Succini Prussici physica & civilis historia cum demonstratione ex autopsia & intimiori rerum experientia deducta auctore m. Philippo Jacobo Hartmann

111쪽

111 LIB. I. HISTOR.

g. VI. Observandum porro ; in litore

Prusia Succina tollere vel sumere minime cuivis esse concesiquidem,ut recte Oiam M. L: Ia .His. tradit, in Prutenica terra,

ob Principis edictuin, nulli nisi deputati &jurati laboratores Succinum hu)usmodi colligere possunt. Imo in Ordinatione Su

cinorum uberiistinis ori nunq) Rescriptum

anno Io . d. s. v. nulli, cu)uscunque sit

conditioni sanjurato . qui ex adscriptorum non sit humero , absque peculiari indultu&scitu vult liberum esse per litora errare; quod si cui tamen aliis atque aliis de causis ea adeunda l, necesse est ut apud Magistrum Suc Cinorum nomen profiteatur prius: Hic scripto ipsi facultatem concedere , simul & ex Equitibus comitem adjungere, quousque ad mare moratur,tenebi tur , qui secus faxint, prauertim si in furto Succino rum deprehendantur , in illos poena eodem Rescriptos Non nunquam his Con-huetudo detrahit, aliquando addit, inprimis cum Serenissimi Nomiqe Oeconomia administretur, secus si quando elocata sunt litora. Si quis tamen Hostes obambulat in litore, aut fodinas adit, contemplandi 8c Contrectandi sublata facultas ei Concedi Mir,comos vero additus porrecta manu ca- dem

112쪽

sUCCINI PRUSS. CAP. H. dem excipit. Et ut in omnibus furandi praescindatur occasio , nulli mendicantium ibi deambulare permissum, ne in vicinis quidem pagis illis subsistendi est locus. Cautum quO- que ivb n. Ordinationis est. ne quis ignorantiam causari possit ut quotannis in Templis Capitaneatus Fischulani,Schachensis,& Memelensis,finita Concione de Suggestu recitetur, populus accola continentiae

admoneatur, annexa poenarum comminatione gravissima: Praeterquam quod Sacramento, Conceptis verbis, singula genera hominum quibus ad litus est accessio , Dem ,siuam adpringere cogantur , omnesque itidem peculiaribus Tabulis dinumerati consignentur, & quotannis lustrentur sive cen- stantur , ut Relatis Insectionis retium anno

Issox innuit. In ordinat. autem est. peculiares Iuramentorum Formula extant Custo

Servorum qui I 8. annos excesseret. Iura mento ejusmodi etiam Tabestarios, qui HEM via, Memela hinc inde commeant , adstringendos, ex actis videre fuit ; quete ex litoris ordinatione artic. a1. quoque allegant, inter Praesidiarios Pillaviae & Memelaesus -

113쪽

i1 LIB. I. HISTOR. sim non tolerandos.Sum quoque per sit m er cta patibula in terriculamentum, S fures ex illis suspenduntur , alii Carceri perpetuo manci pantur , aut at i a Suppliciorum genera incurrunt,ex proportione SceleriS. Verun- tamen vix caveri potes quin, furtum flat, licet Argus,totus oculeus, litori Custos apponeretur : Eventus hujus Index, quippe cum deprehensi fures quaestionibus torqueantur, insignia Succina, quae furto su ducta,aliis vendiderunt , tunc demum in notitiam Domini perveniunt. Quare

tandem Aschuse Iudicium institutum quod

Conti oversias Succinum concernentes examinaret. Ex ordinatione vero Succin. anno I 64 . patet , hoc primum tempore

peculiare illud Forum his litibus dicati

coeptum, ea inprimis de causa, quod ,ut habet anno Io . d. ar. 2 ov. Rescriptum,

tertii ordinis Iudicia in Prussia ad suum Forum has causas traherent, neG, pro uti res exposcere videbatur , eas Ocyus expedirent, quin moras necῖendo impunitatem Reis concederent : ea res ne damno esset

