Decii Junii Juvenalis satirarum libri quinque

51쪽

DISSERTATIO. xxxix

Et maribus nudas ostendit Pyrrha puellas.

Sed inter narrandum innuit futile esse ae perabsurdum quod Poetae fabulantur, extinctis olim diluvio ceteris animantibus, Deucalionem, Pyrrham conjuges ob morum sanctitatem servatos tanquam exemplas parandae Posteritati' aitque nec Pyrrham quidem ulla fuisse castimonia commendabilem, sed potius magam, lenam, quae projectis post terga sua laxis nudas puellas ediderit , quas maribus conciliaret. Sic Martem salso vocitari ultorem demonstrat in xiv e

Ex quo Mars ultor galeam quoque perdidit , res Non potuit servare suas.

Detis Marte vanitatem sabulae perstrimgitin Romanos ignaviae accusat , qui nihil amplius armis quaererent, sed, olim quaesita sibi eripi turpiter paterentur. A m jori etiam impetu Satira secunda in Mar-

52쪽

DE SATIRA IUVEN

rem ipsum invehitur, eumque campo Ma tio excedere jubet , ea sede scilicet indignum , qui nepotum suorum inoeminatissima flagitia non ulciscatur:

ITu galeam quassas, nec terram cuspide pulseM, Nec ereris Patri Vade mo, di cedeseveri Iugeribus imitas em negligis. Supra omnem vero acerbitatem vehemens est objurgatio illa qua Iovem ipsum increpat ut socordem Chominum stup rem arguit, qui simulacris aeneis, a moreis Numen inesse aliquod sibi persuaserant. Audi,

Iupiter hac, nec Ias, movec eum mittere vocem Daebueras me marmoreuc vel aheneus y Aut eur In carbone tuo charta pia thura solata Ponimus, di sectum vituli iecur, albaque porci

omentad Ut video, nullum discrimen habendum estat tui inter vestras , statuamque Vagelli. Cur ob COOste

53쪽

DISSERTATIO. isti

Cur autem Iovi marmoreo vel meo pepercisset, qui eadem Satira quidquid esse telorum Poetae in coelestibus armamentam xiis repositum fingunt, pro nihilo ducit FHoc enim agit his versibus familiati sibi dissimulatione, epcd M.

pice quanta ora neget, qua sit ficti conflantia vultus, Per Solis radios Tarpeiaquefulmina iurat, Et Marius meam, re Cirrhaei pia vivatus Per calamos vehatricis pharetramque puelias Perque reum, pater Dei, Neptune , tridentem, Addicem Herculeos arcus, Jamque Minerva, Quidquid habent te rum armamentaria coeli.

Quae omnia se accipienda lant tanquam prosecta ab rrgido veritatis cultore , qui Naturam ducem secutus, Virtutem prosammo Numine habebat , fucumis impos tura detestabatur Dares illi alium ducem, illum sellicet veritatis auctorem, psiusque Naturae dominum, coelestissimi viri perse

54쪽

xLij DE SATIRA IUVEN.

tam imaginem absolvissiet. At scelera e petuis tenebris damnanda prodit, exponit, ac pessimo exemplo aperit quae reprehendit. Quin potius optimo exemplo scelera

sic reprehendit, ut ea nemo non exsecretur , sic aperit, ut ea nemo non tenebris damnet.

Quid faceretes Scribebat saeculo Caesarum flagitiis contaminatissimo, legibus una cum elisa Magistratuum voce evanidis, Romana illa quondam virtute sopore pene lethali

marcescente.

Ergo quemadmodum lethargicis excitandis picem crudam , lanam succidam, cepas , galbanum, .similia tetros odores vomentia incendere, evocatisque sternutamentis cerebrum concutere Medici jubent; sic , admotis Satirarum facibus , foetida ganearum gurgustia, obscoena prostibulorum lup tnaria accendi, noctesque Ner niantis illustrari profuit, ut inde xcitata spurcities nares uerebrum feriret , ac per hoc somniculosus ille marcor qui Roman

55쪽

rum animos oppresserat, vehementi indignatione, tanquam sternutamento, discuteretur. Nam quod aliud iuisse dicemus consilium sanctissimorum Patrum, qui tot nefanda ac detestanda Poeticae Theologiae misteria verbis etiam obscoenissimis aperuerunt i Certe non minus pudeat legisse Naevolum, quam in quinta Arnobi disputatione Ityphallorum Graecorum originem. Plerumque autem quos ab rebus turpibus .flagitiosis nec praemia virtuti positas demerant, nec poenae legibus irrogatae d terruerant, ingens detectae turpitudinis pudor revocavi s versarum foedissimam sugam , quam ne disciplinae militaris sacramentum, nec fortia majorum suorum exempla represserant , matronae Persides

peplos pis sibi suos ab imo sustollentes, interrogantesque an illuc unde ipsi fugacem

pedem infantes extulerant confugere vellent, objecto pudore in mediam perseque rium aciem cum victoria converterunt. Ita- db COOste

