장음표시 사용
281쪽
in sugam coni j ciunt: aliquot homines occidunt, inter quos fuit unuscusdem Principis filius.Princeps cum cerberet, se ius suum neque legitima disceptatione, ncque armis obtincre potiti sie, ne malum illud ad totius insulae perniciem cmaparet qua nuis es et& incommodis affectus, & filio orbatus, pacem tamen cum Rauasco constituit, ca conditione, ut certum pondus auri quota annis tributi nomine Regi Emmanueli persolueret. pace ad hunc modum constituta, Rauascus Melin den et iit. Erat autem acre bellum tunc temporis inter M indium Regem,& Regem Momba Z reconcitatum. R uascus Vt Momba Zam perterreret, nauem suam in sombagae portu constituit: ibi duas onerarias naucs, Jc triali nauigia minora pugnando cepit.Inter eos, qui Tucranti in nauibu capti,crant Arabes duodecim,viri de opibus,&dignitate ciuitatis suae Principes . C. iuitas appellaba: tur Brauat aberat autem Motriba Za quadringentis millibus passuum. lj aliam nauem expectabant multis magni precii mercibus onustam. Cima autem se pecunia redemissent, ciuitatem suam dediderunt, fidemque sitam obstrinxerunt, fore se & rcliquos cilics prauentcssemper in Regis Emmanuelis potestate, Illis similiter Rauaseus, quod sibi visum est aurum, quod singulis annis Emmanueli solueren imperauis Foederepcrcusso, nauis,quam expectabant, interuenit. Quam Rauascus non attigit, nec ut ab aliquo alio foederatis iniuria fieret. permisit. Interim Saldagna cum tribus nauibus , quas in illo cursu ceperat, Momba Zae portum subi jt.Rex cuiam classis speciem intueretur, veritus ne graue aliquod incommodum Lusitanotaim armis acciperet, pacem
sum Mel indi o fecit. Saldagna vero inde in Indiam nauigauit, & insidis Canacanii, & Anche tuae classem applicuit quid autem ab illo gestum fuerit, suot codicemus. HOC anno, M. D. I lII. Octobri mense,. hi sonsus, equitum Magister, Iacobi Emmanuelis sna tris filius, de quo pra di istum est,in adoles 'entiae flo se graui morbo oppressiis, .vita migrauit, vitamque
l tum filiam, eximia pulchritudinc singulari vic-
baiensem. Eratia esui. tas Lusitanis deditari
282쪽
tute Deminam, reliquit, quae postea petro Villaeregali. Principi. viro egregie sorti, n upsit. Eodem serme tempore Isabel a Castellae I egina similiter e vita decessiti maxinrumque sui desiderium cum multis lachrymis uniueis ae Hispaniae reliquit. Fuit enim illa mulier tam excelso animo. N tam singulari prudentia, tantisque laudibus probitatis & religionis ornata, ut merito videatur nomen illius sempiternae memoriae consecrat dum V lii 'o die Decembris eiusdem anni peperit Regina Matia filiam singulari pulchritudine. Fuit illi impol tum nomen auiae Beatricis. Quae postea Carolo Allobrogum Duci nupsit, ut postea dicetur. Hoc anno ingentes&crebri rerraemotus extiterunt, aedes multae corruerunt, terra multis in locis desedit, ingentesque labes fictae sunt. Homines domicilia deserebat, de montes ctiam attingere non audebant, metuentes, ne vel
