장음표시 사용
2쪽
Suessano interprete atq; Expositore. M.
PORTET primum costituere quia nomen er quid verbum: deinde quid est negatio, quidue asyrmatio: atque
OM i s ventosis exo dijs: breuibus Aristoteles
quid pertractare vult proponit. Nam rei intentio t&subiectiam apud graecos id εsunt: disseriantq; ratione .Vt enim subiectum habet rationem finis, intentio nuncupatur, ut vero habet rationem materiae: in qua propria insunt accidentia, subiectum, siue materia a nostris appellatur. Est autem intentio libri praesentis,subiectum, siue materia enuntiatio ipsa: cuius partes constitutivae,quae integrales dicuntur, sunt nomen de verbum. Primae vero & primariae species sunt affirmatio Oc negatio. genus autem enuntiationis est oratio. Hanc igitur liuentioncm proponit, & inquiis Primum oportet constituerethoc est definire t quid nome & quid verbum ut integrales partes enuntiationis,uerbum isuo oportet non dicit necessitatem simpliciter,sed conditione. nam si de Guntiatione pertractaturus est, opus est ut primo de nomine,deq; verbo percurrat. 3Deinde & quali secundo locotquid est negatio, quidue assi alio tanquam primariae enuntiationis species atqueF temo qui Menuntiatio quid Doratio enuntiatio quidem ut intentio, subiectum, ac materia: oratio vero ri genus subiecti. Multa suci, ut Ammonius, Philoponus: & latini, ut Boetius, ct Thomas contendunt. circa seriem verbo-Multa alia dici Vt, quae quia facilia, praetermittimus. ε nostri enim frequenter circa secilia fimbrias dilatant, circa vero ardua & Occulta voces summittunt. Tu vero a nobis contrarium expectabis, quantum vidclicet a nobis fieri potae. Sunt quidem igitur ea quae in voce, earum, que in anima
passionum, notae. Et quae scribuntur, eorum quae in voce. Et qucmadmodum nec litterae onrtubus eadem, se nec voces
rum: quae, quia ventosa sunt, ad commodumq; non νοῦ - 4. . multum accepta, haec sussciant. Boetius hic subie-
. .. etiam materiam ne intenti nenili A nites se interrir -
m,materiain, ac intentionem libri ait ese interpretationem. Nam inscriptio libri ab eius intentione scrio 3 - ἐς assolet, Vt inquit Philoponus in primo Priorum. Obiiciunt c&ra quidem viri clarissimi, qui subtiles perhibentur. Nam interpretatio vel sumitur pro voce arti culata cum intentione quicquam significandi prolata, rarticulata prolata ad significadum esse vel vel pro voce articulata prolata ad signis cadum esse vel non esse . primum quidem non . nam tunc essct nimis commune, esset enim conrpositis & simplicibus commune quoddam. Hoc autem salsum est, quia liber hie est de mediis. Nec secundum, quia liber hie non est de ,- -- Voce, sed de intentione voces. Propter haec enuntia ac favi. . tioncm in mente subiectum esse fingunt. Haec puerilia sunt, nec digna nostra disputatione. Verum si ipsi enuntiationem mentalem subiectum esse fatentur, ad quem de vocali, vel seripta inquirere attinebit Pr - pter haec quod graece ermenia appellatur, latine sue nuntiatio,siue interpretatio dicatur, ira est. Et de hae est liber presens,de mentali quidem ut quod,de vocaliv et scripta, ut signum,de re vero ut caula. Nam veritas in voce est ut signum, in mente ut subiectum, in re ut in causa, ut dicit Ammonius, nec aliter Boetius sentit.
De nomine, deq; verbo, enuntiatione, ae oratione pertractare proposuit, ante tamen quam de his pros quatur, quaedam communia de vocibus, scripturis, ac animae passionibus intercipit, scd de causa intercepti ambigunt expositores. Herminius necelsitatem illiusmodi intercepti suisse autumat, ut propositae rei commodum insinuaret. Sed hoc stare non potest. na utilitatis commodiue narratio proliem ij pat s est, ut Ari. in Rhetoricis tradit. sumus autem nuncipi bin tractatu,
quod verbusipit Pinnuit. Porphyrius interpositae rei
causam propter veterum dissensus circa vocum signiscationes, inquit. nam veterum quida voces, formas,
siue ideas significare credidere, alii conceptiones, alii sensus sensationesve ipsas, alii res existentes. quia igitur Aristoteles de nomine deq; verbo pertractaturus erat, contrarias disi sitiones, ac aduersa impedimenta elidendo, veteri quaestioni generatim cum in q; satisfecit. Sed nec hoc stare potest. Primo quod quaenio haee partem ad quamlibet definita, quae dicturus in de nomine& virbo, non impedit.Secundo haec res est grauis,estq; altioris negocii, transcenditq; limina p scntis voluminis, quum dei deis, deq; formis contendat. Melius igitur cum Alexandro, Ammonioq; sentiendum, quod Aristoteles h c prae accipit. Tum vi genus
definiendarum rerum colligat. Tum disserentiam co nitu suam, videlicet, nomen verbum Quaeque ad placitum signiscent. Tum disserentiam discretiuam, 'idelicet,ut nomen sine vero & salso, enuntiatio,& oratio cum vero vel salso.Haec enim Arist. animaduertens quaedam communia de vocibus cripturis,ac passi ionibus praeaccipit. Assumit igitur quatuor ad praesentem pertractationem conserentia, res videlicet, concepti nes, voces, atque litteras. Oportet autem pi imo petere haec quatuor non frustra esse, sed aliquem propter sinem .s quidem neq; natura, neq; ars aliquid frustra faciant. Secundo petimus horum quatuor, duo esse natura sese habentia,ut res conceptionesq;.duo vero positione, ut voces & litterae. Vt igitur scias quae horum natura se habeant,quaeue positione. ponit praecept umeiusmodi,u, quae a qud omnes eadem sunt, haec natura
se habent, quae vcro non apud omnes eadem, hec positione se habent. Huius praecepti prima pars eo patet,
i natura in cunctis uniformis est & similis. Positio v Suest. Periher. Λ 2 me -
3쪽
ro euariat. Qua ere quum res & conceptiones apud omnes caedem sint,natura te habent, voces vero & litterae, quum euarient positione habentur. Arguit igitur, quscunq; sunt aliorum ligna vel notae, politione se habent: voces, descripta sunt norae vel signa aliorum. nam voces sunt notae conceptionum, seripta vero vocum . igitur voces & scripta sunt positione. praeponit minorem .d. Sunt quide igit ea, quae in voce F cuiusmodi sunt nomina & verba earum quae in anima passionum notae,& qus scribuntur 1 Sut notae siue signa: seorsi quae in voce F .Hsc ut minor. quali concludit,& inquit stabhoz verbum in greca costructione, quicquid graeci sentiat, vim habet saepe illativam apud Aristotele in . quasi
dicat. Igitur quemadmodum nec litterae omnibus eaedem,sic nec voces eaedemi verbum, sic in verbis graecis non est,sed ex vi constructionis subaudiendum. SN
da igitur praecepti pars perspicua,videlicet, P ea qus in voce, & que scribuntur, positione se habent. Aliter intelligi potest, ut dicemus. Quuritur verbum illud, tua. i. qigitur; quomodo ten cf. Exi, istor latinus ait dixisse' igitur, quasi ex praemissis concludens hunc. videlicet.
