장음표시 사용
111쪽
rare scoliti sint, nestio quid seruileinmedit,ntes,ilmeri, ac vino indulgelit, sed in induis hiartim populorum latibus, &inueteratu irim 1, siue illa virtutem, sue redolean Mrium iEtMalis propenso superata apparet. - u lA1prudentiam itaque,& scientiatiis usta te emplatiores; ia actiones veras, ὁο irectas perficiendas requiritur ingeli tum,ci iudieiuni fertum;Stq. ut hoc sti, certo quod ni nollodi orna debet esse sanguiffisi nassa di lςuν a- Sedeurtiiij aliis moribus;&studi, tenentur an quonian a ingenium est inuentor me ἐν h horuin sine medijs enim n6n est fationi opus media suppeditat sensu Gdiqersis in locis lay 4 ' diue si te, Ide diuersiaibdexocti periuntur; quctro, &diuersa apparentis,inde opu hidiaes ilitieris, qua rediimis,&studia,prudentia autem &kientia iambae in sua deffi
Sedad rem;In gen1um aptum ad inueniendumacie&subtile , habet colpus maxime.
se qu6iMA,&scienti est quin, ut pristi eamini agere,dechnso, ςst motus; & mouere. - Contingit autem, iros in icti61Ηbus magnosibio Valere in contemplationi bita, i Ρη eontia; qui am quia pararim est ad modum, ineptiu est ad quietem, victibus lapideus 3 1 phiri stire differunt, quium cubus gsquiescendum idoneus est, sphaera eruad inotum is b/- nata illlecti ciconuennini autem utrique in mgteria lapidea;similiter actitii,&eonte uasant f qui in hoc'Sat cini elabeliolia linC Guenire videntur,atcinitemplat Ufes per se,ut Ilia in amota cereurδη piritus uni sentius, de cum quada quiete fecipiant, &retineant contempla. 4; Q das imbgines iat altionibus dediti pei adcidens fiunt sti elancholiebadqsta nempe illa, tagii indefassiori essect6,unde qui in iuuentute ingenios indi gatoresv0tabatur, ijdemesi honsepueritit, iudicio exacto praediti dicuntur; utrique igitur effecti siseiore non tameita
simpIlaleelseei secundum cerebrum,acutiores auatent pris dent; autem, & scientiae si ne pet iociae, de iudicij perfecti non parum in licto repositum esse videtur,vel teste Ho raesitos uem aiunt ditare solitum in luce sicca habitat lapientia hoe est in spiritibus te nui Mi C&luminosis,uon obscuris,de stigidis,at siccis positani esse ngeni j vim, & iudieij aethso lani, idem putabat animas sapientiam corporis sanitati maxime esse similem, cuutraqde siccum ad sua m teqRixeret existentiam; Mih i autem videter subit , di materit, quae ingenii suscepti bissest, quasdam, tanquam passiones accidere, & hoc praesertim o dine stup&em,ruditatem; arditatem;ambiguitatem varietatem, instabilitatem, quibus
i opporiunturhabitus oppositi,&aquibus denominant ut homines furiosi,seruid acturiat bulento ingenio praestiti. At prudens de ingetliosusin medio positus est,acee sautem. dereretabai,hudentia ad stuporem , audiuroremcausatur I caloris dispositionei ut ab
112쪽
agente instrumentali,&ab humoribus, qui in corde sunt, eoruni litemὶxtioiae ivit cauae, materiali,prout magis, aut minus accedunt ad supindictam temperiein;praeualente igitur pituita rigoreque fit stupor, si vero cum frigoremelancholia praedominetur,asinina rudiutas,de indocilitas quaedam emergit,si melancholicus humor praeualebit cum medioetica-lure, & bile staua tarditas quaedam ingenij quidem , ut in Catone fuit, apparebit, quae tauinen vinci studio potest, & si per adauetiam' aetatis calorem succus melancholicus incalueiarit amplius, probabile est ex ipso spiritus eleuandos esse, qui materiam seueritati, prudentiae, & honestis desiderijs suppeditent, & si pituita piceualuerit cum aequali sanguinis, &
atrae bilis subdominio, ambiguitatem quandam,& haesitationem in omnibu&coiitinuam Io alpicies, ita ut qui hanc sortiti sunt temperiem semper Inconsultathnem dubi si omnia reuocent, nihil asserant,sustineantque semper,ut pyrrhoni j,assensum,&quasi noui Arce silai,quid sit assirmandum,aut negandumnesciant,si vero bilis flauacum subdiminiosin. guinis praestiterit, varium,&mutabile,foemineumque dabit ingenium,&instrumentat tellectui,adeo inualida parabit,ut qui tale sortiti sunt temperamentum,futiles, instabiles, volubilasque magis, quacunque avicula sese offerant, desillaeo bilisdominabitur hilhior ater cum sanguinis sub dominio,&modicabile perspicacia orietur, ad inquirendum subtilitas cum acrimonia quadam , sed plerunque apte inuenta, probe dascussa, & acriter
