Paulli Rosarii Farrugia in Venerando melitensi seminario philosophiae, ac Sacrum scripturarum professoris De Genuinitate et Authentia Pentateuchi disputatio

441쪽

anno 1459, tandem in none Concilii Tridentius,

ubi una eum reliquis libris Pentateuchus adnumeratur, Pariterque declarationes Ecclesiae Africanae habentur in

' Concilio Carthaginiense III anno 597 celebrato ubi

legitur: Placuit ut praeter scriptur is canonicas nihil legatur sub nomine divitiarum scripturarum: V qua declaratione posita numerus atque canon librorum editus suit. Cui consonat etiam concilium '' Uypponense anno 595 coactum, ubi canone xxvii omnes et singulos ilibros canonicos videre datum est. Praeterea declarationes Ee-elesiae uispanicae lilibentur penes Isidorum Hispalensem, qui tum generice aisrmavit libros Novi et Veteris

Testamenti complexive sumptos esse septuaginta duo, tum in specie eorumdem canonein reserens, libros Moysis una cum celeris enumera it. Hisce consonae sunt insuper declarationes ecclesiae

Ga licanae, quas prae ceteris expressit '' Cassiadorus in suo de Institutione Divinarum literarum opere. Jam vero postquam de Occidentalium ecclesiurum declarationibus suse actum a n0bis eSt, praestat nonnulla de re- clesiae orientalis hae de re persuasione in medium inque lucem edere. Et sane: ex omnibus documentis, quae maxima sedulitate collegit '' Renuuilotius, Satis superque conStat, omneS communiones schismaticas jam inde a seculo quinto essectas: cujusmodi sunt Nestoriani, dac

442쪽

bitae, Copti, Syri, atque Eutychiani, eumdem, atque integrum librorum sacrorum iudicem Venerari, quem seinper tenuisse lic recepisse Vidimus ecclesium occidemialem. Illuc cum dici nequeat has communiones praelatum librorum censum recepisse ab eccleSia mana, consequitur constantem atque universalem fuisse ante earum separationem non m0do quoad Pentaleuchi, verum etiam quoad ceterorum librorum sacrorum genuini talem ac divinam inspiratiouem, omnium persuasionem

et fidem. Quod quidem, etiam omissa declaratione '' foncilii Cunstantinopolitani in Trullo celebrati, adhuc clarius

apparet ex Solemni declaratione '' facta contra Cyrillum Lucuri Patriarchum Constanti uopolitanum. Cum enim seculo decimo septimo hic vir auro Protestantium corruptus ausus suisset suam haereticam consessionem nomine Ecclesiae Orientalis obtrudere asserens non obtinere pendiovindem iam quam divinitus inspiratam partem deutero- euu0uicam utriuSque foederis, statim in se excitavit odium et convicia omnium Graecorum, qui duabus Sy nudis coactis, Constantinopoli altera sub Patriarcha Ieremia, et altera derosolymis praeside Patriarcha D0silheo, sol elimiter ue publice nnathema in ipsum tamquam nova dogmata subricaulem dixere, inSuperque clare professi sunt se habere omnes et singulos libros, quos transmisit antiqua consuetudo, tamquam canonicos uedivinitus inspiratos. 164. Sive igitur Patrum teStimonia, antiquas VersioneS,

orthod. S. Jo. Damusc.

443쪽

LIBER III.

Mantiquos eodices, libros liturgicos, sive ecclesiarum declarationes, uno verbo omnia ecclesiastica monumentaeonsulamus, satis constat, Pentateuchum ab universali Ecclesia tamquam genuinum Moseos opus semper habitum ae custoditum fuisse. CAPET v.

mentortim Pondere demonsιriatur.

