Pancratii Iustiniani ... De praeclaris Venetae aristocratiae gestis liber

71쪽

leuaq; erant. Nihilominus ad pedites conuersus verti cem ab hostibus insessum ostendens hoc blando ser

mone hortatur.Comilitones sortitudine vestram cum

iuramento promissimiquae pro quaerenda gloriamul lum vitae discrime timetiostendite hoc in bello:atq; militarem virtute.debelli enim gloria decertatur. Splen dor quippe bellicae gloriae omnis est:vt miles,qui inui ctum se certamine praestiterit:haud vincatur. inuare strenuam date operam qui animii gentis virilemivi su peremus hostes. Non ignoratis comilitones me sempfuisse propium in collocandis vobis beneficiis. Enimuero plurimu tribuamiqui meam diligunt gloria.De inceps invadit hostem Sfortia& inquit.Fortes milites

territum hostem vincite.Maioris hostis roboris inter uentu renouatu atrocius proelium est.Impressione auta' Sfortianis magno animo facta:hostes loco summoti in fugam sunt conuersiquos palatos Venetus victor insequit multos trucidatimultos abiectis armis:in de ditionem accipit.Piccininusiinclinante fortuna:in op pidum aufugit:& continuo aduersis itineribus ripam peruenit. per ea tempora Philippenses a Cregario mi litetqui in custodia Ciuitatulat Veronae erat mercena riusicognouerunt Ciuitatula negligenter noctu custodiri. Vnde Philippi vicecomitis Duces sub solis occasum in subiecto Veronae campos tacito agmine:perue neruntiati intempesta nocteiscale moenibus sunt ad

molei & custodibus intersectiuisilentio noctis Philip penses intrarunt Ciuitatulamiqua H bs ad Brumalem.

72쪽

occasum habet,& furto occupauerunt. A rmorum strepitinpraetor,& praesectus excitati in arcem fugam capes tunt. Sfortiatamissione urbis intellectarcitato agminet sub noctis umbram ad montiu3 angustias properauit: qua arx in asperrima rupe emineti& signa procedere iubet.& in arcem foeticianam immisit peditatum prin ceps militiae Sfortia.Tum porta: quae episcopi dicitura Ssortianis occupata:repente post aliquot proelia in urbe comissa:hostes fugati fuerunt: & Verona prose ctiicitato agmine: Vigasium abieruntimultis impedi mentis amissis:& qpluribus occiss.Mantuanop agrestium vis ingens in urbe capta est.Quidam etiam i ci uibusiquorum res direpta abhis fuerunt:in Gonzagae inuidiam:qui declaratus fuerat a Philippensibus eius

urbis dominus:obtruncati sunt.De recuperata Vero na Senatus Venetus certior factus a Ssortia copiarum imperatore:maximam animi iocunditatem accepit: &per epistolam laudauit eius virtutem:& strenuitatem

melliiniati aliorum industriam ductorum i quii vix viso hoste urbe recepissent.Si bono viro non licet noreddere beneficiti referret gratias:quanto magis prin cipi indecorum est.Ideo Venetus Senatus in bedeficiis collatis gratiam imperatori exercitustac ductoribus retulit . Estate appetente:Stephanus Contarenus classis

in Benacu Dux:conuocatis ad concione nauium praesectistatque nauarchis:ex puppi praetoriae triremis hanc habuit orationem. Viri magni nominis:qui in bello nauali semper exercitati estismon est mihi ambiguum

73쪽

hostes sore victosis habetis animvmiqualem in plu/ribus certaminibus ostendistis: & cognoui virtutem

vestram. .uare dateoperamme amittatur nomen ve

stram fortitudinis:& famae solertiae militaris.Quid enim est tristius ci vinci e turpius:ci seruiret Deinde cum es sit allatum Contareno Philippensem classem ripaso

tutam essetipse Contarenus aduersus eum procedere iubet minores: & agiliores naues tali ordineiquali a cies dimicat.Conseritur proeliumitum telis:arcutianda:& Scorpione i fronte:a tergo lateribusq; pugnatur.Certate inquit Contarenus viri fortes:quia in manibus vestris est victoria:quam vobis promisi cruen te marte diu decertatum est: & mira crudelitate i for