in modum de nomine deq; v erbo pertractandum, nomina de verba voces sunt. igitur de vocibus pertractandum.Greci omnes verbum illud esse notam executionis,& non illationis, a firmant, quod mihi conuenien----- tius est. Quaerit secundo Ammonius cur primo ev cibus, quam e rebus sermocinari coepit. Dicendum de
eis primo, tanquam a magis huic libro conuenietibus, - . Ma quicquid Ammonius dicat. Qusrit tertio Porphvrius cur dixit 3 sunt quidem igitur ea quae in vocet S non, s sunt quide igitur voces. Fit Eq: cur no dixit litterae uti, ea quae scribuntur,dicit .PPorphyrius vultu, nomenta r verbum sunt partes orationis. prolatae est enim Oratio
prolata totum quoddam integrale ex nomine & verbo constiturum. nomen vero & verbum scripta partes orationis scriptae, de qm partes sunt in toto magis quam
contra, totum in partibus. nam cotinet totum partes,& no econtra. Idcirco inquiis sunt quide igitur ea, tuae sunt in voceb hoc est nome & verbia na, quae sunt in voce, hoc est oratione prolata ut partes learum quae sunt in anima passionii note, & ea quae scribuntur. videli cet nomen & verbum inscripta oratione quorum quaec avi .. sunt in voce. F Sed haec expositio ridenda est. Tum primo, quia cum dii ficultate intelligitur partes esse in toto, esse in enim non competit partibus nili improprie quarto Physicae auscultationis . est autem loquendum ut plures. iecundo Topicorum. Tum quia in tam exiguo sermone aequi uocaret de eise in . Nam dum dicit 3 eoru quae sunt in anima F sumit esse in .una ratione, dudicet ea quae in voce alia ratione. Simili ratione errant qui volunt esse in capi Vt in serius continetur in . - suo superiori. Nam primo in verbo esse in. accipereturr, proprie secundo vero improprie. Quare melius eue in in utroq: eodem modo accipiendum cst. Nam nomen & verbum sunt in voce ut in subiecto, uti res artificialis in re naturali. erit igitur sensus flant quidem
igitur ea quae in voce ut nomen de Verbum,quae in voce haerent,ut in materia & subiecto, notae earu passi num, quae in anima sunt, etiam ut in materia & subi cto. Nam constat tunc Aristotelem non aequi uocasse verbo illo est e in. Quaerit quarto Ammonius cur Arist. - ait passionum, pathema enim graece passio est, passio ' autem affectus. modo affectus non est conceptio, siue
similitudo, quam Aristoteles intulligit. Dicendum lhaec tria. videlicet similὶtudo, conceptio .d passio id
sunt, alia tamen ratione. conceptio enim de intellectio
ut intelligodi principium, est ratio: ut vero 3 re ipsa derivatur, similitudo siue species, ut intellectum ipsum . perscit,passio. unde &intelligere&sentire in quodam pati saltem persective consistit, ut dicit in his quaed
anima. unde qui verbum graecum m. νμxτω in latinum conuertunt affectuum, nec g cissant, nec g cam constructionem sentiunt. Quinto quaerunt, multa esse in voce,quae non sunt passionum notae, ut grauitas, acuitas,& accentus,& id genus. Dicendum propositionem Aristotelis indesinite esse legendam, non a tem uniuersaliter. Sexto petiit.Vtrum ut ea, quae in vo mi. .ce notae sunt eorum quae in anima, ita ea quae scribim-tur, eorum quae in vo . Respondct Alexander u, lita RU
& tunc littera est lepeda sci sunt quidem igitur ea quae
in voce, earum que in anima passionum notae, qu cmadmodum quae scribuntur,eorum quae in voce. j Nam verbum illud rati graecum, quod latine frequentissime in&conuertitur. Interdum Alexander vult apud Eraecos accipi pro nota similitudinis, ut pro siciit, vel quemadmodum, & id genus. Haec Alcia n. diceret. Huic obiicit Porphyrius. Primo, quia ad simplicem o . sensum nihil addi oportet. Secundo, quia in tam breui ordine, tamque breui oratione non est partitio intemcidenda. Tertio, si ita se liabent quae scribuntur ad voces, ut voces ad ea, quae in anima, tunc ut voces varijs
litteris permutantur, sic passiones variis vocibus euariabuntur. Mihi videtur cum Alexandro& Alpa io, M.ta ita secundo modo exponi potest, ut Aristoteles prosequendo de nomine i r q: primo colligat inter voces & scripta couenientiati secundo inter res & pasisti nes . Voces igitur & scripta conueniunt primo ni a bo sunt ut signa, voces quidem conceptionum, scripta
vero vocum. Secundo Q, ut voces non sunt omnibus
ead m,ita scripta. Inquit, sunt quide igitur quae in voce: earum quae in anima, passionum notae. & Lms
butur, eorum quae in voce. I Quare voces & scripta coueniunt in hoc q, ambo sunt ut notae siue signa. iit lite est prima conuenientia. Deinde subscribit secundam.
d. l& quemadmodum quae scribuntur non eadem ornnibus, sic neq; voces eaedem .l Haec est secunda conuenientia. Dixit autems in anima quod grsce est psyche, & non in intellectu, quoniam intellectus etiam addi
uinum resertur, aut ui intellectus nouas passiones non
suscipit,sed de his in libro nostro de intellectu,& de anima. Ea ergo, quae sunt in voce & ea quae su ni in scriptis
conueniunt primo u, ambo notae ac signa sunt.Secundo Omnibus eadem non sunt. Tunc ad obiecta contra Alexandrum. Ad primum dicendum illum simpli-
cem sensumtae potentia&virtute amplum &compositum. Similiter si oratio est breuis, compendio est oblonga. Ad haec tertium argumentum probat ibi noelia in toto similitudinem, sed in parte esse potest, ut Alexander sentit. Qt rura tamen be note p imo, errem omniIut passis nes anime sun et quorum hae militudines, res iam eaedem De his quidem igitur: dulum ill in his quae de Anima. altem sertus enim haec unt negocii. Coepit Aristoteles, ut Alexander dicebat, ponere tu.; .disserentiam interea quppositione talia sunt,& ea quε natura talia. Ea quae t n voce & ea quae scribuntur,positione talia sunt. Nunc vero uanimae passionesta res
4쪽
snt natura tales, declarat. Potest aut ἴ textus esse praemissa, de pol esse simplex narratio. Siquidem premisen, syllogismus erit, quae eadem apud Oes: sunt per naturam talia. natura. n. vi Ammonius inquit, est uni sormis semper. Paniones di res eaedem apud omnes. igitur natura tales erunt. De syllogi imo accepit minorem imis textu. Si vero est narratio tin, est tune secunda pars disserentix,& inquit. Quorum in he notae primo:sunt passiones animae Oibus eaedem: N quorum hi similitudines .res iam eaedem l sunt. igitur passiones & res sunt omnibus eadem: & ita tales per natu ram. Hac soria D se expositione Aristo. verba examinado: argumentum Herminii contra Alexandrum imbecille est. No enim Alexa. vult P apud omnes sint passiones eaedem: apud quos voces,sed ut dixi, in vel tangat minorem, vel partem differentiae secundam persciat. Animaduersione dignum Porphytium in defendendo Alexandrum: anfirmare linea quorum voces apud omnes eaedem i&ipsa sunt eadem.&hoc generatim tam uni uocis ipsis, quam aequi uocis. De uni uocis quidem ex ipsorum nominum ratione constat. De aequivocis vero, quoniam animus audien ris semper sibi nomen ad significationem debitam , adquam ue a proserente emittitur, a cipit. Sed hoc stare non potest. nunquam enim aequivoca propositio esset distinguenda . nam animus auscultantis semper eam conformiter animo proserentis acciperet. Hermenius aliter sermones Aristote. intellist quod ipse ponat quae vocum: & quae passionumini significationes. Nam voces significant passi nes primo, & secundo res, passiones autem, tantum res decernunt. Sed hoc stare non potest. primo quod Aristote. dixit haec. non igitur sapide esset hic repetendum . Secundo verbum illud eadem ad quid adderetur Esset enim inutile.nisi Atili commune passionibus & rebus sumat. ut dicit Alexan. Sed tune dices ad quid verbum illud sprimoDdditur Alexander vult nomina significare passiones, ac res, ut nomen istud homo & naturam ipsam hominis existentem,& eius conceptionem signis ceti verum quia nomen unum aeque
primo duo significare non potest, idcirco Arist. ad ijcit primo. PNa ea nomina,quae in voce sunt, primo paco sones significant,secundo vero res. Recentiores obiiciunt. nam ordo signi licationum eli iuxta ordinem conceptionum. Sed res prius intelligitur, quam eius pascso igitur prius voce spnificatur. Ad haec nomen semia per praedicatur destia significatione. Nomen illud homo non praedicatur de hominis conceptione. igitur iulam non signiscat. Dici potest pro Alexandro in nomen in voce primo primitate ut ita dicam subordinationis passiones primo signiscabit. Primitate aut ea p-
prchesionis, res primo. Quare tintus deba stare Quorum tamen hae primoInon autems primoriam ., Nam gracus codex habet protos, & non proton. Vbi enim proton legeretur, ut fortasse Boetius noster habebat in latinum primorum esset conuertendum . Collige igitur inter haec quatuor ordinem: quae scribuntur significant ea quae in voce,quae in voce, eas passiones quae in anima : quae in anima, ea quae in reconsistunt. Licet non sit ordo essentialis, nam quae scribuntur,& in voces iant, possunt equae primo passiones signiscare,quum scripturi pro supplemento vocum sint ad inuente. Verum quia res haec admodum est labori sa, ac dissicilis, transmittit nos ad librum de anima.
