장음표시 사용
101쪽
bere, in illo alborem, ast ruborem deinde, secundum diuersa corporis loca; additium iri. alicubi enim parum, alibi multum requiri, nulli bi omnino deficere debere . nam quam- a se uis candida frons esse debeat, candida manus ,&digris,mhilo uti, se ci Addam. &imastoriaboris i m ocul norarissi. h, i αγZItqii 1ill)Wlsto si in mustii lii ustest,quoniam haec membra sunt viva, cssairgitu',singuinem,dummum in nuem Nabintia, si itaquil ingeniosustii subrubeus, gmnoiunii sporiapertex oi alia
. DCum autem dico ingeniosimcandidum sisse: es mixto rubores de ele puto prse tipuE esse intelligendum; id enim est magnopereste dumi linum byt istoea tandida, labra rubra; mentum cum ndomparum ruboris halarat,ivi vinstituat'r , m. hagus quam meiatum pulpureus & ggnae parietin rosareηteriorem reserant 1idi oIns 3.3 Cetciiiiii ideolaris temperie ingenioso a diu, minio ipse doleste nid r*doini οε netur bilis naturalis, cum subdom imo pituitae cum melancholi contum hae, etsi quibus subtilior viget calor. Hunc colorem Tibullus in Apolline descripsi dicensu i
Demum si melancholiae sub dominium habentis.1 sunt ergo retrea: ergo subnigri, npallidi inullamigiturcimicandore habe concordiam Ηmigatur,atque huiusnossi dubisi
102쪽
- Quibus respondentes Frimuin dicamus 'hanc esse quidem ingetii inpassiseiij Nini H reque omni conuenire, neque soli, teque semper, ut eum ingemos'issinii matur : Ahin Sot.bile cum homine, sed sicuti medicum, aut bipedem esse dicimus putim homini in
ingensosi proprius est color candidus cum rubore aud Ileque etiam hoe med6 verumLest, stas luna hoc signum ab alijs separatum nihil ostendit cum alijsvero iunctum incit ad ingeniosi bnstitutionem, sic ergo describens libminem, illum appellater6 animal sine pennis, bipes, latos habens ungues, si carpem unam qua mque conditionem separautam , nulla hominem significabit, omnes tamen simul cum eo conuertentur. Et ad primum quod facit dubitationem , respondeo , quod neque omnrs ingeniosustio est candidus, desii bruseus, neque quitlinquetalis est ille effingeniosus, ut neque omne i in plume est homo, neque homo dici vere potest smplumis , priuatio enim habitum prata sepponit, vel forte dieam ingeniosum probabiliter sequ1tur talis passio, non tamen omιnem necessario, amplius nequcconuertitur,vel etiam ingeniosus duplex est . alter secuna dum naturam, alter vero ex accident ii qui secundum naturam ingeniosus est, cum sanguinem subtilem , quemhiliosum , liuo naturauem bilem dicunt. spiritus multes circa caput habeat , &pituita non careat, an hoc quod habitamus climate, probabile est: eum esse calidi dum,& roseum; at qui ex adusta bile,& pituita eum melancholia composit
tus sagax, de acutus apparet,ille per vices potius , & non semper talis est. pr16r sibi sempest est aequalis,&constanue; max iis sociatalis; debenignus; posterior secum saepe dissidete, ipse, neque sibi constat , neque eadem vas ingent; continue permanet quare passio hae t praecipue ingenium ostendit, quatenus est signum,quod docet hominem probe temper tum esse, ac secundum naturam dispositum, ' , In his aut quos videmus candido, & rubrocolore praeditos I stupid , & bardos esse. t probabile est, talem colorem ex multa pituita cum sanguine coniuncta orira. vel solum In si perficie sanguinis est abundantia, interiusautemdeficit,1ut sanguis est purus non Artet iubtilis, 3chiniosus. At dixi non exsangvinepum colorari pinniam, sed ex biliose, cadlidoque, vel melancholico naturali ad hoc, ut sit aliquis angeniosus; ex Galemenim senatentia melancholicus sanguis est causa propter quam n hea . set n. sit tota sensurnis Verum enitii veron8n seci thh , si ensos Est alis quod quIcimque illis est ill le etiam sit ingeniosus , nonenim in facie, .sed circa eor sanguine elancholicular I in yceret,noautriri naturalem pituitam spiritibus,' partibus subiissoribus melanchblice misceri oportet, si pueri talem Nemnque habetit colorem. neque ingenitisi sunt illi' l non mel Acholico, sed plurisanguineat,t dant, neque tantus est eomin calor, ut possit i adurere Dinores,&eleuarespiritus uni Armes f&continu , sed dissipati diuetsi, linter l sedissehtient eum sint,acsmiles fumoqvi attollitur cum incipiunturi viminum 1au sces; ideo factum est, Ut stareJoco nequeant:& nunc lugeant,nunc rideant, eae at t1ύl ceant, optent,quod non habent lespiciant quod sentconsecuti lv I p l Qem de Germanis,&Polonis, siue Sarmatis dicit ut, sorte negandus irem Dios il o illos esse ingeniosos; quoniam robusti,d bellares at ex altera ne quae missi halant ingeni jhumani monimenta ab ipsis, pones; ipsos sunt nucistaininiuiti enim horosillogiorum inuentiolad 4pses D fertur , uel bombatdarum 3'αρο ij iiiiiim ira cibi
