장음표시 사용
31쪽
manum adiutorium destinare si vero pri)priam utilitatem cuiusque hominis per se 'ectes:B----nim mulier montangere 2. Cor.7.&, beatio erit si si permanserit V E RI. Uuamobrem relinque homop/urem , ct ma-rram Caluinus vult haec verba interijci tantum a Moyseve Doctor ei ne conuincatur oneri legem Dei suis se .ctatoriinis ex quavis causa permisisse repudium de matri . aiions disIol tionem. RESPONSIO CATHOLICA. Introducit hoc loco Moyses Deum loquentem , qui dicta Protoplasti confirmat, cx eis legem naatrimoni statuit Chiistus in lim verba Matth. is diserte tribuit Deo. An risu, inquit, fecit hominam ab initio . sensus igitur utriusque loci est , cum Deus coniugem sermauerit ex viri corpore, Maron nisi unam satis indicauit nullam colligationem humanae necessivudinis cum matrimonij vinculo conserendam esse, clane esse coniugislegem,ut si res exigat, patrem' matrem deserere teneatur coniux
causa coniugis . Ita Rupertus'. r. in Genesin c. 6. D. autem Thomas 2.2. q. 26. de cohabitatione, vita consortio
istud intelligendum expliear. Nam in pari casu famis, vel alterius buiusmodi necessitatis patri & matri potiu subueniendum est. Patet igitur ex praedictis verbis m trimonij indissolubilitas a Deo sane ita, Larctissimum eius vinculum,quo coniuges una caro Τ eputantur V amo. 21. Erat autem iterque num . Hae verba insiti erroris patrocinium rapiunt Anabaptistae illi, qtiosi
. status, ante peccatum tam secundum corpus quam secundum animam . Corporis n. tanta erat pulchrithido, ut ad eius ornatum nullis opus esset vestibus; tanta impassibilitas it nullis caeli a di is incommodis primi parentes obnoxij essent. Secunduin animam vero persecta erat vacuitas ab omni immoderato motu appetitus, perfecta obedientia partis ii serioris sub satione. Vnde Augustinus i. t I.de Genesi ad litteram cap. i. X Uti erant primi homines θη- ρη-
32쪽
2Mesamur, nusim erar motus in corpina cui erectistadia dede Post peccatum autem opus fuit vestibus propter ae- is iniurias de causa verecundiae ad relandum quorundam Nebrorum obscenitatem. Hinc Protoplasti consci postea Halitiae tex e uni meinbra, consuerunt soli ficus.
V m s. i. Sedi serpens erat callidior cunctis antiminin Labitur hic turpiter in errorem Calu asserens 'eum voluisse ut laberetur Adamus. RESPONSIO CATHOLICA. Catholici mala poenae non culpae Deo asseribunt,
is ent praevidisse Deum quod lapsurus 1set, S permissi. rum labi quandoquidem labi hic peceare sit,si labi voluiset, peccare voluisset Adamum Quare se August. Lx de)eccat meritis c.i7. monet a tali blasphemia abstinendum. Vullius inquit, culpa humana in meum sera cauom Et Ter-
nil l ccintra Hermogeneni. Nu, si olea, si initiare aut artifex isti mali operis,qui semo sibi persecti τη Mi at sparentis es Iudicis. Explodendus igitur est hic Caluit istarum Dus,d in scenam theatricam ex ludibito prorru' lendus. V sin s. 6. mis mulier quod bonum si unum . Resertiae verba Calu ad davnonis promissionem, quas sensus:sset, Vidi mulie stilum esse utile ad sciendum bonum malum: conten dunt hic liaeretici primum pecc tum uisse insidelitatis. RESPONSI CATHOLIc A. Hoc φc'lis videre non poterat: proinde verbum,mode ii uc,rporeo accipiendum est,&de iis quae arborsoris:ulis offerebati perpendis igitur misera Eua duo in hae a 3orripbmum, scilicet illius sui suauissimum esse, oculis 'ulcherrimum fuitque ' illa motus supeibi animi indi-;nantis se praecepto arceri ab eo quod tantopere arridebat, edocet scriptilia primum peccatuis suisse superbiani, initium omnis peccati superbia Docent operose PP. Au- Iesi g.i de Ciuiticii et Seo serm. .deantiuit.Domini.