domibus disiectis opprest , vel montibus de sedeco uulsis obruti, miserabili ter interirent. Campos&planiciem sequebantur: in tabernaculis habitabant per idem ferme tempus Ioannes Menesius non indignum memoria facinus aggressus est. EST Oppidum Mai ritaniae clarum, nomine I arache, quod viginti millibus patruum Argila distat. Flumine autem Zilia, quod in Oceanum influit, alluitur. Coperant aulcm Mauri quinque naues Portugalenses, quae tunc in t arachensi portu consistebant ld cum Menesius resciuisset, indigne admodum tulit, dc inportum invehi cogitauit. vi naues abduceret. Erat autem in ipsius fluminis ostio turris natura, & arte, dc armis, atque tormentis egregi Emunita, in qua milites per vices excubabant. Erat autem is receptus piratis omnibus, qui ex ea Mauritaniae parte quotannis, Ut praedas agerenr, egrediebantur. 1 nesius secum excogitat, quomodo sine periculo, quod a turri emincre vidcbatur, in eiusdem oppidi pol tum Ec stationem intraret. I d cum iam secum animo delibo. ratum dc constitutum haberet, accidit, ut dic quadam quinque bi cmes , dcvnda trircmcm conspiceret, quae Occidentcm Solcm Vcisus nauigabant. Qua re animad-
283쪽
uersa, speculatores partim terra, partim mari continuo misit, qui earum cui sum diligenter cXplorarent. R nunciant illi omnes, in Larachispoitum iniuctas, in terramque subductas fuisse,ita tamen, Vitri rein is non iprocul ab aqua consisteret. Clim id compertum habe- '. 'ret,quatuor Carallelas instrui confestim iubet, de mili ς ΗΙ 'tes, quOS ad eam rem alacrius gerendam aptos cogno uerat, accersivit,& anchoris de nocte soluiis Laracheni peti jt, &classem antei luminis ostium prima luce constituit. Accurrunt Mauri, ignem tormentis applicant, Aglobos ingcrates emittunt, summaque vi contcndunt, ut aditum nostris intercludant. Menesus vero astus opportunitatem cxpectabat, quem ubi xchemcntius: incitari sensit. latera nauis unius culcitris laneis,& fa cis, quos lana diligenter inferciri iusicrat, fulcienda, remolibus obstruenda curauit, dc rurii opponi praeccpit,
ut tormentorum ictus oeccipcret. naucs reliquae huius
praesidio tectae portum subicre. Mauri interi in sagitia Stratuematis, de iaculis, &plumbeis glandibus acerrime decola- IO. Mossibbant. At Menesius intrortus illis frustra repugnantibus, cum integra classe penetrauit. Huuius es id aquarum copia,Sc aestus accosione profundus, ita, ut nostri facillime postent ad illius ripas accedere. Quod cὶ in factum esset, illi, quibus id imperatum fuerat, ante iam desiliunt, &vt coniectis facibus triremona inccnderent, summa contentione pergnant. Mauri conta P,
ut incendium arceant, undiq; pro a plant. ὶ it atro p ' Mi aestum lium,neq; mediocri temporis spacio fuit utrinque acerrime dimicatum. Tandem cum multi ex hostibus ea 'derent, multi grauiter sauciati secedcrent, reliqui se in
sugam dederunt, quos nostris longius i nisequi per Menesium licitum non fuit. Sed quod crat illi propositum,
triremem exurere confcstim iubcr. Quinque vero birci Maurorumnici cum duabus nauibus longis, & Vna ex nauibus naaes aliportugalensibus eas namque iam in terram subduxe- quot puri rant a nostris in mare continuis deductius Gunt. Ro copωψ liquae tres Portugalenses naues deduci non potuerunt: tim incense.
