장음표시 사용
771쪽
eorporum τ' eandem plagariteussit. In corporum vero elasticorum quorumcun- qualiu)Πdi' eonfictu solus centri gravitatis coUervatur. Si corporai moliui aequalia celeritatibus inaequalibus tibi mutuo occurrunt, in pla-Ast.tu, eentri gas oppositas feruntur sq. 329. , consequenter centrum gravita-giavitatu iis eorum mOVetur cum celeriori in eandem plagam g. 49s. . constrv xi'. Sit B celerius, quod versuS Amovetur; movebitur ergo centrum
gravitatis versus A. Enimvero corpora etallica sim per bupotb. Quare cum permutatis celeritatibus a se invicem resistent s*492.ὶ; corpus A post conflictum movetur celeritate ipsuis B & secundum directionem, quam habebat B ante conflictit ira, ct vici si meorpus B movetur celeritate i psius A & secundum direisionem, quam A habebat ante confleschum. Qnoniam itaque corpus Apost confl: tum celerius moVetur quam B, centrum gravitatis post eundem movetur cum corpore A in eandem plagam fg. 49s. , adeoque in eam, in quam tendebat ante considium per demon-fruta. Quod erat unum. Si in conflictu centrum gravitatis movetur, ante & post conflictum movetur in eadem recta I. Ioo. , consequenter se cundum eandem directionem g. IIo. , eadem qite celeritate sq.q99. . Quare cum in motu directio di celeritas mutabiles sint, adeoque status centri gravitatis ex iis resultet I. is 4. &I6 .). Status centri gravitatis in conflictu corporum elasticorum non mutatur, sed conservatur ij. 7o7. Ontocr. Quod erat
772쪽
NERE, ITEMQUE NATURALI ET SUPER NATURALI.
rellio imus principium mutationum in mundo eidem in- versae defini. trinsecum. tio.
Outol. I. num in mun. Ecce adeo tibi rationem, cur vulgo sibi imaginentur naturam tan- λ44. '' quam causam eorum, quae in mundo accidunt g. 88i. Ont. . Scilicet per essentiam mundi possibile est tales mutationes ut accidant; ut vero actu contingant, natum tribuendum.
773쪽
sit Natura uni. veri iundere lutiet Natura numst substantia. Naturale quid
14 Sect. III. Cap. L De Natura universa in genere,
Com. sis. Ovt. III. Iaδ. CUM. FLOut.I. Idem patet eXI. I03. CUM. 87O. Ont. 7I. I37. CUM. f. IO7. Natura universa es aggregatuin omnium virium motrici um , quae corporibus in mundo coexistentibus simul sumtis insunt. Mundus ex corporibus tanquam Partibus componitur d. Il9.), neque adeo in eodem mutationes aliae contingunt, quam quae in corporibus accidunt. Quare cum mutationum istarum principium sit vis motrix , quae corporibus inest I. I37. ; praeter istas vires corporibus inexistentes & ad naturam earum pertinentes fg. ψs principium mutationum aliud in mundo non datur, cumque ad omnes corPorum mutationes explicandas sussciat, cur scilicet actu contingant 9. 338 P. sufficiens actualitatis ratio in eadem continetur g. s6. Outol), consequenter aliud Praeterea principium non requiritur I. II 8. Oviol. . q. SO8.
Natura universa non es substantia , talis tamen apparet
Qui naturam tanquam idolum impugnant, veluti Robertus Bolem Tractatu de Natura, ipsumque secutus Stumius in Physica Electiva si
ve Hypothetica Tom. I. lib. i. Seca. i. c. q. p A. & seqq. laetum hunc imaginationis impugnant. Naturam autem prorsus reiecerunt, propterea quod extensum sive materiam pi ostibstantia corporea habuerunt, absonum adeo iudicantes corpus componi ex duabus substantiis, materia nempe atque natura. LX notionibus autem rite evolutis apparet, quod nec materia, quilis apparet, nec natura sive vis motrix sint substantiale corporum f. ip .); sed quod substantialitatem largiantur elo-menta nostro sensu accepta, in quibus utraque rationem 1ufiicienterii agnoscit, cur ita appareat. g. SO9' .