33쪽
VCR s. 7. Co uerum foliastici Ex hoc loco haeret, Ladagium in Catholicos conuincunt, quod, v loquuntur,. booorani operuin soliis conentur operire corruptae natu
rae deformitatem. RESPONSIO CATHOLICA.
Vetum dictum adagium in illos potius retorquenaum,
qui latis excusation uiri soliis, quaqua versum scripturas decerpunt desconsa uiri, ut tegant suas turpitudines: Hum hoc loco nugantur,dissimulant quid ex praedictis verbis, teres proponant sic, de Adam post lapsum frenaeus 4.3. cap 37. Per succinctorium quod sibi Adam circundedit, sesacto ostenuit suam poenitentram,foliis sculneu semetipsum conte-sem. Et paucis interiectis. Roun ens petulantem ea mi , -n. Re verba, intelligantur,sciendum est,non accurato opere, aut acu cito consuisse solia, sed solii pendulis verenda occultasse , ramusculis tenerioribus circum latera. Videmus igitur Adamiam asperitate vestis voluisse domate corpus,&male commissa expiare. VER s. 6. Inimici imponam inter te, mulierem. Locus hic, inquit Calu nimis luculento documento est, quanta fuerit in Papatu Doctorum omnium inscitia . socordia:ex incuria obrepsit semininum genus loco masculini,vel ne m, dicendum O. est,ipse conter caput tuum, non ipsa.
REspo NSIO CATHO LICA.supponunt haeretici per hanc lectionem,ipsa conterer, adimi Christo Domino quod eius erat, Deiparae verb tribui quod eius non erat;cum tamen non babetur Christus coh-- triuit, ergo Maria non contriuit: etenim solus Ictus propria virtute&scipso, b0c est, pastione sua caput hoc est, vimdiabolici serpentis contrivit. Ipsa etiam B Virgo contriuit suo modo , quatenus nobis genuit Salitatorem. Igeo recte a fidelibus io notatur Uocen comio,haec est praeclarum vas, hae cest naulier vir taliis, quae contriuit caput serpentis. Non male igitur interpres in vulgata editione Bbbliorum propter Latii, contextus cismmoditatem vertit, ipsa contexet, ut sequeinti cum antecedentibus melius L
obiiciunt Sectaiij, pronomen ει verbum hoc loco in i ' Hebraeo
34쪽
ebraeo esse masculini generis, vel saltem neutri Responto viros Hebraicae linguae peritissiua os hoc loco conten-:re verti posse, ipsa coiitexet talis fuit Picus Mirandula- is in epistolis, Pagninus is thesauris agens, de loco Gilio Res.17. v. D. est ia enallage generis Hcbraeis freque s.ce pia iunt, Esther i. viso. apud Eccusiasteri G2 v. .
eind sciendum est hebraicam scriptionem sine punctis,calibus esse ambiguam, proinde omnes tres lectionescipi pone. Ipse, pla, ipsum conteret, Non desunt quia
:runt ipsum in neutro genere nec ali qui in naasculino, Irenaeus IV . c. 78. Hieron in Traditionibus Hebraicis,hrysologus hom Ipsa vero legerunt Gregor. lib. r.
lorat. c. Is Bern. sem et super Missus est. Fuibertus Car-Itensis, Beda &Rabanus hoc loco sic ante temporaberonymi legebatur 'ee fuit Hieronymus hoc ausus cor .gere,aux in vulgatam versionem introducere,in post Hisirmi tempora Ecclesia Catholica semper retinuit Modb retinet, ut patet in Bibliis iussu Pontificio editis,aod optima quaeque exemplaria confirmant. Postreprobe loco notandum est S. Patres secundum allegoriani peculierema Virginem Mariam semen eius esum petrpentem diabolum, per serpentis semen infideles , Mimos Christianorum hostes, interpretatos esse, Cypr. l. Mestimoniorum aduersus Iudaeos cap. Rupertus lib.3 incnesin cap.19. & V. Beda hoc loco. Visa s. s. In sudi mulam im es se sane tuo. Hune i cum prau detorquent, qui ex eo essici volunt omnes Imrnes cuiuscumque sint status condicionis oportere anibus laborare.
