장음표시 사용
451쪽
446 LIBER III. mittebatur, ut Samari lan0s de m0do institueret, quo re ligionis israeliticae Deus colendus esset: quod quidem variis rationibus evincere cultemur. 169. Et sane: id evincimus 1'. ex eo quod vel ideo Rex Assyriorum Sueerdotem ad coloniam recens in ISruelitarum regno constitutam miserat, ut eos δ' legitima seu leges Dei illius terrae educeret. At quae erant legi lima ab Hebraeis observata' Non alia profecto, niSi ea,
quae jugiter Elias, Eliseus, Amos, Iuvas aliique Prophetae inculcabant, leges se licet Pentateucho c0nSignatae. At quum ita res se habeat, non temere contendimus, illum Isrueli iam sacerdotem secum ad recte munus sibi demundalum iungendum i hros Moseos detulisse. Id evincimus 2, ex eo quod statim post Iudaeorum reditum a captivi in te Bubγluniea Samaritani eorum Societatem appetentes, ita ad eos verba fecerunt: Aedificemus vobiscum quia ut vos quaerimus Deum Vestrum: ecce nos immolavimus victimas a diebus Asor
Addan Rogis Assur, qui adduxit nos huc: ' ex quibus
Verbis clare constat a prima Samaritanorum in illis locis collocatione viguisse penes ipsos nebraeorum religionem. At quum hace sint in caussa, Dcquis contendat, M0se is Pen luteucho haud eos indiguisse pro ordinando cultu, victimisque immolaudis 'Id ipsum 5 evincimus ex eo quod, si post captivi talem Babylonicam, et praecise tempore Ptolemaei Philadolphi hujusm0di Pentaleuchus consectus, nulla ratio, quae graviter Solideque urgeri possit, inveniatur, eur
452쪽
CAPUT V. 41 Samari lani, consecto jam libr0rum canone, quem Esdrimini VomVimus, quique non solum Pentateuchum sed et reliquos libros, qui ad capti Vilalem usque conscripti fuerant, complectabatur, Pentateuchum tantum, seu illum canonem, qui ante capti Vitalem '' receptu8 erat, et non reliquos libros amplexati sint. Hinc jure nostro contendimus, longe ante Ptolemaei aetatem. imo ante lu- ducorum Babylonicam captivitatem Pentaleuchum Samari innum exaratum fuisse. Quum vero improbabile 'videatur Chutaeus aliasque gentes Moseos libros in Israelitarum regno primo eorum adventu reperisse, vel ideo quod totali detinebantur 'ρ ign0ratione circa legitima Dei illius terrae, usque dum ille Israelitarum Sacerdos missus, qui haec omnia eos '' edoceret, necessario Sequitur ab hoc tempore, quo Sacerdos Israeliticus a rege Assyriorum Samariam missus, originem hujus Pentateuchi
Id ipsum laudem 4 evincimus ex eo quod Pentateu-clius Samari lanus non litteris sigura quadratis, quae Chaldaicae andiunt, sed rudibus, quae nullam praese- serunt elegantiam, quaeque Samari lanae Vocantur, est conscriptus. At doctissimus '' Waltonius tum ex siclis ante captivitatem eusis, tum ex '' Rabbinorum et Ee-elesiae Patrum res Hebraicas apprime callentium
453쪽
LIBER III. latestimoniis, aliisque rationum momentis invictissime do-m0nstrat, aute captivitatem Babylonicam illas literas, quae Samariticae dicuntur, non vero Chaldaicas ub omnibus nebraeis adhiberi solitas. Hinc si Samari tunim utuo accepissent a ludaeis Pentateuchum Esdrinum, nempe post Iudaei ruin reditum e Babylone, recentiores quoque literas Chaldaicas, quibus post captivitatem omnes libri Onscripti fuerunt, recepissent eo Vel maxime cum
plerique ethnici essent Babylonii, ac Sephamaimilae, sa-eilius Chaldaic0s sibi olim proprios, si iam Samaritanos