perat; ad ipsos etiamtesertiarinventicio lanimuini,d Tqustiusti dies v v I ibius utuntur recentiores tubicipes , quare non est, quod dicas eos ingenisses non esse , at forte contemplationibus dediti non sunt, inque in his tale ἡtου ictumψe uia est j, quoniam irael lac lido liminare ivm Fundanti se uomanii lior his
103쪽
au em sint, cum in illia aduritur si pituita ei leni. adeo videtur, is tam id, nimirum id testante,ea potius in superficie,quam in intiniis corporis domin xuri quc gde Aethiopibus, di Arabibus adfertur, qui candidi non sunt,ungeniosi tamen . & quo ni griores sunt, eo sui etiam acutiores, primum quidem id gccidit propter solum natale, Ariaptelas autem loquitur debis,qui in quinto, sexto climatu habitant. l. IAmplius, neque rubor in Arabibus, δι Aethiopibus deest, 1 quibus inest , illi etiam magis secundum naturam hominis sunt dispositi. ., Et purum. Quid sibi velit Aristoteles per hanc vocem non reperio apud ullum, puto tamen, hanc inesse sententiam, ut corpus exterius hominis inseniosi debe t elocandidum rubore sustu- sum, di purum, quae vox, ut mihi videtur irejjζjt quosdam homilies, qui candidi quidem
sunt , ruboremque purpurascentem habent, sed obductam,modo faciem i modo manus, honnunquam alias corporis partes lentigine quadam, & surtire, audiuiuo, aut cinerici in ut subfusco, quodsine arguit, re si olomicemus bilis flauae,aut atrae exustionem, quo fit itale hqminestrachii α&obstinati pervicaces, dum increduli, asperi sint,ad serpentes enim, & viperas aliquo do videmur posse referri, qui huiusmodi corio teguntur; si igitur cuiua corpus, di cutis nonust pura quamuis sit mixto tubore candida, ille non est ingeni9su ,ergo ingeniosus purum babebit colorem. Bene igitur Apollini,ut ingenioso Ti,
Et ipsum, idem poeta di unoerpoennium purpuramitiniisse mixtam . m'digi tur purum in niueo corpore qui babeat colore 'oe est nonmaculosum . ingeniosus sit.
104쪽
o Hor apparet, qui magis ad ignem accedit, fit etiam niagisalbus, quod videmus si picem accendamus, aut resinam , aut colophoniam, teda etiam pini lignum cum primum ignem concipiunt huiusinodissimum nigrum emittunt, qui tenax est, crassus,d viscosus, & sere idem in caeteri etiam lignis videtur,vi qui ex his excitatur, simus prim crassior, idem etiam nigrior appareat,i terra enim, & aqua iuncta smul cum abigne patiuntur in principio nigrescunt donec absumpto humore succedat, vel albus, vel pallidus, vel aliquis aliuscolor, quod inlateribus,qui in s mace coquutur cla- : re apparet, dimi ut a sole exsiccari caepto Nun erg0siihi valde nigri, quomam qualis cutis,talis plenumque est pilus,sed ingenio si cutis nigra non est,rerum candida,&rosea,ergo neque ipsi erunt nigri, amplius si eos abundare sanguine dicimus pitui socumbite, melancholiaque naturali temperato, &ad purum sanguinem accedente,cum qui tales sint, atros, ct adustos naturaliter non habeant humores, ergoneq. pilos atros, non in candidos, hocenim est pituitae, quam in kfisatos facere homines, es stupidos ditium est;non fulvos,quoniam hoc est, bilis, non cui reos etiam, ut de Commodo Jegitur Imperatore, quorum crines aurea scobe perfusi uidebantu huiusmodi enim capilli moderatam caloris in bilem, & sanguinem purum denotant actionem ; sed quoniam ad hoc vialiquis vere dicatur 4ngeniosus requiritur, ut permaneat,in speculationabusque ordinem,& firmitatem observet, ideo tantum caloris habere debet,quantum sufficiat ad faciendos humores cra sculos,&eleuandos spi-- ritus continuos,&vnissirmes,quae actio cum sanguinem melancholicum requirat, hoc ''est crassiorem, nimirum, dua fuligines, quae inde elevabuntur ex quibus pili nascuntur aliquid nigroris contrahent. ' i are quorum hominum capillos dicunt esse pulchros, hos volunt aureos. &crispos esse in extremitatibus,alprope pellem subnigros,&ad colorem castaneae matum accedentes,quam ex arbore circa principium Nouembris excerpimus. Hac ergo ratione ingenioserum pili,neque valde nigri este debent,neque valdeduri,
