장음표시 사용
81쪽
quae corpori indisia, Cay. VII. . . t e .lli Tinlidi Signa Pili molles corpore istimatui non em esurae' contractae, rima acie obpallidu3. oeuli imbecydes, di nimium comvuenm mxxtrema corpo
Eadem species probati iri clim seperiori signo, sisertis est ζωόmpore praedi; σ.b , , , in Π tD, dc non execto sertis non erit, sed potius timidus, causa vero assignati,hia his, Quont m qui non est corpore erecto caret causa sursum trahente, & dirigento , --. quae ig i. est cuiu igitur corpus no est rest iubila te rei isne, aut ignis pidominio. Hoc enim est leuissimum corpus, & sursu' tendens, caret igitur salore,eigo pr*sens frigus est, quod de ratione timoris dicimus esse, timorem enim in frigido ponimus ,& qui timent, frigent. Virgilius, sic ait. Mihi indus h.'or, Membra quarat, gelidussis eois formidine sanor,& curuitas in senibus p cipue spectatur, illi autem frigidi sunt, & hyemem reserunt. requi curui consuicti, non explicatum, de expeditum corpus habentes,ad actiones vitae,
82쪽
rim, haturaliter carent calore,qui tales stigidi sunt, curuati igitur frigidi,&stigi dixi mi di,ergo curuati sint timidi, & propter hoc iuuenes audaces, calidosque erecto corpore, incedere videmus, de oculos attollere contra; Eos aut ς praesertim timidos dicemus, quorum recuruum est dorsum,quique inclinatum caput habent antrorsum, & terram spectant
haerentqι quod clare videmus in his. qui time , non secusiatque in his, qui ibi pen quo
tum stupet obtutuque his et desitusin vis, ct alibi, i. ob puri fleteruntque cinae vox cibus haesit.: Vnde stuporem ,&timi rem esse eiusdem generis passiones patet,& alibi. Da Dirisuit Usu inmedis, Morosia resiluit.
et Oppolitorum oppositaesunt di*osi lones, de quae ad oppositum opus instrumenta se inhiam uire debent;eae etiam merito clisthonuntGripposito modo,nam qualis finis est, talia sunt etiam quae adfinem dirigunturArie deor contractae robur significabant,iure igitur β ρήν
sursum contrahimtur,ini cillitatem ansuunt,&.timiditatem;haec contra stio sursum su- 'rarum mulierum est propria, harsi enimsutaesunt sursum contractae. Per clura sitsunt, eo tractas intelligendum est,mustulosam illam camem, i quir proprie a Latinissum dicitur, quaeque est saWn an hominibvs inposteriori crurum partς, siesers pauciorem circa g nua, iam circa iMalleolo perui , ut sit Ansu ;quorum surae synt car iosae circa malleolos pedum,& magistere, quam prope germa, illi sunt timidii molles enim,quoniam humudiores iustoe, Quibus igitur tales sunt surae,illis mustuli parum sunt fibrosi, sed solum carianosi, qui in autem adsuntparum fibrosi musculi, illis parumetiam adsunt virium, quoniam miltpm humόris, robur autem in sicco positum diximus Imbecille 'isitunsi intquorum se ivxsum contractae sunt,quae sontractio ideo sontingit, quoniam cirrapri cipia mi isthi umminus carnis adest: quamoporteret, demum dispositio hec omnino tortium seriso sita est; Non igityr accederem ad Suessi qui ait,partium harum crassitiem a frigore prouenire,neque video Aristotelem dicere haspartes esse crassas, sed Midquid Πν earnis in iurit adest,id si occupauait partem supςriorem sirca genua,&principi im surae,
e . & pars propes talos sit carne inuta, & degeneret in crassum, robustum tedinem signum a ' est viri magnis viribus praediti,&rxi bore multo p0llentis.Siri autem sursum strictae,&c5- tincta fuermiserae,& carnosae, ubi deberent in tendinem desinere,fignum est hominis ini. bellis,&addas urami minaea edenti'nam conpr*riorum suntcontraria una
Pallidus color ille est,quem in cinere benecocto conspiximu ,hic timidorum iure dici potes olori quoniam timentes pallent,Noto tamen, quod duplex est pallor,alter quem enerat f rigus spiri tuum calarisique inopia,qui proprie ad liuorem quendam accedit