REsPONSIO IATHOLICA.HM haeresis primo conficta est a quodam Guilhelmis: sancto an ore acerbissimo hoste religiosorum Mendicaam, ut notat Alph0nsus a Castro de haeresibus Verbo la-γr,m damnata est ab Alexantho iv per ullam quae
icipit, Romanus Pontifex. Hunc errorem secutus est
Zicitus,& varu huivs temporis Sectar ij, qui idem contra eligiosos urgent . V eriam clam ex diuersi hominum si bus in hae vita multis tam gratii negotia sint pertra-anda, ut Manuum labore rictum sibi uaerere nullatenus possint,
35쪽
rossi ut, siue sint imperatores, Reges,&Principes, sue Eo. Heliarum Rectores, siue eligiosi, qui noM M die diuini vacant officiis , hi om--norum similes excusati sunt Emanuum labore,& a communitate cui ista ossicia praestant sustentandi, quila altari seruiunt, vivere debent de altari. na ampli niuiti de Euangelio vivant . Interim non probaneticationis post peceatum ita maledictam esse vi sine cultu hominis labore, lain nono ante producat ingeritur ergo hae in parte homini molestia dilare eleganter notat Petrus Galatinus l. 6 de arcanis Catholicae vetitatis e. s. in Hebrae,idem diei ad in amictione,in dol're,vel in i bore comedes Panis autem nomen,quod Hebraeis famuliare est, pro quouis cibo accipitur. nisi es in puluerem reuis ram. Pugetur ab haereticis ritus semissae in die Cinerum, qua Catholica Ecclesia utitur, Memento homo, c.
agendum poenitentiam destinatos ab L Ciuerum extimo.. ni rite auspicatur Ecclesia, unicuique fidelium inculcans, Memento, homo S c constat fuisse eum antiquum Eccle- morem, ut ex nonnullis patet Conciliis, ut hoc ipso die saeerdotes publicis prenitentibus habitu poenae t uenientem tribuerent, id est, saccum & cinerem qubd temni caerimonia faciebant, eum habitui poenitentes caue ad diem Coenae Domini gestabant TempQre Proc ent refrixit hic saeer Uis,conuersusque in eum esse id
tu quem tenemus . De hac materia multa notatu digna reperies dis . sc C. In capite quadragesimae, apud Bu ehardum' ab .c.x .d in decreto tuoms inpari. I. In ordii
V Em s. 7. Sub re erit appetitu tum S tu dominaberis illim Mirandum quomodo hic se torqueat Calvivi subuertar
36쪽
tiundamentuni doctrinae de libero arbitrio, ait, hisci ba non debete intelligi de peccato, sed de Abele, ut se s sit primatum inter intres obtinebis, d dominaberis ita tuo iuniori. REsPONSI CATHOLICA. Ex ratione Grammaticae,quam nobis obiicit Calu per,nuria eiu &illius referunt id quod paulo ante nomin m est paulo autem ante peccati non Abelis mentio sa-a est; igitur ad peccatum non ad Abelem reseruntur Hinc agust a de Civit. 7. Piesce, inquat,ad tem conuersio ervi, in dominaberis illiu ,nuuiuui fratris' absit, cuim igitur siccati: Ecce quam aperte Augustinus absurdum pronum it quod hic Calu maxime placet. D. Prosp. l. 2. de vocat.:ntium c. I Ad te, inquit, tua culpa renotatur, noli peccatispuum in te dare sed tu potis in quisn 'me d mmatum. Et reg. l. Moral .et haec verbauexponens Tunc inquiti paritum cin dissib iuris nostri pessi sionem reduritum si c-mm
reprinaatur Exprimitur igitur his verbis Cain lare possile ut refrenet cupiditate, sivi in eius mortali corpore pectum bon regnet, ut loquitur Apostolus ad Romanos 6 Sre expendenda sunt praecedentia Verba ante bu lo .im. Nonne si bene ege is recipies, si male S c. Ille condiones, si bene & male manifesth ostendunt liberum voluntis arbitrium: Stulte ii dicimus alicui,si solem stare secos,hὀc et illud dabo, cum sciamus non esse in potestate ominis, selem stare suetat esse autem vi bene agat silit vel male . Vbi notandus est error Pelagianorum, qui hoc loco inserebant posse hominem concupiscentiae Mationes stiperare solis naturae viribus, xita Dei graim excludabant,& maiἡmam quamuis hic mentio Matiar
in fiar,eius tamen non excluditur necessitas.
V E RI. II. Nequaquam itast. Obucitur hic locus ab is qui Deum authbrem peccati constituunt, quod primaonte sideri possit Deum dixisse salsiim. Nam aliquis aquiunt putant eum in ersectum a Lamech.
