Camilli Plautii Paezonis ... Commentaria ad rub. De verborum obligationib

51쪽

introductia.d.f.ius autem gentiu , ct l.libertas', desta. ho. seruitu'Inst.de iure perso i.Inst.de liberta Hoc iure vitGOc necis potestas dno in seruum da ta est,ec quicquid acquirit seruus dno acquirit. In potestate,Insside his qui sunt sui,Vel alte.iu.l.is. i.meo. ti.De hoc iuregen.posteriore recontra naturam recepto loquit tex.ind.i si id,qd ff. de cod.inde.& hoc merii appellari potius gentium, quodno naturali roiae,sed ob necessi talem suix receptu, is Plane ius istud nunu'ppellatur naturale,sed ponitur ad differetiam iuris naturalis, in d.l.si id lasfde cond.inde.hoc est ad differentiam eius iuris quod naturali rotae fuit consti tutii,qct'plerunque appellatur ius naturale hominu d.l.si id, qgre est seruis coe.Vt ibi est expressum:& hoc ius gent. fm appellari potest,ratione causs,hoc est necessi talis, ex qua suit introductiim,quae causa, hoc est, quae necessitas posterior est, Oc longe post rationis naeturalis ortum, exsit,&sicrone posterioris Caa .st,ius gentium posterius, seu fm appellari poterit ut aliqua in parte satisfiat Doctioribus, qui lisc introduxerui nomina,totum tamen est ius en.quia Vtroque omnes gentes peraeque Utuntur, nec est

csteris animantibus coe.l.Lin fi.de Iust.&iure.Et hoc sufficit ad demonstrandum aliqdid iuregent. suisse introductum,cch omnes genteS eo peraequὰ utatur,licet non subsit ratio naturalis hoc probati .in l.is.l.sside his qui sunt sui vel ali .iu. Inaeeo.

si .de iust.&iu.Hsc distincitio, nisi fallor, congruit terminis iuris nostri quibus uti debemus in interpretandis legibus,non autem aliunde exquireda sunt argument per quae disciplina haec in artem

Iustiniano subtiliter redacta subuerint . Hac

52쪽

De illig. Iuris et de manu Teg. 2s

. Hac distin stione admissa,defendi poter i obligationem illam,quae beneficio asse stos ad remunera. dum obstringi non esse iuri ci. Quanu enim ro naturalis hoc suade ut bii factores nostros rem uoneremus,Vt inquit gl .in l.sed Oc si lege I. consuluit in Verb.obligauerunt,fsde pe.haer.in iuregen. nocuit recepta,&propterea eos,quibus acquisita est, locupletiores non laci d s.consuluit.l.si non sorte .s.libertus.ffde cond.indes.si vero non remunera di f.inde Papinianus,in fi.is mand. Nec exceptio/nem pari nec compensationem admittit regula ritem Vt scribi tBar. in da.ex hoc iure,&in d.l.si osortem Nibertus,& sequuntur Doct. Et haec ipropria dicitur obligatio. 14 Item hac ratione dominatio seu potestas inserauos,item oc seruitus,dicitur elia iuri ent.sposte xioris remeri,quod naturali ratione non est subnitaum:& opponitur iuri naturali,idest iurigetium, quod naturali ratione fuit constitutum, ita intelligo tex.in d.l.si id,quod. isde cond.indeb. Item defendi potest,obligationem naturalem ,

quae efficax est, oem descendere ex iuregent.l.ex

placitis obseruandis,introduc ia est.Cum.n.coue riones ocs eo iure introducis fueriit, da.ex hoc tu Te,& d.9.ius aut genti una exinde oriantur obilinesmon possumus dicere ante conuentiones Vlla

fuisse obligationem fidei seruands. Ideo re Reait

lax,obligationes iureg.sui me institutas,d.l.ex hoc iure,haec tamen obligatio,licet ex iuregentium desceda naturalis dicitur,quia naturali ratione suadente sui lintroducita,& recepta a gentibu ita .Phat tex.in da.ex hoc iure iunctaa.omnes populi,

