Chirurgia : è graeco in latinum conversa

81쪽

vino contrita; mollitasque illinito Aliua, Suillam adipem vetustam cum re- 1sna ac bitumine misceto, es linteolo excipito tum igne calefaciens induet

to ac deuincito. Multorum nuc remedia persequitur,quos appellat twκα- eo vocabulo Galenus illos etia notari ait qui aqua caliga uruntur ita ut quacunq;de causa& qua uis re quis a iuratur mi Monoe vocetur Si quis autem usum eorum, quae Hippocrates prodidit comprehendere diligenter voluerit curationis ratio

nem inuestiget,quam praecipue mali eonditio inaleat. Constat igitur in his

quae aduruntur,solui quod solidum,continuum & perpetuum erat & isscirco seri vicus quo3 in causa est,quamobrem in hoc opere quoa de ulceribus 1 oest inserantur. Sed extra vicus est etiam calor prceter naturam,quem adusta partieula contrahite hic autem insammationem & dolorem concitat ac pu stulas quibus augetur vicus. Necesse est itaque initio calorem hunc reum guere & ne insammatio superueniat neve pustulae oriantur, uti repellenti bust quo facto,quum nulla aghuc suspicio restet, ag viceris curationem vetaniendum per ea quς secent ac detergat neque ullum morsum inferant non calefaciat non refrigeret. vleus enim cauum restat,quod impleri debet qua Aoquidem crusta ipsa resoluitur emoriturq; omne id quod adustum est postulat ergo quae carnem alant, quum fere purum si nec per ea quae valenter detergant purgari deligeret. abunde enim est modice detergetia,ac citra o- Lomnem morsum siccantia adhibere , quae no solum ad proaucenaam carnem conserent, sed etiam ad resoluengam crustam quam aeci3ere necesse est, dilquum emortua sit; separari ab ea parte, quae vivat. st autem hoc eo celeritis, quo producta caro celerius subit,& crustam expellat,quove celeritis succrescit

quod asultum est. Nam svt ouesum est in libro .le volneribus capitis quod

emoritur,seiugitur ab eo quoὰ vitiat quia siccatur humidum enim est quod vivit. erusta igitur citius cadet, si dentur meaicamenta quae secent: nam scpartim expelletur a carne,quae creabitur:partim per se recedet exiccata. Caeterii abstinere ab acribus ac mordentibus oportet, & mitiora in3ucere quod Hippocrates alibi quoque testatur. Vlcerata enim & fracta lenibus medica

mentis nutrienda inquit, non secus atque adusta. Sub acribus verendum est ne locus ob precedentem assectum exasperethir Hore ratio curanda quam rei

natura demonstrauit, ex Galeno etiam colligitur qui Samiam vel Chiam terram ex posca vel aceto non ita acri Allutam inter initia a thibet: ad quem

usum probat, & otium vel totum vel album duntaxat lana exceptum atque impositum probat item 31achalciteos ex aceto liquatum, quamuis hac con

sectionem, quum varias facultates habeat non solum inter initia; sed per

uniuersam curationem esse utilem doceat: at quum pustulae non amplius ti mentur siccandum esse ait, & sne moria,frigore vel calore detergendum: quo tempore eande terram imponi iubet, non tame ex aceto ut anteahquum

neq; repellere velit neque calore extinguere. His ita costitutis apparet idem suisse Hippocratis c5ssium quum primo teneram ilicis radicem ex vino albo vel aqua incoctam tradat quae resia gerare potest ac repellere: dein comoplura medicamenta persequatur quae aetergunt ac siccant sine morsu cuiu rei quam maxime necessaviat nos c5monefacit,qtium dixit quod non mor

82쪽

i det neque obstat; quoa ex simplicibus, quae sumuntur, nonnulla cali3iora

sint & morseanti frangit enim eorum acrimoniam adipe admixta. illud vetaro meminisse oportet , quos Hippocrates plures adscribit ccpostic nes, ci mutvbique praestost quo utamur, tum Vt id eligi poss4r, quod cuique naturae

conueniat: nam ut eoJem spectent, alia tamen vela ementiora stant alia i iube calliora atq; laaec teneris corporibus accomodantur, illa gurioribus. Facile autem compositionis effectum intelliges, si vim simplicium attendas quam ma Yima ex parte inaicauimus: neque enim omnia vbaque inculcanda sunt.