ἁ idcirco cum tureme similiter incensae sunt. Hac re
284쪽
animi sententia gesta, Menesius cum ingentem stium multitudinem confluere vidisset, aestu secundo iam enim minui, dc dccedere incipiebat se sine ullό
incommodo recepit. In hoc autem praelio uniana solum hominem desidero uit. Et cum quatuor tantum cx Argilae portu naucs eduxi sici, cuna duodecim reuersus cst. Exterruit Ilaec hominis alacritas & audacia chementer hostes, quod in intimo eorum portu, in praesidiis firmissimis , dc intra munitiones, quas ipsi tutissimas arbitrabantur, non dubitassct in uesti,&eoruiri naues incendcre, tantamqtie curia tam paucis nauibus, in oppidum munitissimum, pcilcm sc perni clam in chinari . Ncc eos tam 1 olicitos habebat horninum catades atque nauium iactara, quantum facinoris editi magnitu)o. Mctucbant enim ne tam selicis audaciae, parum, ut vidcSat ut coni deratae silcccsu, nistri animos assumerent, quibus maiora facinora molirentur. Ei manu eI vero cum huius facti riuncium accepi det, in
ximo gaudio assuetus suis, Menesijq; virtutem, & sagaccitatem, &industi iam debitis laudibus ornauit. At is cum nullam bene gerendae' rci Dccauonem praemitte- . revoluiss)t, ut aliud non leuius incommodum hostibus assurret, excpsita Vit. EST mons, Farrobus nomine quem minoris Atlantis partem esse suspicor, qui viginti passuum millibus Araida distat. Secundurni Llius radiccs amnis fuit, qui hyeme talitis aquis augetur, ut vado traiis ri non pCsiit. Hostcsea re freti,secure in pagis, qui sunt in monte ae modum frequentes, hyemabant, in linoique armentorum det pecudum oreg alcbant. At Menesius in intimis aedibus, ne et res in vulgus emanaret, duas qIadratas aedificari iubet. In quem vero usum id si ret, ii ultus ex fabris lionariis, quorum fidei opus illud commiserat, sin picari potuit. Cuiuslibet autem lintris magnitudo tanta erat, quanta pollet unius validi iumenti tergo suppo itari. His perfectis, se tantisper continuit, dum noctem pluuiis Atempestate turbidana videret. Eam nactus tempestarem, quam ortabat, signum cuisionis propere faci-α endae
285쪽
endae dari iubet. Admirantur omnes eo tempore claec sicum cani, quo propter imbrium vim omnis mentio belli necessatio conticescit. Id tamen a sapiente Duce, di in bellis exercito non temere fieri suspicantur. Atimati conueniunt, eumque sine ulla recusatione se-'quuntur. Nemo tamen quid ille animo agitaret, aut . quorsum tenderct, inqui bar. Erant autem illi, quos tunc decum eduxit, equites: viginti supra ducentos,
quibus, ubi commodum visum fuit, quid sui consilii esset, aperuit: quam facile res fieri posset, exposuit: quid ab omnibus fieri vellet, ostendit. Eos tamen, qui, aggr 'di dubit, rent, admonuit, ut domum redirent. Scse namque multo confidentius cum paucis,ijLque forti issim is, quam cum multis, omnia pericula molgentibus quod uis facinus aggressurum. Nemo tamensuit ira sui decoris oblitus,ut domum redire vellci. Vbi ad fluuium peruenere , qui tunc super ripas effusus, multo maiorem telluris partem, quam suspicati fuerant,inundalint,lintres, quos iumenta portabant, inri-ra deponi praecepit. Tum vni e suis domesticis, qui