Hactenus haec communiter de iis quatuor accepit, ut nomina & verba esse in voce S ad placitum signifi- xvi ricativa colligat: Tum vi genus primum : Tum ut communem habeat differentiam illorum, cu quibus & ora . 'tio&enuntiatio ipsa conueniunt. Est enim oratio&enuntiatio in voce. & ex impositione aut placito significantes.& per eiusmodi genus communemq; disserentiam distere a rebus ipsis conceptionibusq;. Nunc autem ipsa significare sine vero & falso declarat, vet videlicet secundam colligat illorum discrentiam,aut Alexandro placet ostendit enuntiationem significare cuvero salso U,ut per hoc etiam & enuntiationis it Terentiam colligasino im nominis. Et licet littera possit multipliciter ad formam syllogismi reduci, ut sicilius res intelligatur. littere syllogismus non est aliter formandus, nisi ut iacet. Ideo inquit. Est autem quemadmodum in anima aliquotiens quidem intellectus sine vero dc salso, aliquotiens aut cm cui necesse est horum ait crum i esse, hoe est aut verum aut salsium, sic & in voce' haec est maior. Addit & ipsam minorem dicens. circa ccmpositionem enim S diuisione intellectuales est veritas atq; falsitas. Sed circa simplicium intclligentiam, neq; veritas neq; Llsitas. Igitur in voce etiam circa compositionem vel diuisionem erit veritas aut salsitas.circa simplicitatem neq; sic neq, sic. Et sic habetur totus syllogismus, per quem habebitur ut dicemus in textu proximo u, nomina ipsa di verba ab enutiatione differs t. nanomina S. verba smplicia sunt,&sic erunt sine veroci salso, enutiatio compo aut diuisior igitur cu vero aut falso. Et ita habentur genus & differentiae nominum de verborum. Quantu vero ad verba graeca attinet no ma grace,latine est, tum intellectus, tum conceptus, de quomodocunq; sit,multiplex est: compositus siue diuisus, ut enuntiatio siue ratio in anima, as firmativa vel negativa. Simplex vi hominis aut equi. Et discursu us ut syllogismus. Modo patet verum vel salsum esse in compositione. Simplicia vero esse absq; vero di fallo. Haec quo ad verba. Quaerunt autem virum hic arguendi lia D --.cussit simillim,vensimili&causa. Respondet expo w λι- stor ab Ammonio accipiens hane manifestationem esse non im a s irridi, sed etiam a cauli, quam esseditas ipse imitatur. Est enim intellectus causa, quae vero in voce essectus. Sed hoe stare non potest . quia non videtur quomodo conceptus sint causae veri & Alsi in voce.
non enim ut materia, aut forma: quia conceptus nulla- ω s. tenus sunt alis uid vocum,nec eorum quae in voce: nec
ut finis. nam linis vult esse ultimum, ut secundo aut cui tationis physicae dicitur. Modo conceptus est prior &voce & vocum veritate.Nec vi agens, nam ab eo ut roest vel non est oratio dicitur vera aut salsa, ut ab agente,ut dicitur in prNicamentis. Ideo ut frequenter diruximus veru & falsum sunt in intellectu ut in subiecto, in voce aut scriptis, ut in sgno, in rebus ut in caula. Vis igitur arguendi non est demonstrativa, sed dialectica simili tantum. Multa adiici possunt,quae ab expositoriubus tum graecis, tum latinis perquire . Haec enim ra ptim scribimus.
Notauia quidem igitur ipsa dat uerba consimilia sint s.
