contractu deductare principalis, iccirco erit quas nouatio ubi dispositio de utroque cadit in contractu eiusde speciei ubi uero cadit in contractu diuersae speciei, quia tunc necessario crust duo contractu . non poterit esse quasi nouatio. Et iuxta hoc debet aduertere, quodlicet stipulatio apposita iuxta c5tractum innomia natum de eo quod principaliter deductum sit in ipso contractu, impediat contractum in nominatum &faciat quod sit sola stipulatio iuxta ea quae dicta sunt in rub. yaeo.&ssimiliter impediat corra
tio. Sin .si stipulatus chrysogonus infeO Ban&Doc .in .singularia in sexto specialia si cer. . a It Tamen stipulatio poenali apposita di iuxta
contractum in nominatum uel contractum, quire celebratur,nu quam impedit illum contractu de cotractu in nominato habes easum in d. l. qui Romae flauius. Et ratio est quia in stipulatione poenali non censetur prieci se deducta res princi palis, ita ut sit in stipulatione quo ad petitionem uel actionem,quauis stipulatio poenalis incipiata conuentione eius quod est in principali obligatione sed solum in stipulatione censetur praecise deducta pana ut est casus in I. duo socictatem f. pro socio in l. r. item si ita g.ad .fale.& est casus in .nolira,uta dictu bit. Unde nullo modo per ipsam parialem poterit nouari principalis obligatio,quae oritur ex illo contractu, seu conuetio ne in nominata uel ex illa numeratione, seu tra
38 ditione rei Secim da est difficultas. 'quid in castritio dictum esset, promitti Pamphilum subpana X.Uellemator dixisset. Crauo haeredem dare fundia sub poeia x. an fiat quasi nouatio, pro ut si dictum esset & si non dederi Pamphilum, promittis x. Rip Menu Gq. post Imo.in cap.Rainaldus detestamentis &mar. in . I .col. 6.uersa. quaero; de his qui not. ins Fel. in c. inter caetera de rescrip .concludunt n5 fieri quasi nouatione,
sed post commissam poenam posse agi ad rem
principalem. quod etiam uidetur uoluisse Dec. in dicto consia i Adducit quia ex eo quod dicitur sub paena denotatur fuisse adiectum fauore stipulatoris . seu legatarit,magiscua in casu quando dictum essetf non dederis,clato decem. Ego credo fieri quasi nouationem prout si dictae et, si non dederit dato decem Moveor quia
ut concludunt glo. Bar.4 communiter Docto.
ina .rescriptum si pacto . de pacti et non est disserentia,utrum dicatur dabis fundae sub pana
28쪽
x. uel dicatur,4 si non dederis dabis decem , de propterea sic fiat quasi nouatio in uno casu, prout in alio Secundo quia ratio, quare fit quasi nouatio quando dictum ei l. si non dederis, das bis decem, est,quia in hac dispositione, in qua simul sit promistio de re principali, de paena uidetur actum quod res principalis non sit prae. cise in stipulatione seu dispostione, sed ita demias paena non committatur. Ista ratio multo a.
pis procedit quando dictum esset subpaena depcent,nam uerba uidentur denotare. quod obligatio de re principali non sit praecisa,sta causativa, si uult euadere paenam non minus quam ubi di ctum esset Sinon dederis dabis centum igitur etiam in casu isto fiet quasi nouatio. Accedit quia in casu isto quando dictum fuit, Promittis dare sabiaena,colligitur propter unitatem sermonis magis aperte esse unam tantum stipulationem de re principali, de paena quam in casu quod ictum esia si non dederit Pamphilum,det centu. Igitur non minus in casu isto debet censeri, quas nouatio quam in illo, quia quoties est una dispositio de re principali,4 de paena, ct non plures,oportet esse quas nouationem, ut in superioribus dictum fuit. Non obitat quod censeatur adiecta paena in fauorem creditoris, quia esto, quod paenicenseatur adiecta in fauorem creditoris, non tamen propterea fit quin censeatur facta
promissio de re principali,4 de poena simul in eadem dispositione,magis quam separatim in diuersi ς ad fauorem etiam debitoris iuxta ea, quae dicta sunt I.in octaua solutione Bar.&in .Opp.