R I Bi vleii; in dorso siue ex leti sue alioquin oriatur, scillam coquere o-io V portet,& contritam ac linteolo illitam 9euincire: dein caprinum adipem

& suillam recentem spo3ium oleum,ac thus inungere. Quia 3orsum feeum est. & continetur neruis plurimis, qui sensus actio sis sunt quacunque de causa vulneretor, sicciora medicamenta exigit, & quae dolorem non inferant: igitur quum scilla impolita suit si quia exasperatum est lenitor altero medicamento , quod liccandi etiam facultatem habet Pindum tumore; siue sponte sue alioquin oriantur, si de ipsi & insamma tio nihil sub eataplasmate aes3at tum ubi super parte sana spongiam, autis lanam aut quid aliud devinxeris si tumor atque infamatio reuertatur a venisi, prouenit quae sanguinem stingunt, ubi collii una in causa non sit . eadem rata, o tio est quum is quavis alia parte corporis accidit. Non solum ulcerum quae aliunge proueniunt, curationem ponit sed eorum quoque quae a me31co sunt. Eius generis sunt, quae in tumoris ac varicis sectione a chirurgo accipi necesse est, tum quae sunt in eueurbitula des-genda , & in sanguini; getractione. haec omnia in fine huius libri exequitur. Tumoris autem & varicis curatio alio nomine etiam viceribus inseritur quoniam ubi haec iuxta sint, sane stere plagam non sinunt. De huiusmogi autem asembus supra etiam tractauit. Tumor ergo propositis medieamentis inter dum non cedat sed manus operam desiderat, quam Lue adscribit, ubi no tantum persequitur tumores qui ulceribus superueniunt, sed illos, qui sponte ci-3otra omnem viceris occasionem nascuntur, quum iisdem praesidiis tollantur.

Primo autem causam indicat, cur neque tumor neque insammatio a catapla- sinate remittantur, cur item redeant quum antea δecesserint: propterea quod

spongia seu lana, seu quid aliud, puta duplex aut triplex pannus super sana

parte fuerit alligatum. Constat enim, ubi tomor ail membri extremitatem se recipiat ii quid ad superiorem partem; quae sana est vinciatur, repelli humo res ita, ut vitra ad imum locum non consuant: praesertim ubi quod imponi tur posca vel liquore aliquo ex reprimentibus madeat. Quod si tumor atq; in sammatio; ubi hac via 3 eses erant reuertantur, causatur venas sanguinem fundentes: hinc enim effetior ut quum iam ii c destiterint reuertatur:quum o agiant, nil 1l cataplasmati cedante succi enim, qui assidue a venis eunt rursus in eagem parte recipiuntur adeA vis quid materiae a medicamento discutatiatur alia protinus an eius locum concitetur. Requirit igitur causam,ut cura-di ratione inueniat hanc esse credit sanguinis suxu nisi ubi collisum si quo niam & s venae nihil sanguinis stingant; caro ubi collisa ess, tumorem atque insanimationem mouet,nis vertatur in pus & tabescat quemadmodu inl perioribus enarrauit. Veru quia non solum pedibus, in quibus id frequentissic iiij

83쪽

mum est se laliis quoque partibus potest tumor atque inflammatio eodem tmodo superuenire, idcirco subdit eadem ratio est quum id quavis alia parte eorporis aecidit 4 ad eandem enim causam refertur. , C ha mittere sanguinem oportet potissimum ex venis, unde profuit, si co-- spieuae sint: alioquin scalpello tumor alte exasperatissus est ac plurimis lota , cis:ia quod agenaum est, quodcunque aliud scalpello exasperetur aebet at

M tem serramentum quam acutissimum esse, ac tenuissimum. Detracto sangui-- ne per specillum comprimito, leniter tamen ne locus colliaatum tum acri ace -- to perfungito, ne an partibus scalpello exasperatis, eonereti sanguinis aliquiss- relinquatur, inlicitoque me3icamentum quod cruentis vulneribus accom-- moὰetur superque lanam mollem ac bene carpta deuinciens, vino atque oleo