aliter ingenium non arguerent. mulus charopus,humidus. , oeulur
alis fit oculus charopus in characteribus sortium explicatum est, adde etiam ex thesauro linguae graecae, charopum oculum vocari gratum, &iucundum, d charopi casus. upud Graecos vocantur, qui cordis laetitiam vultu produnt ; haec passo videtur iure iuge nioso coauenire, quoniam ingeniosus est secundum naturam humanam bene dispositus; ast quoniam spiritibus plenusest,ingenioso ideo oculi saeti,ac iucundi 'identur;caeterum 'color hic alatiniscaesius dicitur,testante Aulo Gellio,qui in confinio futui,& viridiscum . aliquo splendore positus est,pulchrorum,& sortium oculos tales esse ait Lucianus, in hoc utrique conueniunt,quodprobe temperati sint, &disposti quamuis magis adania
mam, & Armam referatur ingeniosus, ad materiam vero, di corpus bene compactum. 6 magis reducatur fortis,&Mbustus. Homerus leonibus charopos assignat oculos, quo nomine etiam. Germanorum ocu .los in Mario vocat Plutarchus;& interpres vertit horrendo quasi, qui spectantibus ter
Ego sane cum alias d iligenter leonis iubas;pilos, oculos, ct totum corpus spectassem, nullam penitus sim ilitudinem inter ipsius ccdorem & tam, qui in oculis Germanorum existit,potui animaduertere. Leocmm fulvus omnino erat seculndupellem.& oculi splendentes igneum quoddam, obscurum tamen,videbantur reserre,quorum neutru*ectabaia oculis Germanorum,qui foris si nicolorem,aut coeli exaequatit potius: per charopum
105쪽
itur intelligerem laetumiiucundum,&benignusn, quκlisnosecto est eorum, qui multis, ijsdemiiue subtilibu,όδε tinguine:s abundant spiritibus; quam sane proprietatem in inge niosi, supra agnoviciu ..1 Si ergo ingeniosusmultis abunda spiritibus claras,tenuibus docalidi cum si iucumhun, de hilarem oculum possideant, quae hil iritas nastitur ex calidri& humido tenui s &illustilatis , siue ellamcaesia sit colorati siue non, hic lair,&aspe eis. M stus ditetur charopu&u At quoniam mihi nolitarere dubitvsoti evidetum omnihoea. quiehactenusde ingenio dista sunt, neque ex praedictis satis liquete putos, nunquid sin moti guini cras,& melancholici, an vero subtilis, & biliofi sit passio Ercide qua loquimurnin iria. Fhissaque propensio, hiabdipsum tanquaminateriam,an illum re irat sanguinem, aut aliquem alium huiuotem, liquidem Aristoteles videtur sentire in ; o. problemat. quod ingeniosimelancholica praediti fuerint tempe fatura, & ideo melancholicus sanguis nitia ''tetia sit ingenij, quod inpraetiam obseruatiamus I ex altera parte dictum est,Galentinia meditanum facile principem fili isse , in calido , ditentes sanguine ingenium posituin esset alijsanguiuis,&ignebrumihi rituum dotem vocavere, quod vix videtur probabile, cum obtusa dictalia quaedarii quotidie se eoiferant ingenia, inulto sanguine, multisquespiriat; bus abundantiar ς tinuerso quidam sint infeniosissimi, di makimiiselartes, in quωxum facie, caeperanichtonihil sit,ummes estit,visere Chamaleontes possint putari. Ideo, quando sese iteilaeti diserti,ccamloqvehdide Intinis , cum iam quid sit dixe rinius, numquesenam sic quot lis dicus tot sortiatur differentiasdicti etentemus ιnedue id graue sit legenti ;),quando scriberiti fuerit leue i. Quidam putarunt ingenium in brutis, seque atque illato libuxeta. 6cnullo alio nisi ipso magis, & minus differre, a qua sane opinione non vises eth abhorrere mutatilius, in eo libro quε inscripsit, uum in tionem tur bruta viaquam in geniseshallanti qua ratione, doque sibi cau ut Aedis tu,simulem determitialites,iplum qu me,inuenire,& inuenia iudicaaman ex usu quaeretium sint,sse ingeni jellentiam,auri, sproprium uibus lixe,aut horum vestigia adesse viderunt, illa ingenium habete,litvtiam rationem putarint, magisquead hoc petasuadebantur, quando quosdam homines adeo rudes bardos, meptosque videbant,ut Mtius caudices, aut stipite quam homines haberentur. videbant praeterea pueros in quibus ratio,& inteflectus futur est, adeo male scire moscere quaerere, & reperire i dicare,quid sibi iret utile, aut inutile , t multae bestiae longe i psis magis intelligentia, &iudicio,di prudentia instructa apparerent at deadeo plurima a pueris praetcromne ratio. his vestigium fieri videbant, ut aliquando dubitarent, potius bestias,quam homines vos candosesse pueros i Putaaeqnt quidam aut esse partem concupistibilis, aut sine hac non. ineingenium ; At sanElicet ingenio agere, ut in contemplationibus; ubi nullam partem