characteres cognovissent. Quum igitur aliter res se habeat, quum Scilicet Pentaleuchus Samaritanus literis, quae ante captivitatem Babylonicam adhiberi co uev I aut, conscriptu S Sil, jure nostro concludimus per illud
l70. Quidquid vero sit de hac quaestione, Sat est pro
re nostru Vere penes Samaritanos Peula leuchum exlitis,e, illumque tamquam genuinum Moseus opus habitum ab illis suisse. Quum enim ex bis, quae supra innuimus, Salis constet, nullum um0rem Iudaeos inter et Samaritanos locum habuisse, imo gravissima odia, gravissimasque inimicitias nun modo inter populares, verum etiam inter Sacerdotes ac p0puli magnales intercesSisse, quumque ii Super Pentaleuchi praecepta adeo gravia sint, ut ex Sacerdotibus nonnulli ea violare non erubuerint, ac proinde
populis hisce non assuetis, ac proprio genio indulgenii bus salis intolerabilia; ubi aliqua suspicio de horum
librorum genuinitate Samari lanis suborta esSei, n0n modo hosce libros non recepissent, verum cliam ipsos Iudaeos
de hac fictione incusare non destitissent. At dum de
454쪽
aliis '' rebus ad religionem specian libus Samaritani conquesti sunt, omnes lamen, nec ipso DoSilheo excepto,Peutateuchi genuinitatem agnoverunt. Rala igitur comperiaque etiam illis erat Pentateuchi genuinitas. 171. Haec ipsa tandem Pentateuchi genuinitas comprobatur ex agendi modo ab haereticis usurpato. Hos Vero claritatis gratia ad duplicem redigimus classem: eorum scilicet l', qui una cum reliquis sacrae Scripturae libris et Pentateuchum susceperunt: E, eorum qui, nonnullis acceptis, Pentateuchum ex adverso reiecerunt. Et sane: ad primam spectant classem omnes haeretici, qui primis ecclesiae seculis exstiterunt dogmata dualismi praedicantes. Hujusmodi enim haeretici eum nullatenus possent illam perabsurdam Aeonum genealogiam ex Sacris libris comprobare, et ridiculum illud discrimen, quod libros Veteris Testamenti inter et Novi invexerant, omnes quidem libros susceperunt, vanas tamen et subulosas interpretationes in medium, inque lucem ediderunt, testante Irenaeo: '' Ν0n solum ex evangelicis et apostolicis libris, quos
perverSe interpretantur, ac mala fide exponunt, haec probare conantur, Verum etiam ex lege et prophelis.
Quas quidem perridiculas Scripturarum interpretationes Basilides in viginti quatuor libros, quos Bareabas n0minavit, distribuit, inque medium protulit.
Ad secundam vero classem in primis reVoeantur Marcionitae, qui omnes Veteris Testamenti libros repudiarunt. Marcion enim hujus sectae dignus parens MVeritate poenae exacerbatus, quam ob praVum lacinus Solvere coaetus,
455쪽
LIBER III. quidquid severitatem spiraret, repudiandum esse decrevit. Iline Cerdonis doctrinis nomine dolo, quum praecepta Veleris Legis rigidiora quam legis Evangelieae deprehendisset, quadam antithesi inStiluta, proclamare coepit Deum a Jesu Messia praedicatum longe altioris esse ordinis ac persectioris substantiae ac exstitit ri π1 Veleris Legis. Hinc ex hac sua oppoSiti0ne, quum dogmatice professus est contra Judaeos, omnes Veteris Testamenti libros, prouti testatus est Tertulli avus, rejecit, ex Novo nutem omnia scripta judairantium Apostolorum repudia- il, evangelio Lucae, et n0nnullis Paulinis epistolis lantum exceptis.