tunc refert color soliorum o tu Maut salicis inuer rum, alter est pallor, quem vidςmu I in ossibus crematis, in quo,cum theisine quaedam cclesiasticolosis apparet. Horum o prior est timidorum color, si riorinio,quisqualidus stipia dicebatur virorum sertium est susci enim sufit ex adustiolae multi caloris siccitatem inducente, & proptet liti morem in fuliginem conuersum, colorein album iniiciente, omne enimhumidum oleolani prrsertim dum uritur nigrorem facit,quale si pallidus color cum ii ore frigiditatem arguit, ac spirituum inopiam,cu haec timorem causent simida enun animalia,ut lepores,&cii niculi,& oues,stigida*sse scimus, patet quod cui hic coloi,illi etiamtimor aderit Mibi autem videtur talem colorem potius subpallidum appellandum,&eam referrea qualia, mi pauca sit terra admixta,h ic enim pstui vitruat color est Amphus equos pis uita abutida nce
83쪽
dantes, &ideo albos non admodum videntvsgenerososbaberi,& ex aquilis,& falconia . lbus,quae minus nisrae sunt,minus etiam suiu feroces, & serte , quod testa turauctor, qui de avibus,&praeci edehis quae rapto vivunt nostris temporibus scripsit doctissime. . l. l
, , culi imbecillis;νnmitim conniventes. R. ab L .f 21 Quintum est hoc inditium timiditatis, siue etiam imbecillitaUSVIrtu III,Imbecili sociat illas voco,non qui male formati sunt,colore,&compositione'eccanteS ut a/ζSugsLI sed eos,qui neque lucem magnam spectare possum, neque altum, diuq, In OperAUOnepeta sistere, quae utraeque assemones ex defeetu spirituum oriuntur sicuti charopusta;&c ellum
oculum dicebamus, multitudinem spirituum arguere; &idhos dolinumhiesis oppositam dispositionem indicet,probabile est,oppositu etia more significare, neqj soluimbelles oculi id arguunt, sed praecipue si multum conniueant hoc est,sipalpebras conti
me, ac sere sempermoveanti id enim docti mouentis virtutis .& palpebras deducentis magnam imbecillitatem ; quod etiam in paralis , &ime ip5rorrem tremor notauIt Galea. nus. Hac igitur de causa quosvidemus continis claudentesmulos.&mctant eos diceis Curati mus esse timidos. Sed dubitabit aliqui ' cur quam .plurima cum sortes.& audaces sint, parimi au tamen vident,atque id certum est in iquibusdamQtia' animantiuus; vianapris, quIcum ferocissimi sint,non exquisitum habentvisum, ec nitri lepores aiuntndhnulli etiacuui. dormientos vident. Rat eti m hoc ipsum confirmare pinest; nam si qui maxima ira agru' lintuti &quasi furiosi sunt; pene non vident, nequediscertant oculis quid agant. Mariαma autem ira ex gitati sit hi audacissimi , & robore mulso pleni; ergo qui feroces sunt, de audaces,non exagam habe t vim videndi; di: magnum illum Rotandum Castili Magi
Francorum Regis Nepotem luscum didulatisiuestra nemineautem idem toto orbemqvituris&celebratur tanquam ommum item isti rum fortissimus. An duplexest visi rum spirituum peccatum excessus, & defectus, si 1 quantitate excessiim & pertu', bati,ac nimio calore exaestuant,arguuntsortem, siale citat,timidum faciuni ustiosum ' Sinale uidelitem; cur ergo ex fortibuaequidam male videahi patet j non .uvatque extimidisnon nulli, Suessi ait timorem ex eo adessehommi quoniam cerebrum sit humidsused in omni homine cerebrum intercaetera membra Osthu dissimum, neque verum est
ab humiditate,ut ille ait, aut a siccitate, sed a frigiditate pendere timosem,cuius indiumn 3ο est, quod senes timidi sunt,siqia idem frigidi; at iuuenes bene sperantes, de . confidentes tet phae quoniam calidi, Noto tamen quod tria sunt genera timidorum, alij sunt tantum in frigi timido ditate excedentes,deinde circa humidum, siccum bene temperati,&tales erunt om liis, alij vero,qui in frigido, & humido excedunt, & hi sunt timidi, & ad omnes actiones
inepti,ac plus iusto creduli,&quibus omnia persuadeantur,i' Demiim sunt. .