2ἡ habetconubiscibilis asipetitus; Quidam recentiores; qui magni putantur philosophi, .s. - opinati sunt ingenium e scarilis retentiae passionem esse, neque sne ira ibili esse posse. Hiiis. At ne inomni animali estis ingenium;bruta enim, & ipsi irascibilem habent appetitum,
ricum rationeesse ingeniumdixis , vel ipsa et ratio, uterion est in brutis insuper, si in quibus est ira, in illis etiam inest ingenium , ergo in infanthus, cum manisesta, & certa sit ira,etiam ingenium esset. Demum si ingenij proprium est quaerere,& inuenire, at irascibilis reiicere, &repellere malum , & quod dolorem inserti aut illaturum putatur, patet 'has potentia habenediuersaobiecta, quam&diuersas esse penitusinter se, ergo ad rati natem postentiam, non autem ad appetitum, aut ad motivum principium, a se vegetatiuum pertinebit ea habilitas,quam ingenium dicimus, cuius exitus ad actium hic esse videtur, ut primum sevis,di intesteistuc gnescat homo, deinde ingenio ex hisqviecognouit, viami ad disquirendum , di inueniendum quid in re cognita sic ducibile, iudicio inuennim determinet, quare sicuti est eiusdem potentiae viderem esin animaduertere, modille sit color,& iudieare,quod colo in senti sipariter eiusdemeritpotentiae,&qua,
106쪽
rere, & inuetiire,& iudicare, quid si venim, &bonum, aut op positum ex his igitur patet ingenium,esse vimo potentiam animae ratiothaatricis, udad intelleetum refertur. Imtellectus operatio duplex esUim lex,&αmptata, seque aetim vel speculativus, ergo, di ingenium tum in definiendo tum in affirmando,& negando,persequendo, aut iugien- tam in jeculativis, quis in activis,&factivisse se manifestat. .. videtur etiam quod ingehium , & iudiei umiit' idem re, disserat autem ratione, nam 2ν hievisest ingenium quatenu&lnuenit , qualetius aut inuenta iudicat, iudicium dicitur. CSi elotale est ingenuim quale definiuimu ergo bene diximus,quod virtus est,&poten .Hir , O quidam,quandoque enim tanto utitur ingetito,& iudieiis, qu an ue non, ergo auti in materia est,aut non sine materia,ubi enim p'temiaabfest materia. ii; At si utitur corporis paniculii, vel similaribus ,vel dismilati bis i non dissimilaribus
sane,quoniam novidetur potentia organica neque homo iudicat,aut oculis, aut auribus; sed videt,atque audis, similiter neque manu,aut pede; sed neq. similaribus,visa nine, ossibus,neruo,carne,& similibusaeiarum enim est,quod ad inueniendum, &iudicandum his non utimur,quare ingenium notavidetur habere organum certam quoddam , neque propriam,& determinatam esse materiam eiusdem sed aut toto corpore homo inquirit, diiudicat,autcertis quibusdam partibvsinterioribus,quae quales sint, nunc est perscru
prosecto,si inquirere est quoddam agere,&penetrare,& in panes varias lini,&Iu- ' 'dicare,supponitur opposita cognoscere. Hoc autem est quoddam susciper ergo poten Qtia,quae inquisit,&iudicat cognostere debet,ate nostere est cognoscibilium formas '' apprehendere, ergo & denudata esse debet ab omni contraiietate,&aeque ab omni dia stare;& seiunctam effricum ergo quatenus est cognoscitiua rerum omnium, omnibus in reain facillime omnia admittat,& admissa retineatierit scca,& humida,&neque sicca, neque humida,sed aeque ab utroque extremo distabit,medietas ergo est passivorum, at quatenus inquirit,& inuestigat debet penetrare,&disiungere ab iuuicem, quae naturalibter sint seiuncta,&actu tamen inter se consula,&eatenus calidam, de igneam naturam sapit, promptitudinem etenim quandam admotum designa quae ignem resere. Sunt ergo passionesprudentis ingenij λαε ,non multum ab ignis qualitatibus rem . tet,quas expressit in Aenea Virgilius,dum ait.