iudicata nonunqua inopportune,inepte,ac praeter rationi executioni mandabsitur, taliaq. ingenia eruditionibus,ac doctrinis magis, qua actionibus,&negoti js vidcntur esse idonea. ao In his autem lcmperamentis supponendum est calorem naturalem tanquam plectrum ab anima, & voluntate tanquam a manu, & musica motum,diuerso modo agere mutare, alterare,exercςre, & illam materiam humorum, ut chordas testudinis; vel cytharae, varius causis,rationibus,&occasionibus prosus eptarum rerum , per sensus varIa imagine continue mutari, donec steterit, & certam susteperit Armam, & habitum, unde homo dicitur, vel prudens et sciens,vel perspicax, aut ineptus, & iners. . Si alitem contingeris,quod bilis, & melancholia praedo natae fuerint diaequeariten naturales,& harmonice inter se, ut supra dictum fui0 iungantur,ut duo ρ unum,temps rataque fuerit horum siccitas a pituita, & sanguine, his duobus humoribus in sesquialtera proportione conlefitienti sessicitur prudentis materia G Hanc igitur materiam, siue hu-3ο morum massam in corde, &circa ipsum existentem, cum medioeris,moderatusque calor, di benignus accederit, eleuantur spiritus, qui a cerebri oppottuna, hoc est benigna; & n turali frigiditate elaboratii,sensatum, prudentem, modestum austumque ericiunthomianem, nempe naturaliter aptum, & dispositum ad acquirendas virtutes huiusmodi; hi ue
ille est, qui optime possitopposita. Huius sic dispositi intellectus, quoniam nactussuerit opportuna instrumentiai ad optimastra Rus fuerit exercitationes, & disci lina diuina, ae vera Dei imago apparebit. ci Qus d si his temperata probe humorus, massa diu multumque,et propter longaric , loris actionem,multum prioris humoris manuerit,callidit ,et vafrities exorietur pHeu lente nimirum siccitate cum calore, si verobilis minor fuerit , eodem lorum eiate; ex. 4e melancholiae praedominio grauitas, et stabilitascum seueritate elucescet,qualem luissese
callidum vero dixeris Annibalem, Eumenem et Lyti,drum; quoium ingenium re-
solutum, exercitatum promptissimum adactiones,quale aiunt habuisse Iulium Caesarem, qui in celeritate poneb*t spem oεm,omneque bene gerem rei mmentum,ad prant' nium bilis utriusque cum mediocri sanguilaisIetphuiust se ominioreserendum eri Qui-eunque hoc sortitus fuerit ingenIum,ettemperamentum, irritatus immitis erit, neque ad
τρεdum inimicis paratus,nisi per assuetudinem,et da sciplinaminiuriissimulationem, i Meltitia,et no naturalis laetit adclementiaόet mansuexudino dispositio, quavisebant
113쪽
quidam omnino Pompeium secundum naturam propriam catere, qucm Cicero aiebat.
dum cum Caesare gerebat bellum, iam syllaturire, hoc est in crudelitatena, di saeuitiam in. clinare,ac incipere syllam imitari proscription e ciuium meditari . At si supra hanc eandem humorum temperium calor m'aos, isagi sque se essetqt, seruia dum quoddam, & ad mala omnia inclinatum orietur ingenium ,crudese immansuetum.
nihil non arrogans sibi , & qualem volunt si iste Achillem Iliaetydis filium, Mariamque
seniorem , at si melancholia acriter prMόminata fuerit cum bil. multa, & pauco statui. ne,& pituit cum massa haec calorem Unceperit, hirere hominem videbis, cui ut sybillae, non vultui ina color unus, pon cotoptae manebunt comae,& supra solitum, dum concepto multo catot aduretur utraque bilis, fiet robustus, acer, soleta, siturorum ςtiamsquce non io uit vates,& propheta,&pyeta, qui etiam ex tempore versus fundat, atque omnino in. sanus,&qiualem diabat Horatius esse illum quelli Vesanum tetigisse tinremo umqνεpoetam 'isapiunt,agitan/ρποί, incauuq ess suntur. Hos eosdem sargeantiqui phanaticos, &quasi aDetione obsitas putarunt, a quibus cum recesserit calor ,& qmnis deferbuerit vapor igneus, tunc neque se loco mouere posse videntur, neque corpus sustinere,&pleruia 'edictorum,&iaetorum non meminere. Ex his itaque quid sit ingenium,& iu licium,& quae ipsius materia, de quomodo fit in tellectus instrumentum,& quales eiusdem sint passiones, & differentiae manifestum est. patet etiam pro spiritNum,quos diximus esse ingenii materiam,tenuitate,alios alijses. use ingeniosiores,quare qui in locis salubrioribus,& depuratiorem,ac tenuiorem aerem lia. bentibus habitant, naturaliter etiam acrius ingenium, & iudicium plerunque consequumtur. 1dque dicitur,serimque fieri,non enim ideo negatist i
