Succini Prussici physica & civilis historia cum demonstratione ex autopsia & intimiori rerum experientia deducta auctore m. Philippo Jacobo Hartmann

131쪽

I32 LIB. I. HISTOR. legium ; illi enim non potest non per Studiosos Artis certior esse per omnem Germaniam , alias Regiones, pretii notitia:&si rudia erunt divendenda , quamvis danda potius operast omniaSuccina operabusrn Provincia confectis ab umantur; Modi impossibile non esse factu, Exemplo spectato satis probari posset:) a Collegio itidem rudium Commercia accuratius tractari po sunt, quod Virtutum Succinarum gnarissimos habeat Artifices : 5 intercederet facillimo negotio illi cum aliis Negotiatoribus frequentior Commesciorum horum usus.Praesertim hoc Seculo,quod citius gemmis plerisque omnibus careret, quam ut Succinst rum destitueretur,eopia, siquidem Succina non solum Luxui, sive splendori Magnificentiae inserviuntded & odorum amoenit, te Suffimentorum usum praestant, & Viribus adversus innumeros morbos Rem Medicam per Europam potissimum promo-Vent.Unde gloria Succinorum omnes Orbis partes late implet, de quo paulo post Sed & in Physicis alicubi partim has laudes

attigimus , quae nimirum Medicam Virtu

tem concernunt.

g. II. At ex diverticulo in viam redea

mus. Calandi sculpendi ct poliendi Succ,

132쪽

sUCCINI PRUIS. CAP. VII. F, num 4 ra jamdiu Romanis nota fuit, uti qui- 'dem ex Plinio & aliis Autoribus constare poterit. Si Scripturae Testimonia, adducta alibi ocum invenirent, aut si iis, quae de mlictro Homerum memorat, robur inesset, ut lapidem probarent, tantum non ante Diluvium , Iudaeis sane o Graecas Ars haee antiquissimis temporibus innotuisset. Torno vero qui primi Succinasubjecerint, & an Bac t Ars quoque a meteribin exculta, pauli 'er ambigo. Siquidem Plinio H. N. L. 37.9. Transpada- 'narum agrestes Foeminae monilium vicσSuccina gestasse dicuntur,maxime decoris gratia: Et de gladiatorio munere Neronis a Iuliano curato tradens , arma & Libitinam totiusque unius diei apparatum fuisse e Succino scribit : Et Vetus Scholiastes in

laven. L.M. Sat. 9. v.fo. En Cui Tu viridem Umbellam,cui Succina mittas grandia &c. Succina gemmata Dextrocheria : Et Suidas in Hocabulo Σουκινοι annulos ex Succino factos annotavit. Posset & Martialis L. II.

Digr p. de odore grato: Succina Virginea quod religata manu ; huc trahi, ni melior Lectio , regelata. De sterm in Roseni L. s. so. de Electrinis poculis ex L puc

L .a. Iesiar. qui Succinum mire cavatum

stribit in lapides, ut bibas &c. Auctorum, 1 4 loca

133쪽

loca adduxit, ex quibus in annuloS,numos, monilia,vasa, columnas,Succina Arte mutasse intelligit; quae sane fabrefactaTorni in geniu requirere videntur. Sed Dem erum, Credo equidem quibusdam in locis Ele. Lirum Merasium cum Succina Gemma confudisse: Getera quod attinet , calanda se saι penda potius illa opera ab Artificibus eo ficta , dicendum erit , Artem vera Succi torno poliendi, se in varias figurau e forma H, Heteres latuisse. Fabula autem traditur, cui tamen Veii quidpiam subesse nihil re pugnat , Monialem primam omnium glo-nulos preeum, secundum ritum Romanum, erinxisse , atque exinde Artem sum,ssse initium. g. III. Colligia vero intificum in Prusii, nonnisipost Secessionem a Crucigeris Uiιuta fuisse constat, & umidemprimum omnium summitate Senatus Ged ensis , multum contrauitente Supremo ordinis inagis ai. Tandem Elbingae quoque aliquod coepide, non obscura est sulpicio : In Pomeraniae M bibus, ct Lubecae, antiquisimis temporibuae e susmodi Societates floruere. Quae omnia clariora ecunt ex Controversia sivex hac rebvremi Ordinis Magistri ct gerinensium, dique eam Historiam brevissimis anne-