56쪽

xLiv DE SATIRA IUVEN.

que non inutile esse videtur rerum turpiter gestarum turpitudinem sic exprobrare a rando , ut pudorem de frontibus etiam impudentissimis exprimamus. Imo id, tissi inum quaeritur hoc praesertim Satir rumgenere quod morum imitationibus ac desecriptionibus constat. Quid i cum est Liuilius assu

Primus in hunc operis eomponere carmim morem, Detrahere di pellem nitidus qua quisiue per pracedere introrsum turpis y

Et id quidem fecit Lucilius, exemplo

veterum Comicorum qui , ut ait idem Horatius , Si quis erat dignus describi, quod malus, aulfur,

Quod moechusforet, authicarius, aut adloqui Famosus , muIta eum libertate notabant

Quare mirari soleo Plinium in Historiae naturalis opere mirabili ac plane divino

57쪽

sic esse opinatum ut diceret, mira humani ingenii peste sanguinem, caedes condi amnalibus, unde hominum scelera noscantur: quasi cunctos ab Historia dehortari voluerit, qui tariis pessimorum Principum, nec minus quidem ipsius Neronis res gestas libris uno, triginta a fine Aufidii Bassi conscripserat. Quos libros utinam nobis periora sareula non invidissent, Wmorem illum veterem, quem ad Pompeii Magni tempora Cornelius Nepos tradidit, revocati placeret, ut Historia non nisi ab honestissimo quoque scriberetura Sic enim ad exemplorum fidem accederet eximia scribentis

auctoritas, magnum utique rerum gestarum narrationi pondus additura. Id autem eo libentius hic commemoro 'quod ut istoriam ab honestissimo setibi.

sic, morum Satiram ab optimo quoque componi addecetra ne aut Historia servili mendacio inquinata vanescere incipiat, aut satira in sceleratam auctoris conscientiam

58쪽

xtri DE SATIRA IUVEN

retorta prorsus hebescat. Quisquis igitur Historicus appellari meruit , res honestas Vturpes, uti quaeque gestae sunt, exponit . rectene an secus gestae sint, curae esse suae vix putat, cum is sit qui ab Aristotele discitur sus eo raso Hoc Satirarum scriporor sensiaram agit etiam cum narrat: etenim instat ut accusator, disquirit ut judex, caseligat ut vindex. Est autem communis Historiae SatiraequE- αῖ κcta, qua cavetur ne quid illa verrdicere non audeat, neve quid ista probrosi carpere, notare formidet. Itaque cum ex rerum gestarum cognitione, pravorumque morum correctione, habeant homines unde prudentiores ac meliores fiant utrumque autem ab Historia, Satira jucundi me conficiatur; non usque quaque perperam fecisse videntur qui ingeniis una cum imis perio Romano senescentibus, cum jam liabros animo astidiente male singulos tangerent , adeoque doctrinas ut venena de-

59쪽

testarentur, Juvenalem, Marium Maximum curatiore studio, ut inquit Ammianus Marcellinus, lectitabant, nulla volumina praeter haec in profundo otio contre

tantes : nempe segnitiae suae delicias faciebant, existimabantque ingentem Scriptorum turbam negligi impune atque insuper haberi, dum esset unde, moribus depravatissimis extrema remedia, & temporibus difficillimis exempla convenientissima su peterent. Nunquam enim mihi persuaderi patiar Ammianum haec ideo notasse ut Iuvenalis aut Maximi lactionem inter rerum publicarum corruptelas poneret, cum ipse quoties philosephum agit, non pauca commutatis tantum syllabis ex Iuvenale trans cribat de quo etiam hoc omni assever tione assimietur, Wipuae sexdecim Satirae clamant adeo pertinaciter vitiis insensum suisse ut cum iis homines una omissime flagellaret. Marium vero Maximum etsi vera ejus , quae verbosissima, minutis

60쪽

xxviij DE SATIRA IUVEN.

historiis implicat fuisse Flavius opiscus

autumat, intercialerint, tamen strenuom

vixisse bonarum partium lectatorem declamrant plurima quae ex eo Lampridius , Spartianus, alii historiae Augustae Scriptores commentariis suis indiderunt. Dicamus igitur hosce duos auctores , ut civilium doctrinarum compendia quaedam, illius aevi delicatis maxime Iacuisse Marium quidem Maximum, ut copiosa exemplorum varietate Iocupletem , homnia Caesarum historica uberrrmis septenariis complexum Juvenalem vero vi magistrum veteris disciplinae ac totius vitae humanae censorem gravissimum, in arcana ipsa m-rum summo cum imperio penetrantem. Simmum voco imperium excelsa mentis

lablimem stilum , quo se supra mortalium nobilissima erigit, re omnia illa tanquam puerorum pupas, crepundia despicit, ut solius virtutis rationem habendam egeemmonstret. Nam, ut ea mittamus quae sent