Chirurgia : è graeco in latinum conversa

51쪽

is 40 Orro minii; ingammatione tentatur recens ulcus omne,& cum ipso quod iii I iuuta est,s quis quam celerrime pus moueat,idque oris receptum minime

ii supprimatur quam si prohibens ne suppuret, nisi id paululum, quoὰ necessa

es rium est pugnet maxime sccantibu ,& medicamentis quae vinculum non pori stulant. Quado uigem igneum regdituri dein horror aeeedit ae pulsus Insata

, mantur enim ulcera quum ad suppurationem spectant: suppurant autem sanii guine eousq; alienato,ac seruete ut putrescens in eiusmodi ulceribus eo uerta-- tur in pus. Vbi cataplasmate ulcus nutriedum esse videatur reduei a plaga de- , bet & proximas partibus imponi ut pus euadat, & quae aura sunt, emolliatur. Oratio hare nisi praepostera esset,inulto minus afferret obscuritatis hoc est, I os ante de affectu loqueretur, qui videribus nonnullis statim a prine pio iungitur,deinde moneret quam ille opem requirat. Verum longe aliter habet. Prius

enim docet quid obseruan3um sat post ad narrandum asiectu aUre3atur, qui& u prineipio interdum consueuit ag ulcus accedere, & proposita nune obser uationem Aes erat is autem est quum caro praeter plaga,quam accepit, etiam colligitur de quo proxime loquetur.in eo casib necesse est id omne quod collita sum detritumq; est in pus venum tabescat quum aliter ut infra dieetur resti tui non possit. Venare agitur ad cataplasma oportet,& mouere pug ea animaduersione quam nunc & in sequentisus seὰ latius in libro de vulneribus capiti; Lopr cepit nempe ut quam celerrime pus moueatur,atque exitum habeat,neque oris plagς retineatur cuius praecepti eam rationem affert quod sic recens vicus omne & quo i ei proximum est, no ita in infamationem compellatur, quem

admodum si detur opera ne suppuret nasi id paululum, quod euitari non potest medicamenta sccantia inducatur & quae vinculi opera non egent. Quod enim ait f& vineulum non postulantJ graece habet FHo m m im riure autem ita latinu iacimus. Na m timcλου graece subligaculi1 signi seat nee quidquam verisimiliti, nobi, visum est quam Hippocratem loqui de medicamentato quod non alligetur alligantur autem quae deeigunt sciati cataplasma quod 3 oa3 pus ciendis pertinet laoc enim quoties ab Hippocrate reiicitur expelli quoque fasciae solent. Opinamur autem eius ratione in huc modum esse instruen- clam minus se inflammabitur vleus & quod iuxta est, quam si vitentur quae vinculum postulant hoc est cataplasmata, & pus mouentia: agmoueatur quae

fascii, non egent, & secandi facultatem habent, non sinatur in pus verti, nisi id paulum quo3 impediri nequit. suffusus enim sanguis in carne, quae collisa est, atq; aliqua ex parte nimium detrita prohiberi non potest, quo minus suppuret atque hoc est id paululu quod necessarium ait. Quibus positis sequitur,iὰ set uanaum esse,quod praeceptum est.Restat autem ut efficiat,quod assumit, quod quia dubium cotrouersumq; est adiecta rursus approbatione conuincit. Haec quia in multis si offusa tenebris clare a nobis explicabitur atque ita excutietur, ut prope oculis ac manibus teneatur. sius igitur quod assumitur caput est nisi pus eito moueatur sed ea dentur quae seri suppurationem prohibeant magis & ulcus &quod proximum est infamatur atq; hae esse approbationis exitus & determinatio debet.Ita aute argumetatio habet. Solent ulcera quum

ad suppurationem intendiit insanimatione tentari: tune vero ass suppuratio nem antendunt, quum sanguis hactenus mutatur ac seruet, ut putre es verta tur in pus: quibus postis consequens est ut quum sanguis mutatur seruet, putrescensq; pus efficitur ulcera infamatione occupentur. At non propterea ob tinetur