Nec obstat decisio Inno. Bal.&Fel supra relata quia ipsi non firmant hoc, quia uelint esse speciale in casu,quando sit dictum nomine paenae, sed quia arbitrantur nunquam fieri quas nouatione per inalem obligationem,nisi postquam stipulator elegit agere ad paenam quasi omni casu cestatur adiecta solum in fauorem stipulatoris, hiboe maledicunt. Concludendrest igitur quod sue sit dictum sub paena decem,siue explicite, si non dederit Pamphilum,det decem, quod sem. per fiat quas nouatio quoties disponitur in eadddispositione de re principali,& de paena. Alia est dissicultat quid in casu quo actum sit quod commissa paena utrunq; debeatur, an fiet quasi nouatio principali obligationis persa
natem. Huic qoni respondetur, quod ubi utrunque debent rex eo, quia in promissione paenalist adiecta clausula, rato manente pacto, uel rata manente prima conuentione, ut est in casu l. qui fidem supra de transac.illo casu non est tractan. dum de nouatione, attento quod expresse actii
fuit, quod res prjncipalis debeatur ex priori csi
uentione& obligatione,&quod illa firma permaneat. Ubi uero res principalis foret promis sa in secunda conuentione poenali,4 actu quod ex illa secunda agi possit ad ipsam rem principalem. Vincasu ilia concludenduin est quod de iure isorum fuisset nouata principalis per ipsam poenalem,quae etiam subsecuta fuisset ex interuallo,quia in illa secunda celerentur duae stipulationes, una coaequalis de re principali, ct alia poenalis de poena,quo casu iure illarum praesumebatur
de praeto. iii p. Sed de iure hodierno solum nouaretur obligatio principalia quando illa promis sio rei principalis, poenae sub illa conditione, si res principalis non soluatur esset facta in eodeactu contrahendi principalem conuentione de
re principali puta quia dictum esset Promittis Pamphilum, si Pamphilum non dederis, promittis Pamphilum centum. Nam illo casu absque dubio fieret quasi nouatio, ut praesupponit tex .noster hic in uersi. Quod sine dubio Ista aut quasi nouatio non pertinet ad casum ut desinat obligatio de re principali, sed ut obligatio rei
principalis,quo adactionem exactionem oriatur solum ex secimda. ratio ex priori conuentio
ne, quia uidetur semper actum' praecise solum possit agi ex illa secunda conditionali ut saepius dichim fulta Contra istud ob flat tex .in'.quaminuis Bassa .de usuris de quo opponunt Alcx alii hic tamen non obstat,ut statim dicetur. Utilitas alit in casu isto esse posset, quia ante comis simiae nam,non posset agi ad rem principalem Nam pone qliod sit dictum Promittis Pamphi .lum.&s Pamphilum non ded cris intra bienniis promittis Pamphilum¢um nam isto
si promita uelit expectare lapsum bienti,4
teneri potius ad utrunq; quam inf4jcnniumcopi ad solutiouem Pamphili utiq; in hienniu aduersus eum agi non poterit, quia illa principalis
obligatio ex illa prima conuentione est nouata dum contrahitur,ut est casus in . in diem ins de nouatio Est et utilitas quo ad cursu praescriptio nis quia non incipiti cursos praescriptionis contra obligationem rei principalis nis post com missana secundam conuentionem. in qua fuit facta promisso utriusq;. . Qii arta est dissicultas ' an per unam poenalem possit fieri quasi nouatio alterius poenalis,' concluditur quod no ista concluso abs s dubio procedit in duabiis dispositionibus paenalibus impostis a lege .ut est casus
in l. cum duobus . id ei respondet s. pro socio, Mibi Bar.no .concludunt Ang. mo. Abb. Fulg.
Balo communiter Docto. quos hic refert,
29쪽
sequstur Rip.nu. 93.Ratio quia cudex uelit priorem poenam posse exigi, ita quod sit praecise in
obligatione ante commissionem secudae poenae,
ideo sequitur quod no possit fieri quasi nouatio per secundam.Nam,ut s dictum fuit, desii blian. tia quasi nouationis est ut prior obligatio nodi. tatur esse praecis sed solum ita demum,li seques
non committatur. Dices tu, quare non censetur
achim quod prior poena non sit praecisa, ut non possit exigi,prout in casu quando fit quasi nouatio principalis obligationi per poenale. Respo detur quod poenae exi. dispositione imponutur propter delictum,& esset admodis absurdum: sino posset exigi prior poena antequam adueniat rempus, post quod debet committi fecit da, quia sic sequeretur,quod ante illud te pus iis,qui de νliquit esset extra poenam,& delictum esset impunita,&propterea reprobatur esiter dicta Din. quod etiam secum suit Bar.int .publicorum infide pub.iud.qui dicebant fieri quasi nouationem Prioris poenae .casu quo lex imponeret aliquam
Henam pecuniariam pro aliquo delicto & casu
quo poena intra certum tempus no sit soluta, mPonat poenam mutilationis membri nisi saluando dixerimus quod non loquantur de quasi no/uation quae fit per commissionem poenae secundae,sed per electionem,siue exactionen secuta. Procedit etiam absq: dubio in casu quo prior
poena est legalis.& secunda conuentionalis, Exsiplum in emphiteota,ciri lex imponit poenam caducitatis .casu quo non soluat canonem, de in canentione sit adiecta alia poena, nam per ista pC
nam conuentionalem non uidetur recessum ab
illa legali nee fit qliasi nouatio illius prioris legail: Vr hanc secundam,licet utraq; non possit exigi glo. Miter approbata in l. a.in O. magna C.