53쪽

Obligatio ad antidora naturalis est, non autem Iuri entium: quia in sola naturali ratione consi, stens,non sui t tecepta a getibus, sine qua receptione,non potesti uuentium constitui, Vt saepe dixi, Oc inculcare non piget.

y Si quis quaesiverit quo iure suerint introducta

bella primo.san secundo iuregentium: Respondeho fuisse naturali ratione introducta:& sic ex priamo iuregentium,d.l.ex hoc iure. Scilicet pro de sensione corporum re rerum nostrarum, d propulsandam iniuriam: cuius rei causa, licitum est hellum,omni iure.I. Vt vi ff.de iussi& i u.l.scien tiam I qui cum aliter.ε. ad l. Aquila.i. I.Vim vi.sside vi,& vi arma.sed re partus.I. pen.ff.quod meticau.hostes enim nostras res occupando nobis in-

iuriam inserunt.l.postliminium,in prin.ff. de cap. Iccirco illata eis bella sunt iusta ex iure gentium; da.ex hoc iure,& ita glinibi senti re Barire caelori admittunt. Servitus autem est contraria rationi naturali tdixi,quo fit ut bella ex primo,& naturali iure ntium introducita esse defendi possit: quo etia conuentiones,& obligationes fuerunt institutae: Seretatus autem,quia naturali ratione carer,posterio

re, requidem mero iure gentium inuaserit d.I.ssid quod. F.decond.inde, d.l. manumissiones. de iust.& iure,d.l.libertas.ffde statu hom.&f.i.Institu .de libertin. 1 EX quo nota, ad hoc,Vt ex posteriore iurege tium quicui introductum esse dignoscamus, non sufficit,u, posterioribus temporibus fuerit intro dustum,sed Φ naturali ratione non sit subnixum est necesse.Colligituretiam,non omne,quod natuli ratione subnixum apparuerit,eskiusuentita,nec

natura

54쪽

De obhri Lupi . et de manu Ren. 27

naturalem obligationem inducere, nisi gentiu luere fuerit constitutum,& ab omnibus gentibus V su receptum&eatenus tantum,quatenus apud O mnes fuerit comprobatum, peraeque apud omnes obseruatum,non difformiter: cuius illationise ectus postea ostendentur, ad demonstrandis. n. aliquid iuri entium esse,eo argumento senast lex utitur,q, illud apud omnes gentes peraeque custoditur,seu quo iure omnes gentes Vtuntur. i.Vers. quod Vem,S.I. ius autem gentium, &s.sed natu resia nsti .de iure na.gen.l.omnes populi, in fin.ssiis de iussiretur.Aduertendum est praeterea, quod licet ius nostrum,quo utimur sit triparti tu hoc est, aut ex naturalibus prsceptis,aut gentium,aut ci uilibus collectium, j.primas.huius studi),Vercpriuatumasde iust.& iur. tamen re uera duobus tan/tum i uribus Vtimur,hoc est,partim Iuregentium partim iure ciuili.l.omnes populi, in fi.eod.tiis. i. ver.& populus,Insti .de iure na.gen.& ciui.Vt faciintelligamus, de naturalibus prsceptis nullam apud nos rationem haberi,nisi aut iuregentiu suerint recepta,aut iure ci uili comprobata, Oc sic essecta suerint pars iuris gentium, Vel ciuilis perapinprobationem.laus ciuile,de iust.oc iur. Nunc cPter quae retentis comm unibus axiomatibus Docto.nostri inculcant recenseamus Oc quatenus Vi/ribus subsistant disquiramus. Quae in sequeti capite reqci edacesui,Vt satietas logi sermonis Vitet.

C A P. V. IN v i τ v s nemo primo iuregentium cogebatur fo

d in implere. nu. l.

Reges constituti,quilum peruari cogerent manu No

55쪽

munus regia remedium exequutillum erat cogens deabitorem ad solationemJ. Et pro omni collentione et nuda cor petebat.nI. . Et pro contractu innominato. nu. 3. Iuregentiu non digeri nuda cogentio a uestita. 4. 6.8.