52쪽

i tinetur quod propositu est, nis subiiciatur, sub ea curatione sanguinem inest 3i alienari,& ita putrescere; ut conuertatur in pus: hoe enim assumentes, si eo quod proxime coclusum est propositionis loco utamur illud proculdubio cogemus, ad quod peruenire consitum fuit, nimirum sub ea curatione magis &vicus & quoil proximum est instamari. Breuiter autem haec ab Hippocrate scribuntur,atque admossum obscure. Coclusionem cuius gratia caetera appo Duntur principio innuit, quum inquit. I uagoquidem igneum redditur dein horror accedit ac pulsus. Horror quissem fit ob febrem,quae infamationi se peruenit. sedis ulceratae calor igneus cum pulsu nihil aliud sibi vult quam in rc flammationem:de eo enim pulsu loquitur,de quo egit quum in illis sententiis, qui aphorismi vocantur a vehementi viceru pulsu sequi sanguinis prosuuium in Aicauit. A ecissit aute eiusmosi pulsus quum arteriae quae libere mouebatur, ob angustiam loci quam humorum impetus attulit aeque moueri amplius non possunt ita ut homo tunc earum motu laedatur quem antea minime sentiebat. De pulsu vero arteriarum sne dolore qui S morborum genera nobis instea & virium robur nihil referri ab Hippocrate, Galenus saepenumero Aemostra uit sea redeat oratio illuc unde deflexit. Ergo quum ait 'uandoquide igneu redditur,sein horror accedit ac pulsus. notare nobis propostam concluso Lo nem voluit ob eam scilicet curassi rationem vicus, & quos iuxta est, magis inflammatione teneri. Addit sinstammantur enim vicera, quum ad suppurationem spectant. quod nulla ratione firmauit: quoniam s quis id neget veri time constatutum, nunquam expertus suppurationem est, neque alium viait, quem haec male haberet. Neeessario enim, quum ex sanguine si pus, assectar parti seruor accessit,ac pulsus tum dolor eum vehementi sebre homine invadit vi alibi quoque declarauit. Quod proxime subiicit suppurant autem sanguine usqueadeo alienato ac seruente ut putresces in eiusmodi ulceribus con- Dertatur in pus. J assumptio est, clarior itiὰem, quam ut approbationem des-3o deret quum inter omnes constet seri pus ex sanguine putri & a natura sua plurimum abhorrente. Ex pCedicta propositione atq; ashmptione infertur,dum sanguis mutatur atque in pus vertitur vle m,gis inflammatione tentari hoc quia euidentissimu est,ideirecrab Hippocrate omittitur. At neque haee ut dictum est)ea eoneltiso est quam inten3it ses ipsam infert s propostionis loco accipiatur, a33ita assumptione hac; nempe ex ea curatione sanFuinem mutari,atq; in pus conuerti quod Hippocrates significare voluit quum ait fin eius mo31 ulceribus. quae verba ad assiimptionem prioris ratiocinationis non sa-ciunt sed hae altera hobi, innuunt. In eiusmodi enim viceribus hoc est, quar o hoc modo eurantur, sanguis suppurat nis s haec reseras acl ea ulcera, quae agsuppurationem spectat. sed oportebit tunc de nostro secundae ratiocinationis rationem apponere,videlicet ob eam curationem sanguinem verti in pus sicque assequemur ob eangem ulcus inflammari, quae fuit complexio proposita.

Verum habet aliquid quaestionis, quod a nobis assumptum est nimiru,s prohibeatur fieri piis s messi eamenta gentur, quae sceandi vim habeant, si cataplasmata repudientur,sanguine magis alienari fervere,atque putrescere,quams maturare pus contenssas. Vigetur enim contra res habere quaniloqui3em cataplasma & eius generis medicameta eatenus pus citant quatenus ob calidam

atque humidam naturam, sanguinem putrem esiiciunt: quod secat, quodve pus fieri non sinit tantum abest, ut putrem sanguinem reddat, ut huic essectui

53쪽

nihil magis possit esse eontrarium:est autem natura frigissu & seeum id quoa 1 fieri suppurationem non patitur ut tam megici quam philosophi silentissime

demonstrarunt: ergo pus mouetibus, quae caliaa & humida sunt,maxime a 3 uersatur. Quo pacto igitur quaestionem prosigabimus aut ag exitum adduee

mus,sub ij quae fieri pus inhibent magis si sub cataplasmate & medicamentis

pus mouentibus sanguinem putrescere Ante omnia reuocare in memoriam

oportet affectum illum cuius gratia conscribi hare ab Hippocrate 3iximus hie autem est, quum quiὰ eolliditur simul & viceratur, 3e quo proxime loquetur:

tunc autem neeesse est collisam carnem in pus versam tabescere, neq; licet amplius curatione uti quae viceri aptetur hoc est siccis & glutinantibus,qus pro- ioxime vocavit quod protinus cruentis uulneribus iniiciantur:habent autem vim adstringenai atque item scean31 & restigerandi,ita, ut nec pus omnino citen nec putre quidquam fieri permittant. Sed his reiectis, a3 calida 3e humida venienὰtim sub quibus sanguis ille su sus,longe manus putrescit at que alienatur quam si ea dentur quae secango & rem gerando sunt. Hic enim ubi adeo violata caro est ut necessario futurum si,ut cito putrescat eo nomine ineommoda sunt,quoὰ calorem includant, tenuia foramina sesent, atque ad stringant & expirare vapores non snant. Hinc naturalis calor in igneum ver titur, & sanguis alienatur, quod Galenus euenire in ea febre dixit, quae a succis putribus oritur. Res secus acci Aeret s praeter vulnus pars collisa non misi ab ossit. His ita positis apparet verissime costitutum esse, sanguine qui detrita cariane ac venulas abruptis sugindituri magis putrescere sub ijς, quae suppuratione fieri prohibent quam sub quibus couertitur in pusi relinquitur igitur,ut quum collisa caro est,plaga &quae proxima sunt, minus in insanimatione incidant,s quam Jerrime pus maturetur, quod nunc ab Hippocrate ponitur: sed latius exelicatur in libro de vulneribus capitis, quum praecipit dari operam, ut ulcus cito admossum suppuret quoniam soc pacto quae iuxta sunt, infaminari non possunt, & ipsa plaga celerrime purgatur,ac propterea celerrime etia sanescit