. Alijstigidi, & sice vi qui ad senectutem coeduut,hique sunt prudentioles cieteris, sed sismi si diu desii essi,dnacti'nibus, obstinati,&ceruicosi, dc qui alijs , credant tutatis, omnesque hi sirit timidi,quoniam frisida sunt praediti temperaturae
, Succedit sextum signum, quod illi opponitur, de quo supra, sortem scilicet habere ex . trema corporis robusta, & ma gna, sic timidus csi sir contrariaenaturae,habet extrema cor poris paruR imbecilla, paruitas non tantum arguit desectnm materiae, quam caloris mouentis imbecillitatem, verum nequestricit ea esse parua,nam forte quida erum, quo rum extrema non admodum erunt magna,robusta tamεaSed oporteletiani esseimbecibia, quod arguit motricis virtutis impotentiam ς quod autemhoc sit signum debilitatis,siep6test ostendi i cui extrema corporis sunt imbecilla ἔα parua, in illo est paucus calor Dr'
mansiti virtus motrix esIdebilis, cui haec insunt, illςest timkius, elocui paruasum cor,
84쪽
potis extrema ille imbellis est,actinim ratio :mm timoris, ut ism dictum est in fragiudicopia consisti Mitvδturalis calorisPRucitate,nam frigidi est coarctare. &coiisrmis I
Hoc auteni est quoddam dere, retrotrahi, quod Proprium vIdemus essemirum, qui timent, quasi quod con Ias Uri inbecili satis naturAnon grediatur opus vllumine lique mouere audeat, quod perfit. Irendo potest. ,, Et xm 'mint . . .
. Non soli im parua dico,hoc est breuia,sedparua secundum omnem dimensionem, et .cao pe bleuia, & subtilia uales habent quaedam aues, quae in paludatas degunt, quae uald timidae sunt,inagna ossa,magnosque lacertos habent series,emotimidrparua ossa haberi , ucrura uero,cum lint ossa: pamuaesieri s habile ut Cui agitur parua erunt ossa crurum Ilioe i Iest subtilia, Adebilia,ille tinuduseriteadem decausa; namhXbturum debilito et is a m 'Mirtutis mMm: Suhtatem, motivaeque loeeti poteramin. Vt autem in maiori qui , o probabile est maioremunes sevirtutems sic an minori minorem es. si ill νAt contra instabis tortissimus disit Trion aedes,& Nicolaus paeana sinu uepatus pras caeteris, seu nius primus, qui patrem occissit,ac frat&s, confecit maxima bella; Regelaia An qu Persarum uicit,Aegyptun ac Syriam se timerio adiecit Arineniam. 6 Ciliciamcepit,it attant emut legitur, crura breuissima liabobat; longini trocorpus, scilicet anatibusad ' o humeros, ut pit laberrimus equo insidens uiduietur, at pedes. nisi foretandutus longa te pii, si monstrumteferebat Reo rularent sane Mori fuisse absurdum si monstruo anima totam di parricidijs infecta, ct cruenta fimilesitaeti ni habriarctaeo urierat erit m omnsum terribilis inaxime inexorabilis, & .uus,&nullomo laxeserebat Alexandrum,quemapse sibi imitandum proposuerat. Ast ille quamuis breuia haberet crura, attamen eadem erant crassa, & robusta,nihil deinde uetat,in eo qui non fit natura audax, aliquod fi Dulii esse timiditatis, no enim qua haberetalia crura subito intimi dus.isi quibus pr er crura adsunt etiam omnesaliae cundrtiones, Aristodela suprae meram: Ultimo matellia is squapis manibu .habemus, obabilis est, quare non necessarium est quod senes atque aliquis est talis,subito etiam sit timidus,praeterquam quod institutio,& educatio non sesum apis sunt naturam n0stram alterare sed 'iam is conti allum habitum restatuere, & eam, quae prius habueramusinclinatronem penitusabolere. Deinde Diomedes , &P1cimnus non habuerunt crura parua sed ipsi brevi corpore pidithastrobusto, &proportionato suem
Hoc interalia signa proprie,ac phcipuetam id larem,de corporis, & animi imbecillitatem,& abiectioilem significat , nam nullas unquam ineuiuis e memini timidos, di uilas mari S nullius 'nii uiros,quibusniam1slongae,digiti subtiles,&debilis nonadessentirrImsi ιιι. autem id a posteriori elarum est, nam hiesceminarunx manus sunt, intaminis enim lauι damus,ut utrarch1 testatur,manust ass&su iesii Schnusque friminas probati, si timidae, di m nimum audacesi temerariorquesuetini: sed uerecundae ι & pudiblid, si isti εο finiat me Phra: hoc est secundum Minii illem naturam dis,ositae, habent manus lon3ς λ& gracilςs, semineq; omnes sunt timidae, & imbriles ,ergoquorum manus suntlan. M &gracile alii erunt timidi, et imbellas. Ratio ludein, propter quam timidis adsinimaisussit,iles , aongae tac sene potest esse, lotagae quoniam materia est mollis,& obediens calori extenditur igitur, si tam ideo
