Decii Junii Juvenalis satirarum libri quinque

61쪽

sunt publica, ob oculos omnium posita, puta impietatem , fastum , avaritiam , libidinem , iniqua tyrannicae potestatis imperiata quae totis Satiris persequitur, si privata, ad quae ipse quamvis in transcursu divertit, inspicere libet, comperiemus etiam in iis quae praeclara sapientibus videntur, nonnulla Censoriae severitatis judicio ac notatione haud immerito fuisse perstricta. Quid in universa humaniore litteratura prius aut antiquius Homero tamen pleraque in eo esse quae defendi nisi antiquitate non possint , innuit Sattia VII:

Ipse facu mersus, atque uni cedit Homere Propter muti aemos,

Et Satira I mulierculas inducit, merum cum virgilio contendentes, cum ipse interea non solum dubiam faciat illius palmam, sed etiam huic adjudicet.

committit vates comparat, inde Maronem satque alia parte in trutina suspendit,om

erib COOste

62쪽

Etenim iis versibus plus ponderis ha-jestatis Virgilio tribui intelligunt, qui in

trutinarum, examinum ratione leviora pondera a gravioribus suspendi attollique non ignorant. Verum haec obliqua iubobscurari illa recta reperta, quibus,omeri fidem elevat, Satira X.

Rex Duus , magno si idquam eredis,

mero ,

Evemplum vitae fuit a comice secunda.

Et in XIII et

Tu miser exclamas, ut Stentora vincerepostis Vel potius quantum Gradivus HomericisS.

Sationsolens fuerat superjectio, Stent rem exclamasse quantum alii quinquaginta cilla vero multo audacior, Martem vociferatum esse quantum decem millia praeliantium s tamen serri poterat in persona Dei, e quidem Martiserat Deum, & a

tem , ob inflicium sibi a Diomede vulnus, totum Olympum tam imppienti hoatu

63쪽

DISSERTATIO. li

quatefecisse, quis alius poeta dixerit, di non explodatur Z Quomodo enim Martem tantum clamorem de lateribus adeo firmis ac divinis emisisse homines credent, qui ipsum non secus atque homuncionem vulnerari potuisse acceperintra aut Iunonem iratam non vehementius clamasse quam Stentorem Post Homerum effulsit claris. simum sidus Virgilii , quem, Iuvenalis Homero tantum non anteponit, his e sibus ex x IL

conditor Iliados cantabisur atque Maronis Alii mi dubiam facientia carmina palmam.

Attamen hujus quoque altiloquentiam in sabulis narrandis occupatam notare videtur in VII '. Nam si Virgilio uer re tolerabile desit

Hospitium, caderent omnes a crinibus hydri

Nempe vopys, κεφαλ- , aut poetam e ra. xatago uor videre quis putet, cum audito

64쪽

lli DE SATIRA IUUEN.

Arma viri-que canos

ac multo magis si haec praecesserint:

At nunc horrentia Maria.

Quae tamen veteres neglexisse patet ex Prisciano, qui versuum duodecim Eneiados principalium principem citat Arma virumque cano. Neque aliud operis ex iis mi principium agnoverat Martialis in XIV. Accipe facundi culicem studiose Maronis.

Ne nugis positis, Arma virumque canas.

Quod si quis componat cum illo, meri,Mκ- Mes ea, sentiet cum Iuvenale , aliquid esse in Virgiliano principio horrificumta, velut hydros Poetae crinibus intextos. Quemadmodum vero in Martis Homerici indecora vociferatione quaedam , si ita loqui fas est , absurditas, ita etiam in Virgilii Cyclope vanitas poetica reprehenditur. Describit

65쪽

DISSERTATIO. liii

virgilius , Eneidos III, ingentem oculum Polyphemio fuisse ait,

Argolic chpei aut Phoebea lampados instar. Iuvenalis noster mendacium poeticum rhetorico mendacio repercussit dixit enim adeo latam fuisse illius oculi aciem , ut per eam lyges evaserit catque hoc quam inopinateri est enim illic sermo de importuno rogatore quem dives aliquis increpat, c,

Improbus es, cum posita, ausille autem obstinatius urget: Adpensio clamat, Posteri sed appeIiat puer unicus, ut Polyphemirata acies, per Mamselen emam Ob i.

gor, inquit, improbe, pervicaciter poscere , quia poscit a me diaria puer qui mihi solus est familia Sed quid unico puero cum Polyphemi oculos Nimirum erat illi misero puer unicus, ut unicus Polyphemo oculus de quo Ithologi tradiderum