Nec ration aret animaduerso, quam adscribit ut pus exitum habeat neque inter labra ulceris supprimam ista aeriiniquos retinetur augere insanima- 3Ptionem,& proximas partes corrupere: ergo iure ait ubi cataplasmate opus est, hoc est, ubi pus maturandum est quemadmogum in hae ipsa re non viceri sesspartibus ad iuctis imponenaum eue: t pus quamcelerrime euadat &ρος dura sunt molliantur quod a piariisque medic1s nostri seculi ignoratur, qui cataplasmata no minus plagar oris 1nculcant, proximispartibus sed eoru errores satis ostendimu atque explosimus in expolitione .se vulneribus capitis. Reducendum igitur cataplasma est ab ore ulceris,ut puri exitus pateat, quod pr:eceptum in sequetibus etiam recenset Galenus aute eadem de causa, pannu quemig fistula, adhibet megium exei ait ut puri ac sanies: eommode exitus detur Vogeunque vicus telo acuto inferatur vel ita elici ut alte insidat, messica mentum exigit, quod cruentis vulneribus protinus iniicitur, quodve seta' cando suppurationem prohibeate ii quid carnis collisum attritumq; a telo sue

rit,ita curandum est,ut quamcelerrime suppuret: nam & minus inflammatio ne prelieditur & necesse est collisam detritamque a telo carnem in pus versam M tabescere deinde nouam creari.

anquam ulcus glutinantia exigit,& quq secandi facultatem habent in

tergum tamen cataplasmata requirit, & pus mouentia quingo autem haec usu

veniant,

54쪽

i venian iam nunc seclarat,duplicem viceris rationem proponens, unam simplicim,vbi sola separatio est eius, quod solidum erat, quem ictum accipi acuto telo duntaxat necesse es quandoquidem retuso ut clarius in libro de vulneribus eapitis demonstrabitur eam etia colliditur atque haec ess altera ulceris ratio batig simplex; quoniam vulnerato accedit etiam collisum. Victis quidem implex, quum glutinari 3ebeat, allis eget, quae protinus cruentis vulneribus

iniiciuntur, lini is vocavit haec ag9rangere & sccare possunt, ac repellere, cuiusmodi in sequentibus esse ait quod habet loti ramenta acetum,amurcam,&serum picis quale item barbarum est & nigrum emplastrum ac caetera quae at o Galeno in sectando 3 e compositione me3icamentorum generatim ad morbos attinentrum conscribuntur. Huiusmost igitur medicameta, ium ea quae sc eando suppurationem coerceat voluit ag simplex ulcus aptara quum studiumst, quamcelerrime glutinare, nec quidquam si, quo3 debeat in pus conuerti, setit in altero ulcerum genere in quo ait collisam detritamque a telo carnem, oportere in pus verti & tabescere ut noua increscat, & eo pacto ulcus ad sanitatem perfucatur. Nam caro quae lacerata est de perruptis ventilis sanguine fusiusa, nee sanari potest nec inhiberi, quo minus putrescat praesertim quum per vulnus naturalis calor expiret: ea vero quae integra cute collisa est nonunquam digerentibus restituitur quod Galenus euenire quoque dixit, ubi san-αo guis sessundituri ergo quum & vulnerata & collisa caro si necesse est in pus vertatur ac tabescat &plaga noua carne impleatur: ia ergo moliri debemurivi quamcelerrime suppuret quo fiet, ut minus in instammationem incidat ob eam caiisam Fam in expositione superioris orationis attulimus. Cataplasmate igitur medebimur & 11ecantibus sti hoc loco Galenus in quarto se ratione curandi. colligit Hippocratem voluisse ulcera omnia siccari; illis exceptas,ubi mouendum est pus. sed ail ulteriora pergamus, si prius ediposueritiuis vocabolu yi quoa mutuatur hic Hippocrates, id nos accipimus in eo vulnere ubi telum altius inseait, & i3eo vertimus f vel ita etiam vi altius itisdat Jvulnuq enim quoa acuto telo insertor, modo in superscie est modo altius pe-3 o netrat atque hoc solet appellari ab Hippocrate . ore. ut ex ea sententia elici tur ubi docet vulnus cerebri, vesicae, ventriculi, tenuioris intestini, iecinoria