5쪽
- , a ne compositione π Γώφης intellectui: ut homo vel album
v. f.ν . - q ando non additur aliquid: nam nondum fusum dat utrum
T . ' est. Ηι us autem si gnam hoc est. lare ceruus Cr enim signia scit aliquid quidem Ad nondum verum aliquid aut fassium, nisi s. aut non si ψddatur aut simpliciter, vel secu
Haec litera potest introduci uno modo ut sit concluso, quomodo expositor induxit, innisus sorsitan ver
bo illativo igitur , Alio modo potest inducit ut sit minor syllogismi, siti, accepti sub syllogismo princi
pali: qui sic erat . compositio vel diuisio in intellectu sunt cum vero & salso, intellectius sine compositione &diuisione nec sunt cuni vero nec cum salto. ex quo voluit habere hane conclusionem , in voce sunt quaedam cum vero vel salso , quaedam non cum v ro aut salsi . modo addit minorem dicens , nomina
ipsa verba si in ilia sunt intellectui, qui est sine compositione & diuisione. hoc est nomina & verba sunt voces simplices: subaudi conclusionem. igitur significant absq; vero&falso. Illa itaque particula illativa igitur, a)dita est ut notaretur conclusionem contineri in hac minori, propterea supplet ex plum dicens: ut hoc nomen homo aut album quando non additur aliquid. nam nullo illis addit O , nondum corum, ali quod salliam, aut verum est. Rem hanc Arii toteles confirmare videtur signo , quod potest loco a maiori se sol mari. si aliquod nomen se solo significat cum vero aut salio maxime esset hircoccinus. Tunc dat Oppositum consequentis dicens : sed nondum verum aliquid aut falsum: nisi esse aut non esse addatur. & hoc aut simpliciter, aut secundum tempus. Sic igitur patri nomina & verba seo sum accepta signiscare, Δ non cum vero aut salso. Sed circa verba textus quaerunt primo cur usus est nomine composito,& non entis, Huius cause possunt esse plures: ut e verbis Ammonii excipi potest. Primo. quia nomina eiusmodi videmur potissimum salsitate significare: propter partium incompossibilitatem. Secundo ut innueret non solum nomina simplicia ad veritatem signi scandam egere vcrbo, sed etiam nomina ipsa composita. Tertio utitur exemplo in fictis, ut innueret veritatem non sidum reperiri in rebus, sed in his quae sunt ab intellectia solo. Secundo quaerunt cur ait compositionem significare cum vero vel salso: &non significare verum vel salsum. Similit cr & nomina significare sine vero & salso, & non est nomina non significare verum aut sali. m. Dici potest v, disserunt significare verum ,&significare cum vero. Nam hoc nomen verum signi .icat verum, ut hoc nomen salsum signiscat filsum . quia significant se: non tamen cum vero: quia suum signiscatum non significant cum v ro, aut salso : nisi addatur verbum. Tcrtio quaerunt quid Aristoteles vult per simpliciter, aut secudum tempust Respondent quidam primo θ verbum praesens interdum dicit esse simpliciter ut substantiam, ut cum dicitur deus est.Quandoq; tempus tantum, ut dies est. Dixit igitur aut simpliciter,aut secundum tempus propter haec. Sed haec expolitio non placet. Nam Aristoteles loquitur de essedi non esse generatim ut sunt nolextremorum et quae abstrahunt ab his. Expositorali
dum tempus. Sed haec expositio sorte non valet. quia quaelibet disseretia temporis est tempus lecundu quid. Qusniam per aliquid dili et tab aliis disterentiis. Aliter Ammonius. quod verbum potcst accipi dupliciter . uno modo absolute, ut est, fuit vil erit. alio modo cum ad uerbijs temporis: est nunc, fuit heri, erit cras. Primo modo dicitur simpliciter. Secundo modo dicitur secundu tempus, sed utcunq; sit. Textus pater. Sed contra haec dubitant nonnulli recentiores. via detur enim nomen vel verbum significare cum vero
aut fallo. Primo, quia ad placitum significant. Igitur possibile est unum nomen imponi ad significandum idem ιγ deus est. Sed casu posito illa significat cum vero vel falso.igi tur nomen utpote A. aut B. Secundo haec est una copulativa vera, omnis homo est risibilis &econtra. Modo hoc esse non potest nisi verbum econtra significet cu vero vel salso. Sorticolae in re hae discordant. Nam quidam eorum voluerunt eiusmodi nomina, ut. A. vet. n. significare posse cum vero aut salso, & consequenter concedunt esse enuntiationes aut propositiones. Hoc probanti quia concedenda aut nega da sunt enuntiationes vel propositiones: sed haec sunt concedenda vel neganda,aut dubitanda. Igitur sunt .enuntiationes. Alii simpliciter casus hosce nullatenus amittunt, Nita negant A. esse propositionem. vel v rum,aut salsum significare: ut per verba Aristotelis vitidetur,& per rationem: quia sunt simplicia: quae nunquam cum vero,aut salso signiscant, nisi addatur essevcl oon esse.
Sed haec solutio stare non pol st: quia ubiq; AK
stoteles acccpit litteras pro enuntiationibus t ut in primo posteriorum contra antiquos, qui in demonstrationibus dederunt circulum, & in primo & secum do priorum frequenter. Alii concedunt hos casus, quod videlicet. Α. vet. n. possunt. significare cum vero vel salso: sed dicunt eiusmodi non esse enuntiationes, aut propositiones. quia non signiscant cum vero vel salso per modum complexi . Sed hoc videtur dissicile. nam cuicunq; competit ratio signis candi ei debetur modus. Quare si his competit ratio significandi complexa,etiam ct modus debebitur. Propter hec videtur mihi esse dicendum nomina & verba quo ad primam eorum impositionem non significare nisi in complexum, neque cum Vero, neque cum salso. o vero ad nouam impositionem, cum sint ad placitum possunt
signiscare cum vero vel salso. nunquam tamen erunt propositiones, aut enuntiationes. Propterea non valet. A. signiscat cum verovel falso, igitur in propositio aut enuntiatio. Oportet enim addere in antecedente Psigniscet ex prima impositione,& non ex noua institutione. Et per haec verba Aristotelis & Alexandri rati nes possunt moderari. Dx Noua .
Nomen igitur est uox quidem significatius ad pia vcitum fine tempore cuius nulla pars est igni cali
deparata. ter ait tempus praesens esse simpliciter. Caetera ut praeteritum ac suturum esse secundum Cum interposuit communia quaedam, e quibus &genus & differetias nominis nancisci poset, nuc de nomine ipso aggreditur. Sed videtur ordinem euertis quid: hoc est se-- se. nam in libro priorum egit de propositione antequa
6쪽
de termino . modo ita se habet nomen ad enunt lit Io nem, ut terminus ad propositionem. Secundo, d ctrina debet enotiori incipere. Sed nobis stini prius nota tota, ut in physica traditur aut cultatione. igitur prius ab enuntiatione, quae est totum, quam ἡ nomine& verbo: quae sunt illius partes. Et ii de nomine de verbo prius quam de enuntiatione ipsa,cur prius c nomine tu Ad primum quicquid c velint veteres graeci Aristotelem in prioribus reislutorie processis ideo ecompolitis processit. Nunc vero compositorie, ideo E partibus. Ad secundum Esculanus fingit nomen esse ut materiam, verbum vero ut formam. sed quia materia praecedit formam,ideo e nomine. Sed hoe stare non potest: quoniam materia non est seibilis, nisi per analogiam ad formam, ut in auscultatione physica dichium est. Igitur e forma ipsa ,& consequenter e verbo procedendum esset. Ammonius ait nomen ipsum substantiae modum detinere, verbum vero accidentis. Modo substantia est prior' accidente. Nec mihi placet hoc: quia thbstantia non nisi per cognitionem accidentium cognoscitur. Ideo dicendum nomen ideo esse prius tractandum, quia facilius cognoscitur . nam verbum absque ipso nomine e gnosci non potest. Significat enim esse: quod sine extremis non est intelligere. At nomen ipsum cum stabsoliatum quoddam: intelligi potest absque verbo. Quantum autem ad verba erae attinet. in graecise dicibus inuenituroumquod latine est, tum igitur, tum ergo. de rationabiliter prosecto, ut videlicet annotaret definitionem eiusmodi ex diuisione proxime saeta collectam esse. Haec enim est regula definitionum inu niendarii, ut Sexto Topicorum traditur.& secundo posteriorum,ut post diuisionem fiat partium compositio, uti coclusio. Qua ratione processit hic. Diximus enim voces animae palsiones significare: & clim nomina passiones illiusmodi desment: voces erunt signiscatiuae. Vnde genus ipsum Aristoteles nactus est. Declaratum est etiam omne significans expositione, & non natura, significare ad placitum. Quod graece est sythece latinae si us, pactum, institutio, aut placitum. Sed cum constet nomina significare expositione . iure ad placi tum significant. Rursum declaratum est nomen signiscare sine vero & salio: om ne autem sic significans estsne tempore significativum: uius nulla pars seo sum signiscat. Aristoteles itaque haec omnia considerant, per modum consequentis definitionem nominis deduxit. Multa alia hic recentiores addunt, quῖ quia patent omittimus.