Exemplum Marcionis Secuti sunt quotquot ad bane nostram aetatem exstiterunt haeretici: illud enim secutus
est Talianus, illud Manichaei, illud Prolestautos, illud
tandem hae nostra tempestate p0St Spencer, Le flere, nonnull0sque alios secutus est Colenso. At hi omnes haeretici sive Pentaleuchum tamquam genuinum Moseos opus Veneri illes, Sive illum tamquam spurium repudiuntes, Veli ut nolint, coacti sunt splendidum de Peula leuchi genuini late edere testimonium, illamque licet inviti proclamare. Qui enim illum recepere hoc ipso professi sunt tum ut, ipsis, tum a celeris sidelibus Pentaleuchum pro genuino habitum suisse: qui vero illum repudiarunt, atque adhuc repudiant hoc ipso elare innuunt, expl0ralam Semper fuisse, latemque perse-Verasse penes e0s, a quibus ipsi dissentiunt, Pentateuchi Originem, ni que genuini talem. 172. Quae quum ita Se habeant, quum scilicet om-
456쪽
cΑPUT V. 445nia m0 numenta ab origine nebraeorum Reipublieae ex lanlia Pentuteuehi genuinitatem prodaul, imo omnes Reipublicae cives, qui ad illius praescripta omnes mores vitamque ei vilem et domesticam componebant, id ipsum clare testentur, quumque insuper in omni loco, inque omni aetate c0nStans atque universalis suerit etiam ethniuorum hac de re persuasi0, licet non desuerant in omni aetate multi, quorum maxime intererat fraudem, si qua esset, detegere, las licitumque n0his est asserere, nonnisi temere Adversarium nostrum Pentaleuehi genuini talem in discrimen inque salsi suspicionem vocare enisum. Jam Vero qui ulterius haec diligentius expenderit, inveniet vix ullum esse librum cujus antiquitatem cum majori adstruat auctoritate fides publica. Poema Aeneidos v. g. Virgilio tribuit fides publica, cujus auctoritali non subscribere insania habetur. Verum an liquitatem genuinitatemque Aeneidos nou adstruunt gentis Romanae tabularia. Non est in monumentis illius subula expressa, poema illud n0n eontinet jus r0manum,
et sine eo poterat respublica consistere. Non excitabat propter opinionem c0elestis originis omnium Romanorum allentionem, non commoVebat omnium civium, sed litteratorum tantum studia. Nullius denique intererat
libri illius ariliquitatem negare. Quod quidem de celeris profanis libris dicere possumus. Optimo igitur jure
concludimus, nullum esse librum prolanum antiquaenelatis, cujus genuina urigo lanio argument 0rum P0ndere demunStratur.
457쪽
Vindieata Pentateuehi genuinitate postremo Deo ad eius au-ιfientiam asserendam gradum facimus: -Et in prim a discrimen, quod genuinitatem alieujus libri ἐnter ejusque
authentiam intercedit, retegitur: hoc praejacto Pentateuehi authentis i. ostenditur ex eharactε re acients , quo Moyses praeditus fuit:-2. ex charaetera morali: I. ex nonnullis, in quibus Moses constiιutus erat, rerum alMnesis: - tandem ex uiarita aliis rationum momentis.
IS. Post ea omnia, quae Superioribus disputationibus quoad Pentateuchi genuinitatem in medium inque lucem edita suere, prorsus superfluum n0nnullis Videretur, eius authentiam, sive auctoritatem veraeitatemque philosophice demonstrare: quum, semel posito Moysen et non alium esse horum librorum auctorem, nonnisi absurde imo impie ejus character tum scientificus tum moralis in dubium atque in discrimen vocari adducique possit. At non desuerunt post Voltatre, SuoSque aSSectas, qui ausu temerario, imo impio Mosis libros in salsi suspicionem vocarunt, imo hac nostra tempestate Colenso lotus in eo est, ut ad omnem sere paginam hanc impiam doctrinam inculeet, proque virili tueatur: hinc necessitati nostri aevi consulturi ad Pentateuchi authentiam asserendum gradum faciamus neceSse eSt. l71. Ad majorem vero rerum dicendarum intelligentiam nihil ducimus antiquius esse oportere, quam illud formale discrimen, quod genuinitatem inter atque authen-itu in intercedit, quam brevissime declarare, declara lumque explicare: utraque enim notis constat toto c0elo a se invidum distinclis. Ad genuiuitatem enim alicujus
458쪽
libri constabiliendam requiritur, prout i jam alibi ' innuimus, primo ut liber Vere illi conveniat, cujus nomen in fronte gerit: utque Secundo eu aetate conscriptus sit, qua primum editus dieitur: ad authentiam Vero requiritur primo ut liber ab co Sit curiferiptus, qui plenam rerum narratarum cognitionem habuerit: secundo ut in illis enarrandis sinceritate et pr0bitulo ductus laurit.