mmospisse viros, o magna exempti daturos i
ramecum in Patria, crasse resta aere nis . HNihil enim mortalibus arduum, nihilqueest adeo dimile, quin facies,cum voles eteni
Aristoteli dis signis ingenium demonstrantibus bonum,excellens, & ferax, addunt alii, sine corpus sit valde magnum, nec valde paruuina nam homo longus raro dicitur sapiens, paruus autem vix bene potest discurrere,in paruo enim loco magnus rerum numerus,
amplum agmen ordinate se explicare nonpotest; capilli omnin' medii inter molles de du ros .nim deflauos sic elum praedoeninham bilis utriusque cum mediocritate staturali do cent, sentes mixti, ut scilicet quidamsintlaxi, quidam deinde stricti & ijdem rari potius, quam dens patui,quam magni, lingua mediocris, & subtilis, iron longa, quorumeni longa, iubtilis est, illorum crudele, &malignum est tinnium ; reseruntur enim ad sesepentes . inus graciles anu ium nonhoni ita usingeni si,quare extrema sunt gracilia, moti s etiam manus bis xvivoni in illoruin caro mollisis A quoni in eoru n materia molliri&naturesulcato moniamridum vehemens extensiue,sed talius iri tensiue, ideod, fgitilonga suntorum gracile ,nam silan in ciuiu,robusti essent
Vocant quisam ingeniosis,quisembra carnosa haben ego depigra,&farmora patior earne;&eadem laxa,molli,&Dcca praedatos dicerem genio resis, qui oppositam
114쪽
ros oculcet ut vulgodicitur otionificatos uon. habebit, Idem ait oculos debere esse majgoos,at Aristoteles,ut refert Diogeses,paruos habebat,qui genus humanum ingenio s
- 11 Ego rederem oculo de re esse mediocres,Vulpes, quae malitiosae sunt, &maxime astillae parum habent,via tur autem astutia excessus quidam ingeni j. Addunt nund utili fronta viniectum porrinam, ego dicerem magnam,&quadratain, ita tamen,ut magnitud0rum is excpdens,nam siquorum frons est parua, illi si int indiscipi ab se , ut infra dicit Aristotcles, ergaquorum non parua, illi non erunt indisciplin a* biles sed docilςς, namque passio praecipua ingeniosi est docilitas. i .drat igitur fron) este bet, neque convexa, & multo minus etiam coincaua, vorum plana.&molisn tu da,non nebulosa non tristis, sed in his omnibus mediocris. Capilli non crispi admoeli Mnam cri*i seruorem quendam nimium indicant, bonum fidi s Mapternitaemium ediocri ratem requirit, non crassi, non recti , sic enim duri essent,
causa non admodum pingunso Macti sunt faciem, quoniam multa pinguedo i emissionem quandam paloris denotat paucitatem . Hi vςro, qui ingenio valent, calore abundant, temperati0 ri quidem, sed potius ad exce sum , quam ad defectum vergenti, at ut λ o pedixi mihi intensiue pytius, .quai eittensive. . . Addix Parta supercilia magna, rara, commensurata a quid per magnum intelligat din bium est si sigmificalpssos longos , id indistit cum publico Venetorum adagio, qui hominem tha qpraedit in i Ripaeivςmprudentem, callidum putant, cuius supercilia sunt longa,&crispa, utpote cui multus sit insincipite calor. At si per me em myM J intuligit extensa, & longa, & lata; ct crassa, id profecto non Pisis est verum, si quidem accidens hoc, invii quid ubsturi, terrestris, & belluini in spiritibus opiniod'cetege icum enim ς igineoriantur pili, quae excrementitia pars est eius , ex quo sent sititi ut squale ςst exprementum, ut medicis videtur, talis etiam natura est eorum, 'o, quae ths il ege excr*NAIMinuodsi rassi supercilia, paucae est fuligo, paucum ex-3o crementum, quare, & tenuiores spiritus, & si longi pili, Ruformiscalor, & intensior, si in extremo praecipue, sint crispi . Caeterum sibi constare non videtur, nam eodem in capite dicit, ing se oculos eta oblatros, paulo nitia vocat splandentes, item ait in eodem loco faciem ere ine gintaiothm,mulo in mediocrem & Fnguiustulam,addit etiam manus graciles, &molles, de paulopost 'ticul's fortes, &bene solutos; verum si sortes,
ergo rotiusti rgo duri riori igi=urmo liac υr ῆylμhriquir que forryb rie solus; Aserit idem ingeniosum oculis magnis praeditum esse. e contra labro tertio capite primo, etiam
OF Aristotelis auehdrit te standiores oexilo improbat. :& ad boves refert, ut pote qui pi, gratiam,segnitiem,mertim lydicent,M0d exemplo Domitiani confirmatur.. ' . , At re vera grandes oci s.cum multum. 3 excedentem in cerebro humorem adesse pronuntie neque humoris multitudo ad bonitatem in genia sit utilis, nescio qua rationeis oeulorum mahumi)δm2mlolam desti6tistrare possit. & eo magis cum ipsemet Aristot