sunt,quoniam parum aluntur,quoniam & uis attrahens alimentum debilis est,hec autem
est calor naturali ergo cui manus sunt subtiles, illi inest debili stator natus1lis tale, auisitimidos dixinius. Itaque manus apparent longae,1 quo un tam calor' mouesti , , ter
85쪽
Gairi debilitatem ad unam panesti tantum,nouaηtem aeque ad omnes,contingit ad eam magis,& promptius mouere ubi est minor resistentia'; ibi autem est minor resilitentia Vbi natura humana, siue materia hominis nata est magis ferri; At certum est,quod non solum lhomini Ued etiam caeterorum viventium propenuo est, ut promptius secundum longitii diesqm, am secundum crassitiem augeantur; quod in arboribus,in quadrupedibus 9t in equis, & in pueris conspicitur, prius enim ac secilius, & promptius secundu m longum lcrescunt,quam secundum latum. At dices contra in iuuenibus acrior,&maior est calor quam in pueris,illos tamen minimum secundum longitudinem, multumsecund um craLsitiem augelividem .At illitari longitudinis i metam attigerunt, n0ndum tamentati- ltudinia,qupte natue taliterion tudin*m crassi tie, & latitudine priorem ese hac rationi la ictu, im palint L prosectomatiuum diminuta chassities longiores digitos demonstrare siste , etia lueneipa nihllatasta maiore longitu4ine, qui enim graui, longo morbo gracilescunt, etiam sim ς' aliquindore veraequidq31m allius ξcundum longitudiriem non sit additum sic apparensi destructanempe corporea substintiMkeundum crassitiem effectum membrum subtilius; videtur longius factum . Iure igitur dictum est,quod quorum lanimanus graciles,&loi gae, jllitin idissimi. α imbelles, id enim frigiditatem, deficcitatem arguit complexionis,
hi b, &te in Peraturae.Praeterhaeo mihi videtur quod omnia animalia, quae timidaudi frigidia , seu stiraptinem aioblonga,&t eauia,quod in cancris,in araneis quibusdam,in maio' ribus locustis terrestribus:in quibusd ni papilionibus, iis lipillis,ac in omnibus fere examguibin nim alibu sd insectis,'quc naturaliter alius frigidiora sunt,licet asylaere, secus in a. crabronibus, di in vespis videbis,quotum pedes multabreui essent, quod etiam in muscis apparet, um quoniamillae sint sortes, sed quoniam sufit impudentes,quae passio,qua dam ut dixis us binet signa cum sortitudine communia.
Nonum signum, od etiam ex praedictissequitur, eandem etiam rationem habet, eum enim paruitas in corpore duplici de Ousa fiat, aut propter debilitatem virtutis ag&tis, aut propter paucitatem materi ac manifestum est, Aristotelem de ea parilitate loqui, quae ex itur ex debilitate virtutis agentis,quod indicatur, cum ait, lumbos paruo , imMcilles,hoc est factos tales, nonini ob materiae defectum,sed propter ligentis debili. 14tatem. :Lumbi sunt quidam musculi dorsum, & spinae partem inferiorem anterius trahenates, quorum usus praecipetus est in Venereus . t unc autemper lumbos totam illam partem , dorsi intelligemus,quae a costis nothis incipiens in os sacrum desinit,& quisque vertebris absoluitiir,quibus interius appositi sunt renes, illa igitur intercapedo lumbi vocatur, quo in o dicunt vulgi, motam esse libidinis sedem,&delumbati,&elumbes dicuntur,qui . debiles suntis hanc partem,&vix seipsos possunt attollere,&erigere, quibus igitur pars . . haec debilis est, ct parua,necesse est vertebras Esse paruas,& ossa etiam parua,&musculos paucis fibris praedito quare,di debiles, at quorum parua ossa, & debiles musculi,cum harpartes tales sint ob debilitatem virtutis formatricis, & paucitatem caloris operae pretium' est, inod huiusmodi homines sint debiles , quare timidi, maior etiam arguetur timidi- 4φxas,s cum partibus his etiam extrema fuerint male formata, sic enim semper virtutis se matrici imbecillit magis, magisque explicabitur, ac clarescet, quare &calor minor,. minorque aderit audacia. Audacis enim proprium est dilatata calidus enim est, )hostes
propulsare, & pellere, & alios petere, Rayrum oppositum fasit timidus, sug imbecillita-
86쪽
Figura in motibus contenset,ctgommensurata rest non Daerecundus,sed ripistris,hocen otiosus,d H Aus,timet eoim ne reprehendatur.