tuna Veneto militante. Q am ob rem Blasius Asoretus rei naualis peritissimus fugam circuipectare imcepit. Contarenus hostem pertinaciter persequitur,&classem in suam potestatem redegitiduabus nauibus hostis ex omni numero delapsis, violenti tormento rum ictusiterribiles 3 clamores proximis montibus insinuati foedissima imitabantur tonitrua:aertaqua Uentist violentoq; nauium impulsu uno tempore strepe banuinclytae victoriae fama Brixiam perlata ingentem ciuitati attulit hetitiam.quod lacus sit urbi patefactus. Mox Contarentis magni nominis loca Benaco adiacentia accepit:& duabus adiutus cohortibus a Principe militiae Sfortia missis Salodium debellauitiPischaria vi expugnata. Q a tempestate Philippi Duces

munitissima inter Soncinuia uae nouos urceos tenςbat

74쪽

castra serunt raro alias tam largnm stipendium militi datumq es Veneto Senatu.per id temporisiquo se

ctum estivi non armamon aequi:non denil orname

tum ullum militare cuil deessent Venetis militanti. Q uartavi Brixiam obsidione liberaret:Ssortiarcum eius spiritum augeret res in Benaco prospere gesta;in

hostes:citato agmine:duxit exerciturvuDeinceps ma

gnum est proelium commissum. Sfortiat cui summa belli eratisvos circuibatipromptissimi cuius 3 lauda toricastigatori etiam ignaviae:si quis minus impigre

pugnam obiret:nonnunqua & ipse inter primos cie π:inde circunuectus aequo certamen: sicubi intermis sum vidissetisubito clamore:& adhortatione repara re. hostes & ipsi diu i multumi locum retinere lunt conati.&si ingenti virtute decertabant:& sortiter mi

litiae Princeps eos pugnare persuadebat: tamen fusi: superatiq; Philippi vicecomitis Duces . Cremam .au fugerant.parte aequitatus i peditatusq; amissat nec in cruenta victoria Veneto fuit. Philippi rebus dupluci clade accissis r totus ager Brixiensis: Bergomensibi Reipublicae Venetae obtemperauitiati Camoni cae Vallis incolae ultro imperium Venetum recepe rei aliis oppidis Cremonenssi Mantuaniqi agri ad emptis. per id tempus Ostasius Polentanus Rauen nam praeclarissimam i& antiquissimam urbem 'reipu.

Venetae tradidit.Philippus Mediolani Dux immensi belli dispendia ferre non potens ad pacem venit cum Veneta Aristocratia his conditionibus:vt respub.Vu

75쪽

neta prester Brixiam,&Bergomuicorul agrosiCre mam,& ripa:& alia oppida,& loca iura belli parta possideatiatq; Pischaria,& Lunatium,& i Conzaga recupiat Leniam cum portu,& Rauenna retineat.Sed Eugenius Romanus Potifex post bienium es Piccinino Bononia recipiatioppida quide Abduanae terne Phi lippo redderent.Cremona vero note dotis sit Blaucae Philippi filia coiugis Francisci Sfortiae Venetae mi

litiae principis.Conzaga:quae Mantuani agri erantirecipiat.Fauentiar tas a carcere liberetur. Florentini ha/ beant ab eo loca occupata.Genuenses sint iuris sui.nee

quicqcum Philippo Mediolani Duce esse.intelliga tur hoc bella cum Philippo Maria Mediolani Ducesuit gestum per duos,& viginti annos. Mox Philippus Mediolani Dux inquietus:&bellico

sus Francisco Piccinino filio mandat:ut Cremonenses fines hostiliter inuadat,ut Venetos ad bellum excita ret.Piccininus Cremonenses tumultuose:&ex improuiso adortus post multas,& varias clades illatasturbes quot circunsedit,& oppugnare est aggressus. Vene ii autem per legatum Philippo suadere conati'sunt:vt pax serueturmon audita legatione. Venetus Senatus rei indignitate motus Michaelem Attendulum suarucopiarum Imperatore in hostem istatim mouere iussu repente cum sex millibus aequitu:ac peditu totidem:qollio superatonn Cremonensi ad Casale maius conse