Naturale in genere dicitur, cujus ratio in essentia ει naturetentis continetur. In mundo autem adspectabili materiali i etiriale appellatur, cujus ratio in esientia di natura corporum Continetur.
774쪽
itemque Naturali di Supernaturali.
f. SIO. Supri natisrale est, citius ratio sufficiens in esitantia & natura entis non continetur. Respectu autem corporum in hoc mundo adspectabili di ipsius mundi Superiniturole appellatur, cujus ratio ius liciens in estentia & natura corporum non continetur. Dicitur etiam Miraculum. Si ignis non adurit corpora adversus ipsius vim non munita, quae ab eodem naturaliter conctumuntur; effectus hic dicitur miraculosus u 2pematurali .
f. III. Mutationes eortorum naturales sunt, quae per modum, ρκo partes ipsius inter se unguutur earumque qualitates affue re' igulus motus explicori postum. g. Gy I. Iύ . t. o. les. Oa. O .9. f. SI a. Quoniam modus , quo partes tales , non aliae inter ise junguntur, est essentia corporis sq. I4o.); essentia vero corpu- sculorum mixti in mixtione ij. a 37.), mixti corporis essent a in modo, quo corpuscula mixti inter se junguntur, consistit .cit. p mutationes mixtorum naturales sunt, quae permixtionem is modum, quo corpuscula mixti inter se junguntur juxta retulus mo
tus explicatri possunt . 1M I.
g. SI 3. Mutationes eorporis organici naturales sive, quae per fructuram ejus juxta regulas motus explicari sti but g. IN. I o. l
quo partes issorum inter se junguntur earumque qualitates atque regulas motus explicari nequeunt sq. Irofp .
Miraculum in mixto qua tali contingit, si qua mutatio raccidit, quam ex mixtione eorpusculorum mixti Θ modum, quo iisia inter se junguntur, per regulas motus explicare nou licet . IIo.Jta.). Cce ec a Talis
Miraeulum in inixto quando eon. lingat.
775쪽
τι 6 Sest. III. Cap. I. De Nutura universa m overe,
Talis est conversio aquae in vinum, quod primum a Christo patratum miraculum commemorat Ioannes c. II. 46. & leqq. Enimvero quc modo in continenti aqua tanquam corpus mixtum iussu alterius xa infusa in vinum transmutari queat, ex mixtione & motus reguli S e plicari non posse intelliget, qui ad generalem saltem mixtionis noti cnem & regulas motus maxime generales attendit. Est igitur conversa quae in vinum, prout ab autore facto describitur, miraculum.
Miraculum in Miraculum in corpore organico qua tali contingit, si qucorpore orga mutatio accidit, quam ex structura corporis per regulas motus e. Dico p lx ' plicare non Iicet UI3.J ο -- E. gr. Cum Petrus homini claudo solis verbis aut, si mavis, sol imperio restituit membrorum integritatem, ut exiliens staret atque atabularet Act. LI. 6. & seqq. Neque enim verba, quae dixit Petria per regulas motus membra claudi ex utero matras sitae in eum situm ditorquere ac in articulatione figuram immutare potuere: id quod evdentissime demonstrari potest, modo statum hominis claudi & regulas nutus habueris perspectas. Neque per easdem regulas ista figurae astus mutatio explicari potest ex eo, quod Petrus apprehensa manu eii dextra eum allevaverit. Intrinsera Miracvlum non contradicit egentiae illius eorporis, in iraculis ' quo contingit seu, miraculum tale, quale contingit, in eo col
libuWM- , in contingit, possibile. Sic citim esset impossibile f. 7
Atque hinc iam apparet, quid Physica conserat ad demonstrandui miraculi existentiam. Scilicet ex ea ostendi potest, quales actioni requirantur, ut mutatio illa sequatur in corpore, quae eidem mininrepugnat, di quaenam sint causae, a quibus istiusmodi actiones proficsci valent. LX modo vero, quo patratum fuit miraculum, vel alicircumllantiis tum, quando eXtitit, obviis monstratur, istiusmodi caustum desciaue. Ita dena onstrativa ratione patet miraculi existenti P allui
776쪽
itemque Naturali di Supernaturali. Is 7
Falluntur itaque qui sibi persuadent Physicum miracula in dubitationem
f. SI9. Qitoniam miraculum est mutatio per ossentiam corporis, Quando eme in quo accidit, possibilis β. si7. , scd quae causa naturali sussicien ctu n Iurali3 te distituitur, dum continoit g. si 8.), onmis ejectus naturalis erit miraculum, si desciente causa naturalisi sciente exsit.