lethale esse sed clarius ex libro de vulneribus capitis i Ecenti cuiuis ulceri, nisi fuerit in vetre, pro valeti ine est sanguinis amplius minusve e plagastatim suens: nam & ipsum vulnus. &quae iuxta sunt minus insanimatione premuntur di proges etiam diutornis viceribuq id agere ut sanguis crebro tam ab ipsis quam a partibus ad1uctis vrcuq; oppor- .. tunum videbitur,essi indatur: atque aδeo si ulcus fuerit in crure, vel in digito,, pedis aut manus, magis quam si in alia parre corporis exhaustu enim sangui- nis eruptione siccius redditur,ac minus, neque ma3ere ullo pacto snatur.ad-4o de quod a putri atque alienato sanguine omnia proficiscuntur. In curatione viceris siccare consilium est & cotendere quantu seri potest ne insammatio subsequatur, quae ubi sit, sanescere plagam non patitur, quo spectans auctor in ea sententia fuit, ut sanguis vel ab ulcerato loco, vel a pro ximo essunderetur: sic enim futurum eVistimauit, rut detracto impedimento sicillime a 3 sanitatem perueniat. Qii amobre princapio docet saluberrimam

ex quolibet recenti vicere, praeterquam ventris, maiorem aut minorem sanguinis detractionem: cuius praecepti rationem subiicit; quod hac via & vl-

55쪽

cus, & quae in vicinia sunt non aeque insanamationi exponantur, quo res tmanifestior est, quum vi exponi debeat. Aempta enim aliqua ex parte catasti, sanguini; suesu, qui alibitet minus in metu esse in gammationem ' Quanto autem sanguis citius ianditur tanto minus periculi subest & ob id statim las posuit quan & sanguis a principio sua sponte interdum erumpit, ita ut nul so negocio iliantiumuis enaxnet sed tempore non similiter per se procedit Quos 3 vero linamus eliquere Hippocrate; praeteriit tantum dixit, amplius minii,ve J prout scilicet magnitudo vleeris, & amplitu lo suadet, prout item

assectuς locus habitus totius corporis natura offensi & caetera hortantur, qua: vel ipse rues eius aliquis aemulus in quarto de ratione utinus in morbis acutis ac secta vena prodidit modum mittendi sanguinis indicare: qui quum certus praeserabi nequeat, medicinam coniecturalem maxime reddit:eademque ratio sanguinis est,seu sinatur ex plaga quere, seu secetur vena: que quum ita ha beant, aliquando copiosius, aliquando parcius essundi hunc patiemur, intuitati, tu cunque Hippocrates solitus est alibi respicere. Excepit vicera vetris tibi

Alai ia est, ventrem thoracem intelligens ut Galeno placuit) & quoa abdo

mine tegitur.Cur autem volnerato ventre fundi sanguinem noluerit in aper to est: veretur enim ne dum ex plagae oris erumpit aliqua ex parte ad interio rem regionem feratur. quod quum accidat, mala affert complura. Si quidem Vt ipse alibi aemonstrat)ubiconque sanguis in ventrem p taeter naturam ctia a ioverit necesse est suppuret ut qui naturam suam non possit cxtra venas retine re Quamobre vulnera ventris hic tantum accipienda sunt quor usque ad sp cium interius pertinent, quo periculum est,ne sanguis se conserar caetera qua summam tantum partem attingunt,niliis proprium exigunt, seu ab immineti insammatione non secus quam quae sunt aliarum partium, fluxu sanguinis sine ullo periculo vin3icantur Facta recenti viceris mentione ne huic tantum aptari hoc praesidium arbitremur praecipit ut in vetusto quoque aenatis ope ram, vi sanguis tum ab ipso tum ab iis quς in vicinia sunt crebro euadat Motietur aute fere eadem ratione atque an recenti Vtrunq; enim secare opus est illis vitatis quae sanescere plaga non sinunt quo etiam costium dirigit qui ira 3o iubet eY vetusto vicere sanguinem effun i. iure igitur illi reprehenduntur a Caleno quarto de ratione curandi, qui Tliessali sententiam adamarunt: vo lunt enim no mo o Thessalum sed etiam Hippocrate petere curationis contasilium a tepore, itium hac vetitui viceri; meminerit, iusseritq; ut sanguis crebro effundatur: quoa longe aliter habet. Noli enim ad tempti respicit sed ad natoram affectus qui ex recenti vel ex vetusto vicere utiliter ferri fingi nnesii denunciat. sea utitur Hippocrates priscorum breuitate, qui ubi recensetulatria essent e quibus primum secundi indicium iit, tertium sequatur ex secuta iado, contenta primum ac tertium scripsisse ,om1ttere secundum consuci erunt:

quoa apertem foe loeo 3eprehenditur. Tria enim respicienda sunt, ulce oris gauturnitas, asessii malignitas & singui ab vicerenianans, diuturnitas ulceris. quoὰ primum est, proculdubio alterum indieat, nempe maligni talem sine qua minime protraheretur, rubi nihil esset in curatione peccati: vi autem malignitas omnis tollatur; aebet subinde ex plaga sanguis ensueret id erat tertium, quod Hippocrates a primo proxime subiecit, quum inquit proges etiam diutuinis ulceribus ia agere, ut sanguis crebro tam ab ipso quam ab agiunctas partibus effundatur J praeteriit autem secun sum, hoc