3o Atque Mimum nunc huc celerem, ne diuidia silue. Inpartesque rapit varias, myue omnia mersat.
Verum quoniam ingeniosus coniugit,&eogit simul multa praedicata, thoc est opus siti. goris sne hac qualitate non erit, quare medietas erit activorum ,&ideo prudensgr vis est,&in actionibusnd est praeceps, ingentu igiturn5 est potεtia,quae requirat materia subtilem,calidam, netratem,& ad motum promptam,sed necesse est etiam talem esse, quae quod recepit unga retineat,de in eodemstatu permaneat. Q enim potentia retentrice carent ingenia j in principio quidem v1dentur aptissis messisquirere, at paruo temporis momento confunduntur,neque priora, ut posterio- o ra disponunt, & retinent, quod autem dat stabilitatem, & firmitatem in actionibus est graue,in siccum,hoc autem terra est, secundum analogiam ; spiritus igitur,quibus ututur ingeniosus,quique simi materia ingeni j,suntignei, & terrei, ut inquisitionem aggredi ,& iiiventionem perficere durando , di inuenta retinere possint. Sed haec sint contraria du toto genere distantia,&extrema, quae nusquam finem di necti simul possunt,at media simi aer,& aqua, portet igitur hanc materiam, & se .santiam,quae ingenij rationem sestinet in se suscipere aquam, &a rem, vel eorundem clementorum ines,&potentia quales sunt humi ditas,qua cognosti biles recipit sermas&stisiditas,quaomnia cognita simul nectere vale atque cogere, ex illis ergo, quR his
107쪽
quattuor elementis propbrtione respondent in nostro corpore; medianae calore naturali ianimato constituitur, & constatur medietas certa,hoc est quoddam corpus temie, & subtia i 1e,aptum ferri sursum, mouere,&penetrare, susci , ac retinere iurarequeunt rmiter. &huc atque illuc circumuerti,&per omnia versari,&tanquain. Proteus omnia fieri,atque.
hoc subiectum, & materia, quq instrumennam est illius virtutis, quam vocamus ingenium., M.tii Huius compositis si primum respexeris principiumxx quo Ierit humorum nam his ui ratium massa, certo modo disposita in vasis circa cor praecipuexxistens,cui suppeditat pN: h e mρ netraitionem,& acrimuniam bilis,at firmitatem melanchblitriraturalis, promptitudinem, fetas ad admittendum,atque ad recipiendum sanguis,& pituita, quae otiusque bilistum flauae, ' tum atrae excessus temperant, & ut ex terra sole calefacta eleuantur spiritui calidia celeres, is sieci prompti ad omnia peragenda quae vehementiam,cςleritatem,viollantiamque equi., Vt Venturum turbines, & subnjn , ac fulgetras, commas, cadenteastellas, & huiu modi, sis ex melancholico sanguis; inca cor existente,dum incalescit, &aduri dati spiritu; eleuantuli qui non minus hominem quatiunt, & agitant, quam venti s& turbines perce Iant aerem, quare etiam quodamodo vere dixit recentior philosophus, qui de anima scri
psit, quod ingenium est dos si inguinisynam etiam si non in sanguine primum , tamen i eo, quod ex singu*ρὶ massa consurgit, peritur. Materialis igitur inta ij descripti
poterit este huiusmodi. Ingeniues est vis, & potentia,quae consistit in corpore subtili , ὁρspirithoso eleuato a sanguinea massa per calorem cordis naturalem ad cerebrum unifor- ων, miter ascendente, quoniam igitur est a cord ideo est calida,quoniam autem ad cerebrumis '. peruenit,quod est trigidum,' humidum deo temperatur,ut fiat medicias activorum, patveni- quoniam recipiit,ac retinxt,Vt passivorum principiorum; ab tremis omnibus remotu ut G. slamatur quoddam subtilissimum corpus, quod neque calidum, neque frigidum, neque humidum,aut siccum,durum,aut multesilauciaut leuedi possit, quoniam aeque abomin. nibus distatextremis . Et sic materiam hinemus ingeni, nec non, ae enicientem causam Forma,& finis cui, erit ipsemet bomidusam ma,quae dum,iuncta est cormii,non operatui.