Ne per potentiam quidem absolutam Deus, qui primaritas est,rer se, aut per alium salsese potest, ut nec ipse
37쪽
peccare potest.Vel ad peccandum ina pellet e,cum fit summa bonitas, quod adeo verum est, ut non dubitauerit Augusti . nus scribere t de symbolo ad Cathecum enos . Non magis Deum mentiri posse quam Deum esse desinere Delii negari potest Cain illum hominem suisse quem oceidit Lamech: neque n. id ex criptura constat, quinimo a pluribus putatur commentitium,d dato quod fuerit, non ideo erit in Dei oratione mendaeium, etenim clini is ad Cain dixit. Nequaquam ita fiet, sensus suit. Nequaquam impune ab aliquo interficieris scut verebaris. Quae expositio grauibus authuribus videtur extui conformis.
V κ' s. 2 Facrisunt omnes dies Henoch, ct non apparuis,
quia tulit eum Dem. Ridicule fabulantur hoc loco Calu Se alij, dicent)es Henoch non quidem mortuum sieparatione animae a corpore violenta, sed alio nόuo modo, videlicet placida quadam migratione absolivum a miserijs huius saeculi, qualis fuisset transitus in statu innocentiae, &qualis sententia eorumhsur us es: illo tun quos vitimus dies: superstites inueniet. REsPoNsro CATHoa IC L. Introducunt hi nouum g nus mortis citra naturaleni
separationem animae a corpore, cum tamenis noxam mriginalem statutum sit omnibus hominibus mori.Hebr. Illud n genus mortis, quod Nouatores excogitarunt, falsim praesupponit, nempe Enoch iam immortalem esse diserticenini verbis Augustinus negata de peccetitorum metitis reniissione cap. 3. Enoch aliae corpora esse incon. ruptibilia, qualia post resurrectionem futura, & dum asserunt haer elici Enoch raptum esse in coelum, dicunt trans latum in eum loeum in quem Eliai de quo scriptura, . Reg. 2. eam Eli,' turbinem incoctum.vetum, ilium mine aeris regio intelligitur, significatur de terra sublatus per aerem, in aera transferendus paradisum. Ita
Eccli 4 . Enoch cuit Des, e transuimes in paradisum In Eden, scilicet eontra Orientem hoc ii habet Traditio quae plerisque Patribus placuit De hac Traditione sic Irenaeus L . c., Dein b&Elia agens Paestor teri qui sunt Apo-
38쪽
ilorum discipuli,eos qui translati sunt illuc transsatos es dicunt. Nec obstat hie Tertuli qui scribit hos ambos orbe transiatos esse, quia orbem vocat terram ab honii laus habita tam Alionam Patrum nomina,qui idem quod naeus asserunt,hic signare in gratiam studiosorum operet ilium erit. Docet id sidorus de vita,& obitu sanctorum,ppolytus artyr orat de Antichristo Ambr. in c. . adimanos. Glegor in i8. Iob. Et hom.' in EZech.Hieron. epist ad P ammachiunt, Iustinus Martyr quaest ad Gadoxoso luocopius Gazeus in c. 4. Genesis Dani ascenus . . cap. Σ8.Plures alios legendo notes licet Porro Enoch,
quo agimus contra Antichristum praeliaturus adueniet, cert aliquaindo moriturus, trucullandus iussu Antichrb. . di ab eo seductos ad viam reuocabit. Colligunt hoe liqui P P ex . t Apocalypsis de duobus fidelibus testib. emens Romanus, lustinus, Hippolytus, August. lib. 2 o.