134쪽

Ηollandiar Oppidum est ) Comitia de

communi Salute Prussiae utriusque cclebrabantur, in illis, ut fit, cum quisque sua Gra. vamina exponeret, ordinis Legatus , de in intuto a Gedanensibin Elecyrotoreularum Collegio, de Succinorum sub hoc praetextu Furtis, acerbe es conquesin. Regesserunt Nuntia Civitatis, jure a Casm. III. R. concesso, liberum ipsis , quod e re sua cernerent, instituere,& Collegium hoc introduxisse , non qui invidiam aut damnum Supremo Magi

stro vel Ordini conflarent; sed quod se ipse

ιque ac Domini ordinis, aut Olivenses Succi-ηaposidentes, non aliam damni evitandi, ne ab istis,qui in aliis Vrbibus a multu retro annuιlanculum Torno elaborarent, occulte Suecina auferremur, furtoque alienarentur, aut subducerentur, viam inire florueν inr. Equitatem quoque rei deduxerunt, Exemplo StoL .pa,aliarumque Pomerani a Vrbium, ubi esusmodi Collegia celebrata dudum ν quam quod Supremo Magistro liberum sinailiter, quandocunque colluberet , in suae Ditionis , Urbibus eadem erigere. Interiecta deforo sexum Controversia, illos ex Urbe evocari posse negarunt. Neque exinde molettia crearetur, severe edixisse, ut ne quis, ni ja-

135쪽

LIB. I. HISTSOR. turam facere mallet, Succina importaret, si vindicatorem a quo emit indicar nequiret. Contra ea instare ordo Cructu. damna memorare; scilicet quod fugitivi Gedaurium Succina, eadem sub piscibus, queis Cados onerant, occultando, aut sacCOS Carinis navicularum alligando furtim transportarent , qui quamprimum Urbem intrent , Mercatores quibus Credant, notos habeant , ut nunquam Furta detegantur.

Sed hac vice Regis Arbitrio Gedanenses rem Commisere. Anno I482. L. δ.f3σδ.3 .) nonsolum cum Gedanensibus, haede re contentio ab Ordine continuata , sed secum Elbingen insuscepta; Hi vero ad evincendum Venditores separatos offerebant neque ipsis 'visse unquam aut esseEooyrotoreutarum Coilegium Uirmabant quamvis se ELhingam Succina possidere ab ordine dictum fuerat sedanensis autem crimina Funorum intentata refellibant,& Collegii instituti rationem aliarum Vrbium, ut supra, ct Lubera Exemplo probabant , utut damna Supremi

Magi i ct Episcopi S mbia ad versa pars og

gereret,&ostenderet, Succina,quae exT Cr-ris a Regia Majestate dono datis, aut Ditione Dominorum de Oliva acciperent, non sufficere operibus Collegii ; &manifesta

136쪽

sUCCINI PRUSS. CAP. VII. 137sesta Furta, quod vulneratus Episcopi Sambiensis colonus a Furibus qui Gedani commorarenturi manifestam quoque inopiam,

quod Succina ab Episeopo saepim expetierint: Tandem causa altera vice Iudicio Regiae Majestatis submissa. Anno 1483. Schith L. δ .s est .37o.2 in Comitiis Christ burgensibus eadem lis parili modo revocata , sed indecisa , in adventum Regiae Majestatis est dilata. Neque ex rerum frusticarum sequenti Historia transactum negotium cognovi. Anno a 'i. Schus L.st. RSI.3δ . in Comitiis Graudentiae habitis Regis Legatus retulit, adfuisse Supremi Magistri Nuntium, atque eη morC Antecestorum rogasse ut Rex controveria nC-gotia tandem ex Iustitiae Praetcripto componeret , Regemque ex Polonia quam prussia huic Negotio quosdam deputasse Arbitros : Verum quod Prussi contra Privilegia Polonos adhiberi dictitarent, s. 3δo. a. irritum fuit Regis Consilium. Neque amplius mutua ordinis & Provinciat Regiae Consilia super hac vel ulla alia

Controversia celebrata legimus. b. IV. Primum ergo Electrotoreularum

Colligium Gedani constitutum,neque ulli bila Prussia Antiquius ex Monumentis rerum

137쪽

nensisecundum erit. Verum neutrum eodem

tempore legibus aut Regulis Tolle) a Magi stratu Superiori fuisse instructum, ex Authentico quodam ColbergensisCollegii perspexi,

in quo anno Isso. ejusmodi placita Geda nensia Senatu confirmata traduntur ', EL, bi sensi vero anno Is 9 eadem SenatUs Auctoritate concessis, Iliunde addidici. Et Conjecturae ansam memoratum Authentia