Hic sane loquendi modus satisi inprop ius est,attamen videtur significare, quod figura contensa sit eadem , atque inmensurata ; & sit idem dicere hominem figurae
tensae,ac dicere commensuratum,& non inuerecundum,& supinum. Sed quomodo coti- tensa potest esse commensurataὸnamsontensa figura est timoris inditium commensu-. O.'
rata in fine libelli sertibus tribuetur quare idem essςt sertis, di timidus. Secundo quaerimus sigio corporis per qus robur,&debilitatem,audaciam,& timore in animi passiones, aut compositi affectiones cognoscamus ; Sed verecundia non est signum corporis, quare Io contensio motus, quae est res visibilis non est verecundia,aut ociositas.Etiam dubiurn est
quid per supiitu in intelligat, an corporis situm, & positionem, aut nimi assectionem, itat , d p per translationem dictam, contensum in motibus stare supinum utique impossibile est ; stipina
Nam supinus stat cςlum spectas,contensus in motibus mouetur,non stat, sed etia coside L. inteιώ- rabilius est, quod subdit supinus, idest ociosus,timet enim ne reprehendatur, quasi qui ti- . Mimr ment reprehensionem stentociosiὸ quinimmo maxime damnantur ociosi,nam & hi pro prie sunt , qui reprehensione digai sunt, tantum autem abest, ut ociosus vere adum significet, quin potius totum oppositum sonet, ocioso enim animo aliquid audite,& expe-ictare, idem ac secure significat. Securus nihil timet, quare neque infamiam , quam ismen primo, & per se timet, qui erubescit: Quare his omissis dicamus, quid probabilitereto percontensam ὐguram intelligere possimus on sane remissam,nam videtur totum opis positum significare dictio quamuis Molinius sic legat sed eam dico, quam qui aspicit, . in illa videt, quasi quandam dissicultatem exectionis, ut quodammodo violet iterappa- reat, & contense, intenseque sustineri pars superior, & quasi neruis, aut funiculis quibuL idam violenter sursum erigi,sed continue terram versus inclinet, terramq; .spiciat,quod proprium etiam esse videmus eorum, qui erubescunt, vel timent, ut caput,isculosque ad 'terram inclinent, quod, ut mox dicam, quoniam nascitura multa frigiditate,& vitiunia imbecillitate, caloreque seipsum contrahente, ideo talis figura timorem, d antinuabῖ istionem demonstrat. Quoniam igitur huiusmodi dispositio ostendit imperfeciam quan dam corporis fabricam, neque bene unitam, & cohaerentem, & membra quodammodo 3o non perfecte formata,dedistincta,manifestum est talem etiam fuisse vim formatricet quare, dceatorem non admodum esse potenIem, ligamenta, ac neruos debiles, qui Iabo - , rant, & non facile pandus membrorum sustineant, cuius inditi Iim est quod huiusmodi homines facile languent, atque defatigantur, si ergo Dauco praediti calore sunt,&mem Lbris imbecillibuς, atque sanguine tenui,facileque mobili, Sc aquam reserente,ccmseques est eos esse,& timidos, & debiles,nam timidi ratio,ut dictum est instigido, consistit. Rut tfiguram contensam, seudiatensa m in motibus dicemus, illum hominem habere, qui ita . incedit, ut concitate aliquid, & vehementer velle facere videatur,quodammodo iactans icrura, cum quadam laboris,&multae festinationis apparentia, id ex Aristbtele quarto ἰeth icoru m capite tertio afferri potest, ubi utens eadem voce, ait, magnanimum esse i tmotibus non contensum, qaod interpretantur non concitatum,idest, tardunt,remissum, ιηφ & non vehementem,quoniam nihil existimat magnum. Quare si magnanimus in moliabus corporis non contensus est, & opponitur pusillanimo,debili, & timido.putare pissiu- tinus contensam motus figuram opposita in esse remissx,significarequς debilitatem , 'ti, 'miditatem. Tales autem homines malorum sunt morum inuidi.&maligni, nam timi ιdi sunt,quoniam fit idi, unde guari etiam, & quineque amen neque ab ullo amentur, qu ire illiberales, & inamabiles sunt, horum autem unum, quodque ad frigidum resertur, cuius proprium estiadiscreteres congregar ac stringere,&abalus separare. i
87쪽
Non temerarius ed mus, o Hupefactibilis.