E. c. In terra pluvia , c rore irrigata efflorescunt plantae. Effectus iste naturalis est unamini omnium consessione ac in Physiea, quod talis sit, ostenditur. Enimvero supponamus idem fieri in terra exiccata, ceteris manentibus iisdem; effectias non amplius naturalis erit, sed miraculum. Similiter petra dura valide percuti potest, ut rimas agat: quodsi vero ponamus tale quid fieri in petra baculo leniter percutia, quemadmodum a Mose factum legimus Exod. XVII. s. miraculum utique erit. Atque adeo apparet non repugnare, ut, quod ordinarie naturaliter contingit, id alio tempore miraculum sit: id quod probe notandum est, ne pro naturae esse stibus habeamus intelligentes, quomodo per causas naturales, quales in mundo dantur, produci potuerint, quae 'tamen in dato casu miraculis accensenda, propterea quod caulae istae minime adsuerunt.
I. Sa . Quoniam miraculum contingit, si cauta esset entes sussi- Mimalum cientes naturales deficiunt f. si 8 Serictus alias naturalis in mi- unde agnosta raculum abit, si causa naturalis fiassciens deficit, quando existit f. si9 ὶ; ex defectu cavforaim naturalium sincientium miraculum, quando exsit, totissmum agnoscitur.
Quamobrem operae pretium faceret, qui Scriptum secre aut tatem adversus homines profanos & Antiscripturarios defensurus ex solidis Physicae principiis demonstraret, miraculorum in Scriptura sacra relatorum rausas naturales sufficientes defecisse.
I, FIT. stu'dsi eausa essemis naturalis sussisiens per miraculum so- Miraeulum In- natur, quomodo Uero ponsitur, observari nequeat; miraculum erit inobservabile. Qironiam enim effectus, quem observamus, da
tur causa naturalis suffciens per Θpoth. pro miraculo haberi ne- Ccc cc 3 quit
777쪽
Quodnam viores totius naturae excedat. Miraeulum cur vim natu. rae uluveris excedat.
τι g Sect. III. Cap. I. De Natura universa in genere, quit . seto. . Habebitur itaque pro naturali f. so9. IIo. inare cum causa sis siciens deficiente causa naturali susscienti ponatur, quae ObserVari nequit hvotb. ignorari omnino debet, causam effectus sussicientem per miraculum fuisse positam
consequenter miraculum erit inobservabile. E. gr. Ponamus tempestile valde sicca favonium advehere nubes Ponamus porro per miraculum determinari ventum, qui nunc ex occidente spirat. Quoniam savonius advehere nubes solet naturaliter quemadmodum & in Geographia, & in Physica docetur, ae observati communis confirmat; miraculum iam contigisse ut observetur seri nequit, quamdiu in agnoscendis causis remotioribus non ultra nostrunaevum Lerimus provecti. Principium hoc probe notandum est, ut miracula, quae deceant sapientiam divinam suo tempore determinare va.