Naturalis ratio adseruada fide nos imperit,pp obligatione naturale,quae ex consitis orta est. nI. I.

Aequitas fidei seruandae nussum facit discrimen intersudam ex uestitam conventionem. 6.nanus regiae auxilium bosesuperest in regibus u paucis in domino.nu. 7. Principe. 7 nanus regia pro pacto nudo hodie indulgeri debet a Poenitentia non habet locum iuregentium in contractibus innominatis. 9.nec coram principem.'. σ I nec quando imploratur latum olycium iudicis n. to

Causa comisa de aequiture,velmanu regia pactumnudis exequutioni mitti potestit Idem est cum clausiui olafacti ueritate insipectu, v lae figura iudici,n. in

In mercatore curia procedit ex bosso Cr aequo,σmaanu regia, ν pallii nudum clycax est.nu. I 3. , Arbitro data potestate,ut procedat secundum aequitatatem,pactum nudum coram eo erit escax.nu. I . statuto caustur,quod sum ueritate inspecta, ius dici. tu pactum nudum cscax erit. II. 4. idem ebl in fro canonico. nu. Is. Pactum nudu erit escax cora Principe si imilaretum munus reg. 7. Idem est in conventionibus innotatis.n. i idemst imploretur latum iudicis oscium. nu. t o. Ide qn comissa caest,de squiliata,vel manu regia. H.

I cIIaefigura iudicibi elboufacti ueritate specta. ia

56쪽

De Obbar. Iur lx. et de manu Re r. . 29

Ide eoru arbitro cui dutu e pias procedes sin aestate i4 Idem sistatuto caueaturiqu)d procedaturfucti ueritate

instem. is. Idem in foro cariotuco. 16.

cobesis extruiudicialis absinte partefacta plene probat,stante statuto de quo supra. n 8.

col.ith.post prin.ff de iussilia tur. Oc in l. si testos. i. Ede fideiussised pudore, re verecundia compulsi

57쪽

q. Item pro quacunque conuentione obseruanda propium erat Θc paratum omnibus manus regiae auxilium.Cum enim obligationes omnes iuregetium sueritat introdueis d.l. ex hoc i ure. Et eodem iure manus regia defluxerit,i.4.in prin. de orig.iuris,nec eo iure distinguerentur connentiones nu dete a vestitis: Ideo nullo discrimine habito omnis conuentio efficax erat: omnibus enim inerat conuentionibus naturalis ratis,oc fidei seruands squiras,de qua in i l .sside pact.qus proculdubio loquitur de iuregentium cum de fide humana loquitur inter homines seruanda: oc loquitur de omnibus conuentionibus.Quo fit,Vt defendi possit, couentiones omnes persque fuisse custoditas, iuri etiar authoritate. Inest enim naturalis ratio, quae nO3 ad fide seruadam compellit.l.Richum f.naturalis.sfde sola. in ampli uss is natura debet,de reDi Iris,l.sii testamento I.i.ffde fidei us. Quae ratio inest omni conuentioni propter obligationem naturain lem,que ex consensu oritur,& per cosequens i uxe

58쪽

1sto efficax est,ut scribit Bartolin.coLin .post prin. nu Oci Gali aula hic nu. 72.Veri septima coclusio,per rex.in d.I.cum amplius. g.is natura, de rerat misi eum iuregetium dare oporte cuius fidem sequuti sumus,sentit Bar.ind.l. ter a fratre vetatertio quaero.ec probant hoc loco Bal.& Soc.oc serit Bariin I.Iulianus,col. i.ssde cod.indeb. Vbi ait, obligationem naturalem ex cosensu nasci, ec esse potctiorem illa,quae ex generali aequitate Ut ma toribus parcamus descedi de qua in l.Vt vim, dec iust.& iu.Et eo iure nullum erat discrime inter couetiones siue nudas,sive vesti las,sive nonae habeo ant proprium,fitie no habeat,sed omnes sque se L. uabatur pi opter aequitatem illam fidei seruandae. quae omnibus inest,tradit Ang.in coss.ch. Oc Soci. hoc loco: qui est,ita communiter tenere Doet. αBartolin.col.iii.& Galiau.col.XXXVii.in Tnu.i3o,