- respergens sublimis autem habendus est loetis, qui expertus scalpellum fuit ac minime deuexus: neque ullo mogo madefaciengus est Ad haec, inediam imperare conuenit. 5c aquam potui pr stare. Vinculo resoluto si locus insam - matione teneatur,cataplasma imponendum est ex vitice ac lini semine. sed s- exulceratus sit, de fistulas contraxerit figuram intueri debes,3ein caetera,vi res' postulat curare Quum tumori cataplasmata non prosc1unt, causam agimere conatur, eam

nihil aliud esse demonstrauit quam sanguinem effusum a venis. ideo aut venam secat unde suit eiusmodi sanguis: aut ii non appareat, tumorem ipsum di. scalpello crebris loeis incissit ut sanguis educatur qui sub cataplasnaate gis cuiati non potuit neque ultra tumor excitetur. Quod praeceptum rationi minime consentaneum videtur: scalpello enim attingi tumor non Aebet. nis suppii rauerit quum periculum sir,ne maiori impetu materia in assectam se3e erum pat, sicque tumor augeatur,quem iam ostendit eruptione sanguinis concitari. Sed huic instantiae facile occurremus si eam esse Hippocratis mentem constituamus ut se alpellum opportune velit adhiberi:tunc autem opportune ag-hibetur, quum ante inutiles succi exhauritatur vel 9etracto sanguine, vel pur gato corpore per deiectionem seu vomitum prout magis expedit quod 111 superioribus docuit, quum de eryspela loqueretur: quam sententiam comproia 3 ohat Galenus in quarto de compositione medicamelorum generatim ad mortaboes attinentiu qui in eiusmodi tumore, ante sanguinem mittit, aut purgatione utitur, dein transit ad hanc assectae partis curationem: sic enim quum coriapus purum iit,nullum manet periculum,ne admoto scalpello sanguis ampliu irrumpat . atque hoc tempore idonea 3enuatio es, quam in libro de sueeis appellat, cum vel affecta pars vel certe qus proxima est,aperitur ut Galenus de lententia Hippocratis tra3idit . quemadmodum ostenso oculo quum vena quae in eius angulo, & in angina ea quae sub lingua est, inciditur ubi ferramento attingere laborantem particulam non licet.Haee si in memoriam redeant patebit constatissime ac recte Hippoeratem itisssisse; ut vena se ocetur,quae sanguinem fungit atq; ubi haec non se ostensat, Incigatur tumor.

Constituit enim materiam quae iam recepta ect in venis, iuxta tumorem ex haurire ne hic ultra oriatur aut increscat:quamobrem aperire eas conuenit:

op .si conspicus no stit ipsum tumorem: quoniam sic id omne euadet, quod

iuxta collectum erat, & cum corpus purum antea redgitum fuerit, & erumpere humor deserit nulla repabit suspieio, ne locus iterum succis consuenti bus distendatu praeeipit autem ut ferramentum tentitismum si & acutissita

84쪽

i mum, atque alte demittatur, id, quod crebris locis fieti voluit, vi sangui, ille

uniuersus,non mosso ex cute,se3 ex altioribus quoque partibus e3ucatur, neque lata plaga sit, ut postea non magno negocio sanetur. quoa perpetuum esse agirmat quiequiss scalpello eadem causa exasperetur, ut sanguis detrahatur nam alioquis licet scalpellum etiam in summam partem duntaxat gemittere: quod ipse secat in fractura calcis, quum inflammationem timet: ubi cutem quae in calce est, ut relaxetur, incidit, pluribuq lineis seu ello in suta persese ductis & non alte. Ergo quoties demenai sanguinis causa hoc prae Laium adhibetur, alte aemitti serramentum debet: quo A non mosso acci , o dit in tumore nunc proposito, qui eataplasmati non cedit sed etiam qui, ni in ter initia adeo augetur, ut nimis insammatam partem distendat, quem Ga lentis praee it erebris sectionibus incidi, quibus superans materia aliqua ex parte posset euagere. potest etiam auertendi causa pro venae sectione contraria pars variis locis scalpello exasperari. Haec quum inci Aunt seruangum

est quos ab Hippocrate narratur,vi crebris locis atque alte ferramentum de mittatur. sectione adhibita, ean em fere plagae curationem prodit quam in sta,quum de cucurbitula agit, ut ibi etiam patebitine quia enim concreti sangu is relinquatur, locum ante specillo exprimit ea mo3eratione, ne suffunia