ditande vero Psectus in hostea vaditiqui se in Padana

76쪽

insula non pcul a' Casali oppido cum ossius copiis tenebat.Mox atrocissimu certamen a prima luce ad altu 2 Τ . diem distractu est. oliis & impedimentis hostium captis:atq; pluribus strenuis aequitibus:victoria Vene to cruenta extititimultis inproelio viris illustribus Veneti exercitus occissaeaptis . Ital quae in Cremonesi agro hostis occuparatrattedulus recepit:& copias:fluuio abdua inde traduxit:in cuius ripa pugnatu accer rime estivictis Philippensibus hostibus i Attendulus post abduana pugna cum ponte:quo fluuium iunxe ratipra vidio firmassetvii Mediolanensem agrii tumul ruol erupit:atq; media se e Bruma Mediolanu usq; adequitauitiaedificiisq; suburbanis quibusda incendio

absumptis :qplures virosiac Vim pecoR magna in prae dam abduxit.postea cum iam ola ab abdua:Comum usq; cum utraq; Larii ripa in Venelope potestatem v nissent:miles pmda onustus citra flumen est reductus.

Quo tepore Philippus belloR studiosissimus vita des

cesssimcuius morte Ducatus Mediolanensis sine Principe remansitiquare consternati populi qui illius diti . niserantialii alia consilia agitare coeperunt. Laudenses in Venetorum fidemconcessere.Confestim Placentini

Venetum intra moenia acceperunt,

Franciscus Ssortia i Mediolanetabus electus copiaru3 Dux arma contra repu. Veneta mouit:q philippesem exercitum:qui Cremona occupare volebat Ssortiar vr ibem dotis nolaideuicit.Nulla est quide sancta societasai

77쪽

nec fides regni. Ideo humana pax nunq diuturna est.' quia adducunt plaerit:vt eos iustitiae capiat obliuio: cum imperio hono gloriae ue cupiditatem incide rint.Ssortia igitutiomni fere Calliae Cisalpinae militiae robore in unum cotracto:Placentia subita oppugna tione adoritur:deinui vi capta militibus tradidit diri piendata Deinde principio aestatis Siortia abduana terram praeter Carauagiti Veneto praesidio munitu sube git.Attendulus Veneti exercitus Duxiaudita Caravagii obsidioneieo duxit exercitum.& coserere costituit proelium quo victus est Attedulus.Vnde castris S rtia mira re' omniu3 opulentia refertis potitus est.sue dolo Attenduli diue belli fortuna,VenetaAristocratia ingentem accepit cladem.postea inter Veneta repu.&S fortia actum est foedus:ut quicqd circa abdua Phi lippus tenuisset: Veneti haberent.Sfortia vero Mediolanum cum reliquo principatu. Venetus senatus Atte dialui abrogato prius illi imperio copia' in Tarus num agrum ablegauit. Mox Sfortia in Mediolanesis duxit exercitu:& quicqd Mediolanenses inter abduat& ticinum tenebant:paruo tepore domuit,re ad qn millia passuum es Mediolano castra posuit:& adiutus

Venetis copiis Mediolanu grauiter urget. Qua tempestate copiae Sabaudiae Ducis in auxilium Mediolane sibus accersiae Nouaria urbem occupare tentarutiquas Bartholomeus collio acie congressus fuditisugauitlimagna aequitatus parte cum Duce intercepta. Sfortia

