장음표시 사용
31쪽
habeat magna utiq; doct ina multifariami indagata opus est ad moderationem huiuscemodi animatis .in humanis aut mentibus intelligentiae inchoatae, perfici nequeunt nisi in officina philosophi . atq; ex his notionibus ratio coagmetatur,quae nihil est aliud q in se perfecta,ec ad summu perdu'a natura,in quit Marcus Tullius. Sed nos huiuscemodi ratione stoica ει
exemplarem in hominibus consistere non posse nouimus, nisi sit conflata diuinitus,non lege ngrum, sed priuilegio gratiae. Quare ratione intelligere nos nuc oportet,quale sapietiae homanae captus admittit:cuit par esse posmi humanu fastigiu. Supradictis accedit,quod sensuit corruptelae e ciuili consuetudine manates,in nostram natura incurrui,ad prauitate sua ire
sam sponte,u ad rectitudinc prope re:ob idq; ipsum egetem
assidua recocinnatione. At vero harii corruptelam alumna est
plane re discipula,celebritatis ciuilis urbanitastquam munduappellare solet coelestis lapictia:cuius placita atq; responsa mnino pugnatia sunt,no modo cum impetitae plebis scitis,sed etia cu equitu senatusq; cosultis rilla vero Zc saepe cum regumcςsarumq; sanctionibus re porro cu porificu. apropter philosophia dc vitioru expultrix, dc dissolutoria recocinatrix, ad quam tanq ad punctu mediu,omnes partes debct vergere or bis disciplinaru,quas literas bonas saepenumero dicimus, do nil est ipsa sane diuinii ec admiradu,ccolitusq; demissum .Hoc etsi velut antidotu habet vita copositior dc circuspecta, aduex sus cotagia copitalis vitq&circus meq:ρος metes humanas errorib' permultis inficiut,virtutul igniculos extingui in animis humanis ingenitos. Hic ille est nimiru crater inges metis, que Hermes ille ia dictus,ut inter antiquos philosophos, texmaximus,expositu esse ait in mediu diuinitus,edicto voce pconia in hac sentetia promulgato, Q Fuss anima cratere metis credit in coetu unde demistus est,reditum:aut q finis no nescia
est ad que fine ipsa nata est, in eu ipsu sese si pol ipsa mergito. us animς igitur exaudito prs conio sese in nactis illa cratera
32쪽
Ingurgitar ,eae mete suscipietes,in viros persectos euaserui. Qui aute ad id praeconia obsurduertit,si sermonis participes, non ite metis facti sunt: quippe ignari que ad fine geniti sint. quare similes sensus cu brutis habetes,ira dc cupiditate irretisti,nequaq suscipiut res admiratione dignas .Huero Promethei
fabulat, quid aliud u philosophia significare celamus,discipi
nara inuet ice quς meti humanς nudς α inermi,atq; orni primio natura demtuis suis propugnaculo,res ad vita necessarias excogitauit,degeda couenicter animati rationali.propter
quip hominu fictor appellatus est.Itaq; ide Plato fabulamentuenarras in Protagora, de prima generatione animaliu, Iam inquit dies instabat,quo die oportebat post c tera animalia homine e terra ad luce existere. Ibi anxius Prometheus quonam pacto homini salute inueniret, urtimVulcano subducit ec Mineruae,peritiam artium atq; ignem mimim qui videret artium notitia haberi sine igne,aut certe usui esse sine eo n5 posse. Ea igitur cum igne dono dedit homini.qua ratione rerum ad vi tam utilium homo peritiam assecutus est.Csterum ciuile scietiam habere non potuit, quae erat penes Iouem e dc in eius in gredi domicilium nondum licebat Prometheo.Ex his intelli gimus per artiu mechanicam inuentionem,hominem ad vita humano ritu viuedam esse dedueti r per artium autem tib ralium traditionem, ad vitam excolendam perductum esse,ornandam e naturae humanae praestantia re dignitate. ad quas artes commendandas ec illustrandas,praemiis utilluculentis
si homines excitandi sunt a principibus, quibus arte benignata meliore luto finxit praecordia Titan. vel ipse potius finxit
coelestis Prometheus,dei prouidentia,omnium animantiu asetifex,omnium 3 adeo formarum exemplatium coditor.Hi emeo numero haberi debent ut opinor in eum 3 ordinem ad piari,quod genus aureum Plato vocavit,ec argeteum. Na qui rerum humanarum diuinarums scientia,dicendi facultate coiuncta,praediti sunt, sic praestare videntur ipsi inter mortales,