datur sanguine collidaturque: 3ei Ae aceto perfundit: quod post eruptionem, o sanguinis ab aliqua parte discutere potest, si qui3 in ea retineatur. quamobrem quum aliquid edictaitur ex osse eastiariae ins jllatur super 'cerebri mem branatia eundem usum posea a Galeno illis potui datur qui eu pulmone sano

guinem expuunt perfuso aceto aliquoa me lieamentum imponit ex iis, quae protinus eruentis vulneribus inijciuntur, cuiusmoai faeultates abunde, supra indicauit. perpetuum autem est,quaecunq; pars aperiatu prohibere, ne postquam is humoris 3emptum est quod opus fuit, alius ad eam concurrat, quod facile si quum eo partim iam suere coepetit, partim dolore concitetur:quum nunquam vel sanguis,vel alius humor tam exsauriatur quin in corpore etiam

puro materia supersit, quae tunc ad eum locum seratur: hoc ne incidat, cauetueo duplici via piimo lanam succidam bene carptam ne scilicet tactu laedat, oleo ac vino respersam alligat, qua & lenitur dolor S concurrens humor repelli tur: ea3em utitur ad ulcerata smul & luxata . deinde membrum ita collocat, ut sursum spectet: quod enim inclinatum est ac deuexum, plurimum humo sudiui patet. Vbique autem, quum membrum laesum est,praecipit ut superius habeatur: non tamen musto sea paulo, ut ab ipso in opere de fracturis monemur, quoniam alioquin Aolor & propterea insammatio fieret. terminum posuit Galenus, qui ub1 timet eroptionem sanguinis ex aliquo membro, habeti eatenus sublime voluit ne doleat. Edicit item ne locus madesar, utpote qui iam ulceratus est: vicera autem, ut principio aemonstrauit, ma- o Gefacientibus magis la Auntur. Abstinentia smiliter. & aquae potio non alio euagunt, quam ut corpus exhaustum reddatur neque sueci in assectam sedem erumpant: cataplasma vero quod aὰ insammationem subiicit es vilice &semine lini facultatem habet discutiendi vi in superioribus narrauimus,ubi medicamenta hare accepit. Est etiam intersum quum sub hae medietna plagae non sanescunt sed in fistulas vertuntur tune autem spectansa figura est, ut appareat scilicet rectae ne an tortuosae sint, & in quam partem inaere me- dieamentum expediat:idque gandum, quod idoneum esse videatur, seu glis'

85쪽

tinare opus si seu carne implere aut cicatricem inducere. IV Arix autem Vbi in crure est,seu euidens sit seu carne contineaturicrus vero nigrescit. desiderareque vigetur sanguinis detractione exhauriri locus - scalpello etia sperari non debet: nam ubi ia committitur, vicera ob suxum exm, varice piarrunque ampliantur: sed ipse varix multis loeis pungenssus est, ubio opportunum existimetur. Eadem ratione qua proxime egit de tumore, ag varicem nunc aggreditur: uterque enim quum scalpello curetur as ulcus spectate uterque item quum suta

per victis fuerit, nisi prius aecesserit, id sanari non permittit, eandemque exigit curationem, siue per se oriatur, siue ad ulcus accesserit, ac sue in crure ioaut pes e versetur in quibus frequentius ine Jere solet, siue in quatii; alia coriaporis parte: quamobrem quae hic trasitur medicina non moao a 3 varicem pertinet qui viceri iungitur,sea ad eum quoque qui per se est. Est autem varix genus quo adam tumoris venarum, quum crasso ac nigro sanguine 31stentaran toros assii rgunt, quod maxime accisit in eruribus, ad quae solet eiusmo lis ingui; stia grauitate descendere ac suopte nutu serri deinde in testibus postea in aliis partibus corporis. Occupat autem varix modo summam cutem, ita ut euis enn sit modo altius Aescetigit, & sub carnem penetrat: crus vero nigrum redgitur quum varix ut Aiximus a nigro sanguine oriatur,vi e turque exigere, ut sanguis ille Aetrahatur: quo a monet Hippocrates ne sat, et oeo modo, quo si pra δe tumore indicauit, hoc est, ne scalpello satis altis platagis aperiatur, quia tunc sequitur, vi propter humorem, qui ex varice fertur,