les mediocres probet ingenium est ii virtus est, & omnis quius in mediocritate posta est. At dixeris Soclatis magni erant oculi,& tamen praestantissimo fui tingenio praeditus. i Huic respondeaobjectioniduplici test, uno modo: Ingeniosum .dicimus habere plerum , que oculos mediqc es,noretamen inllitur; quin etiam aliquandoreperiri possim ingenioia tπη Wisi, quo'nsteubnpn sint mediocres, sed vel magni, vel parus; non enam necessario seqtitu 'ityx, estn3Mniosus, elo halpetoculos messiocres, S si non habetoculos medio res,ergo
115쪽
Amplius quis est,qui dicat Socratem fuisse ingeniosum;egosti apidum, lardum, ebri sum , libidinosum, male feriatum legi iudicatum a quodam phyliognomu έ quod idem ipse non negauit suas malas inclinationesve doctrinae se superasse professus i . lAdditura quibusdam modicus risus,&breuis: portassetism, ct derisionem modicam etiam adiungit:at videtur dubium, nam si ingeniosub habet spiritus leue puros,&sse didos,hi profecto sanguitiem referunt, a sanguinis abundaritili ire ventriculi Metebn rectapta fit delirium cum risu, ad delirium igitur videretur accedere ingeniosus .in i . Amplius si risus in calore, & humore consistit, cuius indicium est, quod autiqui Poeta, venerem vocant risus amatricem, quaecatorem, dicitur, cur igitur ingenios hon sunt riseidediti &eo magis dum paucosreperia, nil inniosos , qui ijdem non sint magnopere veneret 8 Respondeti tale set: geni sum, si adolestentulum capiamus, es in principio cum nondumex adustione adaucta est me lancholia, essetarium, iidentemque, quod dese pse testatur loratiu&h At cum adaucta aetate amplius aduritur sanguinis,& humorum qiii in cordesunt massab quan tunc ma gis melancholicus , & crassior fiat sanguis, utinuitur risus. Atque ingenios proprium est inquirere,&cogitare, qui vero cogitabundi su grauitatem, n6ii risii ni praesos frui,&ni fallor, propensiores sunt ad fletum, quam ad risum, inagigenis sequitur cogitantes, alta contemplantes fletus, quam iisus, acres eniam spirinis incontemptationabusi cerea brum feruntur,& eo totussulfum rrahitureatoriquare adurutvlirhumore siliique fiunt, di descendentes vellicant Mulorum angulos,mde fiunt lachristiae cotemplantibus ata diotenteas squid considerantibilis uomines item Sanctissimo &grauissimoGraia risissG, sepissime fleuisse legitur, di si Democritus ridebat curas, nee n , &gaudis Alg iacitabat id, quoniam ineptiasputabat, & nugas, ut ab h4minita, impbtenterimat filieban
Ncri irrue dent autem Hlos ingenios vir ,reunoxsubsantantharistariter, imula repassio haec ignorantis, ruinsensati est,non autem iri seniosi . Git Nam ingeniosuscum subtiliter iudicet , ae penetret mulin Dalijrident, inalijs tan quam mala turpia, & in semetipso peiora , di maiora aliquando ultimaduertat ι excusat illos,&miseratur potius, quam alienas derideat4mperfectiones vel damnet,&t6t Mim 3ο
geni' eorumque signis dicta sufficiant. 1 l l s l. ξ
. Vein rudem, Rhaeti aena virum dicimus,Aristotellatisint res insens ituri, siue insensitiuum vocavi qua dispositio ingenioso opponi ruriat ptatoruisi eadem est cognitio; jure igitur una post alteramnnielidastit; &facile ex praedictis qualissphaecpassio,patebit; priniuitaque quid lactem sit,ingeni j que ruditas dicam: deinde, unde procedax, ex his quiniam sintpassiones eiusdem exponemus. Mi nisi hae
116쪽
Sihaebes Ingenium aeuto ,& acri opponitur acre dicat habitum sicundum nat ram,profecto haebetudo est priuatio quaedam,&. praeter naturalis dispositio, ut surditas, α caecitas, quare si oppositorum sunt oppositae differentiae, definitiones, quoniam desi- nientes ingenium diximus illud esse vim, & potentiam secundum quam homo potest fa- cile quaerere,discere,&inuenire quid in una quaque re bonum sit, aut verum,ergolicin udinem ingen a dicemus esten Miuralem impotentiam, secundum quam homo non facie po test quaerere,d istere, aut inuenire, & iudicare quid in rebus sit veru N, autbonum . . Est ergo de secundo genere qu litatis ingenium, di ingenii haebetudo,&ruditas , &acrimonia, & ut molle dicit impotentiam resistendi, durum autem,quod