Amplius concludunt prsdicti docto. hodie ad

huc durare manus regiae auxilium, quod no fui e omnino tablatum,ut de domino,& patre concludi t Bar.in d.larater.ff.de cod.indeb.Idem conclu/d unt Doeh.de principem Ant.But.c. quae in ecclesiarum,de costi.Qui est solutus legib.l. princeps,sfde legib.6 iudicat sola facti veritate inspecξῆλα sic fim prscepta iuriuentium Ideo aditusPriceps

supplicanti manus regiae auxilium impartiri de bebit,α eum,qui ex nuda costentions tenetur ad

fidem

59쪽

Nig.hic col.ih.in fi.num. .Quod si non indulserit Princeps,eum peccare arbitrantur Anto. oc alij supra adducti.s Quod dictum est de conuentionibus nudis ha het etiam locum in promissionibus ob rem lassitis: quale est placitum permutationis,vel aliud simile quo tibi aliquid promitto, t ex aduerso tu mihi aliquid des,vel facias,qui contractus vulgo inno

minati appellantur,in his enim manus regia .iure gentium exercebatur,nec erat locus poenitentiae,

sed velim,nolim, cogebar ego quod promiseram dare: itidem Oc tu cogebaris fidem datam adimplere:quia,Vt dixi,nullum inter conuentiones erat discrimen,sed omnes qualescunque sint nanus M. gis ministerio exequutioni mittobantur, Oc fidei exigebatur implementum,Bartolin.hic col.iq.an te med.nu:I3, Mi4.Sufficit enim subesse consensu: ut q uis hoc i ure obligetur efficaci ter,uth ic p eumnum. 7:Bulg nu.3.Soc.hic, qui dicit ita tenere com uniter doctores,Galia.numero. i8o: Ideo cum in contractibus innominatis obligatio naturalis ex consensu nata sit fm Barioli.seu mauis Bal. nouel. Oc Soc.hoc loco,de quo est glo.approbata in I. potens i ta glo .magna ante fi.C.de pact.Galia.hic nu me.iΘ itac.Nia colam.iij.nume.Zoc colum.ii'. in

60쪽

col.tiq.in n. i ait ita communiter teneri . OcS .hic. Quam opinionem tenuitBal.in rub.C.de ide rerum permutiooz.hic,col .ih.post med.nu. 3. ubi attestatur hanc esse communem.' Secundum qu concludendum est Iuregentium inspecto non esse locum poenitentiae, Ut tradit hoc loco Bal. nouel. col.i'.nu.i3.re coLIB.ante med.nume. Π.Galia.nu. Is .riri.col.viii.in fi.nu.3s. & co I .X.in fine,num.M. Et per consequens hodie princeps manus regiae auxilium pro huiusmodi conuentionibus obsere dis poterit impartiri ide pacto nudo dictumestsecundum Dossi supra relatos.

o Amplius dicunt multi . ex lato iudicis officio poterit quis hodie urgeri ad fidem implendam paueti nudi.Ant.Butiin c.quae in ecclesiarum, de com m.xesert Iac.Nincol.iiij.nu.io. licet non sequatur,oc Ruy.refert nu.9.Idem probat Garaean ca.de paditis, c.in Uegem .Qde pacst.& hanc esse commixnem sententiam attestatur Cagnoi.in l.h.q. lxxix. nume. S.C.de pach. in ter empto.& vend.Officiuenim iudicis adtione antiquius est,Aret.inrub. de accusin princ.col.Vlt.Galia. hic nu.I98. hi Insertur praeterea, quod si princeps causam ali cui manu regia, vel ex aequitate decidendam coministri poterit ex pacto nudo reus condenari, nec poterit appellari,Bal.inl.i.in fi.ffde offpraese praeto.Abba in Rub.extra de appel. l.iij.Bal.in pro

Camilli Plautii D