ulcera amplientur & magna sani sed pro sectione praeeipit, ut pluribus locis

per retur,vtcunque opus si quo tempore scilicet vel qua parte opportunum videatur e sic enim inliso sanguine residet vena, & varix curatur. Antea vero purganaum esse uniuersum corpus, aut venam secandam commune praeceptum est: & proprie ad hae rem scribitur a Galeno in quarto libro de comta

postione meflicamelorum generatim ad morbos attinentium, ubi varicibus alia ratione medetur, quassoquigem cum his venam excidat, quod facit etiam an opere de ratione curandi: diuisa enim cute, vena quae dilatata est, duobus 3 olocis per hamos prehenditur, de quoa medium est, id omne exciditur, cum

eo tamen ut laqueus utrique varicis extremitati iniiciatur: quod Galenus tu bet quum timet stivum sanguinis ex vena gran3iori: sic enim nullum perieulum restat ne varice secto hominem perstilius sanguis exhauriat. Haec cuiarandi voa non solum a Galeno frequentatur, sed ab his, qua ante Caleni tempora fuerunt, ut patet ex Cornelio Celso qui post hanc chirurgiam imperat, ut glutinantia super 3entur. VBicunque vena secatur sanguine detracto & habenula resoluta ii satigui,

non suppiamitur, mittatur ex eontraria parte atque suit, seu brachium sit seu crus ut retroce iat, sicque plus minusve temporis iacens Aetineatur at oia que ita alligetur, ea animaduersone, nequid in sectione cocreti sanguinis su persti tum stuplex pannus vino madens imponatur, & super lana lota atqueia oleo intincta. Nam si vehemens metit sanguinis eruptio, supprimitur : quod s sanguis in sectione cocrescat & ita instammetur, stippurare solet Est autem mittedus quum homo liberaliter aut pareius pransus fuerit, ac biberit quum-ώ que leuiter fuerit calefactus calidaore die magis quam frigidiore. Obseruationes

86쪽

1 Obseluationes Aoeet in sanguinis missione necessarias inprimis autem quo pacto succurrere conueniat quum sanguinem supprimere Do possumus. solemus enim, quum tantum mi imus, quantum sat)s e se videatur: proti nus habenulam resoluere, qua membrum tres aut quatuor 3igitos super locum qui secatur alligauimus, tunc'; sanguis supprimitur neque ultra sertur

quos plaerunque aecidit: ia si minus contingat 3ocet quibus remediis sila

tur. proximum autem ess sanguinem mittere a contraria parte atque suit, seu brachium iit, seu crust retroceJit enim quum alia parte prorumpens, alia

emittitur, desinsique quere qua volumus; alio dato itinere quod est reme 1 o ditim Hippocrati usitatum, qui quum mensum prosiluium sistit, cucurbi tutam quoque ad mammas defigit. Hoc sequitur Galenus in quinto de ratio

ne curandi, ubi non solum ag contrariam partem, sanguinis erupta onem at trahit seὰ ag proximam etiam geritiat quamuis hoc videatur cum praecepto socratis pugnare qui materiam derivati ad latus voluit quum suere de sim quat trahi aa partem contrariam. Atqui alia ratio est quam sanguis ais ali itiam partem cocurrens in ea retinetur, atque insanimarionem concitat : alia quum effunditur atque extra coapus fertur: in eo casu si ad latus detinetur , ob viciniam partis perieulum est, ne assectar sesis insammationem augeat: in hoc quoniam extra fertur, de integra parte secta vena est, nullumeso eiusmodi periculum impendet, licetque innocenter perfusonem sanguinis ad proximam partem euocare,neque hoc a sententia Hippocratis abhorret, qui quum in libro de sueeis derivari ad vicinam regionem voluit humores, qui iam suere destiterunt non potuit alios intelligere, quam qui partem ali quam gistendunt. nam qui profus sunt nihil alius requirunt sea neque etiaquum auertimus ad contraria, eadem seruari priecepta sebent, ubi materia in aliqua parte recipitur,atque ubi effunditur: de illa ediesit in sesto se mortabis vulgaribus, ne perseueremus in praesidiis auertentibus sea aliquo inter posito spacto eassem iteremus, quandoquidem natura non assidue expellit, quo9 molestum est nis tanta etiam copia cogatur,ut serri amplius non posc