Serenissimi Reditibus , Il. Capitaneo Fischusano id datum Muneris , ut rerum Succinearum certum Iudicium sim i Fesori- duobus ex ordinario Fischus. Scabi

114쪽

sUCCINI PRUSS. CAP. VI Irs natin duobus ex Capitaneatus ejusdem juratis ε, ex Custodibus litoris Equitibus itidem duobus adscisis,quibus ex Fiscalibus praeficeretur, conciliaret quotiescunque opus foret ad dicendam sententiam Iudiaces cogeret. Hi quoque singulari Iuramento adscricti , secundum certos inrisulos, m moratae ordinationi cum Iuramenti Formula insertos , summatim procedendo Iudicium exercentinc poenas decernunt, salvo hos augendi minuendive Serenissimi A bitrio. Civilis itaque & Criminalis ProceDsus una cum Executione huic Iudicio competit. Cons. l.c. Resicripi. aes. Nov. Salarium vero Iudicibus destinatum pro quavis Sessione p. fl. & Is'. gr. ita ut multae in So- lutionem cedant, id quod ExpensarumIudices testantur, nisi Consuetudo sequens priori derogaverit.

g. VII. Sed licet Regale sit Sereni mi Succinum, quod litus ejicit , & fodiendum

praebet, Controversia tamen non Caret

quando in praediis civium cujuscuuque ordi- . his inveniatur, an istud etiamad Sereni mi meram ab inventoribus sit conferendum Certe quae in Dominiis Sereni mi reperiuntur, extra omne dubium ad Cameram re-

115쪽

1in LIB. L HISTOR.

severam rei poenam incurrere malint : ipsi tamen , quod ex formidine poenae retinere non ausint, neque in tuam rem Vertere,perversitate animi tollere negligunt , licet magnum exinde . Serenissimo Commodum, cum inter arandum inveniatur saepis. si me. Si vero in praediis Aiorum Dominio rum inveniatur , Possessores occupant, neque Camerae restituunt. Cognovi tamen

litem ab Administratore litoris intendi, inprimissi insignior est massa, quae operae pretium sit factura. Quare ex plebe is tenuioris sortis homines eiusmodi The aurum inventum abscondunt , aut cum illo locum mutant. Et alias eruta ex privatorum Bonis Succina Camerae cessisse didici. Observandum tamen , quod alia aliorum sintPrivilegia,variantibus Clausulis,ut cum his certa modo Iura concessa , in alios prolixior fuit indulgentia, nullo penitus, quoqcunque Veniret nomine, jure except6, ple, num Dominium elargiens. Priseu Seculis tamen prorsus fuisse occupantu, i vicenna Historia, in P0 sicis a nobis exposita, annotat: quam contra propriis bonis addixit Im Pro-vInciale L. 3. Pita Art.3. 3.3. quae alia Bona litoris cum Justiniano facit communia. Et Crurigeros , quando alias omnes venas &

116쪽

SUCCIN. PRUSS. CAP. VI. II Regalia sibi reservarunt, uti ex Privilegio Culmensiconstat , etiam Succina sibi reservase certo est certius. Quae prolixius pro-

dicitur Soles quamyluribus 9. III. cit. U. Chron. deseeut sint ordens explicat, recensens prius det 'erfardidion Nessi cnstein L Commendatore

Λrcis,quo modo sagitta, quae per I4. annos capiti infixa haeserat, liberatus, eandem S. Alberti Templo Donarium dedicaverit; quae ipsa nostra aetate in Electorali Bibliotheca inter alia Monumenta Antiquitatis exstat. Inter husus Commendatoris Apparitores fuit: fraus vero , qua innoxiis honinibus crimina intenta it, &gravissimmis Suppliciis subjecit, ex Hennenberg. L c. intelligi potest εἶ solum M sti quaedam hic memorabilia subnectam :-hati fur und