Iure id dictum est, nain si iisqvibus abundat calor, & ignis, illi sint temera 1 ij lsrec e 1
plus iusto audaces, in quibus sane deficit,eriint minus qua oportet audaces mitio itin, id considerati, &siispens, qualam legimus Disse Niciam Atheniensein. Est te1Derarius,qui
temere agit,temerea utem agere dicuntur,qui sine ulla consideratione quodlibet aggrea diuntur, &casu operantur, nulla scilicet praecedente deliberatione,temeiaraum aut ein
nunc capimus, prout consulto,& considerato opponitur, es qui praeceps ruit nulla habita corum,quae facit ratione. Cum igitur timid 's sic frigidus,&frigidus sit dissiculterin tibi diis, praeceps autem non sit dissiculter mobilis, timidus non est praeceps, at temeraritis est io, priceps , timidus igitur non est temerarius, neqGetamen ideo credendum est timidum , vilem,& debilem esse prudentem, nam scestet in mediocritate positus,&secundum naturam affectus, 2 laudabilis, quare non esset vere timidus, laudabilis autem secundum; se non est timidus, sed supinus est,& stupidus, per supinum intelligo, quem Martialis negligentem vocat hominem, & Catullus inertem,qui non deliberat, neque concludit, proprie autem timidi,quoniam frigidi,ab actione remoti existunt, atque inertes,& quo niam inertes,& negligentes,ideos upidi etiam,&hiantiore apparet,&quas rerum admiratores uno in obtutu haerent defixi, quae positio oris supina dieitur, & s upida,stupor autema frigido fit,& stuporein inducit pituita,quare frigidi stupidi sunt,ergo neque re rum suarum, neque alienarum satagunt,& ideo supini vocantur,est supinus qui in terrami 16 iacet ventre sursuria verso, & metaphorice negligentem significat. Sic Seneca supinui vocat negligentem, sic Martialis supina aure audire, hoc est nestigenter accipere, quae' dicuntur, illaque nihili fasere . . Vltimum signum est hoc,&praecipue 'idetur timorem,qui animi affectus est, aut dii ipositio tare ι Quoniam autem qu e a natura fiunt,vel semper, vel plerutaque eodem modo fiunt, nisi impediantur,quod fit in timen tibus ex asiectu, si idem in alijs etiam, qui naturaliter propensi sunt ad timenda apparuerit,n5 erit valde mirabile. Id aute sibi velle
vi Arist in hac positione,quod qui propensi sunt ad timore,illi sunt tales,ut facili negotio 34
eoru facies mutetur,cu enim naturaliter humana facies animi motus sequatus,&illoruin alii mussi debilis,& facile mutetur,pro varia eius agitatione facies variatur,quare dispo istio, quae circa faciem apparet, facile mobilis est, suam dispositionem vocat Aristotele morem Id etiam videtur quod amodo sentisse Italus poeta Petrarcha,qui ait, dii in amo retimeret, faciem fgam diuersissimay mutationes ostendere, & breuissime in eodem statu perdurare est igitur haec positio . propens ad timorem facile mutabilem faciem habent,& e conue se, quorumfacies mutatur facile ad timorem sint propensi ; quoniam debilem animum, & abiectum sbrtiti sunt,ns fortem, neque constantem, igitur mutabilem . Quorum ahimus facit mutatur eorum facies etiam mutatur, quare timidorum facies propio mutatur,&parua decausa pallescit,&iteruin naturalis reuertitur color, quod sane in pueris, & mulierculis plane conspicitur. Contingit enim,si quem strepitum de improut Laudi erint,aut bliqitem insperato ignotum intrantem conspexerint,subito pallescunt,&aliquando hiatit & stirpi de defixis oculis manent, neque quid faciendum sit deliberant .ic ausam autem, propter quam facies sequatur motum animi ,& indicet subindo' eius ictus, hanc esse puto, assectus ex primo de anima sunt passones in materia, Scincinpsu es in irae dicunt ebullitionem sanguinis, quare, &caeterae passiones sunt sermM corpori certi ymmirii sanguineae masta,&sane eerta passo certam requirit materian 'ut ira balcm, Laetitia sanguinem purum, maestitia atram bilem stupor pituitam, η
88쪽
omnia quattvor humorum genera in suis naturalibus vasis contenta & simul mixta parant materiam affectuum, quae dum existit circa cor, & primum sensitorium a percepta imagine, & iudicata habere rationem molasti, aut iucundi per calorem, & spiritum excitata ad actum traducitur,& sit actu talis ; inde eleuantur alterati spiritus siue cum spiritubus vapores,qui per arterias ad cerebrum,neruorum,hoc est motus voluntari j, principium peruenientes illud pro sua qualitate vario modo vellicant, Sassiciunt,contrahunt. dilatant, calefaciunt, frigerant, magis minusque exsiccant, aut humefaciunt, facta au- eortem tu principio quacunque etiam parua mutatione, ut primo Physic. contingit mutari, quae a principio pendent,quare,& nerui, &arteriae, quae cor, & cerebrum sequuntur, mu- 1 o tantur, & quoniam fidies cerebro est propinquior, principio instiumentorum sensius, ma-α ximis insignita arterijs, ac neruis praedita, hinc sequitur , utomnes mutati ies, & pastiones tu. materia, aut eum materia, alit non sine materia existentes, quas contingit fieri cim ca cor, & cerebro participari , ita ut illas aduertat, & iudidet Mina airus, inquam, faciem aliquo Hodo multum, aut parum alterent, varienti di de filo stat Aoremoueant,& sui aliquod signurn monstrent. Sunt autem homines maesti, ideo ad timorem propensi, tu iam suspiciqst, & frigidi, neque ei tui spe , vel confidentia vivunt, sed his carent ι QDii iam silestes sunt bene spei antes, & hi sunt laeti, ergo qui non bene sperant, aut non clinsidunt, Oti dixe)ris laetos,
sed maestus , cum autem timidi, neque sperent, neque confidant, iure uocaias maestos, de ἔ6 tristes quae sane videtur esse timentis nota praecipua, nullum enim timentem, quatenus timet,laetum videbis, sic Virgilius Maestum vocat timorem. - .Q sales igitur finitimidi notae,ex Aristotelis sententia iam patet. Caeteru quaestione is uest,cum di lutum,&contractum videantur opposita, neq.