μm praebuerat, quod Privilegio Casi miri D. Pomeraniae Episcopi Caminensis anno II 62. edisserente,) ex illo clarum,convenissi ister quatuor Rrbium Colligia , Gedanensse, Albingense Sulpense, Colbergense, Consilio instinctuPauliJasken,ut iisdem legi ct regulis uterentur Ni dicendum, VetCribus singulorum cujusque Civitatis abro- gatis Consuetudinibus vel legibus , in has

novas omnes tunc demum unanimes Cori.

sensisse; sed veterum abrogatarum nulla fir, mentio : A rtifices tamen in Gedanense Priavilegio anno Isso. laudabilis Collegii nomine appellantur: auff-anregem des

gungrc. D eodem Authentico augmentum legum habetur anno II 83.& fit mentio Com

138쪽

tiliabuli,quatuor isiorum Collegiorum, indultu Praesidis Gedanensis Cos. celebrati, ubi in illa additamenta consenserant, quae itidem a Senatu rata habita : alia quoquep cita quatuor Collegiorum avno II 84. edita in eodem libello extant. Regiomontanum Colligium nostra aetate demum Serenissimi Indulgentia coepit; in reliquis Prussiae Oppidis vix talia occurrent,in pauperati Artifices in illa commigrarint, ut tres facerent Collegium. f. V. Fuit autem semper , estque adhue Succinum magni pretii. Plin. Hist. Vat. L.37,a. In Deliciis faeminarum Succina non postremum locum obtinuisse, eandemque cum Gemmis Autoritatem, Graecisque magni quondam aestimata,innuit. In Succinis causam,inquit, ne dcliciae quidem excogitaverunt : occasio est Vanitas Graecorum diligentiae. Romanis item, uti CX c. 3. liquet, apud quos etiam alia aliis maVin pretium , prout colorum grati uit major , rn ve-ηi se, indicat , his verbis : Genera ejud plura;

Candida odoris praestantissimi ; sed nec his, .

nec cereispresium fulvis major Auctoritaw,ex iis etiamnum amplior translucentibus, praterquamsi nimio ardore flagrent; imaginem- pie igneam inesse, non ignem placet. Summa

139쪽

r o LIB. I. HISTOR. lam Falernis a Vini colore dictis, molli fulgore

peroicuis : sunt se in quibus decocti mestu lenitin placeat. Paulo post: Taxatio in deliciis

tanta, ut hominis, quamvis parva erigies, vivorum hominum , vigentiumque pretia superet,prorsus ut castigatio una non sit fatiS. - - - in omnibus deniquo aliis Vitiis Ostentatio aut Iasius placet : in Succinis Deliciarum tantum Conscientia. H. I. Tacitus de inoribus German. Pretio Succini etiam invidere videtur. Diu quin etia inter caetera, inquit, maris ejectamenta jacebat, donec Luxuria nostra deditNomen. Ipsis in nullo Usu, rude legitur, informe perfertur, pretiumque mirantes accipiunt. Similia ex Dυenali se Martiali l. c. g. II. esst colligere.

Iuven. insuper L.F. Sat. I . de misera magni custodia Census: v.Joo. attonituS pro

Electro signisque Fuis, Phr)giaque Columna. vij. L. 2. uilesiar. Pretiositatis unius facit Calices argento & auro fulgurantes curri Succineis. Perinde cum jam Herodoti , ct ante hunt A chyli etiam aetate est Graeci t usa, procul dubio ibi quo

140쪽

SUCCINI PRUSS. CAP. VII. I IQuorsum Magni Fautoris Observatio spectat, qui Bremae in Rrna, quam Gymnasii Bibliotheca servavit, se instersas Succinipartiaeu uvidisse refert : non vana Conjectura, Succineas Delicias sine conflagratione Cineribus superad)ici solitas. ωbelius S. F. I. alibi cis. in pto ad condienda Corpora aequo cum Aloe ac Myrrha pretio venire asserit. Alisovandus Mus Met. ait se vidisse portionem Succini in Monte Floris inventi, ubi erant Ossa Asdrubalis , quod pro genuina Myrrha a quibusdam venditum fuit. Hinc credendum esse , hujusmodi Cadaver loco Munia Succino conditum ct praeparatum fuisse. H. I. Proximis quoque Seculis inpretiosuisse , atque etiamnum nostra a

tale esse,palam est. Belgon. Observat. L. a.72.

Non minore apud Arabes, Syros, IEDptios,&Indos pretio esse, quam apudChristianos. Franc. Eraseni II. Part. .e mmd