In nomine enim, quod est equiberus: equus ipse nihil pre se significat, quemdmodum in hac oratione, equus o ferus.
Erat ultima definitionis pars, q, nulla nominis particula leo sum separata aliquid signiscet. nune illam exponit. Et manifestat hanc vltimam definitionis particulam in nominibus compositis. in quibus ut inquit Ammonius o minus videtur, ut quasi syllogiret e maiori ad minus. Nam in hoc nomine, quod est equiserus, pars haec serus, aut equus seorsum nihil fgnificat: quemadmodum in hac oratione equus est serus, aut equus serus. Quantum ad graeca verba attinet, verbum equis
graece est calippus, calos, quod latinae est bonus:
& hἰppus , equus . sed quia minus sonat equi bonus, ut equi serus, Boetius&alii transtulerunt equi servi. Et ubi Boetius transtulit serus ipsium nihil per se signis eat. Graece legitur equus, sed non refert. Ampliuς verbum illud quemadmodum in hac oratione equus serus: potest legi cum verbo, sic equus est serus: de absq; verbo equus ferus. Solum enim vult habere quod pars nominis & s ligniscet seorsummon ita significat,sicut quando erat in oratione. Incoepit autem particulam definitionis ultimam exponere: quia, ut in Ammonio colligatur, haec partacula est ut caeterarum finis, &omnibus principalior. Modo sinis est intentione primus,& etiam cognitione.
Perum non quemadmodum in simplicibus nominibus. e se habet etiam incomposivit. in illis enim nullo modo pars estsignificativa. in his vero uult quidem . sed nullius separata: ut'in eo nomine, quod est equiferus, particuuti ferus. Sed dices igitur nomina simplicia & nomina composta non disserunt. Ideo respondet, quod differunt: quia in simplicibus nominibus pars nullo modo est significativa neque secundum veritatem, neque secundum apparentiam: at incompositis videtur quidem aliquid seorsum signiscare, sed nihil reuera signiscat: vide hoc nomine equi serus diximus, quod pars ferus nihil seorsum significat. Quantum ad graecam litteram attinet verbum illud vult, graece est vo iletae. Melius tamen ut mihi videtur sonat apparet, aut videtur. nam nomina composta,ex quo imposita liant a conceptione composita, videtur quod illorum partes seorsum aliquid signiscent. Nomina vero simplicia, cum instituta sint a conceptione simplici, partes eorum leo sum nec signiscant, nec signiscare videntur . .
his potest syllogismus sie componi. nullius nominis simplicis nullius nominis compositi pars significat s
parata rota ne nomen aut simplex, aut con post tum tigitur nullius nominis pars significat separata. Minor supponitur. Prima pars maioris & secunda declaratae
Sed queriit virum alicuius nominis pars signiscet separata i Et videtur quod siet quia cuiust bet compositi ex pluribus nominibus pars significat separa iata. Sed aliqua nomina componuntur ex pharibus nominibus ut equi serus, ct id genus. Omnes ad quaestionem & graeci & latini conueniunt partes nominis comparari posse ad totius compositi intellectum, aut inter se. Primo modo nulla signiscat separata, nisi in oratione homo est bonus. Seorsum enim illud idem partes liae significant, quod in oratione tota significabant. Et hoc modo intelligit Aristoteles. Nam licet equus&serus seo Elim aliquid signiscet, non tamen ad intellectum totius. Propterea inquit Ammonius, nullum n men componi pluribus e nominibus, quatenus nota na sunt, sed quatenus transcunt in vim syllabarum. Gquus enim & serus in hoc nomine equi serus, syllabarum vices detinent. Averroes autem in paraphrast huius loci utitur aliis verbis, quod paries nominis nunquam per se significant separatae , sed per accidens: quod est dicere: non quatenus sunt partes nominis, sed quatenus seorsum sunt, transeunt in lim nominum . At in oratione partes seorsum idem signis
7쪽
cant, quod in oratione, quia utrobique quatenus nomina sunt. 3 Ad placitum ueror quoniam nullum nomeη ζὶ sua ualuis
quiserarum quorum tamen nullum est nomen. Nunc tertiam explanat desinitionis partem. Nam primam, quod nomen sit vox r&signiscativa ex his,
quae communiter accepit, vult esse mani sellam. Illam vero, quod sine tempore ex definitione verbi declarabit . restat igitur ut tertiam exponat. Quantum vero ad grirca verba attinet, animaduerte, quod verbum verbo transferendo littera Aristotelis ust, secundum placitum vero: quoniam natura nominum nihili est, sed cum sit nota. nota enim graece est symbolum,
Iatine etiam signum . Sed cum haec littera ad ver bum translata minime sonet , ideo transtuli ad placitum vero: quoniam nullum nomen eli lua natura signum, sed cum sit ex institato. Hoc enim dissert N arcbus, ct ab animet passionibi: s, ut diximus. Et quod natura significans non sit nomen exemplo i sonis animalium persuadet, di inquit. Significant nanque sua natura de illiterati soni, ut qiri ferarum: quorum tamen propter significationem, quam habent natura lem, nullum est nomen. igitur nomen ab initituto lignum esse debet i& haec ratio valet, siue sit locus eia i εὐν. -δε contrari , siue sit locus e simili, siue aliter. Ani
--- usu maduerte quod animalium loni dicuntur agramma-ι tot , hoe est illiterati: quoniam scribi non possunt: dea natura fgnificant: quia eodem modo est in omnibus animalibus. Habet enim a natura animal ipsum per suae vocis sonum significare allectum. Quare propter duo eiusmodi soni nomen ene non possunt rium
quia illiterati, tum quia d natura. Recte igitur dictum est ad placidum. Mouent quaestionem ex Alcxandro talem. verba sunt voces, voces i unt nomina, i tur verba sunt nomina. conclusio falsa:& non pro maiori, igitur pro minori. Respondet Ammonius, quod nomen de verbum sunt vOccs secundum mat riam, ut archa est lignum locundum materiam . Materia enim nominis de verbi a natura est, ut vox. Forma autem nominis ab arte atque institutione, ut archa . quo quidem ad materiam natura cli, quo vero ad formam ab institutione ac arte. Sic nomen quo ad in teriam est res naturalis, quo ad formam est res ab a te rvt igitur non valet, lignum est a natura, ianua est
lignum, igitur ianua est a natura . Obiicit autem hule Ammon iust quoniam si nomen est ab institutiotae,& non natura: tunc signum aptius in nominis delinitione caderet quam vox. Respondet ipse hoe esse sactum: quia in definitione accidentis in concreto debet poni subiectum loco generis, de accidens prodii serentia. At cum nomen accidens sit voci, idco dicitur nomen est vox. Sed haec respons o non mihi placet. Primo, quia si nomen esset forma arti licialis, tunc esset quid additum voci . Hoc autem salsum est.