fieri eossit, ut opposita sint actu simul in eodem, quomodo timidos ex Aristotele habeat L rasontracta membra, caeteri vero Physiognomi, & inter hos Porta dixerint, dissoluta, & la
xa timorem. arguere. . ' eontra
An contractum potest capi dupliciter, uno modo quatenus significat rude, &impers ctum,quod Midit vocibus contiactis, quae abbreviatae vulgo dicuntur. Altero quatenus significat bene iurustum, & ligatum, sic legales contractus ligamenta
Ioprinxi significatione coni actum membrum indieat timorem, in posteriori robur; similiter dissolutum, vel significat male cohaerens, ut quasi cadens, vel significat dearticulatum, & pexsectum, & quod vulgo usurpamus resolutum in priori si CPperis Missolutum) significatione timidum indicabis, soluit enim frigus multarium calor fugiens, α
secum humorem trahens fingata deserit, sic Virgilius. lk,' Ex templo Aene. luunturi ore membra. Facit emimitam M', &frigus, ne possimus mouene membra retractis ad interiora calore, & spiritibus, de desertis exterioribus,quarest metuqntibus , rigor,& tremor accidit, at si solutum caeperis, prout bene dearticuli
tum, &disi fictum Rhificat in sua membra corpus, prosecto robusti, de fortis viri erit
89쪽
non carnosus: corpus album Morubore, disturum cuti tenui :lution valde dum ii nec mal e nigri ocului charopus, humidui i tDE timido dictum est, de ingenioso modo dicendum, cuius enim senstiua potenti propense est ad timorem, illius vis iptellectiva prompta est ad inquisitiofieri , inuentionςm mediorum quibus sibi ipsi povit prouidere, hoc autem est ingenii munus
&enim, cum prudenti in cimus quidam timor iunctus est. a quoexcitatur,cautus enim
pruden) est, qui autem sbi ς uetj d ubitat ne aliquid mali sibi accidat, quod est timeret, . Cum ergo ex ijsdem sere Iu incipijs oriatur timidus et ingeniovis,iure post timidum anne .Xus est ingeniosus; porro ut cert ratione procedatur, primum quid ut ingenium, &iDΠ-niosis dicamus, deinde ex desnitione eiusdem videamus, quaenam sint ingenij causis, S raproprietates, & quomodo cu insepium inest. illi adsit caro humidior, & mohior, &non 2 bonus habitus De/ni Est ingenium ut mihi videtur, vis hominia natura insta per quam apte, acutς,&subii μm g , liter, media inuςnire, perspicem, atque ρccipere potest ad propostum finem concl9ηeΠ dum, consequendum,tam in aetionibu*,quam in speculati njbys,diciturque insςoju'
quasi in nobis genitum, a qua voce deinde ingeniosiis denominatur, perspicacia autem, de f. solertia Videntur excellentia eiusdem a Ingenium vocavit Alexander Aphrodiscus prom
ptitud inem naturalem ad cognoscendum quid sit 'eri in unaquaquς re. At sti in ip ipi tiope pi exercetur ingenium. δεlij quidam vocant ingenium esse vim insit iri sua ad inueniendum id,quod ratione indagari potest,peruenimus, sed ubi non est rMiq, alii ii ita 3ο
erit ingenium,attamen serarum dicimus ingenium libςrate, .leqni ,vel si uum, viti ria ' dis,sed diuimus etiam ingenium significare morem,&placitum riuendi modii, sicPsaut is Insemum tris habet, hoc est patri est similiis moribus. .et ,
,, Idense ingemum oti nondum per noram hostilis. Hoc est nondum morem,&nppa- r m auidam. α auaram hospitis cognoueram probe, & Liuius de Appio loquens , quod ipse suo ingenio vivere caepit turbido,nem pei & mproso, quare ii hoc modo r serps tur in- genium dilut descriptiones illat uniuersaliter omnia inseni j non comNehendere sis re ninus Cum in nys conflictari baia My. Hoc est cum hominibus talibus , pit Donatus,& tu adde,huiusmodi mores habentibus,neque solum mores, sed dicito,pexie, iu
de naturaliter tales, ut habea , non ex affectu, non ex morbo, non ex causa accidentali
truculentiam, &asperitatem illis inesse, uerum per se, & ex naturali, & interna causa secundum qu m illi sunt tale4 , bo st a paturali humorum , corporis tem Perie pendere. ' Caeterum, aut ego puto ingessi; vocem. onmino aequivocam, aut per ingenium humanum intelligere nos debere', uim bis insitam ad labstrar operationes iaciendas secundum rationem, & modum quendam certum , ac determinatum , hanc esse
90쪽
uini eandem cu indole,sic enim vox graeca bonam indolem, te bene natum homi nem dicit. V idetur Aristoteles igitur significare naturalem illam bonam dispositionem,ac promptitudinem ad inueniendum,& perspiciendum quid in uno quoque rerum genere agen. dum si aut sentiendum, aut tandem moliendum, idque si,nat graeca vox, quae vocat ingeniosem,quasi bene natum, siuebonam naturam habentem, inqua significatione voceri videtur usurpasse Horatius cum alte II Grust ingenium dedit ore rotundo .