o sit, scuti ergo ex anteruallo succi a natura transferuntur, ita ex interuallo auertendi sunt.quod videmus Galenum in libris ae ratione curandi perpetuo seruasse. At in sanguinis profusione quum assidue fluat assidue in auertenti bus manendum Aonec consistat, ne si cesses, homo cum sanguine exhauria tur. Sed sentio me longius lapsum, quam exponentis partes popularent, verum traxit praeceptionticon cutio: ad Hippocratem igitur reuertar,qui ubi sanguinem auertimus iubet hominem iacere: nam ii quiescat minus pericu tum est ne sanguis iteru erumpat. debet autem ita detineri modo breuius te pus modo diutius prout profusionis periculum leuius vel grauius impen let. Vincire autem oportet ea obseruatione adhibitu, ne quid concreti sanguinisa o in sectaone retineatur. putrescit enim in quacunque parte extra venam sit, vi ipse & alibi testatur & hie etiam subiicit quamuis nonnulla interponat, si sanguis inquit insectione concrescat , sicque insanam etur suppurare solet. Interponit autem superimponendum pannum 3uplicem ex vino mas etem,& lanam oleo inunctam sub quo aserit sanguinis cursum prohiberi vinumquissem s nigrum austerum sumatur quale accipi solet ab Hippocrate com

87쪽

mode eum usum praestabit lanam vero puto ea de causa inunctam superin- 1ijes,ut locum protegat & mollius insidat. praeeipit seetido in sanguinis de tractione ut pransi homini mittatur & qui biberit. quos vigetur Galeni

praeceptis, & usui medicorum pugnare, qui ieiuno sanguinem detrahunt, ne ii homo satur sit, venae, dum exinaniuntur, crudum alimentum attra hant Verum ut equidem sentio intelligere ita Hippocratem debemus, ut non protinus secundum cibum & potionem mitti sanguinem iubeat sedeo interposto spatio, ut iam modicis; ille cibus seu potio ingesta pene con cois ast quo set, ut clusim venae attrahent a ventriculo succum, ille iam pene confectus st: sicque duplex periculum vitabitur,alterum ne cru3o ali- I Omento impleantur, alterum ne tam cito sequatur animi desectio, quae sequi

consueuit quum a venis inanis ventriculus sugitur: ea enim actione mor

Aetur ac laeditur,& animus continuo gescit. Sed roget quis,quid Galenus mane intermissa hora post somnum venam secat, neque hominem antea ci ho rescit aut potione, quod similiter a nostri seculi meaieis seri eonsue uiti profecto nihil venit in mentem, quo commossitis dissolui quaestio pos sit, quam illud, quod longe diuersa erat victus ratio tempore Hrepocratis ab ea, qua homanes & tempore Galeni, & postea vii sunt: tunc liqvigem

magis exercebantur & parciores erant ac sobrij magis quo fiebat, ut quum pridie scuti consueuerant,ccenati parcius essent mane ventriculum ex toto hoananem haberent: praesertim quum calor naturalis ob exercitationem po tentior seret, possetque nedum parciorem coenam, liberalem etiam cons cercu Veretur igitur Hippocrates, ne, s sanguis ieiuno mittatur, venis sit

gentibus, qu im nihil in ventriculo contineatur, animi defectio superiae niat, quae non sinat tantum sanguinis aetrahi, quantum res postulati id autem non suit timendum Galeno, qui ut sexcenties testatur) eo tempore vixit, quo Ad homines iam Aesidia ae segnitie pro exercitatione uteban tur: pro abstinentia, ingluvie atque ebrietate: neque enim quidquam sibi tempcrabant quod nunc fieri etiam videmus. Nullum enam fere tempus est, viim in ventriculo non contineatur aliquid saltem pituitae, quanδο- 3 qui lem ala imbecillus est ut non possit perfecte concoquere: praecipue, quum immodicum sit quoa deuoratur: atque hae de causa debet ieiuno nune sedari vena', qui in alia sit ratio victus. Neque in hoc tantum recessetissum est ab Hippoeratin sententia, sed in aliis etiam nonnullis,ut quum ad fracturam ea seis 3 iri veratrum inter initia iubet quo3 Galenus ait suo tempore non licuisse, quum crugi res succi maxime reJungarent Teriatium adscribit praeceptum, ut leuiter calefacto homine, & die calidiore magis quam frigidiore sangui mittatur: interatam enim aperta vena non ita continuo sui quod frigidior sit & crassiore quocirea ante modice calefa ciendum est corpus, praesertim ubi sanguinem frigidum esse & crassum Q coniicimus . tunc enim ut prodidit in quarto ite ratione victus in morbis acutis ad somenta confugiendum: Galenus vero ante fomenta frictionem