Nam aut erit stabitantia, aut accidensi non substantiavi patet. si accidens: non absolutum, ut patet . nec resativum : quia tunc essici relatio realis . nam sundamentum reale est ut vox. terminus realis ut res significata. Amplius nomen videtur abstractum . igitur
indes nitione debet cadere subiectum in obliquo. ruistisinia. Videtur igitur mihi nomen ipsum nihil aliud essenia
si vocem articulatam cum intentione significandi ali quid prolata. Ut enim urina est signum sanitatis nullo addito libi: sed quatenus ab intellectu es scitur lignum
sanitatis: sic vox est nomen nullo additor sed quatenus ab intellectu instituitur ad significandiam . Sin dapsus enim non nomen est. Sed si ad signiticandum instituitur: siet nota siue signum: qua ratione nomen siet ut Boetius inquit. Sc hoc inquit Aristotelo cum ait: quoniam naturaliter nomen nihil est: sed quandost nota . de ita nomen est vox secundum materiam &formam se instituta ut signum . Tunc ad argumentum Alexandri dicerem ibi cse deceptionem propter accidens: ut non sequitur. homo est animal. animal est dictio . igitur homo est dictio: aut non sequitur. homo est animal, animal est genus, Igitur homo est genus. Variatur enim vilbrticolae sentiunt suppositio. nam in prima animal supponit maliter, in secunda materialiter : ideo non valet. Sed dubitat graeci. nam Aristoteles ait nominum naturalitor nihil esse . hoc est nominum significatio non est naturalis. Plato
vero& Socrato in cratilo volunt nominae natura i
sa esse. Et ita illi sunt contrariit quod apud graecos ha
Circa hane dubitationem quidam ut Ammonius p - 1. narrat voluerunt nomina esse limpliciter de omnino ab institutione: & nullatenus e natura, cuius Opinio nis fuerunt Hermogenes: & dis us Diodorus. Alii dixerunt nomina esse simpliciter a natura, quatenus sunt rurum naturales similitudines. Cuius positionis fuerunt Cratillus haeredeus: atque Heraclitus ephelius. Ammonius voluit nomina ipsa esse natui alia quantum ad ethymologiam . nam omne nomen
vult esse impolitum e proprietate reperta in re. Vt lapis quasi pedem ledens :& petra quasi pede trita. Quantum vero ad significationem ipsam ab institutione si inti Et sic inter hos duos consultat. Et si dicitur unam rem naturalem plura nomina habere.
Respondet, quia a diuertis proprietatibus nomina diuersa nanciscitur. Sed pace horum hoc stare non
potcst. Primo, quia tunc nullum esset aequivocum, casu. nam omne nomen significaret θ proprietate rei,& sic canis esset analogum , de non aequivocum calis. Se do ut in natura accidunt casus, quorum nulla
causa potiti dari nisi per accidens, ita di in arte.& percon equens possunt dari nomina casu, nullaque rerum proprietate.
Et videtur hi e sententia Aristotelis in primo elei chorum ubi inquit. nomina quidem finita sunt, S Orationi im multitudo. res autem numero infinitae: necesse est igitur plura eandem Orationem Z unum nompa -.ω δε,-iasgnificare. Propter quod mihi videtur e Te dicendum in uni uocis de speciebus nomina esse omnia imposita a proprietate rei. ut homo ab humanitate, siue ---,
mologia: licet in multis illa nos lateat. In aequi uocis vero de singularibus nomina esse casu assero . Vnde Boetius in praedicamentis. commento primo. inquit. aequi uocorum alia sunt casu , alia consilio e calu ut Alexander Priami filius :& Alexander magnus. Augustinus Aurelius r&Augustinus Niphus. Casu enim xi. id egit ut idem utrisque nomen imponeretur. Dubitant sorticolae r utrum nomen in mente lit nomen.
Videtur quod non per Aristotelis descitionem . nam
8쪽
nomen est vox. In mente autem nulla est vox. Pro
alia parte est quod nomen primae ct secundaec ut dicunt intentionis est in mente. Amplius in mente est enuntiatio. sed omnis enuntiatio constat ex nomine &- verbo. Igitur in mente sunt nomina& verba. Di ---e,sed cendum apud Boetium in praedicamentis, capite de substantia. in mente non esse orationem, & per consequens nec enuntiationem. Id autem, cui subordinatur oratio siue enuntiatio graece elologus, latine interior ratio appetititur. Enuntiatio vero ipsa graece esti exologus : hoc est exterior ratio. Apud enim graecos logus est communis rationi de orationi. Apud nos
vero interior ratio uno nomine vocatur ut ratio, exterior ratio vero oratio. Tunc dico in mente necesse enuntiationem, nee orationem, nec nomina nec
verba. sed bene conceptiones compositas I simplices. Compositas quidem quibus orationes siue enuntiationes ipsae subordinantur, simplices vero quibus nomina & verba :& ita concedo in mente non esse nomina neque verba r sed significationes , quibus haec suborditum ur. Ad argumenta in contrarium νη-- patet s,lutio: nullum enim est nomen primae aut socundae intentionis, licet sit nomen primae aut i undae impolitionis. Omne enim nomen est ab impolitione. Ad lecundum patet solutio in mente est ratio, in voce oratio sue enuntiatio, quae ratio ni subordinatur.
I sim vero non homo, non nomen est , sed vel neque nomen positum est, quo ipsum appellare oportet. Neaque enim est oratio, neque negatio, sit nomen vocetur
umbiguum. Q noniam militer in quolibet se, Creo quod est,er eo quod non est. Obiiciet autem quispiam des nitioni datae, quod
tunc non homo, di id genus, Catonis & id genus essent nomina. Nam his competit des nitio data. Respondet Aristoteles de excludit duo a ratione nominis . primo nomen ambiguum, secundo casus nominum: di sie desinitioni datae oportet stipplere duas illas particulas , si debeat esse perfecta , ut dicemus. Accipit igitur duo. primum quod non homo & caetera id genus non sunt nomina. Secundo quod iis talibus non est unum impositum nomen. &hoc inquit, ipsum vero non homo non nomen est,
hoc est primum. sed vel neque nomen positum est, quo ipsum appellare oporteat. hoc est secundum. Haec per ordinem declarat, Sprimo quod non sit ei
nomen impositum. Videtur enim cum duobus con uenire . cum oratione propter complexionem di Secum negatione propter paniculam negativam. ideo probans secundum inquit. Neque enim est oratio,
neque negatio. Deinde probat primum i & fingit iuli nomen, quo nunc appellari liceat de inquit. sed n men sit aut vocetur , si fingere liceat ambiguum: quia ut dicit, & quod est, & quod non est in orati O- ne rerum sine discrimine ullo lignificat:& hoc inquit. Quoniam similiter in quolibet est, de eo quod eli: Neo quod non in . Hircocemus enim non homo est, diequus etiam non homo. Quantum vero ad graeca verba attinet ambiguum grsce est loriston: quod latine non est infinitum. Nomina enim greca sunt diuersa. Graeci enim infinitum dicunt a petron. Ambiguum quod indifferens est ae innominatum aortia
non vocant. Differunt enim a petron & aorisson. Nam infinitum proprie in quantitate est, ut in numeriris, aut mole, quod videlico caret sine. Ata orision hoc est ambiguum,est etiam in non quantis: N indisserens . Ideo Aristoteles hoc dc signans subiecit, quia simili ratione significat ens, ut cquum, S non Cns, ut hircoceruus. Per hoc enim illius in diiserentia at queambiguitas designatur. Quod autem non si mo & id genus nomen non sint, graeci hac ratione . persuadent. Omne nomen significat aliquam naturam determinatam, ut homo : Aut personam determinatam, ut pronomen: Aut utrunque determia
nate, ut indiuidua substantiae, ut Socrates & Plato. Sed ipsum non homo & id genus nullum horum a
seri . Igitur non nomen est dicendum. Propterea imponi debet nomen a negatione hominis: quia tune aequaliter deente& non ente. vi resert hic Ammo
nius . Quaerunt recentiores utruna omne nomen ,
possit infinitari : siue ut magis ad graecum loquar virum On me nomen positi reddi ambiguum: hoe est, ut ita loquar, a oris lari ' Respondent nonnulli lor- s CL 'ticolla transcendentia a oristari non posse, ut Diu, Vnu, de id genus. Mouentur autem propter Boetii verba. Inquit enim nomen infinitum praesentem naturam interimit, cum additur negatio infinitans, ins nitas alias derelinquitur. Modo siquis addat ent: nssati nem nulla derelinquetur natura, immo nec inii nitas poneret. Idem si, colae probant: quoniam Omne signum nigatiuum aut priuatiuum terminum sequentem se immediate distribuit pro singulis. Vt di
cendo non ens: modo ens distribuitur :& sic pro nurulo ente .& ita negat omnem naturam nullam addens.