I. 22. Si inserie enuorum naturalium nusia continetur, quae Lictempore datoque in laco ectum quendam poFbilem producat; ejectus iste vim naturae universa superat Fao. .
Ut aliquid dato loco datoque tempore ad actum producatur, non susscit alio loco hoc tempore extare vel alio tempore hoc loco extiti se aut extituram esse causam sufficientem eius; sed requiritur ut nunc hie existat I. 898. OmoLὶ. Quamobrem si fieri naturaliter non possit, ut hie & nunc existat talis causa, dicendum utique erit, essectum ab ea producendum naturam universam exeedere: quoniam postis naturae universae viribus non tamen ponitur causa. E. gr. Naturaliter ex ovo
dato pullus excludi potest a gallina ad incubandum apta. Enimvero si iam ponas ovum in loco, quo gallina ad incubandum apta deserti nequit, nec isto tempore gallina in isto statu reperiri potest; vires universae naturae excedit, ut ex ovo pullus excludatur, utut in se specla tum impossibile non sit. f. F23. Miraculum omne vim naturae universa excedit l. saa. , hoc est, posita vi universae naturae non tamen ponitur inu acu
778쪽
it que Naturali di Supervaturali. g. 24. Si ergo miraculum aliquod produci debet, ab ente quodam Causi mira.
a mundo diverse producendum . μδ. M.I. tutoruar etfi- Atque ita evidens est nexus, qui inter existentiam miraeuli atque 'φ' existentiam Dei intercedit. Atheus ergo, qui existentiam Dei negat, nec existentiam miraculi concedere valet. Necessario itaque miracula omnia negat, nec alia concedit nisi secundum vulgi opinionem talia. Enimvero non vice versa sequitur, quod, qui existentiam Dei admittit, miracula etiam concedat. Etenim vel negare potest, quod Deus velit miracula patrare , vel quod possit, quatenus illa sapientiae comtrariari arbitratur, vel causarum seriem absolutae necessitati cum Spinofa subiicit. Quamvis enim utrumque absurdum esse in Theologia naturali deinon straturi simus , hoc tamen non obstante fieri potest, ut quis agnoscat dari Deum, ut agnoscat eidem convenire attributa ipsi tribui
solita, ut agnoscat eum esse autorem universi, & iuxta alterutrum errorem foveat.
I. Sas. Motus, qui juxta regulas motus non consequitur, non Motus quis naturalis, sed mini Afus κδυ. 3δ qq. yy qq.IIo.I. M in mira 'Notandum hic est, illum motum consequi iuxta regulas motus, qui ' '' 'per eas explicari potest, cur scilicet tanta si celeritas, cur haec sit directio; ex adverso autem iuXta regulas motus non consequi eum, qui per easdem explicari nequit. γ
Ε. gr. Si globus in quiete positus moVer, inciperet, nullo corpore, eontrarius. quod movetur, in eum impingente; motus hic contrarilis foret legi naturali , vi cujus unumquodque corpus perleverat in statu suo quiescendi, nisi a causa externa statum suum mutare cogatur 9. 3op. l. Foret itaque miraculosus. Et talis motus occurrit in miraculo solis stantis tempore Psuae: id quod etiam in hypothesi systematis terrae motae verum est. Etenim ut sol staret, hoc est, eundem respectu Telluris situm retineret, motus vertiginis Telluris standus erat. Globus igitur in motu constitutus ad quietem redigebatur nulla presente causa externa, quae
779쪽
νεο ῖ 7. III. Cap. I. De Natura uni ersia in genere,
cum eodem congrediebatur nulla praesente causa extema, quae cum eodem congrediebatur.