adhibet: sic enim sangui qui consilit & immobilin est ita liquidu; redat

tur ut detrahi possit: pertractari autem corpus voluit eatenus,ut sanguis eat, neque deterreri medicum,li interdum non sequatur,ut in attonitis: nam sti sementa

88쪽

i & sementa, & frictiones diu admoueamii; satis detractum iri certum est. praesertim,s; quemadmodum praecipit, calidiora die venam secemus, quod quidem intelligendum est, ubi expectare liceat Nam alioquin, si res acuta sit,& urgeat, periculum est, ne, si δigerre singuinis missionem ad ea si3io rem ille volumus homo interim morbi grauitate decedat, in quo casu pro tinus aὰ venς sectionem veniemus neque hoc Hippocratispraeceptum ob seruabimus, nisi ubi sne perieulo possit id praui3ium 3imihi, & calidior 3ies expectari. Viam admota cucurbitula ess, si ubi remouetur, sanguis esunditur,

vel copiose etiam,aut tenuis humor euasit, cito,antequam im eatur, - rursus desgenda est, & quod superest extrahendum: alioquin, quum san- ω guis concretus in locis relinquitur scalpello exasperatis viceribus postea insummationem a3iungit: omnia vero haec aceto perfun fere oportet, seinis cauere, ne madesant, neve homo in partem iaceat, quam scalpello attige si ras. sed aliquo3 es his medicamentas superimponendum est, quae cruentisi, vulneribus protinus iniiciuntur. Quod si vel ad genu vel infra cueurbitulari admouetur, id sal,quum homo stat si stare potest. Quae nunc subiicit praecepta a3 cucurbitulas attinent, neque ab re ut supra dictum est) eiusmodi locum,& eum qui se venae sectione est in huncaeo librum contulit, quango in unoquo ue praesclio, scalpelli opera utendum

es & vulnus inserendum, ita ut quum via aque via sanguis Aetrahitur, re stet ulcusculum, cuius curationem iure in libro de vulneribus adscribit: praeterquam quod ali uot ex assectibus supra enarratis hare remesia expeditissima sunt recte itaque hie tradidit, qu ratione debeant aὰhiberi. Cucurbitula igitur, si concisa ante scalpello cutis est, eandem fere animaduersionem exigit, quam non multo ante ingicauit, lusim de tumore egit, Dem iussit scalpello effas eram. eodem spectat cucurbitulam incisa cute Jefigere & scalpello edi asperare. Adde quod quum admouetur cucurbitu la, de qua loquatur, cutis scalpello exasperatur, & rursus quum hoc si, fere 3 o necessaria cucurbitula est quae sanguinem extrahat, qui sponte non satis es

fundatur. summa autem totius curationis prope in eo consistat, ut caue

mus, ne sanguinis aliquid in ipsa sectione concrescat, qui & augere plagam possit & insanimationem asterre terum igitur cucurbitulam defigit, ut id omne siue languinis sue tenuis humoris, quod plaga continetur, exima tur, ad quem usum ante detracto sanguine ineisum tumorem leniter spe cillo comprimebat. Aceto autem tam liac quam ibi sectionem persundit: utrobique item madefacientia expellat, & mesicamentis utitur,qitie crueia tis vulneribus protinus iniiciuntur, ut violatam partem ab infaminatione tueatur, ob quam causam supra imperauit, vi sublimis haberetur & minita o me 3euexa: nunc ob eandem cauet, ne homo iaceat in eam conuersus. sed quorsum postremo imperat, ut quum aa genu, vel infra cucurbitula accommo3atur; homo stet, & in recto habitu detineatur an eo, quia cucurbitula magis & minori cum molestia tunc exhauriat partem cia quam datur: quam si homo alio modo figuretur quiim se in suo statu naturali cutis maneat, quae alioquin nimis exten3itur, aut relatiatur ita ut vel nihil se re per cucurbitulam euocetur, vel Aolor intolerabilis afferaturi Adiicit si