33쪽
vt aurum inter metalla praestat. Nam saecula inscitis re infan itiae, bonos quidem illa permultos homines,nomismatisq; tas te non perinde subdoli,edidere:c terum crassi terrenis metalli. Sed sic erat tum sensus mortalium e re ad coliculam suae
aetatis,non ad nostrae explorare eOSprobareq; debemus. Ne vero erat cui opinor ea culpa hominia ed temporu .homines
enim ingeniosissimos ea quoq; saecula genuerunt.quibus in saeculis conticinium quoddam tenebricosissimum literis bonis fuit ec ab eloquetia:quoad tande appetere lucis instauratitiae tempore,sublustre iam coepit esse atro prius noctis coticiniu. Tui autem clari p incipatus, Here,adolescentia,in omnia iam pene illustria incurrit: sed que incremetum tamen spledoris luculentius indies accipiant.Proinde vetus illa supellex philosophiae quasi vasa lignea semias ad rusticos delegata est,uel re legata potius pomoeriiss eiecta,ut nitore urbano liberalique indignatqui vetustatis illius situm rancor I ferre ultra non potest .multis nunc libri qui auorum patrias adeo nostrorum memoria in precio fuerunt, nunc nymphis aut vulcano dedi candi sunt, ut nauseo indigni. Nam quis inuetis quod dicitur frugibus auitam illam glande ructare non erubescat,cui qui
dem liberaliter institutum esse contigerit Quin ec sanctior ipsa philosophia non aeque placere potest squallida dc nitida,
incodita dc composita,lauta re illuvie deformis. Nam stoiei, darum est 6c plane cynicorum,illa iam sententia, Dicite pota tifices,in sancto quid facit aurum Nisi vero charisteria Ser. vatori lamiolis calicibus fieri,fas esse quis defenderit, adytain sanctissima atque delubra stanneis vasis ornari. Mercuria lis enim sermo metium sublimium interpres est,ut iam dictu, mirificorum, sensuu enarrator disertus ec copiosus. Quod si
theologia per se rerum diuinarum enarratrix est,eloquetia eo amplius earudem exomatrix esse potest. sub cuius facultatis despicientia atq; obtrectatione, homines nonnulli,immanem
sticitatem foedams barbariem occulere sese sperarunt. Ueru
34쪽
noster lisc Mercurius,ut natales suos refert ad parentes nobis lissimos intellectum ec prudentiam,qui originem habent coc testem dc sempiterna: ita rebus aeternis spse seruire debet stre nite, id composite, ec summa fide. Quidnam autem vetat ho die literas bonas eruditionemqa priscam atque philosophiam, a poetis ad sanctos vates: a fabulis impietatis, ad historiam
aeternitatis tab eleusiniis denique initiis inuae quondam Cereris errores commentitii quidem illi,sed mystici pepereruo ad
veritatis atque sapientiae inter mortales iam versantiu, pia nationem transferrim si antiquitas bonorum fines tempora rios,dicendi vi commendare,expetendosq; docere potuerunte
ita ut hodie quoq; ob id eam admiremur cur absurdu esse censetur,de bonorum malorum, sempitemorum fine,eadem dis serendi facultate comentari,dc scriptitare,dc vero cociones habere: Nec vero dicedi facultas diuinarii rerum iuxta humana mi interpres idonea,si quide earundem rem scientia sit imbuta,vlli unil cessit aetati.nunu enim obsolescit ille,nulla vetustate exolescit spledor eloquetiae. Nec minus nuc ipsa vis eloquetis vel togatae vel palliatς viget,etiam si loge minus pollet, qPlatonis tepore vigebat,eiusq; alumni M.Tullii,atq; M.Varronis .Fredeat licet ecquiritetur illi pro cocione,qui alteri ob
trectatraltera exterminare coelo nostro conati sut,ut Plana dc
peregrinitatis ream in esuitate sancta. Id autem quod dixi s pientes illi prisci significare volentes, Mercurios omneis pira gere dc sculpere instituerant iuuenili facietquasi nunq senesce res,ec omni aetate florentissimos . Nam quod quadratos suos hermas Athenienses faciebant,id significabat,dicendi facultatem in omni re graui explicanda ec exornanda quadrare dc c5 uenire,quod nemo nisi ignarus inficiari sustinet .cum eo quoq; quod dicendi genus oportet tebus diceris veluti normali ob
feruatione accommodare. Atqui cum dei filius,idem mens ecsapientia diuina,vt omniu rerum auctor re conditor, sic etiam orationis fueritammo vero cum verbuboratio,sermo absolute C aua
