Camilli Plautii Paezonis ... Commentaria ad rub. De verborum obligationib

31쪽

praetulisse dicar:& caeteris veritatis inuestigandae ansam,occasionem 3,prouisse: qua comperta metes hominum prauitatis erroribus imbutae, salsis opinionibus sese duci diutius non patiantur. Multa.n.ih medium sum allaturus, aut noua, aut Pau cis cognita,quae,non contradicendi studio. nec captandς gloris causa,sed veritatis patefaciendς gratia: quam mihi prae omnibus rebus coledam proposui: longo studio,diuturnisiis vigilias,&assiduas legum ipsarum lectitone,comparaui. si Quicquid

tamen dixero csterorum praeceptis, redo 'rinae, dissimile aut dissentaneum,benigni lectoris,oc Veritati cupidi,qudicio subiicio: paratus: si contra rium verius esse proba ratione fuerit demonstra-ἰ eum,pati,ut mihi error eripiatur.Non.n.ita me deIediat mei errores,ut falsas opinioneὲ veritati praeferendas esse contendan, . Sed nec apud me tati estiri ultorum authoritas,nec tantus vetustati honos habendus videtur,ut sola authoritate plurium, ocvetustiorum doctorum duehi,veri tatis studium MLqciamus,&falsis opinionibus imbuti,in tenebris inscitiae,atcs in maximis erroribus versari nos dein 7 lectet. GPraesertim,cum OcIustinianus ipse nos admoneat, non ex multitudine authorum quod me

lius tquius. si iudicandum esse, cum possit olous,sorsitan etiam deterioris, sententia, multos, ocmaiores superare, l.i. I.sed neque ex multitudine. C.de Vet.iure enucl. Et labeonis celeberrimi Iurisconsulti cxemplo docemur,& licere,& gloriosum esse ab antiquorum praeceptis doctrinae fiducia veritatis studio,desciscere re innovare multa,laris.s host hunc versi .hi duo.de ori ur.CQuin oc do. hores ipsi,qui veterum re multorum authoritata

plurimum tribuunt,rea receptis semenius recedet

32쪽

De illig. fio et de manu Rema. s

et quodammodo nefas esse arbitrantur, Uno ore, re nullo dissentiente fatentur, pauciorum, atque etiam Vnius tantum sententiam,melioribus ratio nibus subnixa,csterorum omnium cuiusuis multitudiuis opinioni,in serendis iudieras,re responsis

s C Quae limitatio ab omnibus recepta re commendata, aut abolenda est omnino, oc e libris i uris nostri abradenda,aut imperitis illis silentium est indicendum.& pudor incutiendus, qui tardo atque hebeti ingenio prsditi,no quid ratio, Iurisiis aequitas Veli inquirunt,sed in sola anthorum dinume ratione,& nomenclatur otium, tempuSid conte

runt,ct nihil unci in ore habent,u iudicando,&de

iure respondendo,sequendas esse communes,oc receptas plurium sententias. Sed nos sinamus eos in

illa rerum ignoratione cic in errolibus illis Versari.

33쪽

quos quasi cum lacte nutricis laxerunt, quibus sadeo sunt imbuti,ut eos deponendi, 'ciendique

spes nulla superesse videatur. Nos Veritatem an plectamur, k colam us,ut aliquando iuris sacerdotes appellari mereamur tin.l.i.sside iust .ct iure. io e Nec Vos terreat perperam iudicantibus poena

proposita,de qua in Instit.de obl.qus ex quasi del.

poni solent hi,qui aduersus receptas, re approba

ras opiniones,sententiam tulerint. ut scribit Io.Mona.in.c.cupienteS.I.denique,de electatb. vi. Bar.α

de fide instrv.Amad.de Synd.in glo.Item in eo quplures innocentes. Veri dem si i udicat contra co

34쪽

De Obl. Iuri g. et de manu Regia. . 7

munem/Bolog.in auth.habita.C.ne fit. pro pariculum.xxii.numero.HRn Moneo tamen Oc hortor, ne quis* tantam praeceinceptorum sententiis adhibendam putet reueretia, ut eas ample statur, retis maiorum opinionibus Etsi perspicua ratione,Smanifestis argumetis prohari animaduerterit: praesertim si quis imperitu, Oc obscurae famae magistrum nassituS fuerit, meminerit eius opiniones nihil discipulo suffragari. ut scribit Bal.ina. filium quem. .erc.Quod magni facit,& probat And.Sicu.in.c.i.col.lVi.de constit.&Bolog.in.d.auth. habita.col.XXq.nu. 8.qui propterea hortantur scholares ad eligedum famo sos prsceptore'Vt eorum opinionibus nitentes tati esse possint. Nunc ad rem & ad institutum reuertamur: repraefationibus omissis Verborum obligationii materiam Prosequamur: quam sequentibus capit iis explicandam reseruo.