nisi phantasmatum speculatione, den misi Athuius corporis subtilis causa cuius grati est,ut possit omnium sensibilium im gines recipere,&propter hoc omnibusprincipijssem sibilum caret,at' oia habet,qu re & his , quae illa sequiintur ι huius pmpria, & naturalis .iorma est illa ratio, ac proportio,quam proprie dicimus ingenium, habilitas nempe, apt- ..tudoque,excerta illa, atque armonica NMictorum humorum proportione resultans, quidio . utimur,ut rectς discernamus verum a se sp,bonumque a malo iudicemus,&eligamus; iocigitur ingenium est,hae sunt illius proximae cauis. At prima quidem Deus est,a quo O nia opis ma proceditu omne enim dominperfectum,&omne datum optjmum desursum est a patre luminum, ingenium autem, Sintellectum etaoptimam, demrse imam rςm docet Aristowles tertio ethicorum, illud ipsum vocans bonum pulcherrimum, quod a natura homini inest, neque G ullo alio accipere aut disterescet, non ergo studio, aut arte mparatur ingenium, sed ea vis est quam pro si/ benignitate Deus nobis don at Vnde a viris philosophis, S: Christianis theologis intellectus, & rectum consilium dona ritus sancti sunt vocatas secundiam causam uniuersalem Arabes,& astrologi dicunt codi.
lorum certum aspectum,quo.materia ceris modo disponitur ad suscipiendm naturalem,' 'hoc est a Deo naturae uctore procedetem dispositionem i At praeter coelum coelestesquς
aspectus, vis formatrix ea est, cui tanquam cauis propinquiori huius dispositionis in te rialis, quae nata est suscipere perfectam ingeni j sormam attribuenda est fabrica ; Homo enim generat hominem, & non lectus lectum, diceb t Aristoteles,illumq; ost, ac gen rat una hominis vis; quare instasemini virtus auxiliomaterni caloris proportione respondi dentis calori solis, qui de seminibus mandatis terrae exc itat vim illis inexilientem, plantas producto pa est, quae fabricans hominem miscet etiam,&alterat,&di onit,qu t
108쪽
tuor liumores prima quattuor hominis materialia principia,ita ut sat massa quaedam primum sanguinea,ex qua oritur, deinde organum ad suscipiendum intellectium, & ad exer-
. cendas operationes, quae sequuntur intellectuSadeptionem,accommodatum. Cur autem, cum una sit hominis sermanon tamen sit unum, & idem omnium homi
num ingenium, causam puto, aeter Dei voluntatem, unam posse dici variam scilicet di-'ia , is spositionem, & secundum magis, di minus alteratam praedictam materiam, quae prim gonis iuscipit ingenijformam. Vt enim quod idem sonator, & tibicen aliquandoanesius, alu rum G-quando peius sonare videatur,ipse non semper est causa, sed tibis,&cytharae tribuendum iest,quae quandoque magis,aliquando minus bene disposea est, & chordis bonis munita; 2φ istat enim quaedam chordae, quas falsia vocant, quae nunquam quouis adhibito studio,vi armonice cum alijs conueniant, fieri potest,ixa quod anima una, & eadem aliter, atqui aliter sit disposita,& aliquando neqWe sibi constet, neque cum alijs conueniat, non ipsi sed diueti dispositioni organorum,&huic praesertim supradicto corpori medio tribuendum est, nascitur lim varietas dispositionis, sortea causis accidentalibus. aliter enim dispositus
pater, & mater, aut animo,aut corpore, Ipropter affectus repassiones, ceu istitiam, me- .