35쪽
ab oraculis nucupatus sit, ipse Gregorio magno φά Theologus cognometo diruis est,assentiendum esse duxerim .is eniorationis ec stili facultate,eo maxime niti ec glotiati meritissimo dixit,quantu est quod impeditur operae ab homine ea facultate prςdito,in pietate ec religione comedada,diuinisi rebus enarrandis 5c illustrandis.hoc enim dc sentire dc fateri l5ge prestatius est,q quod quidam faciunt,ut vastam rusticita/tem sub nomine simplicitatis laudet: quae adulteratrix est ipsa sanctitatis merae,atq; innocentiae. Antiquissima etia theo logiam symbolicam fuisse ipse libens censeo, no fabularem. licet ut humana sere inueterando degenerant a poetis qua
diuina pro nihilo ducebant,excepta re tractata theologia adfigmenta deflexa sit tetra atq; impia .Et veteres quide theolologi deorum hominum3 patrem atq; satorem χινα appella uerunt,quasi vitae parentem 5c auctorem etsi Laetantius Firmianus aliter opinatus est,qui mihi parum accurate hoe vi detur perpendisi e .Eunde etiam illi Aoc ideo nominauerunt, quod per eum dc propter eum omnes naturae prodiis sutit resubstatis.Siquidem quicquid factam est in ipso vita erat,nec sine eo factum est:quin re in ipso vita erat omnium, cum n dum quicu viueret anima iv. Hic ipse parens rerum omniu e Mnemosyne qua ego esse interpretor recordatione proprigoriginis ec cognitionem sui Musas genuisse dicitur.Hs Muli sunt ut opinoo mentis conceptus ediarum rerum con templatores,quq intellecta tantum percipi possunt. na in sae dictae sunt quasi indagatrices, utpote per naturae vestigia sensilis ait mathematicς,supema re coclestia indagates rho die eo amplius ipse dc labore longe feliciore,cubile ipsum veritatis in monumentis saetis in sitigantestin Heliconis secessu montis ut nomen ipsum indicat anfractitosi choros suos ductantes .per quos seriem rerum intelligimus quς infinitam ipsa complectitur sapientiam .Eius porro motis duo vertices geminaeque minantur in coelum speculae . alteri tropologia nomerat ea quae editior est specula, anagoge vocatur in qu
36쪽
philotheotia ,que culmo est columes philosophiae,interdumicandes,ad summu humani captus fassigni sublimis & tanqvolucris attollatur. Eoru aut qui post sacra ciuilitate costituta suae inaudito nomine priscae philosophis,theocratia dicis tur sapientu coryphςifuertit, sublimis illius verticis apice attigit imprimis, diuus ille Ioanes delitiς Seruatoris,qui cothurnu primus induit theologiq.Na in operis principio theogonia mirifice de altiloque ime cecinit, a musis utit san ' stiorib'prorsus sublime rapi', loge certe beatius q ille olim Ascrςus vates,qui theogonia illa cometitia,& stema tartaridaru cecinit.Secudu huc alter iuris diuini cos ultissimus fuit, salutatius cerimoniaru magister ec proditor in Puinciis :de quo priuilegiu latu inter superos,nullio it opinor exeplo,ut
ante annos Vitς eXactos, inter theoros animos re spiritus spectatu admitteretur,dc ea sacra spectatu quae nec prodere ipsi aut cuia alteri,nec effati fas esset.Hcc duo lumina inter an tistites sapientic,fugacis antea veritatis ac summi boni vestigia ambagesq; explicauerunt,quo satagenti philosophie nullus no lapide Auod dicitur molieti,sese subducentia, tanu
intra caliginem dogmatu pugnantiu abdita essent, inani la bore indagabantur. Cum interim in aenigmatum sacroru i uolucris inclusa vetitas ipsa delitesceret, ac ne ab iis quidem
nisi perpaucis perspici posset,qui ipsa inuolucra habebant in
manibus ,ec saepe contrectabant. Proh diui immortales hoc quid aliud fuit,q duos ipsos heroas, no suo sed diuino marte actos,sphinge illa externae philosophiae coficeres' quae tanta, tot aetatu ingenia,tadiu griphis suis torserat nequicq dc con sumpserat.At vero qui ad rerum diuinaru cognitione suapte vi assurgere conati sunt,quasi sphingem illam ludificatrice
sua Minerva captantes humano marte comprehendere, Ut