56쪽

percipitur quum ligniscetur a primo, iuumq; tale sit, ut inserat tertium. De beri enim sanguine sunsi non ex vetiis a te ut illi sentiunt) sed ex viceris maia lignitate colligitur. Asiecit crebro qui in no tantum satis fir semel aut iterum is moliri, t exhauriatur sanguis in assecta parte reeeptus, quado ille qui consuit quom non3tim soblata malignitas es corrumpatur: quamobrem donec particula ad antiquum satum reuertatur, sub se euellen iis est. hoc autem fieri voluit utcunque opportunum v1ὰebatur quod vel ad tempus referri se bet ira, ut tunc expediat quum a tempore, hoc est, morbi conditione requiri a o tori vel iis locum ex quo sanguis ei e)edus si,quem cluplicem posuit, eum qui volneratiis es & eiam qui iuxta es: eliges autem moso huc moao illum pro ut in rem esse iudicabis, quam rem stus ipse partium ante omnia seclarabit. Hanc me licinam praecipue probat quum vicus in crure versatur, vel in Algito pedis aut manus. Hae siquisem particulae subieciae sunt & ab aliis Aependent,unde prompte materiam concurrentem recipitini atque ut in libro see vulneribus opitas tescitur)ingammatione occupatur, quod non euenit In ca pite quum superius sit,& aliunde non pedeat, quapropter eas partes tato ma sis exinaniri deeet quanto facitati; insammationi objjeiuntur. Habet in silea putri sanguine atq; alienato omnia proscisci. nam mala, quae grauissima litast o meri postunt e sanguine oriuntur,qui putrescens,& in saniem versus ingam mationem auget quae popea in gangraenam degenerat sed tansem pars alienatur & corrumpitur,cui malo non caro solum sed os quoq; exponitur, quod ubi desuente sanguine aseitur, in ea mala eompellitur, quae ipse in fracturis& capitis & aliarum partium indicauit. Nullum igitur tam graue malum est, quod putrescete atque alienato sanguine non sat: sed hoc pericolum euitabitur ii ut praeca p1t sanguis ex ulcere prositat. Hinc patet quantum recentiores medici labantur α quam longe recedant a praeceptione Mappocratis quum 13 Don agant,ut ex vertisto vicere crebro sanguis euaaat quod adeo necessarium est ut sine hoc vel nullo modo vel certe vidi seri voti compotes possint sed in 3 o recenti quum sanguis per se manat plurimum saepe laborent ut utiliter suentatem suppriman neque usum animaduertant, quem homo ex sanguinis eruptione consequeretur.Se3 plura ullatueram red1bo agitur ad Hippocratem. Post detractionem sanguinis utiliter his ulceribus ipongia alligatur densa, mollis,incisa ,sceior n5 mades vel spongiae stiper in ictu tur solia gracilia. F1era non potest quum sanguis euadit quin aliquid retentum a a labra vice . sis aὰ haereat,ipsumque mas eiaciat, sanam non permittat, ei malo nunc fuc currit, pongiam admouens quae sangDinem illum uniuerso ira absorbeat:hane voluit densam esse quia quae rarior est, non ita sanguinem combibiti mollem vero & incisam ne duritie & gibba mole oras viceris ossendat, quos maxime o vitandii est . quan oquidem ex dolore, succi ad plagam concurrui id etiam snon seret vitari nahilominus ea osensa aebuit De frustra homo ledatur. bi que enim mora et auctor ut quum aliquiss molimur; ubi dura quapiam re cor pus exeipien3um sit, subiecta lana vel pannis aut molliori aliquo interposto duritiem fugaamus atque hoc sibi voluit quum in prooemio de ratione victus in morbis acutis imperat, i ubi euitari dolor possit,aegrotans curetur maxime iucunde. sit igitur spongia incisa ac mollis vi plagae aptetur & 3uritae, doloris sensum no asserat arida item sit,& non madeat, quod mox de linteo etiam

57쪽

subiicit quoniam quae aria a est valentem sceandi facultatem habet,quoa vi iceri e Ypeclitissimum est,quae naiaet, neque ita siccat, neque ata sanguinem re

tentum absorbet. Vbi ait non magens verbum non ab ipso serabitur ij. quod etsi ad gistinguendum usurpari soleat, hic Galeno teste neganssi vim habet,

quomoJo usitatum in Homero quoque legimus in eo versu:

Significat enim Volo populia seruari non perire. solia quoque gracilia se perinducit quorsu vero aut cuius herbae ex alii; locis intelligitur: infra enim, verbasei trifolii & epithymi soliis utitur ubi contra infitimatione pugnat,ob quam in opere ge articulis ad uleerata simul & lutiata tussi sinis & bets solia io

imponit quae, g, modice sccent ulceri etiam cossucunt,atq; huius generis nucdiccipi Aebent herbarii solia: na quae graciliora non sunt sed portulacς vel vaniabiliet Veneris modo erassa & pinguia sine ulla liceadi Levitate madefaciunt. OLeum & quacuque medicamenta lenia sunt aut olei vim hasent his Vt ceribus aliena sunt,nisi prorsus ail sanitatem iam intendati ieeenti itemia ulcere medicamenta,nec lema nec pinguia conueni ut, praesertim quum valde purgari desiderat:atque ut uno verbo dicam) oleo tam hyeme, quam aestate

aa ea vicera utendum,quae facultatem eius generis requirunt. Medicamenta quae nos lenia interpretamu Hippocrates nucu pa cuius verbi vim aperuit Galenus eo comprehenssi volens quaecunque olei et onaturam habet euiusmodi esse ait agipem,pt sertim suillam tum ursina deinceram,quibus annumerauit etia ceratu quod ex cera & oleo conscitur Oleum

igitur & lenia medicameta omnia inquit inimica esse vieeribus si nepe diu turnis , de quibus proxame loquutus est, quum imperauit, ut sanguis subinde eueseretur. Nam seu glutinari haec oporteat seu quod caua sint, carne impleri lenia medicamenta incomoga sunt quoniam glutinatione impeditit, plagam non modo non liceant sed quod aeterrimum est summopere madesaeluti stubi a sente ulceri sordido adhibentur putrem reddere assectam particula possunt,quamobrem recenti quoque viceri aliena sunt, maxime si sordidum fue rit quia ubi puria si non aeque nocent minus item aliena sunt quum alii; me- 3 Osicamentis miscentur vi in sequentibus apparet ubi cataplasmate ex lentacula utitur oleum ciaiiciens. Quid quod neq; laonea sunt lenia medicamenta quae

superuenienti insanimationi succurrant: his enim messentur verba cum tri

solium, & alia, quae secandi & diseutiendi facultatem habent, vi clare ex se quelibus patebit. Excapit ulcera quae iam ad ianitatem intendant,vi quae tuto& utiliter lenibus foueaturrantia enim, quum scribat quo pacto cicatracem In 3ucere pulchram conueniat,adipem, oleum & similia imponit, quorum usus potissimum in vetustis requ1ritur quae sere dura sunt & aspera Est tamen ubi alioquin vicera lenibus inungere oporteat. Solet enim Aolor vehemens interia dum viceratam rarte occupare praesertim si uasamatio acceserit, in quo casu 4O posthabita viceris curatione,cosilium ad siliendo dolorem intenὰit, qua rem lenia & relaxantia mea camenta,commode perscaunt. passem aptaturi si periculum hi dissentionis neruoru quemagmodii ubi cum ulcere fractum os est, aut luxatum quod Hippocrates cerato inungit lanamq; vino & oleo madentem superiniicit hic aute imperat, ut, s quado ad haec praes*dia confugiamus fue quate sue hyeme oleo potius quam caeteris viamur puta quam adipe,re sna,vel cera:quando autem id usu veniat satis expositum est. Purgare

58쪽

i - Vrgare vero aluum in bona parte ulcerum praestat, nempe in vulnere ca-- 1 pitis,ventris,articulorum: atque ubi periculum instat, ne quid corrumpa- ,, tur: in his item quae suturam postulant, vel exedunt, aut serpunt, vel alioquinis inueterauerint, aut vinciri debeant.

Si eaeterae huiues libri orationes ita clare legeretur a Galeno exposts vi h c, quam perfecte aperuit in quarto Ae ratione curandi mihi multo minus labori; impenderet satis enim feeisse viderer, si nihil δe meo a3ileiens hue ea duntaxat transferrem, quae ille variis locis a3scripsisset quod nune saeia. Censet igitur Galenus Hippocratem ad viceris naturam respicere,quum cauet,ne made 1 o sal:ad magnitugine quum praecipit ut aluus purgetur,ita ut in ulceribus si ira plieiter madefacientia vitari debeant. non item simpliciter atque absolute alui purgatio necessaria sit sed si tantum ex eoru genere sint quc magna sunt.parua enim,quum periculo careant, neque eo dolore premantur, qui euocate succorum copiam aὰ violatam particula possit, sere sine purgatione cosanescunt:

contra,quae magna sunt purgationem amant,ut corpore puro existente,purus

quoque locus asiectus seruetur neque humores aliunde inquetes reeipiat, sitq; natura exonerata potentior a3 plagam sanandam. id enim opus no est meaici sed naturae. Triplici autem de causa,tam ulcera, quam reliqua vitia redduntur magna, vel quod praestantem locum occupent: vel quod latius pateant, atque