tumque, & hutulinodi, vel proptercibos, vel propter loca, & regiones, vel anni tempora, aliud semen producunt ac procreant,unde,& diuersi seminis, vel diuersimode affecti vim diuersam,&diuerso modo dispositam esse protabile est, quare laetum est, ut frater, a fra- ripis , tremirifice driserat, unus cessare,&ludere,&kngi. magn
' Habemusingeniij causas, & cur ita inter se differant ; nunc eiusdem passiones, ac proprietates videamus, ac primum supponamu,iudicium, de ingenium non differre inter se Ibis F
seccmdum rem ted secundum rationem,& coiiderationemtantum . si ingenis
ψέAmplius electioneri, & iudicium in actu se mutuo consequi, ita ut positovno ponatur rum. alterum,& ablato auferatur. Quamuis autem ingenium,adque intellectus ut etiam , crati ieferente Xenophonte videtur minimumhabeat cum mrpore cornercij, a corporea tamen i ditur imbei illitate,& mala dispositione luoniamilla praedicta massa,quam ma 3o teriaem,sive subiectum in quo est in genium, simini uerit temperata mentem impedit, ne persecte suo munere fungatur paliquandbxnimobliuio maeror, furor, obstinatio animi deiqctio, & desperatio, aliquandoetiam animi quaedam motio, &elatioa corpori sinsolui a dispositione prouenit;ergo idem ipsumcoryu male atactum ingenio, & menti, quae illo vi ut,oberit ne possit apte inquirere, ri inuenires di inuenta iudicare, & iudicata elige re,&electa adactionereuocata:Hopti igitur adintellige adu, ω inuenienduin ili inqui ieridum erunt, quorum spiritus sunt lementatis; de mediocriter sicci quareceleres sunt in suseipiendisa maginibus,&mutandis vertriadis , esperuertendis, non igitur quiescunt imagines,at quies imaginum susceptarum m-γria est,iure igituridictum est; quod ingeiani xprompti ad intelligendum,&iudicandum; inemoria non valent,possunt tamqn remi- niscentia non mediocriter vii, est enim clis: utilis quidam, autnonisine discui sitie miniscen A. Te ti4:qui ergo iudicio,atqueingenib persetio sunt praediti; culciuiutunturdiscursu, cuius ut dictum est,conclusio iudicium est,&1 electio,&in his calorici rabilis id praestat.Qui vero tardiori sunt ingenio, nec cile discunt, minustenuet;&rminusceleres spiritus ha hent, ijdem quieti piopinquiores iunt; quodigitur susceperunt retinent. .: , It ita 'CHEt ideo magis quam priores ficuntur essememores, magisque ater humor in his domunatu & terram etapiunt. Idem reseri Chalcidius sensisse Platonem, qui ingenium vocat vim quandam imae simillimam crura , quae si perfecta est facilliomines Mut ad intela
ligendum ,& celeres ad discendum, & solertes adiudicar dum . de perspicaces ad elige dum uid in una quaque re sit conducibile,verum, vel bonum; Caerae autem, ut dictum
109쪽
est natura videtur uniuersalas differentias ingeni j explicare. Quae igitur caera durhrest. ea ideo dissicilius suscipit rerum imagines, at cum primum illas assumpserit, diuismius retinet , quae vero nimium mollis est, imagines quidem promptissime recipit, at cum pii
- . muto impressor discedit simul secum etiam imago recedit,&aboletur,ut in aqua apparet, . i. atq. in illa carra rubra, quae multum,&plusquam par esset terebentinae habet admixtusti:
nam facile quidem imprimitur, sed adeo prae sua mollitie adhaeret imprimenti sigilla, Vt non remaneat sigillatio facta; sic igitur accidit i quidam ingeniosi obliuiosi sint,quidari
paritet stupidi, & bardi homines parum habeat memoriar, quoniam imagines non susci piunt priores igitur quoniam non retinent, posteriores, quoniam non recipiunt, obliuiosi dicuntur. Iure autem obliuio videtur sequi homines ingenio caretes,quoniam obliuio exul frigidu est, & humido, nam hoe non bene recipit, humidum non retinet, ut videmus in, aqtia auiccenti gelu rigente,breuiter enim quam caepit formam gelu seruat,sed ingenium in temperies.optimarum qualitatum videtur positum esse , quare qui non habet eat, rem vehetam in specie humana no potest esse ingeniosus;Vt igitur plarunque iudicio, ci. ingeni, prompti parum meminia valent, ita qui memoria parum valent, non sequi ludi, ideo sunt ingeni v non euim valet consequentia conuersa ; nam propter frigus obliuiosi non sunt ingenios,sed stupidi,qui vero piopter calorem,ac summa celeritatem,&imasiu. num agitationem sunt obliuiosi, illi possuntessel ingeniosi Ex hoc ergo cum calore multo abundent, variasque imagines agitant, patet, quod di ingenio ectat Plato, dissicile esse reperiri hominem ingeniosum , qui idem non sit mansuetudinis, i&modestiae expers. Vidimus hoc in ingeniosissimis pictoribus,&sculptoribus, &quibusdam poetis nostrorum temporum, qui immansueti,&seri, truces,&immodesti erant, . '. . &raio quinta ximi in artibus, aut scientij inliquibus excelluerunt, ijdem maximisviiij sdetent inciti suere aximae enim cut supra dictum esu virtutes a maximis vitiis circumis .i , ptae,atque obsessae secti pler . Causam puto,quoniam mansuetudo,& modestia,comitari & placiditas, siue humanitas,& benignitas ,& virtutes moris quaedam mediocritates sunt,& ad nescio quendam timorem accedunt,at mediocritasexcesshi caloris repugnat, times vero iad frigus refertur gitur modestus, & mansuetus excedentem calorem non habet, at ingenios sexcedit in calore seco,qualis est qui ab ignitaterra eleuatur,& a praecordijs ad caput feruntur multi spiritus; igitiar vir talis; raro modestus, ac mansuetus esse potest, prout testatur Aristotelas etiana xxi sectione problamate septimo,dice ingenio,&d6istris 3 qua praeditos, ideo caeteris esse iniustiores, quoniam acrius, &subtilius, ain alij,volupta, tes, scelicitatem rimantviri delectantur,m Testam taut vix fine aliorum offensione, di iniuria acquiri possunt , acriterautem rimarii, S subtiliter reperire posse rerum differen . tias,&qualitates, ingenijςst opus. tquel arrinis multis spiritibus abundantis. iis bἡisi etiam discrimiai Sa loco, Siregione ill aduenit ,nam seruens est ingenium truxque,& ferum in bis,qui locafrigidi mura coluiti quoniam a circunsito frigore conoem minia tratur calor, α spiritus ne seras exire pinni prohibentur,unde scuti olla humore planx, igni apposita;si bene cooperta fuerit amplius effervescit, icum multo strepitu spumamor si humorem emitti, eadem sinera ne cum Egus circumpositum poros cutis obstruaticv. . torque interior crescat, a frigore in part intrinsecasreiectus,atque coactuscontingit spi-' rit vehementes terturbam ardentesque caput petere.