Fernandus Freitas appellabatur, impetauit, Vt extremitate cuiusdam funis mordicus apprchensa , fluuium nando traijcerct, usque co dum modicae terrae planiciem, quae ultra aluei partem, qua fluuius maiore impetu ferebatur, in aquis eminebat, attingeret. Eo su-M erat iam una ex lintribus alligata. Ergo postquam is, q u fluminis alueum transierat, in locum peruenit, ec inde contrariam ripam superauit, lintrem ad se sicillime traxit. bimiliter cum funis alius, quo altera ex lintribus colligara fuerat, exprima necteretur, minimo cum negocio traducta fuit. Cum igi rur utraque . fuisset utrinque funibus valde rctenta, fiebat ut funibus altera ex parte laxatis, ex altera vero contentis, pro-
ut transmissionis illius usus fl gitabat, ut illae ultro ci- voque facile commearent. Equitcs ephippia deti
'Mnt equis,eaque lintribus imponunt, ipsique lintribusi a fluuium paulatim traiiciunt, ut equos habenis de- ustos transnare compellerent. Vbi omnes in ulterio-
286쪽
rem ripam euaserunt, equos rursus insternunt, quisuo insidentes, Menesium noctis illius silentio per loca p, Iustri a dc lutulenta sequuntur, quamuis eos interdum immodica pluuia tardaret, dc aqua pectora equorum pertingeret. Menesius, qui regionis illius omnes anfractus nouerat, prope pagos, quibus quam plurimum, posset,detrimetum inserre cogitabat, in loco colloca
dis insidijs aptissimo copias suas continuit. Vbi dili
xit, continuo montani in camporum planiciem dciscendunt crat enim iam tempestat sedata ) alij, ut segmtes suas inspicerent, alij, ut greges suos in pascua ded
cerent, alij postremo, ut venarentur. Menesius tamen nolebat e latebris exire, donec tanta hominum copia,
in quantam ille inuadere cupiebat, in illius se conspectum daret. Sed accidit, ut duo venatores in insiaias itilius inciderent quo factuni est, ut fuerit illi necesse coim tinuo prodire In homines igitur inopinatbserociter invadit, multos capit, plures interimit, Pagnamque praedam facit, exercitumque incolumem reduxit. Vbi ad fluuium ventum est, abacti greges primum fluuia
' him nando traijcere compelluntur, deinde ipsi lintri-hqs eadem ratione , qua nocte fuerant transuecti, ει multo etiam facilius eundem fluuium transmiserunt, Argilamque, clim ad uesperasceret, ingressi sunt, cum magnaeqrum, qui relicti fuerant admiratione. Fieri nim non posse crediderant, ut in tam saeua tempestate vel fluuium transire, vel, illo transmisso, hostium multitudinem armis exercitam euadere possent, maxime vero, cum regressus esset dissicillimus, &posset facillia
RES IN me recisis lintrium funibus impediri. INTERIM
MIcAS dum haec in I usitania & Africa geruntur, Trimum- para in Iudia, & Lusitani, qui cum illo erant,graui iliam o bello premebantur. Rex enim Caleculii, ut supra dictum est, acerrime desectum habebat, classem maximam comparabat, antequam Albuquercii iter in Lusitaniam susciperent. Paciecus ab illis digressus Cana- Rex eo bi- nore, Cochimum nauigauit. Rex ubi tam exiguas co-ctimensii Osi pias sibi praesidio a nostris relictas animaduertit, dc crebris
287쪽
bris nunc ijs accepissit. ronium esse exercitum hostili. mhhilhAM quantus neque rusio quidcm exercitu sus ineri posset, sesq/μιed di simul intelligeret, non solum mercatores Arabes,stem quorum opera res sumentaria in ciuitat cm importari solcbat, verum multos ciues de fuga chgitare, di non paucos etiam ad hostem deficere, salutem omnino desperauit. Accedcbat, quod fieri non posse putabat, ut paci ecus cum tam paucis hominibus haberet in animo,belli fortunam experiri: cum magis tc meritati deamcntiae, quam virtuti merito vidcretur esse sudium s illius, si vellet in re perdita armis frustra contendere.