Porphyrius ec Plotinus, ec quidam alii eiusdem familiae, in eandem ipsi fraudem impietatis cum illo Prometheo incidorum,qui adCaucasiam rupem a Mercurio affixus est, adhibi
37쪽
DE ITUDIO LITERARUM REcTEto vulture assidue excarnificaturo. ob id ea poena mulctatus,
quod Ioui conatus imposturam facere,hominem etiam fingere ausus esset:tum quod ignem igniario excussum hominibus tradidisseti siue quod fulminis rationem comperisset. vulgassetq; compertam . Hunc ego Prometheum hominis philoso, phi intellectum esse conseor qui in physiologia atq; astron Umia cum succelsu versatus,atq; in aliis partibus philosophiae
ad diuinorum quoque intelligentiam humanae tantum coiwiecturae adminiculo assurrexiise confidit, aut euasurum tali dem .Quod hominem est fingere, hoc est hominem ad ratio nem formalem sui genetis absoluere, ut rerum humanarum prudentiam diuinarum p teneat.Is igitur Prometheus blan dimentis erectus illecebra commentationis,in humanis ac
physicis magnopere proficientis , iisq; simplicioribus ociam
pene abstractis, mathematicis: rerum etiam earum naturam
quae mente sola percipiuntur, cessuram arbitratur animi sui contentioni .Quare posteaquam altioris speculationis intem
tione,quasiq; alis animi se sustulit,subh mis abire sibi videtur,ec veritatis comperiendae studio semper gliscente, per inane
volitans, animum suum exest identidem fibris iecoris renascetibus,cum semper recurrat haesitatio,ut est diuinarum rerum contemplatio.Ipse vero Iouis lictor Mercurius, mea quidem sententia esse potest ratiocinatio humanitus inuenta,quq omnia sui iuris este putat:supra, infra,eorumq; contermina. e
tum eo supplicio aliquando defunctus , eadem similitudinis ratione,videri potest Prometheus Herculis beneficio,non si lius Thebani, ut inquit Philostratus cmulti enim fuerunt eo dem nom no sed coelitus o ludi,ae longe illo omnibusq; maioris,qui sagittis aquilam , aut vulturium illum Caucasium confixit,carnificem intellectus. Huius igitur Herculis virtute quasi ex Caucasi carnificina homines multi liberati sunt, externa quae dicitur eruditione sane praediti .qui errore intel lecto ad christianismum sese consultissime suas contuleru
38쪽
exuta Gr e philosophiς professione. nimirum quod animaduerterent Promethei illius figmenta inchoatos tantum homi, nes esse, dc tanquam animantesmon etiam spirantes superserum cognationem atque immortalitatis cognitionem,ad qua homo factus est . deesset illis ultimam manum dc quasi pta diacam,quae non modo hominis rationem perficit atque fin, tionem i sed ab integro rediuiuam efficit per palingenesiam
coelestis philosophiae. Cuius philosophiae qui mysteriis magnis initiari velint, eorum hominem exteriorem sideratu blita dicatri esse oportet,sensibusq; emortuis,quasi numine πνpidiore afflatum atq; vrentiore. Quandoquidem autem in il la vasta priscae doctrinae sylva,permultae occurrunt salebra in quibus haerere nonnunquam contingit: crebris anfractus, qui in deuia interdum ferunt libenter quidam fecerunt homines procliues ad inertiam, ut intra pomoeria versati tantum orthodoxiae doctrinam probabilem dicerent ec contendere atque eum colorem interdictis suis quaererent,cum cultores ipsi omnes rectae religionis,eorum scriptorum lectione ec studio,quasi diro ec aversando,arcerent qui saeculares extemissappellantur .aemulantes viil eo facto institutum Iuliani Cae saris cognomento transfugae. Qui ut auoctr est Gregorius ille magnus Christi nomen exosus, ultimi loco supplicii sim te interdictum in eos commetus est quos ipsi Seruatori deuotos esse compererat, ideoq; studiosos aperte doctrinae euangelicae. Verum ille dira atq; immani praeditus erat impietate, eum ingenio singulari do eximia literam peritiae isti cum aes. malium arcadicorum capitibus, suillas etiam aureis habere se satis ostendunt, cum omnem musarum concinnitatem aut respuant aut stupide transmittant.Certe quidem seuerissimis eorum dc grauis limis,non tam lingua quam palatum sertas se nec tam cor quam supercilium lapiunt. Sed fictillud gonM,Vt spero. in manes P nunc declamare me,non in homines existimo: cum literarum bonarum peritia non modo popula