89쪽

stare potest J

propter criaeci lir,

quoniam inter sum vel propter corporis imbecillitatem, vel iii is affectum detineri in eo statu non potest . quod quum Ajgendues ille habitus est quem sustinere valeat: nam ut quamus aiunt)quanao ut volumus, non l1cet.

90쪽

Hippocrates de fistulis Vido Ui

Riuntur silulae partim ex colliso vel ex phymate, partim re migatione vel equitado, quum sanguis ad nates iuxta anum cogitur putrescens enim eousque exest,qua ollia sint dum phyma aperiatur, & usque a3 imum ani corrumpat: quadoquide anus naturaliter madet & caro quae voratur mollis est.

e quoὰ ubi accisit oritur situla, & saniem fundit j inde etiam

is deiectio spiritus,&scetoriis mediocris ua3it. ex colliso autem nascitur,cum A sub ictu casu vulnere equita3o, aut remigatione pars aliqua prope anum col-- ligitur . cogitur enim sanguis, & putrescens suppurat: ex suppuratione vero

M iὰ sequitur quod de phymate propositum est. siue hie liber coprehendatur sub inscriptione ide ulceribuqsiue propriam inuendiit Me fistuli fuerit , ab auctore seiunctus nihil interest modo scia

mus suisse ab Hippoerate copositum quod preter alia multa testimonio Ρatili ginetae conuincitur,qui,quum recenset sectionem sstulat per linum, quam o hic habemuq Hippoerati eam tribuit. Mitto Corneliu Celsum,qui ut alia coia plura es chirurgia Hippocratis transtulit: ita ex hoc libro fistulae curationem sere uniuersam. Est autem spulae nomen viceri alto angusto,callose: quod vicenset Galenus) translatum est si fistulis quibus musci utuntur Egit autem de huiusmosi sinibus in libro quoque de Heeribus, quum alligari eos voluit sa-scia quae a sana parte orsa usq; aὰ os ulceris circuiret. Se9 proprie nune de illi tractat, qui iuxta anum sunt: quorum curatio aliqua ex parte aliis etiam aptatur In fine quaeaam a33it de ano procidente atque ingammato:quae mala solent ubi fistula sit, superuenire. Igitur propositis verbis fistulam causam exequitur: tota autem spectat ad sanguinem putre: seu putrescat quum abscessit 3 o phyma quod est genus tuberculus ea quum caro colliditur,perruptisque venulis suffunditur fatiguine que alibi dixit quum extra venas est, necessario cor iumpi. Eiusmodi ergo sanguis no secus quam qui in phymate subsistit roile

do sinuat ae fistulam efficit que caeteroquin nasci potest quum ulcus quod altum & angustum est,non bene claratu occallescit enim,& in sutilam couer titur: 13 quum medetis culpa sat ab Hippocrate omittitur. Quae ponitur autem causa,omnis ut diximus)refertur ad sanguinem putres dente diuribui tur tamen in phyma & collisum inter causas collidente , ictum recensuit, casum,& vulnus: quaquam ictui & eastis & vulnii, quas partes generi subiiciti tumea tamen apposuit,ut essent ictus euempla. Collidit autem ictus seu homo o cagat siue graui ac retuso telo seriatur,sue aliquid super ipsum ineidati stetit clare in libro de vulner)bus eapitis indieauit. Quod vero ait de remigantibus,& equitantibus primo seiunctum quiddam ab aliis eatis; videturi postea tamen aperte in coetu colla aentium reponitur. quandoquidem partes quae ano proxame sunt ea exercitatione atteruntur, & quod molles sint, cile tinuatur atque eroduntur: aa quam rem plurimum conducit humor, quo anus natura

liter redundatiquit m exitum praebeat iis quae superant ex cibo : idcirco quae iuxta oritur fistula penetrare solet usq; ad imum recti intestini quod ubi eue-