Vnde, Nilum loquuntur, &diimaliquod ali id negotium tractant, quas furorepe celli videntur;bellace igitur sunt huiusmodi viri,obstinati,duri,rruces,&λrtes,&eadem de causa coepus magnum album cum rubore,&musculosum sortiti sunt, nisi sub circulo potari habitent; ijs enim in locis ob nimium frigus, liuorem contraxere quendam, &m
diochi sunt corpore praediti, quamuis satis secundum humeros lati sint. & robusti, quia idem Aristoteles in problem dicebat.
110쪽
modo Scyllars cat, quos S Tartaro dicinau , MO si hqgelaimperista inscit mustemperamqnto biliola, melansholsco praeduetas, subnarat ' m,gς liuid; sunt, cratusique abundant sanguine , siue quod lac concretum cum satius jhspqNnt equinis , siue quod inii tome la tuunt, iis quod externum n gens frigus ihIςrna inulto calore impleati x sie ad Qtyr bilis, Militassis,&sic fit Fryaior mult0,qygimisit in Germanis. Em tona foci patres ino fic*t,strip&μμliuid νιος G sisse vocat stolidos, degi rios , quod ego non Video, 6tolidi sis in qyrium spiritus singultiei,&pituit Isunt, deci secies purpureum habet cum albore inorem, sed ponere sum i Talessunt pueri,&ice 3ς minae,u taceti vhos plerosque, ac prudensissimo rςperies Gallosi propriamque illorum esse vehementum,' prompti Iudinem adggendom, quae ρη habitu, sub illi ori- tui sanguinet. Omnes enimes pene sunt roseocsore rimitti, meis,&ssguis cilinibuλ ocu- .vs Iatis, aes identi adcc ui, Italm idem voέ t c ps &ioxςr hqs praecipue scylla , dc . quitractum Ne polita ii Regni inco latit . Pitto Italos esse ivrer se diuersissimos , quo--m sub XLV. graduuiator Ors Ithyae vel circi meitcapulit est. Vel Magis quoniam . t per monti im, polud iuxo, lacuumqued versitatum,variamque Imbitudinem ad lem, ac coelum, & u rum,cibserumque diu otem naturgin, adeo diuerse hssiciuntur, Vt non videantur eiusdem sed longe inmurgrum regionum bomjnes, qui ultra,& qui citra Apponinum habitant. Οliin Si ulit pil hinebantur, lasciuos,, de dicaces vocat Q tant Milianus;quid: in patxius ilion in seriptor instabilas, mollai, cseditio os appell/t, quod pro- habila videmin mamcoeli, selique bonitas, .& ubertas eos nanti ψs corpore aci sic enim multo humore alente,ut ait Albertia Magiaus, verisimiliter bundant,quare molles fiunt, foeminasque reserunt, instabiles igitur, nam qui uu Bes sunt iacpla patiuntur,pβti auten
est moveri,qui facila mouenιux sunt in si bilia, sum insρbiles rationabilit etiam sunt itiosi illi enim acile seditiones antent qui sei principibus fidςmn D sic , his auant,ta Esainem e qui mobilehi qui imo Ee intentiosi, qui tum istuosiqr istunt,quae, IA=a mi ann sui ratione inconstantiam. Rinstabilitatem aecipi inat, ripidem hui'ur ρMaros: bum is diathios, dei aibas, d Pthaec oti, eius indicium est,q*m praec 'Ntis δ' is om- Ἀ-