3o de iure emph. Matio in duplex. primo quiaciam obligatio prioris poenalis inducatur ex una dispositione uidelicae legis dispositioe,aliaue ro ex dispositione contrahentium, non potest esse quasi nouatio, na nec et fit quasi nouatio principalis per poenalem, quando principalis inducitur ex alia dispositione diuersa ab ea ex qua iudacitur natis,ut dictum nita. in a. conclusione e Est etiam alia ratio, quia utraque poenad legae hs conuentionalis, in euentum eiusdem conditioni est committenda, quo casu non pes agi de quasi nouatione attento quod secunda non uidetur adiecta sub conditione. si prima non sit soluista. sed utraque uenit committenda,casu quo non siluit canonem ita quod una non uidetur subrogata in locum alterius paenae sed utraq; committitur propter moram in soluendo canonem
Procedit etiam absq; dubio, quaado utraque D. HIER TORNIEL.
paena est conuentionalis,o adiecta loco particu, laris interes tamen secunda paena non debetur pro toto tempore, pro quo debctur prior, casu habes Sexemplum in .quamuis Bassa. C de usuris, nam mutuaui pecuniam Titio, qui spopon dit mihi minores usuras,& si intra certum tempus eas non soluisset, promisit ampliores. Et sic utraque parna, de particulari interesse sortis principalis,& secunda paena usurarum, non de betur pro toto tempore, pro quo debetur prior paena de minoribus usuris, quia ampliores usu rae non debentur pro tempore defluxo ante teni
pus praesinitum in cautione sed solum pro tem pore futuro post illud tempus praefinitu, iro tempore praeterito debentur solum ille minores Miccirco no potest esse quasi nouatio illius prioris conuentionis, ex qua debentur minores usurae per illam secundam, in qua promittuntur ampliores Ratio est, quia actum filii quod et post
commissam secundam obligationem usurarum firmatame remaneat utraq; uidellcct prior pro
usuris temporis defluxi ante tempus praefinitu & secunda pro usuris temporis lituri & idcirco
cessat quasi nouatio .cum omnino sint, uideri debeat duae dispones,quod est contra substantia quasi nouationis.ut l.obligationa fere ψ .s.lici I. xl. I. .si. infide stip seruorum, & dictum fuit I. in 3.conclusione Fortius dico, quod idem esset
in casu quo actum esset quod secunda paena viscampliores usurae deberentur et pro tempore quo debctur minores quia astam es et,quod n5 solutis illis minoribus intra certum tempus, de
berentur ampliores et pro toto tempore antea
defluxo, non tamen fieret quasi nouatio obliga tionis minorum usurarum .Ratio quia prior paena minor u usurarum fuit promisi propter moram in bluendo sortem principalem loco particularis interesse, quod patitur creditor propter dilationem sortis principalis, illa uero secunda paena maiorum usurarum propter mora in soluendis usuris minoribus igitur censeri debent debite non ex eade disp5ne sed ex diuersa, quia prior propter una mora,alia propter alia,&Iecessat quasi nouatio. Sunt et aliationes de quibus in Ex quib.habes colligere quod lex ind.l. quauis basa,de quo opponunt Alex.& alii contra illam conclusionε,quod principalis obligatio nouetur per paenalem, nihil penitus obstet quavis
circa solutioned. l. caeteri admodum laborarint.
Procedit etiam praedicta conclusio , casu quo principalis obligatio nouatur per primam obligationem paenalem commissam, nam hine impossibile est quod illa paenalis prior nouetur
per secundam analem, exemplum, si stipulaa
30쪽
IN L. ITA, TIPULATlius ni a te Pana platium. θ' si Pamphilumns dederissendu,& si fundum non dederi x centu. Roquia si actum sit quod principalis obligatio Paniphili nouetur per conaissionem obligatiois sun
di,in consequc iaciam actum uidetur quod illa obligatio fundi it praecisa, xc non nouetur per sequentem obligatione quantitatis, ex quo obligatio,qt3. nocti praecisa, pcr aliam nouatur nopotaliam nouare. ut dixi sin .conclusione, deo clarando ex in i duo socictatem s. pro socio.