39쪽
Hs In uniuersum , sed etiam apud amplissimum ordinem IN letis studentium,gratiosa esse coeperit 6c plausibilis. cario enim illae stirpes vetustae ignorantiae luculente iam labante Sare omnes fibrae ut speramus sensim citoq; emorientur. rbis autem ipse studiorum in conuentu scholastico Lutetiς repente conuersus est: qui in prima inclinatione sui magnum plane stridorem re tumultuosum edidit. Nupe barbarica illuuies ec sermonis rusticitas,e philosophiae porticibus facessere conspicue coeperunt:nimirum ex quo linguae Graeca: su pellex in eas importati ad ornamentum coepta est. Rursus vero nos rem praeclaram dc honestam, ab antiquis inuentam do absolutam ad formandam componendamq; humanitatem,
quam Plato in Timaeo diuinitus datam hominibus esse se,
psi ne in noxa diram vertamus, animorum p intemicionem,
summopere animaduertendum nobis est , ec prouidendu etiaatq; etiam.Quid enim inconsultius esse potest quid amentius. quam antidotum philosophiae,ad vitandam contagionem in uentum impetitae multitudinis N hallucinabunda: in venenuVertere impietatis,animis immortalibus exitiosaec Quid lite
rarum cultoribus calamitosius, quam cultum ec ornamenta vitae, eorundem hominum culpari necem euadere horrenda animorum.Nam quod in tuenda fominum uniuersitate pro uidentia facit,ut ex bonis mallas,dc e tanta ingeniorum v luntatinn, vatietate,diestates ec caethra hominum conueneticula coagmentata sintsalubriter ec eualescanti hoc efficere debet bona fides, ec recta de rebus diuinis persuasio,in ea do ctrina quae encyclopaedia dicitur. Et quod umbrarum col res in tabulis faciunt. ut eminentiora lint lumina: hoc facere doctiana inuenta debet,cum oraculatiinspirataq; composita. Iamuero is homo firma: stomachi te iam mali suces cibos in, alimentum corpulentiae conficit rita qui non suo dc sensuum stomacho,sed rationis ec pietatis orthodoxae studere dc conMmentari semel constituerunt, nihil non congruentu oc com
40쪽
Iem redarguit cogniti nobis summi boni M propositi. hi vero haee nostra philosophia,familiae dominicae dc coelitus ado ptatae peculiaris, dos esse videtur literarum studiimon aduentitia,ut illa prisca,ec extrinsecus allata,sed ab ipso patre hominum creatore 3 prose m tia, diuinitusq; oblata .Quae quid taγdem habet ipsa non solidum,non eminens, non expres1um 6 mnia enim visenda, exoptanda ,exposcenda,impetrabilia, pro ptia dc aeterna mox pollicetur jacrosancta philosophia:eorus spem locupletem interim repraesentat ea pars ipsius quae hi rographia dicitur,lis quibus familiariter insinuare in lapietiae sacrarium x pinacothecam contigit.Nec vero mortalium animos inani sagina sapientiae imaginaria, explet id quod externa in Platonicis fecit, ut Stoicos nunc omitta ob vaniloquentiam irritast sed solidis ut dictum est epulis salutatis doctrinae, speiq; certae atq; beatae quadam velut ambrosia alere so ut ac' vegetare. Quoniam vero huius Aegeriae cogressus D miliares non cuiuslibet hominis sunt,no cuiusuis aut loci aut temporis rideo eius amoris aemulos nobilisssimos quoslfeesse se fere nouimus,ut e medio discedentes,locos expiabiles ρος rerent procul vulgi trepitu,unde praecepta ac monita sapientiae exaudiri ab hominibus,dc intellectu percipi no aegerrime queunt. Tales secessuum amoenitates,immo vero illas maca ron insulas a priscis decantatas,nobile par amicorum Euse bius ec Gregorius , aliis permulti in oriente olim habitaue Tunt,quasi auream vitam Saturniams agentes in theoriae specula , cum ad lustralem illam contemplationem abstrusamst se contulissent,quam indagatrix illa re curiosa non nouit phaselosophia. In ponto autem negociorum ciuilium,in freto cupis ditatum,in euripo ambitionis, quae tranquillitas mentis me potest ad oracula sapientiae interpretanda, animos versanda
At vero illa philosophorum schola, quae Plotinos, Amelios, sceleratosque Porphυtios edidit, cum passim iam veritas si Iurisset, in amoenis illa quidem floridiss campis ed a sum