CA P. II.

ligatio omn/s aut naturalis est,aut ciuilis. nu.t. ψ ciuilis obligatio praetoriam contina. nu.I. παNaturalis obligatio dνplex.nM. Obligatio ad antidora modici momenti m. 3.

Natura docemur gratia referre ijs , a quibus beneficiu

accepimus. a.

obligatio ad antidora non armi ad soluendum. m.M' Obligatio naturalis de me seruanda et ax est.nu. . uario tamen modo, Nam interdum parit assionem

interdum excepilonem. 4.

Naturalis obligatio lige coprobata actione parit. n. s.

35쪽

si non sit confirmata purit exceptionem. s. Naturalis obligatio de fideseruanda ex iuregentium de

nuficitur interdum sine confiussu ex equitate, nu. 6. Fides humanu an 'n Stoicum seueritatem imple .n.7ACTVRVs interpretationem obligationis Verborum, a naturali obligatione, re a iuregentium, quasi a cunabulis iuris nostri ini lium lacia recentiorum Doetorum ordinem sequutus. In primis itaq; scire oportet obligationem oem aut naturalem esse,aut ciuilem. l.si fidei ussor. Edecond.indeb.l.fideiuslar obligari s.fideiussor accipi side fideiussor.l.stichum β.naturalis. ff.de sol. Clouilem intelligo eae quacunque parte i uris ciuil.suexit instituta,aut recepta: Inter quas est i us praeto rium.Uus autem,cuma.seq.F.de iust.&iure. α. Huiusmodi obligatio distinguitur in ciuilem repraetoriam.Inm.de obis.i.de qua nuc tra staturus non sum.Naturalis re ipsa duplex est, Bartiind.eae hoc iure col.iij nu.9.de Iusti.&iure.& ibi doct.

Altera est quae ex humans naturς instinebi proficiscitur qua.smovemur ad parem gratiam rese tendam his,a quibus beneficio aliquo affecti fuerimus, de qua in.l.sed Oc si lege. consului de pet.lis

36쪽

De Oblist. Iuri . et de manu Ret. 9

3 Hsc obligatio modici est momenti in iure no

stro,nec quem inuitum ad remuneradu arctat, nisi incalibus certi quibus iure ciuili ad necessitatis prςceptum redacta est. gl.in.d. s.cosuluit.Bar.inda.ex hoc iure.col.iij.in fi.Verioppone iterum, nu.

4 Altera est obligatio naturalis,quae squitate fidei

seruandae innititur,fc ex ratione naturali profici scitur: quae solis hominibus est communis, Oc eo rum propria: Vt scribit Bar.in.d. Lex hoc iure col. iij.in Sct iiij.inprimnu.ia.de qua aequitate loqui tur tex.in.l.i.sside conssipecu.α in.l.i.sside pact.&eae cosensu nascitur.d.Lis.l.Lq.sside act. Oc obligat. lari.eodem titulo. Haec efficax est ario tamen modo. Interdu.n. ad actionem prodest,interdum ad exceptionc tantuma.stielium. f. naturalis.sside sola.fideiussbrs.fiλdeiussbr accepi.ff.de fideiussit.cum amplius I. iS natur de reg.iutat naturalis. isde act.& ob.l. Iura es tin,in prin. aede pact. α Qua in re cocludit Batanaturalem obligationem a lege comprobatam plenum habere essecturna.legitima. Ede pact. Inst.de oblig. i.Si vero lex no comprobet,parit effectum retetionis oc exceptionis.l.iuris etiums igitur nada.sside pact. Leci .sside compensationibus i.uni

37쪽

P Ηs sunt conlusiones communiter a Doc'.recepigre approbatae: No desuere tamen,qui aliis distin citionibus is fuerint.Inter caeteros Cora.in l.fratera statre.col.ῆ.iij. Oc iiij.sside cond.indeb ec Fortun . Garz.qui mirabilia scribit,in l.is. ius naturale, de iust.&iu.qui,&in da i. Oc in lauriuentium. Edepacit.omnia ad inflexibilem, Oc stoicam seueritate

reducit: cum tamen multa ex Vsu docere,plurima humanis necessitatibus exigetibus suisse introducta,scire debuerit f.ius autem gentium,Inst. de tuere nat.gen.Oc civit. Quamobrem omissis verbosis

eius commentariis,ec monasticis disputationibus quid ego de huiusmodi naturali obligatione se tiam,Iuris nostri praecepta sequutus, Proximo cru Pite explicabo.