Lo ampla sint: vel quod maligna. Hippocrates tria haec genera propositis verbis

eo implem tur,nam singula purgari corpus requirunt.Vulnera quissem capitis, ac ventris utriusque scilicet thoracis, di eius qui abdom1ne contegitur, ideo magna sunt,quia partes occupant praestantiores. quae sutura aut inculum poscunt ampla sunt, quum,quae exigua sunt sine vinculo, sine sutura glutinetur. 1estat tertium genus, quod ea comprehendit, quae ex malignitate magnorum sibi nomen inuenerunt. haec notauit, quum meminit eorum, quae in articulis versantur,aut inueterauerint,aut ubi periculust,nequi 3 corrumpatur. siquidem hare omnia maligna sunt.vocavit enim Galenus malignum vicus id, quo humor acris fertur, & ubi locus viceratus aὰeo vitiatus est,ut quiaquia recipit,3 o corrumpat. Ergo illa ulcera malignis annumerari possunt, ubi periculii est ne

quid corrumpatur. quia tunc veremur, ne caro corrupatur,cum maxime detinetur infamatione,quae postea in gangrinam degenerat & tandem in id vitium quod Hippocrates vocat sub quo non solum caro, es os quoq;

vitiatunquar exedunt aut serpunt id similiter essieiunt ob eoitu humoris mali ac bilios sine quo nee cliutius trahi consueuerunt,inde enim si, ut cicatrix aut nulla inducatur,aut inducta rursus 9ecidat. Haec omnia quia eam coditionem habent,ut succum non modo vitiosum admittant, sed etiam effieiant, idcirco inter maligna reseruntur,& propterea magna sunt ac purgatione indigent.in quorum coetu poni etiam possunt, quae articulos detinent, qui chorgis & Der uis continentur & carnis fere sunt expertes, atque hae de causa dolorem & vigilias agerunt & aliquando neruorum Histentionem. quo si, ut obnoxij sint suecorum suxtii,& quos recipiunt,facillime corrumpant. EM plastra aute inducere prius non expegit, quam ulcus exquisite secetur, quo iacto utiliter imponuntur. pius vero spongia as plaga admouendaria saepius item gandu est linteum purum siccum tum medicamelum,quos asso, neum videatur inijciendu est quod aut alligetur aut sine vinculo relinquatur. τα d. is,quod Hippocrates scribit latine reddimus inducere

59쪽

emplastra . sunt autem hae medicamenta,quae sere ex metallicis componun- Itur & si eandi beneseio vleeribus aceommodatur e quibus alia dicuntur ..

m,quod eruetis viceribus ad glutinandu protinus inijeiantur,atque haec nune praecipue intelligit alia o iubis quod carnem alant Ialia Uin ses Huδd cicatrieemin3ueant:alia detergunt ulcera sordida: alia superatem carnem exed ut qui quid horum fieti oporteat, non ante gari emplastrum debet, quam plaga ex toto sicca suerit nam, si maὰeat,quum superimponitur emplastru eius vim

non sentiet & concluso ac retento humore non me31ocrater offen3etur. hunc

ergo uniuersum prius combibi & exiecari voluit per spongiam saepiva impositam, vi paulo supra etiam prodissit, quum eam adhiberi mollem iussit; tum iodensam incisam & siccam. Se3 quia veretur ne possit ex toto per spongia sc- cari, post hac linteum admouet,ut quoa reliquum est humori, absorbeat. hoc

autem sceum accipit quod madidu siccare nequeat: praeterea purum ut oculo, delectet,ne si rubrum sit opinionem faciat sanguinis quenti, si alia re instaciatur vel plagς incommodum sit,uel indecorum. Neq; solummosso linteum admoueri purum voluit sed fascias etiam, vi clare in secundo de officina meaiei demonstrauit, ubi eam conditionem adiecit ut sint molles, ne molestiam asserant quum plagam contingunt id quanuis hic pr tereatur aeque tamen ad linteum pertinet: sed satis apponitur, quum spongiam iniici mollem imperat. Quid quod Galenus in quarto de compositione medicamelorum generatim ad morbo attinentium lintei nominatim meminit,edicitque,vt ad detergen da ulcera mollius sumaturi Vlcere iam sicco, i l imponi debet, quod eommo dum videatur. spectandum autem principio est, quid plaga exigat, num simplex se es quae glutinari debeat an caua,& quae impleri, an aliuὰ reme3ij ge Dus desideret: quo cognito eonsideranda natura hominis,& proprie partis ac sectae unspicienda item alia omnia quae valentius aut infirmius medicamelum requirunt. quum no satis si genus nouisse nis propria quoque species intelligatur. atque hoe sbi voluit quum inquit medicamentum quod idoneum ui deatur id quo i vel obligabis vel solutum climittes, virum expediat, doeebit postus partis. v bictaque enim ita pars sta est,ut neque deorsum spectet neque 'O

multum promineat frustra vinculum datur quum medicamentum per se maneat possitque vinculum comprimere atque ob id insanimationem excitare

sn ea fuerit politura sedi; assectae ut nequeat emplastrum retinere ne deciὰat, alligandum est,quemadmodum praeeipit Galenus in glutinando vulnere ab dominis AEa lege seruata, quam Hippocrates in secundo de ossetna medici tu

lit. t scilicet fasciae aristentur quatenus contineant, sed non urgeant. Cataplasma vero promptius decidit quam emplastrum,quod valentius haeret.quocirca v bicuque cataplasma superὰedit vinculum quoque a 3sibuit,neque id vii quam sine fascia reliquit,ut nune facit emplastrum.