Mediolanu assidua infestatione:multi i cladibus assi

78쪽

ciebat .Quapropter Alphon sus Neapolis rexivi ope3Mediolanensibus pstaret: Venetos regno deiecit ox . 'rex cu videret Venetos multu mari,terraq; posse aduersus k:pace rogauit. Mediolanensistamissa iubsidii spe principu:oppressi continua obsidione:Sfortia in urbe euocatum salutauertit principe. Sicut quisl animi magnitudine maxime excellitrita maxime vult Princeps

omniti esse:vel potisss Blus esse.Ita bellum inter Venetos postea:& Sfortia oritur.sub primos belli motus Laudensis ager vexatus est.platrat oppida in Veneis fidem venerunti& abdua superatoi V enetiMediolanuvsi incursum secerunti& Soncinu graui obsidionς urgent.Sfortia ad eam obsidione soluendi cum poten sumo aequitatu,& peditatulin Brixiensem erupit agruri ollio superato,& alia oppida coepit. Venetus Soncincu& Romeneiagio potitus non *cul ab buste Ponte Vicum occupante castra posuit. 6'pius v*hio euent idimicatu3 est. Marchio Monistratensis Al anes udeuastauit agrumisias regiones vicinas. r id tepo

ris, Iacobus Piccininus cum S rtianis decatauit: uxeXercitus.atq; coepit aequitu turmas. ox Venetus de predauit Mediolanensem agrum:ac insestauix ticin scin regione. Carolus montonius Alexandru Sfortiae

fratrem fuditi olitis exutum sugaui ac Tlade terxi tus Ssortia Quincianu properat.Thaddeus Aestensistabis ductores a Venetis ad hostem deficientes es Ma theo Campanovicti quadringentos miserunt aequites. Matheus deinceps,& Iacobus Placininus:aliis ducto

79쪽

resissortianis oppressis:currus comeatu irebusq; belli/cis onustos in hostis castra eutes coeperiit.Quos statim Ssortia fortiter invadit. Vnde Venetus a pda ad pliulicovertit quo Ssortia fugatus apud octolengu se re cepit.Deinde Piccininus Veneti exercitus piscius Manerbio, Quinciano,& Ponte Vico potitus est,ia Star tianos pda ex Brixita agro ditissimos supauit. Media aestate Renatus cu quatuor arquini millibus in auxiliuSsoriis venit.& per caduceatore gallicus bellu Ventatis indixit.Deinceps feritas gallopin miseros Potis Uici oppidanos est debachata. Quoru3 terrore planicies Cremonias,&Brixiensis:non expectato hostili aduotu:deditione secerunt.Piccminus ob tanta desectiones mer Brixiam,& montes castrametatus est.hybernorutempore,Renatus ob iram m3 Sfortia per taurinos in galliam transalpina traiecit.post modii Francisco soris pacem rogansi per Simone haeremitanae Psessionis Veneta Aristocratia his cogitionibus eoncessiti ut ipse Ssortia preto Abduana terramredderet Venetisiquae bello ademisset reipu. Venetae. Marchio Mantuanus Carolum fratre in suum rectatueret principatu:ati SenEnses a Florentinis res suas recipet.pax acta est anno

salutis qnquagesimo quarto supra millesimau:quadringentesim hellatum filii supra septem annos cina et ii

80쪽

EPISTOIAE EIUSDEM IUSTINIANI.

Ihi molestum est ape es te toga tiri de

Venetis rebus aliquid memoriar manda rem.tibi satisfeci.Scripsi enim de p clarisi Venetae Aristocratiae gestis.hoc te tenere 'in memoria volo:ab urbe condita nostra rempu.se regereisuis legibus. Veneta aute iurum in modum bellicosa erat per ea teporau

poris agilitate:tum robore praestabat atq; animo nulli semet genti cedebat. Leo Imperator nephandu exco gitauit scelusivi omne argenturaurum uesignatu san ctope imaginibus extorquere possit. Nam dimissis per terrarum orbem nunciisiimperauit Puinciis:ne essent imagines omnis generis in ecclesiis. Veneti Imperato ris edicto non paruerunt: d responderunt se velle po tius Romanae sedi obedirerq Impatoriar maiestati.Audax responsum extitit contra imperium potentissimus eo tempureised iustum,& religiosum fuit ob diuinum culturruTe igitur certiore facio nunq rempu. Venetam amisisse imperandi libertate ob diuinam gratiam. Si vales bene est. Ego quidem valeo. Non audeo his te poribus historias nostrae aetatis describere.quia amicussum veritatis.historia quidem est res gestaried etiam ab .aetatis nostrae memoria remota. Reges aut & principes

sunt in humanis:qui bella gesseruntiac eos posteri im