stimaret sibi data verba a Francisco Albu quercio sui Dse. Quomodo cnim, si suisset vere di ex animo auxilium pollicitus, non firmiora praesidia reliquisset,cum
rosciὶItaque se delusum existimauit, dc hoc sibi fuisse pra natum pro tam singulari fide & constantia persolu Ocb'molitum. His curis anxius,ad Paciccum adi jt, ct flens Deos ad P obicitas, illum precatus cst,ut mentem suam aperiret. Παμmori ita sede Lusitanis est e mcritum, ut si sui siet ab illis in fraudem impulsus, iure de illorum iniuria conquerirci petuo posset. Iam non, inquit, auxilium in re deplolaia flagito.sed ne mihi illudas, id a te contendo. Si Gnim opis tuae spem mihi omnino praecideris, aliquid
excogitabo, quo non sun ditiis intercam. Si vero falsa spe dclinitus, mihi,dum tempus est minime piospexe-io iublata salutis occasone, si ustia aerumnas meas posea lamcnts bor. Non autem adducar,Vt credam, te ab Albuquerciis, ut mihi auxilio esses, sed ut rem Emmanuelis gereres,in India relictum . Quomodo enim tibi ex tam multis nauibus,ex lata militum copia,tres tantum p rexiguas naues, dc eas aliqua ex parte laborantes, cum tam paucis hominibus attribuissent, si me cooi seruatum vellenta: Si,ut hinc Coulamum, aut Cananorem te recipias, cu mc belli mole vehementer amictu perspexeris, satis est in tanta nauium dc militum paucitate praesidi j. Si, ut impetum Regis potentissimi a regni mei sinibus aiccas,illotum sapientia acquiro.
288쪽
rere per Deum, quem coli, oro di obtesto sine me deludi sinas:&,an sis mihi opem in rebus asilia is allaturus,an hinc,Vt impendentcm calamitate effugias, migraturus, en uncies. Hac oratione Paciccus iracundia
vchementet exarsit, &cum Regc de ta insigni conuucio sibi facto nimis acritcr expostulauit Erat enim oratio hominis de illius fide dubitantis, qua nullam maiorem contumeliam nomini honesti hominis inuti posse confirmabat. Sibi velo semper fuisse fidem vita chariorem. De Albu querciis no erat, cur queri posset. Eas enim copias reliquisse, quas fatis esse viderant ad Regis scelerati & insani elationem coercendam. Non enim multitudinis inconditae temeritate, sed pauco. uvigilantia & consilio victoriam contineri. Praeterea aditum in Cochimi regnum a Caleculii finibus Euv. odi aestuario dises usum,esi e perangustum.& eiusmodi. via paucis posset contra in sinitam hostium multitudinem custodiri. Postremo tantum esse christi Optimi Maximi numen, ut nutu, cum vellet,omnes hostiles copias profligaret.Nec enim humanis opibus posse duii-nas impediri. Se vero pro certo habere,auxilium diu 1 num sibi minime de suturum. Idcirco bono animo esset.Senamq; paratum csse, pro illius statu & dignitate v , ad extremum vitae spiritum decertare. De belli usto exitu, se sir na spe tentri, fore, ut Calecuti j Rex non modo victus, sed etiam catenis alligatus breui in Por- tuetaliani duceretur. Hac oratione Regis animum d missum erexit,atque ad spe in salutis excitauit. Ab eo autem digretius, eos Arabas, qui opibus ci authoritate inter reliquos excellebant, accersiri iussit, oc admonuit, ne metu aliquo turbarentur . neve loci illius, in quo tam commodὸ ad illum diem vixerantideserendi consilia susciperent. Multas deinde rationes attulit. s ' quibus persuadere conatus est, non esse illis ullo modo
devictoria desperandum. Postremo nimis atrociter il- lis minitari coepit,qui vel perfidia a Trimum nara d ' sciscerent,vel ignauia fugam pararent.Id se publice t
stificatum eue velle, flagitium colum, qui ab ea vi
289쪽
migrare conaremur. minime impunitum fore. Ne
suspicaretur a uicin quisquam illum posse falli. Esse namq; sibi vigilandum, & Omnibus hominum conatibus occurrendum,& ijs custodijs exitus om nes tene.