lline nihil prohibet, quominus unus idemque liber vere Sit, dicaturque genuinus, quin lamen pro authun lico haberi
p0ssii: et authenticus, quin tamen Sit genuinus. Pentateuchus vero n0n modo genuinuS est, Sed, quum Mub Senium charactere scientifico tum charactere murali praeditum fuisse ex dicendis constet, etiam pro Seri plura authentica est habendus: quod quidem sequentibus adlidem laetendam idoneis argumentis confirmabimuS. 75. Et sane: quod Moyses charactere scientifico tu Pentaleucho conseribendo polleret, ex incitur l ex eo quod non modo ' uebraei, verum etiam Sacerdotes AegΥptii, uti testatur Diodorus Siculus, . imo quod capitalius, et ipsi ' deislast Pentateucho, Ilebraeorumque legislationi insensissimi ultro latentur, Moysen omni Sapientia a puerilia suisse imbutum, omnibusque ingenii atque animi dolibus a natura fuisse instructum. . Nec immerito: lex enim religium ac politica ab ipsu lata, quae Summ0pere illis, in quibus versabantur Hebraei, rebus, temp0ribuS, ac locis accommodata, Satis Superque ejus sapientiam pr0dit, relegitque. Insuperque excellentiam ejus doctrinae doli Cons. lib. iii. hujus Oper. n. 137. lal Actor. cap. vii. v. 22. Joseph. Flav. et Phil. alib. eit. 3J Apud Just. Mart. alib. cit.
li Cons. Curs. Thel. compl. edit. Migne vol. 2. pag. 773, 58
459쪽
LIBER III. gmaticae ac moralis nullus philosophorum antiquorum attigit, nem0que, ut cetera omittam, iam mirabiliter essentiam Dei expressit, quam Moyses Sola V e rari Non nisi igitur perridicule scienti fietis Moseos character in Pentateucho conscribendo in discrimen vocari putest. Id ipsum evincitur 2 ex eo quod Moyses non modo divinam habuit missionem ad populum ex Aegypto diducendum, illique legem serendam, verum etiam ad nonnulla conscribenda, quae in Pentateucho occurrunt narrata. Sic post caedem Amalec: μ' Dixit Dominus ad Moysen: scribe hoc ob monumentum in libro, et trade auribus Iosue: V itemque post Varia praecepta in
tibi verba haec, quibus et lecum et eum Israel pepigi laedus : V tandem Moysi praedicens imminentem ejus
mortem, et scelestas populi post deos alienos fornicationes: - ' Dixit Dominus ad Moysen. . . . scribile vobis canticum istud, et docete filios Israel: ut memoriter leneant, et ore decantent, et Sit mihi carmen istud pro testimonio inter filios Israel. V Iam vero Moyses, hae divina missione accepta, ad hoc munus sibi demandatum recte obeundum dubio procul omnem industriam adhibuit, omnemque ingenii aciem acuti, ut certam atque exploratam sibi hisce de rebus n0titii in compararet. Id ipsum ulterius evincitur 5 ex eo quod non modoreS, quae anteriores aut coaevae fuerunt, nobis Moyses narravit, Verum etiam plura adhuc sutura praenuntiavit suo tempore eventu confirmata. Sic, etiam nonnullis
460쪽
CAPUT VI. lis' ex his omissis, pro vera prophetia habenda est illa, quam edidit Moyses quando Israelitae, decem exploratorum relatione territi, divinis noluerunt parere mandatis, ac pruinde lare ' praedixit ut nemo eorum, qui Dei mirabilia in Aegypto et in Sina viderant, excepto Caleb filio dephone, et Josue filio Nun, terram Chanaan ingrederetur. Cuius prophetiae adimpletionem habemus postini iam ultimo peregrinationis anno populi recensionem: legitur enim : ' uic est numerus siliorum Israel, qui descripti sunt a Moyse et Eleagaro sacerdote in eampestribus Moab supra Iordanem contra Iericho: inter quos nullus suit eorum qui numerali sunt a Moyse et Aaron in deserto Sinai . . . Nullusque remansit ex eis, nisi Caleb filius Iephone et Iosue filius Nun. Neque dicas hoe humana sagacitate Moysen praesci isse: nam primo qua arte praescire poluit Moyses ex tot hominum millibus du0s solummodo lare superstites Iosuam et Calebum3 Cur hos potius permanSuros quam alios c0njectaret, nulla prosecto ratio fuit. Non erant ceteris juniores, nam aetate Vingebant plura Iudaeorum millia. Non minora adibant pericula, erant semper isti duo in fronto aciei. Habebant sorsan corporis habitum valentiorem,
sed qui id potuit habere Moyses exploratum ' Insuperque est prorsus incredibile in sexcentis hominum initalibus duos tantum viribus pollentes suisse. Moysen igitur veram prophetiam heic edidisse dicamus oportet. Sed adhuc et aliam maxime insignem Moseos prophetiam habemus, in qua Iudaeis legem observantibus Semper prae-