117쪽

perspicuum , quam rigide hocjin Crucigens mi tutati ; qualem rigorem etiam et Hist. cmp. --. Iob. δrchbergra ad annISIT . intelligimus, quae innocuos Oppid, DOS, a Calumniatoribus delatos , Torturis subjectos prodit. Idem arguit inter Αν,

momstetit versornu Forte & nimius rigor

fuit, Cum inter causu'sederis Subdito ram adversus Crucigeros referatur queresa, quod praeter Majorum morem mercasO- res ad litus maximis involverentur mole,stiis, uti tradit cit. A . Chron. des Teutich itiora vero nostra aetate Iuris hujuου Studia : Thesaurum tamen a Duci, asservatum,ct auro contra carum Uimatum,

indicat, quod D. Albertus, Primus Dux Prussiae, narrante migando fa .) ut erat sapiens &literatus Princeps, solitus sic dicere , alios praedicare suas sodinas metalli, cR 1

118쪽

SUCCINI PRUSs. CAR VI. eas, Se vero & hoc Dei Donum magnita cere, quod haberet Succini Capturam ac Reditus, S eos quidem perenne S,citra labores,pericula , & sumtus tales , quales in eruendis metallis sustinendi essent. Idem quoque ex ordinatione Succin. est. patet, cnm in Titulo renovatae hujus Constitutionis causa sit scripta , scilicet, ur singulare hoc

Regale Ducatui, atque tunc etiam Serenis. Reip. Polonae conservaretur; cum in Rescripto d. a I. Nov. hoc tanquam peculiare

Regale a Regia M te & Regno Poloniae Feudi instar Serenissimo concessum dicatur,quod ut Ipsius Serenitati, & Successo- ribus Ducibus Prumae relinquatur inte

g. VIII. Hoc loco vero Episcopi Sambi- .ebis Memoriam minime praetereundam censeo, fuit eni m huic o in Succina ct in litus Iussimul cumsupremo ordinis Magistro, sedeinceps Duce Pr siae. Huic rei Testimonium illa,quae Silius rerum Prtis Chron. LI. ad ann. i 48o. de Controversia inter Supremum Magistrum 8c Gedanenses edisserit, perhibent : mentio enim fit Episcopi Sambiensis non una vice,ut ad quem damnum ex collegio Electrotoreularum Ged pensi esset redundaturum ; cuous item co-

119쪽

Iro LIB. I HISTOR. loni fures prohibere voluissent; quique de

Succino concedendo a Gedanensibus rogatus. urifaber quoque c. a. haec confirmat, recensens qui ventorum quosque fe-

irile genetinet. Quae doconr,il, in φι- scopi ad angustam aliquam litoris oram refringuendum esse neque ulterius se extendisse est vero simile : sane nostro tempore ad Serenis ad quem alia Episcopalia Iura& Bona spectant , & illud referendum

mercia antiquissimis temporibus culta, atque Romanis o Graecis divendita,passam ex C. I. colligi potest; & quidem missos aliquando ad litora haec qui coemerent, Iulianus Eques Romanus, qui Neronis Principis munus gladiatorium curabat, testatur apud Plin. LAT . Ipsos quoque Gothones, horumque conterminos AEstios Succinum

120쪽

sUCCINI PRUSS. CAP. VI. Tarin Pannoniam,& ad Italiae Confinium, non modo Plinii Tacitique temporibus , sed jam Herodoti aevo, solitos fui iIe deferre, ab

Italis recipiente Graecia , Cluverius Ant. Germ. , . . multis ostendit documentis. Sed Cruci geri quo modo rudium Succinorum commercia curarint, non adeo in aperto est:

positum. Lube censibus &Stolpensibus, aliisque Pomeranite Urbicolis, Electro toreulis vel mercatoribus ea concessa, inde conjecturam facio, quod g. δ. Collegia Electrotore utarum in illis Urbibus obtinuisse refert, ad quarum Exempla Gedanenses cum Supremo Magistro contendentcs, provocabant. Ipsis quoque Gedanen sidus certum Ius coemendi Succina fuiste ex Auct. cit. L. I.s Iosi. ad ann.lqII. liquere arbitror.Nun pssag die Stadi

nichi damidcr gcscsct hinc. H. I. Nostro avo, quando Sereniis. ea nulli elocavit, sed per