facileresisterea o potest sectori, sta ingeni jacti mendicit potentiam, ruditas, &haebetudo impotentiam,&in habilitatem, qua qui affectu est cum d issicultate inquirit,&quoniam imperfecte discurrit, male discit, ac monstrata recipit, dissicileque patitur passione illa,quam persectivam vocant, & quoniam non d i scit ab alio, neque a se ipso iuuenit, apth; ideo ita dispositus est naturaliter,ut illi qui affectu impediuntur , illis enim accidit passionibus obtenebrari, & ampedjri iudicium, huic auterni naturali, hoc est interno,principio accidit error, contingit igitur, vel in totum, di simpliciter aliquem laesas habere omnes ingeni j vires, & ope- lationes ut neque ex se inquirat, deque ab alio discat, neque demum inuenire quid quam
possit,aut ab alijsinuenta iudkare sint vera, necne, aut bonae. 'Contingit etiam aliquando pte ex semetipso res inuenire, inepte tamen distere, aut so etiam ineptius iudicare; quid igitur sit ingenii haebetudo,de quotuplex, ex his manifestum est;& si acrimonia ingenij,& haebetudo sunt contraria,igitur circa idem subiectum versa-huntur, ut caecitas, & visio circa oculum, sed opposito modo dispositum, quoniam oppo
In massa igitur quattuor humorum in caultatibus cordis existentium,&mspiritibus, qui exinde a calore naturali eleuantur,& per arterias in cerebrum, cerebrique ventricuIos feruiitur,ingeni j consistit haebetudo; haec enim acuti ingenij materia est, quare cum massa haec erat arm ice disposita, & calefam, ut dictum est supra, fiebat acumea,nunc autem inconsonanter si bilis, staua, & atra misceantur, & inedium superentextrema, Mi omnino haebetudo ; quam sequentur sigila ab Aristotele enumerata, propriam igitur materiam so haebetudinis diues multam pituitam, aliquando cum melancholia praedominam*m alijs duobus humoribus, ac praecipue bili naturali, quam sanguinis dicunt norem, aliquando sanguini mixtam,decceteros humores superantem,propterea insensati aliquando pallidi, & fusci, aliquando crassi, & subrubet spectantur. sic materiam , & formam hae tudinis habemus, bona itaque, dc cons ans temperies ingenium, mala, &disonans ingenij cci,ac notat inoptitudinem, finem non habet huiusmodi inabilitas, nam finis bonum est, priuatio vero bonum non est,amplius ne ingeni j ruditatem,oemo caecitatem, nisi stubtus,aut male sanus desiderat; num autem est, quod omnia appetunt.
Causaessiciens huius ruditatis est virtus, naturalisque vigor deficiens, debilisque,yςlarnateria besti impeditus, vel tandem caloris naturalis imbecillitas, aut eiusdem impe-i dimenti ni,ne possit agere,a Repperari, p vitiatura hominis requirit.
Quid ergo passio haec sit,& qua ratione esciatur, quaeque eius dem sint cauis uniuersales ex his manifestum est, Nutie passionum causis quas promnit Aristoteles jnuestig
, , sent circa collum, crura carnos. i ColmVt sit pro sitio demonstranda, Rudis insensatus collum,hoc est praecipuὶ ceruicem ra ear- habet carnosam, quod sit vera Hopositio patςt exhil , quae infra dicentur, huiusmodi col- νω
117쪽
tum T1iirorum esse iiii lutem rudes Minsensati tinti hoc est, nequeastura immalii, ne
que callida vocantur,quae Tauros, de bouesrestiunt. εAmpliusMarsos hoitiines nondsennus ingenioses,&vastos, qualem fuisse ferunt Do labellai, k Antoniuin,quos non timen e profitebatur Cmur,sed pallidos,& irlacros qu1. lis erat Cassius,& I 1hius. Cui igitur ensitus habet collunt crassum, hoc est multa carune,&multa pinguedine plenum ξ An quoniam ingeniosus opposito modo dispissitusestὸ venim id non est dare causem, sed probare tantum ipse in quodest. ἐ- a. Dioendum est igitur intensati calorem esse posse mutnim, & magnum extensiue, non tamen intensiue, non esti iri ta igneumaccedit, sed proprie aereus est, & terreus, nam igo nios in senescio qMd 1gneum habentia Quare si insensati calor non est igneus, sed remi L Asus,cvius talis est calor illius ipsi itus non sunt ignei,tenues,& acuti,sed remissi, crassi,&ota tuli,at spiritus,&calit huiusmodi alimentum i aguinem defert, atque applicateorpo 1 i,sion tamen illud ipsum resoluit,applicato athmento,neque resoluto per igneum,& excedentem calarem,camosum,&pingue fit corpus igitur insensati carnosum erit corpus,qu1 re collum,& crura . Sed dices cur potius dolium,quam reliquas partes attulit Aristotelas Cur coι hancput cicausam, ut doceret spiritus, qui caput petunt habere calorem remissum, cum e- im ' suini ad caput ieruntu σωlluin,&venas iugulares transeunt. Si igitur eo in loco ex, stentes aptequam cerebrum intrentvintlignum caloris remissi,neque subtiles,aut acutos septiebent fantUnuli erunt,curtaeerebrumilitarint, atque ab illius naturali fiigiditate i