dos, ne quisqua possct vel mari vel terra manus illius effugere. Qui igitur vitam caram haberet, se domi conti ne rei,dccon si lia plena dedecoris & infamiae detestaretur. Secus enim, pro certo haberet, esse sibi vitam cuacerbissimo supplicio deserendam. Hanc autem vitumam orationis partem, qua minas proponebar, voce adeo contenta di atroci pronunciauit, ut omnibus ingentem metum iniiceret. Ardcbant enim oculi, Zc facies inflammari vidcbatur,& e vultu speci cs quaedam furoris eminebat. Ilii respondent, se in ossicio futuros, nequc paliuros ullo modo, ut Rex de illorum perfidiacon lucri posset. Factum cst deinde, ut omnes, qui de vibe deserenda consilia frequenter inibant, illa partim voluntate, partim metu deponerent. Paciecu. in Pacisci xl.
telim secundum fluuium discurrcbar, vigilias dispo tu ita
nebat, Omnes exitus & mari & terra, quibus custodijs poterat, vigilantissime scpicbat, ne quisquam auderet eundi cogitationem susciperc. Accidit autem. ut piscatores quatuor, quod ill: us intuitu piscari ausi fuissent, ad illum ducerentur. Ille eam causam praetcdcns, quod fugere decreuissent, homines corripi Vchementisiime ἔc in insulam traduci. dc luspendi maxima VO-ce iussit Rex ubi id resciuit,ab il lo pollutauit, ut miseris hominibus veniam tribueret ille veto dixit, seve- PMircist hemente r admj rata Regis sapientis in tam atroci sce, tulere vindicando negligentiam. Non esse Rempubli cana in periculis distolute gerendam, sed sevcre dc critei administrandam. Illorum hominum supplicio sanci disciplinam, venia velo confirmari eorum quis militer abscedere vellent.audaciam. Se nullo modo pasturum. vi propter Regis inconsideratam clem in- νtiam dignitas illius, di regni totius salus in discrimen veniret. Clancul viri vero per fidelem nuncium Regi significauit, se homines minime vita priuaturum:
290쪽
sed ut eo timore iniecto, reliquos in osticio cotineret, illis minis usum fuisse. At illi, quibus necem se allatu-ium simulauit, in insulam traducti, nocte fuere rursus in urbem reducti, dc apud Regem diligenter occultati, ne posset quisquam suspicata, cos per simulationem tantum fuisse perterrilos . Neque satis habebat Paciccus, si obem diligentissime tueretur, nisi etiam damna quam plurima hostibus inferret. Itaque fluuium 1 a phtransmisit, dc in Repelini sines,&in alias finitimas te ras inuasit. Multos vicos exussit multos homines Occ dit,&incredibili celeritate multis in locis incautos oppressit. At Calecuti j Rex celerius exercitum eduxit, ut illius impetum reprimeret,& Repelino appropinqua uit. Interim literis Roderici Reincti, qui Caleculii morbo grauissimo laborabat sex quo paulo post mortuus est j intellexit Paciectis, quantas copias Calecutiensis educeret. Hoc allato nuncio, Cochimi tumul, tuari coeptum est, di Arabum persidia multi fuere ad defectionem solicitati, qui tamen metu Pacieci se, qua-uis essent timore perterriti, continebant. Cochi mensis autem regio versus Septentriones , qua erat hostis venturus, est frequentibus a fluat ijs concisa,quae insta Ias eomplures ciliciunt. Non patet autem ab una in alias hominum armatorum multitudini facilis aditus, propterea quod neque freta pedibus transiri possunt, neque propter frequentia vada commode nauigari. Cum classe vero lato mari Cochi mensem urbem iti-uadere,etiam erat propter ipsius portus aditum perangustum valde difficile. Tentare autem vadum, quod Calecutiensis supcrauit, cum primit m Trimum palaregno expulit, admodum ei periculosum videbatur, eo quod meminerat, quantum damnum in eo loco acceperat, & multo se maius accepturum formidabat,
ii ad Regis Cochi mensis praesidia auxilium Lusitano. Ium accederet. Est insula non longἡ a Repelino sit MCambalamus nomine, quae magis ad Orientem per inet,cuius Prinoipem diximus aTrurum para defeci G. Ex ea insula & tiansmissio in Cochimensem regionem