Lerisque ulceribus calida tempestas hyeme salubrior est nisi fuerint in ea opite & ventre: alubrius adhue aequinoctium Ccelum, quo continemur, megicamenti locum habet. ita, ut quum morbo aptatur iuuare poss4t:nocere cum alienum est quae noxa interdum euitari non potest. sed contrariae facultatis remedio suitur. Vertim eceli voeabulo duplex subiecta notio est regionis stilicet ac tempestatis. quaquam Hippocrates bre uitati studens, alterius tantum mentionem faciens, regionem praeteriit, quae& ipsa sub eandem rationem caditi utraque autem ad ambientis aeris qualita

60쪽

DE ULCERIB Vs. 1

a tem refertur,quo in curiais viceribus temperato egemus & immo gerati tam frigoris si caloris omnino experte, ut liceat naturae i3 praestare, quod sui ara neris est nempe glutinar implere a3 suppuratione perducere,prout ulcerum eonditio postulat maxime vero licebit, qu)m nulla coeli exuperatia impedietur.quo spectauit Hippocrates in secundo Je ratione victus in morbis acutis, ubi illi, subuenit qui cibu praeter consuetudinem ingesserunt: calore enim &frigus cauit ut sine ullo impedimento natura in eibi eoctionem incubat. Non immerito sie saluberrimam censet aequinoctii tempestatem quq propter me diam quandam teperationem ab utroque excessu recedit. quoa s vergere ad Io alterum oporteat sitatem hyeme opportuniorem ducit.Excipit ulcera capitis& ventris hoc est,thoracis es eius qui abdomine velatur. Frigus quidem vice libues inimicu est calor vero igonetis quoa ipse alibi tra3 9it ideo magi; ςstauproa est quam hyems. hoe noluit valere in vicere capitis ac ventris. cur aute in libro ge vulneri iij eapitis salubriorem posuit hyemem,quo tepore hominem

alioquin ex vulnere capitis moriturum diutiuς trahi fixit quam aestate. mihi non alia nunc ratio succurrit magis ad rem apposita quam quae ab ipso redditur quum habitiorem iuuenem meaia aestare neruorum rigore Geterum persundi multa aqua frigida iubet ut naturalis calor a quo solui morbum oporter, hac via in unum coactus potentior fiat. Idem accidet in vulnerato capite venire,aut thorace quibus locis viscera, venae, atque arteriae multae & grandiores subsunt equo naturalis calor confugiet coactus frigore ambiente: & quum validior es elaturi morbum minori negocio tollet, hoc est, sanationem ulceris persciet. At membra, qtium neque venis neque arteriis ita magnis coustent,

naturali ea loro non abunganti seg hune ita instinum habent, ut nequeat sit gidiorem aerem superare,sed magis cedat propterea laeduntur membroru vlcera longe magis hyeme quam aestate. IBicunque in ulceribus quae neque recte neq; ut res postulat, assa Aue A V gata prius suerint produci caro coeperit solet plurimum supererescere: in his vero quς reci atque ut res postulat assave purgentur, & nisi collisum ali- , o quid aecesserit, iccis praesidiis nurr1antur plaerunque caro non excrescit. Loeus hic mutilus legatur an co3ice Hippocratis, sed eum restituimus ex quarto ge ratione curandi ubi Galenus integru inseruit. Agit autem ge vicere cavo quoA glutinati no debet sed impleri quod siccis me91eametis perscitur. Nanque viceris curatio siccantibus ut supra indicauimus: in uniuersim perscitur, prieterquam ubi eam collisa est, quae qDum sanescere nequeat, necesse est in pus vertatur ac tabescat: alioquin perpetuum est, ulceri siccantia mecli ramenta super9are quod pisceptum quamuis antea proditum tamen quia saluberrimum est,reducere nuc in memoriam voluit. Ergo ubi carci producen

Aa est si uleu minus recte purgatu fuerit plus iusto increscit: s como se prius

- o siccetur ac puriam sat plaerunq; excrescit. Creatur qDadem caro a natura partium quae iuxta plagam sunt ex humore,qui ibi continetur. Probabile igitur

est quo minus siccatur ulcus, purgaturq; ab humore necessario superante, eo

plus ali carnis atq; infirmioris, adeo ut supercrescat & hebes sit, quo sieeius de purum magis seruatur eo miniis carnis produci ac firmioris, quod in libro de

vulneribus capitis praeclarius expressit Monet enim ne sanamus carne humi

dam esse,ac diutius purgari sed quam celerrime pura exhibeamus. nam sic ait carnem no hebete,sed firmam creari & minime supercrescere: id quod tenere