Et crura carnosa. i l Eade passio etiam cruribus,quae conuenit collo accomodatur,insetasati igitur crura cae nosa,&quod hoc sit verum ex praedemonst=xtis patet; INam si ingeniosus habet earnem mollem,& est non boni habitus,&maeer, et euius earo non est mollis, sed dura,&ple-nMac bghi habitus ille non est ingeni6sus, spolius 1nissatus,at cuius caro est dura, ille: isiumη est, robusti crura sunt belle tirosa, si quidem musculosa, & colligata, ae sursum olimcta , iure Citur dictum est, quod insensati crura silit carnosa. At nos propter quid , r huncinnamur, &profecto videtur eadem causa, nam calor cum a principio suo, nempe a eoedde in statur,cuui uiuiumst crassi squialam sit,non tamen terreus, sed neq; igneus,p vetusti lustrinum, & Vahorosum reserat halitusti, potest quidem concoquet e alimentum, ld queapplicarent replere, si tamen tantuqest, ut possitiesoluere. Sicut ii imrvide-
Τ manustrinos vapores eaput replere, sensus aciem remittere, somnum eXditare, mentem,' siuem Mikacae inhaebetate,sic calorem huiusmodi,colpotis quidem partesie plei doca no ab facit, animi tame acumen sua crassitie, ac humiditate retundit, in sicco etiam reposi- tumet se inlini vigoretii ae mentis sanitatem supradi ebamus.
mum videtur usurpare uometi viriliaque yti hanc pasionem non to tum cruribus, sed etiam manibus,&brachiis ilibuit, neque fortEiniuria, si quidem eadem est ratio,i causa nisi quid praeternat utale impediat quae alit,&brachia,&entra. Atta men non credo omnino esse eadem nomina complexum,&colligatum, sed putarem,quar circa suras,& crura complexa dici,cum scilicet musculi non sint ita distitiisti,ut apparean , quomodo in forti dicebamus;Sed in insensato ponimus eos apparere interse complexos,&
Colligatos eosdem dico quasi ad operandum, di mouendum pene ineptos, sic enim in sorti potiebantur humers non admodum coli ati,utpote, qui commodo ad erationem propriain: eundam ompti inent,sieetia moe loco, coli 1tas di Oparte 'mae circaI
118쪽
xrura quoniam qui insensati suntad motus,& ad operatibnessent taldi, nepn, quare, ct propter id etiam contingit, quod quae ad motum in brachijs,&cruribus deseruiunt in 'iumenta,quae propriesunt mulcus,colligata, & quasi impedita appareant . Sicut enima onus Ostor indicari potest, qui bonam habessenam,itat Minus erit, qui murianam insitissectionibus serram usurpare Blati i Modigitur, di propter quid insensatus habeat collum carnosum, es esura, ct brachia . colligata,&complexa ex hispatet. Dub. bed dubitari continget nunquid sertisin robustus sit insensatus , &e contra an insen- An -- satus sit robustus, videtur immi aspectu fortem,&insensatum in idem recidere,qui, bustus ixo busem minunteadem signa,&consequentia signorum quem etiam videntur inesse, qua stre si sortis,&insensati suntodem signa , probabile est omnem insensatum esse fortem, D Versa vice,fortem,acrobustuari eundem esse insensarum, maior nullam videtur habere du
bitationem, num enim,& signatum sunt ad aliquid,& quoru effectus sunt ijdem, etiam ad sunt emem passimis , cause,quorum etdem cauis;& priticipia,illa secuta. Hum sebstantiamsint eademimmor probatur, primum ex Aristotele, iram pili in utroque sunt duri, dramagnos xtrique habent, id stiam in sile videmus, qui rudis, insensatus, idem fortis cinum etiam fortis,& insenuti crassum,&carnosum est Alduta est m in v-rroq. caro,nam inisi in insensato e i dura, ergo molliri quare insensatus esset irem iosus. Atiam oppestriam ratiopbsaadet, nam quorum diueris sunt operationes, illorum ., etiam sunt princisa,&causis diueris,quate etiam essentiae,non igitur idem ullum o ςs,
Amplius neque verum est signauhius, dialterius ella eadem, saltem collectiste, ques olim sunt in nihil la eadem iuncti satu; statio non erunt, quo manifestum est; neque 'omnem sorte esse insensatiam. neque omnem lasensitum Artem , sed bene Diabile est
quandoque sim uiungi, Ungutem semper.