Misse qui . . Iinc est habent excellentem aptit dinem ad poesim,&hanc a natu Q ra acceptam. Videtur idem poeta ingenium ab arte contra distinguere,duuinita
reatur eret audabile earmen, an arte suasitum eZ. ego nec nudium Medi De vena,
Nec rude quid prosit video ingenium Huius igitur ingenii, quod significat naturalem quandam promptitudinem ad inueniendum,&perspiciendum quid in uno quoque rerum genere sit agendum,sentiendum, aut eligendum,tradit Aristoteles, nunc signa quaedam, quibus hanc qualitatem possimus cognoscere. Verum si ingenium est hoc,quod descriptum est, nempe naturalis promptitudinad ina φ ueniendum, perspiciendum, eligendumque quid io una quaque re sit commodum, Primum patet duas esse ingenij proprietates,altera in actione Π sita est, inuenire enim, inquirere quodamodo est operari,altera in passion nam doceri,&discere est pati. Vtru . . igitur in actione, aut passione magis consistat ingenium ξ profecto priorem tempore passsionem dicerem;nam,&qui inueni hac perspicax est, ad eligendum,ideo talis est quonia exacte cognoscit differentias rerum, etiam paruas, a quibus mouetur; cognoscere autem in actio est sentire, & intelligere, quod est mutari, & pati, quare inuenire aut est pati,aut sine pas- ω, aut sone non fit. Discere autem,quoniam est de prima ad secundam traduci potentiam,ideo
pati proprie dicitur,ut nihil magis,quare utraque pars ingenij in ipso pati posita est, qua-uis perfectionem praecipue significeti Ceterum si ingeniositas, ut fic loquar hoc est 3ο habilitas ad discendum, es inueniendum est passio realis, & ipsius compositi; ergo est inta i' se
materia,habet igitur propriam m ateriam,de qua infra quaedam dicemus. Nunc quaenam ingeniosum hominem signa consequantur,contemplemur . Dicit ergo Aristoteles ingeniosi habent carnem humidiorem,&molliorem quam sit illa, quam ha- g nisbent robusti,neque habent valde bonum corporis habitum,hoc est sunt pallidi, de macri 'sinna neque valde pingues existunt', corpore nanque obarso praediti,qualem suisse ferunt Vitellium,rudenaeti plerumque sunt ingenium. , Tertium num est,quod cum ingeniosi sint,ut plurimum macri, partes tamen macriores sunt, piae circa humeros,collum,& faciem qualem praecipue legimus fuisse Antuerninum Pium,&eius successorem Antoninum verum , quem Philosophum vocabant. Humeros colligatos quarto loco ponit, laoc est,ut ego puto coniunctos non expansos: sed conuexos,&incuruatos,&fere adquandam gibbostatem accedentes,sic enim expetientia visum est,ingeniosos homines plerunque tales esse. Quinto in feriora laxata, & bene seluta,quod etiam in manibus, & cubitis non secus , atque in poplitibus eadem de causa contingit,nam molles sunt huiusmodi viri. Sexto in geniosus; neque dorsium,aut costas debet habere carnosas Septimo color albus purus' rubori mixtus,ut rosas m parte externa iam pallentes,de hesternas reserat. Octausi signua cute sumitur quae tenuis,mollis, ac leuis sit. Nonuma pili qui neq.duri,neq.dcbet esse'