38쪽

De Oblim Lur i. et de manu Mibi C A P. II I.

tuta nume. l.

Beneficio homines sese inuicem licere natura docuit. Li Obligatio ad untiora a natura inducta est nu.2. Obligationis ad antidora essedius qui emflue. 2. Obligatio naturalis neque gentium,neque ciuili iure rei cepi a nuda ratione descendens qualis. r. Obligatio naturalis ficax ad exigendum potest largo, modo ciuilis appellari , quid iure ciuili comprobatae'. numeH.

Naturalis obligatio qgaedam ad solum defensio ieri pau

Naturalis obligatis omnis an sit licax iuregentium.4 quod sic fecundum Do t. ego contra. nu. . . Naturalis obligatio, me amonem pariat, siue exc*. tantum, ex iuregentium instituta fuit, non insola ratione consistens. 6.commercia Cr obligationes eodem iure , quo crb estu, prodierunt. 6.commercia ex obligationes ex constitutionibus homirinum institutae,non natae.7- Naturali ratione dictante iustentium constitutum 7. Naturalis ratio nonfuscit ad iustentium costituendu , sed ustus omnium requiriturinu naut constitutio. Infigentium non eodem tempore constitutum. nu. 8.1utigenam non ex sola uafrictae temporum distinguis

39쪽

Servitus ex secundo iustentium intradum est cotra na

Seruus capax naturalis obligationis inductae anteferui

tutem. 9. .

merum Iustentium dicitur,quod non ex rationeted ob nec itatem fuit inductum. Io. I l id,quod1yde cond. indeb.nu. Io.3 seruus dominum obligatum habere potest ex primo Iu

Ratio naturalis non omnis fuit conuersa in obligati

V1 D senserint Doctores de natura li obligatione,capite prscedeti festtraetatum: duc quid ego sentiam

explicari oportet. Iram existimo ego naturalem obligationem tripliciter cosiderari posse. Prima est obligatio naturalis, tantum ratione naturali subnixa: qus tamen neque gentium, neque ciuili iure recepta est:& haec parui solet esse mometi, veluti ad remunerandum obligatio.Cum enim inter nos cognationem quandam natura costitue rit Lut vim,de Iust.& iur.conseques est i mutuo noS amore ac beneuolentia complectit, re alter alteri adiumento esse debeamus,d.l.Vt Vim. GPraeci pue autem illis deuin tos nos esse oportet,sc ad remuneradum obnoxios,a quibus beneficio aliquo

40쪽

De Ob . Iurist. et de manu Ireri .

haer.l.si non sortemsuibertus.ffde cond.indeb.l.si vero non remunerandis. Inde Papianus, in suae.Tmand. Qua spe plerunque saltim .l. dedi si quis quasi, Veriquan .ffde cond.ob cau. de cuius obligationis effecitu vide Iason.in d.I.ex hoc iure.Et in hoc conueniunt omnes. Quo in articulo compreehendi possunt omnia,quscunque nuda ratio natarae humanae suadere Videtur,quae tamen neque getium iure,neque ciuilibus praeceptis fuerint recepta,quod etiam sentit Hiero.Torni. hoc loco col.i. qui sagacissime pervestigare ola, Oc odorari solet. 3 Alia est obligatio naturalis,efficax, qua Iure gen tium dare nos oportet, Sc sic eo iure necessitate solucdi astringimuril. cum amplius β.is natura. E. der .iur.de hac loquitur tex.in l.iuri entiri,in Pri.

Ude pact.& in l.i.circa si isde rerum perna.&hoc quia iure ciuili fui t comprobata,potest ciuilis apopellari,largo in mo,8 ad disserentiam Praetoriam ut fit in s.l.Inst.de oblig.ut paulo infra demonstraho,& in hoc etiam consentiunt omnes. Tertia est species obligationis naturalis,qus iure gentium non est omnino efficax, ct sic actione nopari non tamen in sola ratisiis suasione,nec in nada animorum inclinatione relicta est: sed excipie di,retinedihi ius tribui ad solam defensionem parata,de qua inl.stichum.f.naturalis.sside soluti. ocin I.iuri entium Ligitur nuda,de pact.Alex.in d. l.iuri entis f. sed cum nulla,in fl.de hac loquitur tex.in d .l.fideiussor. fidei usibr.ff.de fideiuss&ini naturales.sfde a st.&ob.In hoc etiam conuentutdossit. zSed in hoc discreparevidentur,q, plerique crediderunt inspecto iure gentium, etiam nudam conuentionem fuisse efficacem,&eiusdem potestatis cuius est obligatio ex conuentionibus nomen