Notandumque est dii plicem esse posse ζ ytam haebetis,& ipsentiti, altςt mm ibi risi bus positam,asteram inceret ,&instrqmentispotentiae ingestiola deseruiqpitibus. Porro si stilus duplici dς cauti e*im producunt haebetudinem aut quoniam crassi sunto propter pituitam,& propter frigiditatem,& qui tales sunt, hisquam sunt λας , gut robu-3o sti,Vel crassi sunt,propter sanguinis naturali crassitiem, a quaeilavantur, dii tunc, vel mul.
xocalore sunt affecti,vel pauco, si multo ijdem sunt insen ti,n ustique, , audacςMsi autem literint mediocri calore praediti, insequiumquidem ijsint homioq- robustunt
etiam,ia numen auqacem ursu si spiritusinistero cxarint extremo, sq,.iusto sut tilesiueruit,etiam insensatum faς λιμ n tamen siinplicitu,sed ardetionem,multa prin-ς ipsante ny multa molientem,silurima promittaentem, nihilsi ntem, penitu in diuio castrentem, & pene ridiculum. Si vero propter malam cerebri dispositionem, quod stilice vel nimia sit resertum pituit ori met tus obcaecatos,& distortos habeat,vel prae rati Diem melanicholi abundet, i idς' trit quidem xudis, & insensatus, nequaquam tameni artis, aut robustus, ni'hie hae dispositionum differentiae propri 3 cognosci poterunxore Omaino.Qrare ad argumentum in contrarium allatum negetnda ust minor. Ad cum probationem,cun dicitur in utroque pilos pila duros. & duram carnum. & carnosum collum extremitates magnas primum meminasse oportet insensatum, vel aspiritibus fieri, vel propter instrument t lem esse, &eum. qui a spiritibus duplicem esse.vel 1 melancholicis vel in Ian a pituitosis, qui propter crassitiem spirituum a pituita eleuatorum, Squi referat nebulam eboise
illam,quam auxumno superpaladςsdifusem vademus,illi nou habent pilos duros,kdpla ιμμα vos, mollesque, quandoque,propyer obstructionem meatuum subtiles.& hi nulluiu v aisiuin fomitudinis possidensiqii rurio4 melancholaeo humoinsunt crassi,&dura propWx
119쪽
io In Physiogno m. Aristotelis
ealoris defectum, ut in asinis, hi etiam nullam sortitudinis nobilis partem prase serentἰ
quamuis aliqua signa habeant patientiar,&tolerantiae. Amplius neqj vnicum signum sortudinis in corpore obseruatum, subito fortitud inem, aut robur necessario infersiae demonstrat,nec verum est,quod insensati caro semper sit ducra, insensati enim plerunque cedematosii sunt quodammodo, quorum caro non est dura, quinimo laxa adeo,ut nihil magis laxi,& mollis reperiati ita Neque idem est collum rob sti, & insensati nam collum insensati non solum carnosum est, sed adipe multo resertum, at robustus collum habet latum, & amplum non adi sum,sed magis osseum, & eiusam a plitudo non propter carnis,vel smi multitudinem, sed propter vertebrarum, & ligamenatorum magnitudinem se se explicat. Quod ago non omnis robustus sit insensatus,& insem iosatus omnis non sit robustus,&cui inseia fato accidat esse robustum ex his patere arbitror. Arue tamen quam ulterius procedatur aduertendum est quosdam legere.,, circa collum, crura debere μ eolligata,*complexa.
Idque devasibus praecipue intelligere;quod Polemoni videtur, ut sit sensus, Insensatos homines habere vasa,quae sunt circa collum,& carnem crurum, atque in ipsis cruribus immanifesta, & quae sensu vix percipiantur, sic ergo sunt complexa a came, &colligata, ut conspici nequeant, ti vix possint seiungi; Causam esse putarem,quam prius attuli,sanguiunis scilicet, ac spirituum remissam caliditatem, quae neque dilatat, neque explicat vasis ,
pro virecta , &perstilla hominiis constitutio require*t. DCotyia rotundae . putat subesse mendum in textu Aristoteli quid enim commune sit Ingenio cum
acetabuliscosarum senescire alui, percotylas, κοτιδα,idest,occiput legendu creduliVt sit sensus Aristqtelis huiusmodi. Insensatushabet occiput rotundum, prominens, in quo sinE videbitur cum busto c6nuenire, cerebelli enim amplam vim, & validam dispositionem notat, quare notus principium validum, & validius multo,quam ipsius sensus, quod si res ita se habet tκori δα, non autem iam legere debeamus, facilis est dein stratio huius accidelitis, quod, ut dixi, virium robur naturaliter indicat; sit igitur ex ιό eodem principio demonstratio: Quorum Occiput est rotundum, illorum cerebellum am- tylius est,mbrum tale est eorundem etiam portio nemorum nititiuorum, seu principium motivum ii oportionate maius est,quam sensitiuum princieiuna. Quare illi admotum . aptiores quamlint ad sensum, minus igitur sensati, quare eorum caro non est valde apta pati,si inepti ad patiendum, ergo ad sentiendum etiam sunt inepti, qui tales sunt vocantur inseniatismo quorum occiputprominens est, & cum quadam rotuditate maiore qua naturalis, illi sint insensati . alle,si quos posteriorem capitis partem promineritiorem habere cum quadam romtunditit conspexeris;illos corporeis valere viribus dices, quod probationi propositum fuerat,verum ingenio parum valere putabis.