Mihi videtur quicquid velit Boetius non esse a dendum ad simplicia Aristotelis verba. Piopterea tenet probabiliter, & cum protestatione dicendi aliter, si aliter occurret, omne nomen possuum, siue praedicamentale siue transcendens ponaoristari. I telligo tamen per a oristari quando nomen ipsum redditur ambiguum & indiffercns: unde cum dico
non ens ao istice volo intelligere non ens tale indeterminate sumptum, quod nonnulli vocant confuser malo in determinate: propter quod concedc rem lisse, lapis est non ens, ut versum non ens aor istice ten tur quia esset sensus lapis est non ens tale ' quia non equus, non homo de id genus. Itemque conced rem ens esse non ens:quia ens tale est non ens tale, noens esse non ense propter hoc praedicatur de duobus contradictoriis: quia licet ens& non cns sint contradictoria, non ens .iale& ens tale minime. Huius vero ratio est: quia non ens ao istice sumptum est una dicitio siue nomen unum. priuatiue autem aut negative est complexum, ut oratio . Huic videtur Averroes, ipse consentire primo auscultationis physicae: ubi commen. 23. haec nomina ens de non eris
dici asserit de decem praedicamentis: quod minime potest intelligi nisi ipsum non res aorisiice siue ambigue teneatur. Amplius aor istice teneri est dete minatam, aut naturam , aut personam, aut utrunq; signatum interimere: & in determinatam aut naturam aut personam, aut utrunque ponere. Rursus dicendo non Socrates: ipsum non Socrates aorist
tur : non tamen distribuitur e propter hoc videtur
mihi omne nomen a stari posse hue reddi ambiguum
9쪽
guum propter quandam indifferentiam ad id quod est & ad id quod non est: & per hoc differt a nomine communi i quod licet sit indifferens , non nisi is quae sis ni sub eo indifferens cst. Differt tamena oris latio transcendentis ab aciriliatione termini praedicamentalis: quia acri statio transcendens est secundum quid illa praedicamentalis simpliciter, ut dictum est . Quaerunt etiam , utrum enuntiatio possit aor, stari e Iamblicus Platonicus orationem siue enun tiationem a oristari posse contendit propter aorist itionem lubiecti aut praedicati siue nominis aut verbi . motus sortasse, quia quod parti contingit inesse se, toti quoque accidit: ut quinto Physicorum habetur . ubi enim capiti talpitudo inest, & homini
inesse necesse est. Sed hoc stare non potest . ait enim neque enim oratio neque negatio est: sed omnis finita. Rurtiis in capitulo de nomine & verbo nomen & vel buma oris lari asserit, nulli bi tamen orationem. Tenendum igitur nullam orationem in ullamque enuntiationem auristari posse. Tunc ad rationem
pro iam blico dico quod omne quod parti inest nocesse est toti inesse. Non tamen quicquid partem
de nomina , necesse est totum ipsiam denominare: nam albedo dentes denominat aethiopis, nequa quam aethiopem . Dubitant & adhuc sorticolae rquia videtur nomen ambiguum esse nomen r quia valet est nomen ambiguum: igitur nomen ab inseriori ad suum superius. Respondendum non valere iscut non valet, est homo mortuus: igitur homo . itemque nec valet, est albus dentes : igitur albus. Non enim arguitur ab inferiori ad superius, sed a secundum quid ad simpliciter. Ipsum vero philonis , aut Diloni , Cr cetera id
genus nm minima sunt , sed nominis casus . ratio au intem eius in aliis quidem est eatim , quampiam Alfe runt. Nim est, aut fuit, aut erit ad et ieris, neque veαrum noque falsum est. nomen vero ipsium simper , D philonis es , aut non es , nondum verant aut fusum iaces. Quidam, ut stoici, casus esse nomina, & rectum esse casum conccdunt. Rectum quidem casum, qui ac mente ipsa cadit: & ab ipso caeteri casius. obliqua vero nomina, quoniam voces sunt significatiuae ad placitum sine tempore. Excludit igitur casus ipsos Enominis ratione ,& inquit, ipsum vero Philonis aut Philoni non nomina sunt: sed nominis c sus. Addit tamen conueniem iam inter casus&n mina , & differentiam: & inquit, ratio quidem eius, hoe est nominis: quae pauloante generatim assignata est, in aliis quidem eadem est: quasi dicat, quod ratio generalis nominis, quae proxime assignata est, una est nomini ipsi, atque casibus quan quam differant. nam cum ipsis casibus est, aut fuit aut erit addideris, neque verum neque falsum est, nomini vero ipsi, cum supple addideris, semper verum aut salsum dices. ut Philonis ipsi est, aut non est cum addes, nondum enim verum aut salsium dices . Nomen igitur & casus nominum conueniunt in ratione nominis generali, disserunt autem: qu
niam nomen additum verbo est, semper reddit orationcm aut veram aut salsam. Ex his vult habere Aristote. hane esse nominis definitionem. nomen est vox significativa ad placitum: cuius nulla pars signiusicat separata, determinata, atque recta: per hanc rationem habet u r tota nominis essentia. Perlaaec patet solutio ad rationem stoicorum. licet enim rectus cadat emente, non propter hoc dicitur casus. dicetur enim etiam verbum habere cassis : sed id dicitur casus, qui ab alio cadit per inflexionem, ut Boetius & Ammonius addu t. Cur vero usus est verbo substantivo, cum e generalem praemisit nominis rationem . Ammonius, d quo expositor nos feraecepit, facile declarat: nam substantivo usus est,
quia cum caeteris verbis casus faciunt nonnunquam orationes veras. Praemisit vero rationem gen cralem, quia doctrina incipit ab uniuersaliori, adiecit
speciali orem, ut generalem compleret. Animaduertendum quod Averro es, in paraphra- se huius capituli velle videtur quod tam nomina ambigua, quae vocat infinita, quam casus nominum,
sint nominat & hoc ideo dicit, quia vult nomen diuidi in haec. Omne autem diuisum praedicatur de diuidentibus. Sed quia hoc videtur contradicere verbis Aristotelis pro verificatione litterae r vult haec non esse dicenda nomina absoluta, nam propter excellentiam videtur rectum nomen r & determin tum nomen esse nominat quia videlicet in illis nominis ratio praestantius saluatur: & ita vult haec esse nomina non priuationes nominum, licet absolute dum nomen profertur de potioribus intelligatur. quemadmodum accidens est ens, & substantia estens: verum ens absolute intelligitur principaliter de substantia. Principaliter igitur nomen dicitur de rectis & determinatis siue finitis, licet communiter de virisque dicatur. Multa captiunculatores hic sabulantur , quae cum puerilia sint, praetereunda esse diiudico . Multa quoque de nominis distinctione Ammonius addit: quae cum sint potius grammaticae dicta , grammaticis relinquantur. Haec denomine.