q. y27. Legum motus Leges motus non Iunt obsolitie vecusariae, sed mutingenter Rups'm f. 3o3. 3s8. 3oa. Is3. I 6s . . Inter istas leo eS continetur, quod corpus unumquodque perseveret in statu suo quiescendi vel movendi uniformiter in directum, hoc est, eadem celeritate & secundum eandem diremonem, nisi a causia aliqua externa flatu iri suum mutare cogatur g. 3O9. . Hanc enim ad regulas motus de monstrandas adhiberi patebit, ubi demonstrationes illarum propositionum, quae conuictum corporum explicant f. 38 I. &seqq.& g. 4 8. Sseqq.) eo modo in sua principia resolvis, quem alibi β. 96a Log. in exemplo illustravimus. Enimvero si porro legis
istius demonstrationem resolvis eodem modo, patebit eum a Principio convenientiae seu rationis lassicientis pendere: unde et latri immediate demonstrari potest. Similiter inter leges motus refertur propositio de aequalitate amonis ec reactionis corporum
3. 346. . Quodsi vero ipsius etiam demonstrationem debito
modo resolvis, denuo incides in principium rationis sufficientis, a quo adeo etiam pendet actionis S regeticnis aequalitas. Regulae motus etiam eX eo demonstrari possitnt, quod in confiiiiii corporum elasticorum eadem conservetur virium quantitas cf. 48o. . Enimvero facta demonstrationis resolutione non minus incides in principium rationis susscientis, quam in legibus Ceteris. Quoniam igitur ex ratione sufficiente regulae motus in mundo obtinent, non vero ex essentia corporum vi principii contradictionis manant, ex ea adeo non demonstrabiles, ratio sussciens autem saltem efficit, ut, cur aliquid sit, intelligibili modo explicari possit g. 3ai. OntOL , necessitate absoluta ex essentiis rerum resultante f. 3Is. Ontol. : leges motus a necessitate absoluta liberae sunt, consequenter ipsis oppositae contradictionem non involvunt f. 279. , atque ideo contingentes sunt I. 294. Ontol.).
780쪽
itemque NaturaliVSupernaturali. 76 r
Quoniam Spinosa leges motus absolute neces parias facit loco supra chato; motum liuoque miraculolum pro impollibili habet. Ad defendendam autem miraculorum in Scriptura sacra relatorum veritatem requiritur ut coiislet, motum legibus motus contrarium non elie in se spectatum impollibilem, etsi in natura rerum possibilitate. inti inseca uestituatur, quatenus nempe naturaliter fieri non potest motus legibus
Nimirum salvis co i orum essentiis neri posset, ut earum natura eta. set alia, seu manentibus iis lem corporibus fieri posset, ut ipsis inessent vires alio modo modificabiles. Haec igitur natura, quae e imit, eor-POribus tantummodo non repugnat, sed non absolute necellaria est. Atque haec ratio eli, cur ex naturae notione non possit detnonstrari notio materiae, nec ex notione materiae notio naturae, consequenter nec leges motus ex notione materiae deduci possint, quemadmodum fieri debebat, si inter notionem materiae notionem naturae nexus necessiarius daretur atque una alteram determinaret, cum se mutuo determinantia ponantur simul g. iro. Ontol. & determinantia sint ratio sufficiens determinati I. II 6. Ontoi. . ,
f. s3o. Si estiemis naturaliter existere deberet, qui per miraculum Mitieulum existit, alius existere deberet mundus 3I7 sq. Ioo. . Vide etiam f. 87. I. S3I. Si miraculum in mundo contingit, nec aliqua ulterius mutatio occidit p sequens mundi pars non amplius erit eadem, quae
Ponamus miraculum solis stantis ita contigisse tempore Iluae, ut alia praeterea per miraculum mutatio non acciderit: vicissitudo dierum atque noctium per totum terrarum orbem nunc non amplius eadem est, quae absque miraculo isto fuisset, nec eadem sent in universum omnia, quae a vicissitudine dierum atque noctium, itemque a primo die longiori per universum terrarum orbem pendent. Plurimum autem sallitur,