H e----Insensati signum tertium est, vel si etiam placebit, quartum, si crura a collo diuiseris ;Macti. porrδ quid percbntractionem membrorum intelligamus, supra declarauimus. Ea membra prae coeterisdicimus esse contracta,quae perfecte,& probe a natura non se te elaborata, distincta,&labricata, sic contractum, de attractum, vulgo a frigore dici mus hominem,culax pedes, manusquese se explicare nequelint prae frigore;si ergo hum rorum conmetio arguit caloris innati imbecillitatem,& imperfectionem,& praeci h ci
ca coliquod omnis caloris, & virtutis vitalis est sons, de principium, opiniebit utique sp
120쪽
litus esse subst idomon ergo utus, celeres & tenues; probabale est igitur quNum lim inieri hi contracti sursum,&crassi;&quodammodo gibbosa,illoniinspiritus non egeacuesitos,&calidos,&celare ederasios;&tardo liqui tales sunt vocamur insensati,quod Erago humerorum maladispositio, membrominque mala con rnratio, finditas iurem xiant ingeniorum cordiam & ruditat in his potest colligi, po quod quorum humeri sunt tales illi subitosint insensati edquod. v lurimum,qui habeo thumeros sursum ψn.taract , nexplicitqs, non expansos identur insensati,& iton subiistingenio praediti. i;, Frons magnu , circularis , carnosar. 'istos io Quartum signum a fronte ductum: At sane omnia haec lana, quae ingeni, acrimin ea osaniam, vel obtusitatem designant, aula capite, ab his ,quae circa caput sunt partibus pen e de ipzaiunt,quom m,aut certauin est ingenij subiectam, aut principale instrumetum, iquo utitur; qui secundum ingenium operatur, quod.feste verum est nam homoangenio-: sis ingenio tu ιαcelebroysicut qui valetonitate,&corporis parsicula. - - ,
Frontem mam carnosam; rotundam ingen*haebetudanem significare est Aristo telis sententia,boues enim, &asini, quorum magna est Mns id in parie ovendunt ι 'n Quidam neoterici quide his dis scripserunt,putant partiam frontem indocilitatis esse itidicium, magnam tarditatis, rotundam verohaebetudinis IIIl 21 t ' lot :
Ar,uti ego puto,non facileςstharum passionum propter quid inuenire,etentandum3 uo men est afferre aliquid,ne penitus a suscepto munere deficiamus, ac primum piopter quid
Frons dicitur totum spatium,quod a superciliis incipiens,vsque ad sinciput versus suturam coronali 3 seandit,quoi scapillorum radices incipiunt,&haec fremtisdiEitur lati- . . . tudo;longitudo autem abalteroadal eminei orum verius laturam,quae adid petrosa, ossa porrigitur,quo loco Elia capilli perueniunt, ita ut ex tribus partibus capilli tantem terminenti,'qcurram partemaelaudant seperciliae,&hare longitudo frontis vocat sp tium inter utraque empora4nterceptuimph uod linearn signa quaedam conspiciuntur inducta,quibus quidam nebulones.falso sibi Physiognomi nomen vindicantes,defuturis
G: rerum contingentium euentibuς de his quae a libero pendentarbitrio aliquid ni prae-. 3o dicere se posse credunt,aut saltemadi is perseadere conantur,mouetur autem sola in no- Mocorpore cutisfrohtis naturaliter a seperciliis versus sinciput , item & a sincipite ad sues percilia, & tertio modo corrugar1 etiam contingit versus nasum, magna igitur frons est, quae secundum lohgitudinem,&latitudinem excedit,immodicam vocat Albertus,& Rhasis,& haebetudin portendere putant quod si verum docent ex hoc,quoniam tali frontet praediti referunturta boues si contigerit esse robustam. ii Causam venatur Porta, &ait esse materiam abundantem,aut agentis operationi4 bediente1n,aut partem ccrebri anterioremesse magis pituitosam ; verum ex his tribus rationssius, quas Porta asserterima non multa esse videtur momenti; hbn enim vera est pro pqsisso,quae ait,ubi magnitudo, & multitudo materiae ibi estim iactio, & vitium. μ' η , susimhn mgnuspluilinum habet materiae attamen proiatatem morum, ingeniumacr de purum iudiciumdenotat. Item in capite mamo uberior est materia quam in paruo, at paruum nunquam bonum, magnum autem non semper malum dicunt medici. Amplius non rideo quomodo sequatu , inagnaest frons, ergo multuin materiae adest in capite,ergo est4nobediens cauis effcienti. Quares h dicendumest,quorum magna est frons, illorumos magnum est etiam, at - .LUmagno esse magnus inlacus,o magnum cerebrum, & multum Bigoris in ipso, quod elus qualitatis est:principium t corcaloris,quare nisi latum sit pectus, consequenter Mulius calor, obabile est in eaput spiritus cum peruenerint. nuntium refrigerari, & idco