pus : cuius nulla pars seorsum significat : ataque sic per eorum quae de altero dicuntur est
signum. Et de nomine tanquam de prima orationis pam te hactenus, nunc igitur de verbo: quod graece estrema.desiniens itaq; verbum particulas quasdam, in quibus cum nomine ipso conuenit, reticuit, ut breuitatis amatorio inquit Ammonius volens illas esse in telligendas. tres vero alias explicat,quibus di n mine & ab oratione 'participio differat. Per hane igitur particulam, ' significet tempus, nomen ipsum differt , verbo et verbumq; e nomine. quando nomen ipsum sine tempore significeti ut in eius d snitione adiecit . Per secundam vero particu lam, videlicet, cuius. nulla pars significat seorsum, verbum differt ab oratione i cuius partes seorsum
signi sicant. Sed dices haec secunda particula posi-
10쪽
ti, ut praetermittuntur aliae communes sibi & nomini. - Respondet Porphyrius, quem sectatur Ammo mus, quid in definitione nominis , addita est parti cula haec, ut nomen ipsum ab oratione differat,quae ἡ nominibus constat, ut cum dicitur homo est animal . In desinitione vero verbi addita est, ut ver bum ipsum differat ab oratione: qui constat ex verbis , ut currere est moueri & id genus: ideo replica ἀν-- - a. ta est hic . Melius autem videtur mihi esse dicen--- dum, quod Aristoteles hane particulam replicauit in eo, sta definitione verbi, quia verbum videtur habere cum in oratione maiorem conuenientiam quam habeat ipsum nomen: ut eiusmodi sunt orationes amo, disputo, de id genus quia igitur cum oratione habere videtur maximam conuenientiam , ne sit errandi locus: idem replicat in desinitione verbi, ut pateat ipsum ab oratione differre, quam responsionem vid tur fortasse sentire expositor noster. Per tertiam vero particulam Ammonius, Boetius, & Expositor volunt verbum differre ab ipso participio: quod quidem significat cum tempore t verum hoc d:ffert ab ipso verbo , quod verbum semper est signum eo - .rum, quae de altero dicuntur: hoe est semper est intelligendum , parte praedicati. Participium vero indifferenter a parte pr.t dicati & subiecti. Adiicit expositor nonnulla : quae ab Ammonio excipit: quae Ommitto. Averrois autem in paraphrase huius partis vult hanc tertiam particulam non esse desinitionis quicquam, sed esse additum , ut proprium cum Verbo conuertibile . nam cum omne verbum sit aut substantivum aut adiectivum , omne se tenet semper ex parte praedicati: ita videlicet, ut sit tota oratio in duo sectilis, in subieetiam, quod semper est nomen , vel loco nominis positum: & in praedicatum, quod est aggregatum ex apposito & vcrbo. ut huius propositionis , homo est animal : subiectum est hi mo , praedicatum in animal. recte igitur ut proprium est additum .potest tamen per Averrois, haec expolitio colorari: quia nulla desinitio , ut traditur sexto Topicorum, dari debet per copulationis notam. . . Aliter esset propositio copulatiua . quare vero verbum semper se teneata parte praedicati posterius dic tur. Quantum vero ad graeca verba attinet, significat tempus graece inprosemae non chronon: quod magis sonat latine consignificans tempus :& recte quidem, cum multum differat significare tempus, & consignificare tempus: ut mox dicetur.
:α: M Dico diam ipsium tempus consignificare, quoniam Milia ludo quidem nomen est, ualet uero uerbum: signi sevi enim
Praetermittens unam particulam des nitionis verbi, quia exposita est in desinitione nominis ibi enim quid vult intelligere per illam particulam, cuius nulla pars fgniscat separata, est expositum duas tantum exponit : de primo quid per consignificare tempus velit intelligere per exemplum: & inquit. Quoniam valitudo quidem nomen est, valet vero verbum. significat enim nunc esse. F Animaduertendum ut ex Porphyrio colligitur quod valitudo & valeo idem principaliter significant, similiter eurro & cursus: ambo enim
motum pedum signiscant principaliter: sed hoc diffe
runt: quod valeo secundario consignificat tempus, ut vasitudinem cum differentia temporis praesentis: hoc est nunc alteri inesse, aut cum iusterentia temporis pretieriti, aut temporis suturi : at valitudo nullo modo tempus consignificat, sed tantum dispositionem eorporis . Am plius idem signis eant in & ensi sed est Ggnificat este cum certa differentia temporis, ens vero esse tantum absolute. Recte igitur diximus verbum rconsignificare tempus, & non significare tempus: sicaenim non differret a nominibus, ut ab anno, die dicaeteris id genus . Quantum vero ad verba graeca Lit1 --,
attinet. in graeco codice non est cursus ncque cur
rit, sed si e legitur. hygeia, hoc est valitudo:& hygia ei, hoc est valet. verum de inem Plis non multi um curandum est.
Et semper eorum, q- de crura dicuntur si gum est. ut eorum , quae de subiecto: aut eorum, quae in subiecto sunt Nunc tertiam particulam exponit e & potest ut Auermes innuit dupliciter intelligi. uno modo ut verbum sit semper nota praedicatorum, ut quod: ut quando ipsium est praedicatum, veluti in enuntiationibus de verbis adiecti uis , ut Callias disputat. est enim disputat praedicatum. aut potest illud intelligi ut quo , quia ipsum est quo praedicatum dicitur de subiecto aut est in subiecto , ut in enuntiationibus de verbo substanti uo: ut homo est animali aut homo est iustus. Animaduerte tamen, ut Boetius exponit in Ante praedicamentis: quod dici de subiecto com petit per se generi, atque substantiae, esse in vero subiecto i Ium accidentibus. Propter tae adiecit Aristotcles, ut eorum quae de subiecto, ut in praedicationibus per se: aut eorum, quae in subiecto, ut in praedicationibus per accidens ; amplians dietium suum ad omnia praedia cata. Circa haec dubitare solitus sum. Primo, an verbum si pars propositionis. Secundo si pars, utrum se
teneat cum subiecto, an cum praedicato. Tertio utrumst nota eorum, quae de altero dicuntur, aut quae in altero sunt Respondent recentiores ad primam,quod verbum nullatenus est piri propositionis. Alii quod si pars propositionis,& si semper pars praedicati, aut totum praedicatum. Primi persuadent primam e rum positionem multis rationibus. Primo: quia verbum no est terminus primo priorum . inquit enim ibi, terminum voco , in quem resoluitur propositio, ut subiectum de praedicatum: & nihil meminit verbi. Se cundo. Omnis pars propositionis potest esse maior aut minor: ut Aristot. ait ibidem. Tertio Aristoticum docet terminos omni inesse, & nulli inesse primo priorum nihil verbi meminit: igitur non est terminus , n que pars propositionis. Quarto nulla daretur conuersio in terminis : quoniam verbum nunquam mutatur. Ex his&alijs multis verbum nec terminum esse, nec propositionis partem contendunt. Sed contra hoc pro secunda positione faciunt Porphyrius,Ammonius, Boetius & Omnes expolitores graeci R latini. Et potest haec positio persuaderi. verbum est pars or tionis, ut omnes grammatici autumant: igitur parsalicuius speciei orationis r igitur enuntiationis , aut propopositionis. Secundo oratio conliat ex nomine&verbo, ut ait Priscianus & Ammonius in principio huius : ubi dixit nomen & verbum esse partes integrales enuntiationis.