66쪽

liu DE SATIRA IUVEN.

alia , sed haec in primis Lunoculum suisse Polyphemum, cum tamen tres haberet oculoso unum in fronte, quem Virgilius depingit ingentem instar Graeci clypei aut disci lunaris calterum in animo , scilicetinentem acerrimam quae est in animo sicut pupilla in oculosi tertium in Elpe, unica filia , quam velut unicum oculum unice diligebat. Ergo Ulissis astu infelicissimus P lyphemus non stipite praeusto, sed meri

amoris ignea vi tribus oculis una captus est: nam exhausto incautius capaciore poculo ebrius , sopori quasi letho datus obdormivit luminis, mentis vigere aliquantisper mortuos intereaque dum edormiret, dimotis antri repagulis lisses una cum suis evasit ii vero fugientes Elpen amoris cestro percitam secum abduxerunt.

si est apud Ioannem retrem. te

67쪽

DISSERTATIO. lv

astos oculos intelligit Artemidorus libro primo , ubi de eo qui paulo postquam tres oculos sibi esse somniasset caecus factus

tres Cyclopis oculos; sed per tertium oculum qui tertium, adscititium lumen significabat. Idem Artemidotus in discipliana onirocritica oculorum specie filios, Llias demonstrari docet: o oec et M op et uol araeis, , T . Petro ινο , γοάααmoc aerum oleila hi dissiops . Neque filios filiasve tantum, verum etiam servos custodiae praepositos,

ut vigiles, quorum oculis ipsi videre dicimur. Ita igitur Iuvenalis importuno querulo assectae unicum fuisse ait puerum, ut Polypnemo persolum oculum. Atque hujus similitudinis occasione Virgilianae hyperboles transcendentiam carpit. Eadem libertate omnes generatim Poetas , qui

68쪽

lvj DE SATIRA IUVEN.

carminum suorum exordiis Musas invocant, easque canere jubent , vanitatis arguit

in III 3.

Incipe callio e licet Ic considere, non est cantandum, res vera agitur narrate pueIIa Pierides.

Et in XIV '.

Lueri bonus est odor ex re Qualibet. Illa tuo sententia semper in ore Versetur, Duratque ipso Iove digna Poeta.

Deos c Iovem Poetae vocat principes viros , ipsumque Caesarem , quos Poeta quispiam, ut fecit alitubi Mattialis Deos suos, Iovemque suum turpi assentatione

nuncupaveratri aut, si mavis, Deos poeticos, Iovem poeticum dicit, quasi vanum aliquod cine numine nomen i ut

in XII

Si quando poeticasurgit Tempestat,

id est , vanam commentitia, quo sensu

69쪽

BIS SERTATIO. vi

Luciarios in Praeceptis Historicis ait, voιν ικέ νινoc Aset, set ιαcorro et e Re Jια. Te tium ab Ioveri secundum a Caesare Maecenatem Poetae coluerunt. At noster in prima , censoriam illi notam obiter inussit, quod otio ac mollitie poene ultra seeminam flueret et

cum iam sexta emisce feratur Nine atque inde patens, ae nuda pane cathedra. Et multum referens de Macenate Alpino.

vestem Purpuream, teneris quoque Macenatibus aptam.

Ecce autem, Ac quis hoc expectabat Dreus citatur Quintilianus , qui tamen maxima nominis claritate summus juventutis moderator audiebat, Romanae togae gloria rverum ob invidendas opes, ob eamque artem quam profitebatur, mire callebat,stiuendi a destruendi versutia ancipitem, currente severioris Satirae stilo aliquoties

perstrictus videtur, ut in v et

70쪽

Sed iacet insem complexibus, aut Equitis die, Die ahqnemsedes hic, Quintiliane, colorem.

Et in VII '.

Res nuta minoris constabit patri quam filius. Unde igitur tos Quintilianus habe saltus

Nosti quae sequuntur. Ac propterea sorte nobilissimus Rhetor, cum auctores Satira-xum censeret, laudato Persit libro , Iuvenalem praeteri ita aut per Satiram laudatum cum aliis quos ipse claros tunc fuisse ait, posteritati nominandum reliquit. Et ii quidem interciderunt uolus Iuvenalis aetatem tulit, atque, ut videtur, integerri aut si quid ejus collapsum est, tanta id tamque veterexuina accidit, ut nulla nunc rudera uspiam exstent. Nihil enim a Servio , Prisciano, aliisve observatur, quod hic non appareat, ac totidem tributum libris Leaque librorum divisione comprehensum fuisse arbitror quantum una recitatione Iuvenalis ediderat ,