Ciuit in p. s. qui di ut hoc in sermonibus,, cordibus elium celeberrimum esse prosper de Pra dieiionibus cap. ωAretas in caput II. Apocalypseos , qui ait hoc inuio illitur ex traditione ab Ecclesia recipi. v ius. . Videns Dain uia. - Clamant
retici praedicta verba pugnare cum arbitrij humani liber- e,eiusqu*Vixes hoc loco plane prosterni
R ESPONSI Ο CATHOLIO A. H ac scripturae sententia continetur descriptio plurimo n homnaum illius aeui, qui tam scelesti fuerunt,ut opus non fieri externa occasione, consilio, aut suasu ad candum , quique non ex errore aut infirmitate lapsi tulit, sed ex mera deliberata malitia, quique scelera
in cordis ossicina et ingebant, non raro aut De inter ita, sed omni die, dum aurem mores istorum hominum
stringuntur,utitur scriptura figura auxesi qua non ne . u illos aliquando aliquid boni cogitas,dixisse, secisse, indicatur hoc tam infrequens suiske,ac parui nomenti, quas pro nihilo sit habendum. Exius igitur verbis inale exunc Aduers xij, aut libaum non subsitae arbitrium, aut
39쪽
aut action*s humanas propter originale peccatilin secun
' tam se semper malasin invisas esse*eo, utpote peccatis
ra meri quae opinandi peruersitas damnata filii Cone. Tridentino, sese. 6 de Iustificatione Can. 12. Nec mouere quemquam debet,quod hic effutiunt contra Interpretem,
quem in duobus reprehendunt; primKquod non vertit. mentum cogitationum . Nam figmentum cogitationuni nihil aliud in quam ipsae cogita iones: hinc x xx reddunt omnis cogitat in corde suo. Et Chaldaeus interpres exponit,omnis sensus euitationis sane vox figmentum obscvsor erat,&errorem parere poterat. prout peperit, ut patet in Illyrico haeretico, qui ex praedictis verbis peccatum originale conatus fuit plasmare in substantiam,&in aliis haea elicis, qui hoc loco abutuntur contra cultum diuinitus an particulari ideo praeceptum. Alterum quod reprehem dum est,quod interpres praetermiserit voculam tantummo- do,&improbE. Nam haec vox sine culpa omitti potuit uti&omisit Chaldaeus, 4 xx. Ratio est, qui dicit omni tempore aliquid fieri insinuat contrarium non fieri, aut vix fieri Quare dici poterit hanc exclusonii vocem tantum . modo ut Hebraicum pleonasmum omissam.
VERS . . oecinuenit gyatiam coram Domino. In omis
nem partem severtunt hoc loco h retici conta bono uni operum merita.' , EsPONSIO CATHOLICA. Rect Catholici ex verbo inueniendi eliciunt hominem gratiae augmentum mereri posse primam ratiam, poGsumus, nec Noe promeritus uix aut inuenit, sed gratuito beneficio primae gratiae cooperatus fuit, & vacuam in se esse gratiam n0nestrastus, ideo recte dicitur gratiam nouam seu primae gratiae augmentum inuenisse. Significatur m Noe promeruisse Deum magis habere propitium quam
ceteri meruerunt. Ad hunc locum pertinent aliae scripturae. Genes 18 inuemaraturm in oculistitas. I9. Inuenit seruus
40쪽
Via s. o. Edificauit Noe altare Domino. Vox a Itaria non sertur ab haereticis, qui negant noui testamenti sacrificium quia altare,ut dicunt in Hebraeo a mactando deria uatur,& Latinis dici ut alta ara, mactati oni autem in sacriaticiis iani nullus locus est. REsPONSIO ATHOLIcΑ
Catholici Doctores sumpta ex hoc loco oceos, ne alta riunissum defendunt, ut Franciscus Feuardentius lib. I. Adaditionum ad librum Alphonia castro contra haereses. No . tar hic Ambros Noe sponte, &non iussum altare exstruxisse : quod obseruandum est contra modernos haereticos,
qui semper in similibus ad Dei cultum pertinentibus p ciale praeceptum requirunis Nota Diodorus Thracenjis, hine Gentiles ritum suum in altaribus sectificandi acespisse. Quod genus cultus diabolus non pateretur sibi delerri,nisi sciret noc ad veri Dei cultum , quem ut istimi latur,plurimum momenti adserre.
tur hoc loco Lutherus in vulgatae editionis interpretem, quod Papistis, ut ait ansam praebuerit assertioni de libero arbitrio, quodque vertere debuisset figmentum, quia sem
mo est deitatura, seu sentia animae rationalis, S significa- tu hominem natura malum eine,&nihil nisi peccare positi Haec ille blasphemus REspo Ns1, CATHOLICA. . Falso censet ipsam hominis essentiam hie denistari estiri
solum effrenis concupiscentia designetur xxx sic transtu- Ierunt: Cogitatio hominis diligenter incumbit in mala patres xponunt de concupiscentia . seu inclinatione, troilitate ad malum. Chrysost homil χε in Genesim. R pertus lib. . in Senes cap. 18.4 Ambrbs sic habet, diligetiter cor hominis ad mala perpendet. Non agitur igitur dὰ ipsa natura, siue peccato originali , sed de concupiscentia, ut dictum est, coidis ii nomen per metonomyam,hoc loςo