Procedit etiam absq; dubio in casu. quo utraq;
poena non esset adiecta loco particularis interesse. sed uel propter contemptu uel loco totalis interella. 2 principalis obligatio no nouaretur per priorem poenalem conatisam semper. n. videridebcnt illae duae poenales obligationes inductae ex duab.di sinibus,non aut ex eadem quia prior obligatio poenali propter moram comissam
in soluendo id quod eii in principali obligatioe,
secunda uero parnali ob moram commissam in soluendo priorem obligationem paenale Ciligitur ex diuersa rone. uel causa, iccirco ex diuersis disponibus. Accedit quia si secus diceremus sequcraur' 'od ante comissam ultimam par nam,
non posset exivi paena prioris morexculpecomisse tu non soluedo debitum principale, quod non est uerisimile.&quia oe id quod fuit adiectu propaena celeri debet actum ut sit praecise in oblig. tione pro ricli de natura paenae. Vides igitur
quodno est dare casum, in quoic unam paenanalem disponem uel obligationem siet quasi nouatio alteriis paenalis Ultimo pro completa 3 resolutione praesenti 'oni est uidendu . An in casu quo percomissionem paenalis isti pullationis no sit quest nouatioprincipalis obligationis, persolutione in unius, inducatur liberatio ab altera quammonem tractat B.ir. in Io. MI I.Oppo. circa quam Bar.& alii praesupponunt duas conclusones. prima eii quod regulariter per exactione unius, inducitur liberatio ex alia pro concurrenti quantitate. Sccunda a non inducitur liberatio
in eo quod plias est in alia ita cocludunt peric X. in I. si quis a soci, pro socio in . praedis dea.ctio. emp. Primam conclusionem limitant non procedere in paena,q'iae sit adiecta loco particularis interesse prout est usura quia utruq exigitur uidelicet e paenad princi p. ile debitu' traiecti. tia 6.de illo tit. I.&a de usuris per totii. Secundd limitant in paena adiecta non pro solutione principalis, sed propter contemptum nam isto casu utrunq exigitur, dummodo exigatur principale debitum ex alia causa diuersa ab illa.ob culus contemptu paena sit adiecta,& ita intelligunt sex. lna .squis rem de arbitris. Et licet laud.&'s DE UERB OBLIG. Is
post eum repeten .mod. contra istam limitatio.
nem opponant de .apud celsum' labeoade excep.doli, ubi dicitur non posse agi ad hominem
rei uendicati sie, si uoluit exigere paenam promissam,tamen reuera ille tex. nihilaacit quia lex ille
loquitur in casu quo parnasi ut adiecta loco solutionis princi p. ali debiti.& se totalis intercsse uidelicet ipsius hominis,quem tradere promiserat
non autam praecise propter contemptu ira, ct id
eo non polci agi ad illud principale debitum
nec ex eadem causa. nec ex diuersa, quando uulte igere p. aenam. Et limitatio illa duo requirit ex mente Bar.& aliorum. Primo, quod paena sit adiecta propter contemptum. Secundo,quod principale debitum exigatur ex alia causa diuersa ab illa, ob cuius contemptum fuit paena adiecta, natilis duobus concurrentibus utrunq; insolidum
posset exigi sed ubi paena stadiecta ob solutione principalis debiti tunc non possct utrunq; exigi insolidu, ct ideo insero quod in casu d. g. labeo si uella actor exi acre poenam non posset agere
ad hominem, nec ex sententia. nec ex illa pii maactione rei uendicationis licet Claud. praedi lcri Mod .uid cantur praesupponere oppositum. Iuxta illa limitationem stat dubitatio' quando cognoscemia poena cisse adiectam ob ditatutione debit principalis &quando propter con temptum. Ad cli ioci respondctur u quoties poena fuit adiecta sib illa conditione. si no detur uel soluatur res ill.i,qua principaliter debcetur, tunc dicitur facta eti. m ob di lutionem principalis debiti. Exemptu incas id β. labeo quia fuit promit si poena sub conditione. Si homo non fuit traditus propterea uidetur adiectarat loco ipsius hominis,& et propter eius dissolutionem, nam ldctur adiecta loco illi ut in cuius desectu suit poen a promissa. sic cli in casu d. l.siquis a socio S d. l. prae ilia. Hoc Lamen fallit in casu qualido expresse actum fui sic oppositum .prout in casu quo dictuin esset. commissa poena, utrunq; exigi posset. nam hinc apparet actum quod poenam pertineat ad dissolutionem principali debiti, ac circo dicetur ad iccta propter contemptum Πclpropter moram ipsiu rei in solucndo debitum principale prout in poenam 'ae apponitur pro particulari inter se quia etiam adiecta in poena more uel nepligentia . seu conte plus ipsius principali debitori in salix faciendo debito principati Sed quotic poena fuit adiecta non sub coditione. sensi dederit. De soluerit rem quae pri n. cipalitc de dii seis sub conditione si non serouauerit aliquam particularem dispositionem couentam circa ipsam rem tunc non dicctur adiecta ob diu blutionem illius rei,quae principaliter