165. Quum contra ea omnia, quae hucusque in medium inque lucem protulimus, testimonia ad Pentateuchi genuinitatem vindicandam, inque tuto locandam, Deistae et illud regerere soleant, quod hi omnes, utpote qui testes sint in propria cauSin, parum auctoritatis Praese- ferre possunt: hinc operis pretium esse duximus hisee omnibus et illorum suffragia adjicere, qui dubio procul absque ullis verborum ambagibus, omnem salsi latein, si qua huic tam antiquae persuasioni insederit, retegissent,

illamque suis in scriptis divulga,sem. Verum etiam hi, qui tum Synagogae, tum riclesiae Relirionique Christianae insensissimi, eo tendunt, inque ideonspirant, ut de Pentateuchi genuinitate praeclarum edam

444쪽

CAPUT V. M testimonium: lum enim gentiles Scriptores et Samaritani, qui gravissimas inimicilias eum Hebraeis gerebant, tum haeretici qui ab Ecclesia damnati deseiverunt, splendida de Moseos scripturis reliquerunt testimonia. 166. Et sane: Manetho Aegyptius praeter multa sabiniosa, quae cum Vera Hebraeorum historia consociavit,

Reipublicae conditor erat legumque lator, sacerdoe, genere Heliopolitanus, nomine inarsiph, ex Osiride Deo, quem colit urbs Heliopolis, denominatus, eum ad hoc hominum genus tranSimet, nomen mutavit, et Vocatus erat Moyses. ' Hisce sere consona sunt, quae Apion grammaticus de Moyse litteris mandavit: ait enim : Moyses, ut accepi a grandioribus natu Aegyptiis, Heliopolitanus erat; qui, patriis institutis obligatus, subdiales precationes ad septa qualia urbs habebat, reduxti: et alibi haec Iosephus Flavius juxta mentem Apionis seriplum reliquit: Moysen autem conscenso monte

Aegyptum et Arabiam medio, qui Sinaeus appellatur, quadraginta diebus delituisse dicit, indeque descendentem audaeis leges dedisse.' Pariterque Chaeremon Aegypti rum historiam describens, haec de Hebraeorum exitu habet: - ' Isidem in somnis Amenophi apparuisse, de eo querentem, quod templum illius per bellum dirutum esset. Phriti phantem vero Merum scribam dixisse, si de pol. luiis hominibus Aegyptum purgare vellet, lare ut libe-

445쪽

millia cel collegisse, et e finibus decisse. Duces vero eorum suime scribas Moysen et Iosephum. V uisce sero similia sunt, quae Lysimachus de uehraeurum origine litteris mandavit: ait enim: Sub Boechori rege Aegyptiorum, p0pulum Judue0rum, quod Essent lepru, scabie, et ullis quibusdam morbis insecti, ad templa confugisse, et victum mendicasse: multis autem hominibus inorbo correptis, sterilitatem in Aegypto accidisse. Boechorim Vero, Aegyptiorum regem, ad

Ammonent scitulum orycula de sterilitate misisse: respon Smnque a Deo, repurganda esse lempla ab homini hus

impuris et impiis, ejiciendo e0s e templo in loca degoria,

dierum Scabi080S ac leprosos mergendus, tamquam sole ut isti vixerent aegre serenter et templa expiandu, atque ita lare ut terru fructum serat. B0eeli irim autem ac opto oraculo, accerSitisque sacerdot hus et sacrificiis,

jussisse, ut impuri collecti militibus traderentur, deporiundi in desertum: utque leprosi plumbuis laminis in. voluit in pelagus dejicerentur. Submersis autem leprosis lic impetiginosis ' reliquos congregasos iu loca

deserta expositos esse ut perirent. Eos autem habito concilio de seipsis consultasse: et n0cte superveniente, Meensis ignibus ac lueernis custodias agitasSe: soquenitque notae jejunasse ut Deos saluti suae propitios haberent. Insequenti vero luce, a Moyse quodam ipsis consilium datum, ut irent intrepidi una via, usque dum

ad loca culla perVeniretur: tum praecepisse, ne cui hominum in posterum benevoli eSSent, neque optima Sug-l3J Apud eum l. lib. i. t 3 l. s

446쪽

CAPUT V. US gererent sed deleri0ra: utque Deorum templa et altaria, prout in ea inciderent, everterent etc. V167. Histe sere similia sunt, quae tum graeci tum latini historiarum scriptores de Hebrae0rum Republiea, deque eorum legislatore scripserunt. Iustinus enim Martyr, ' Talianus, Clemens Alexandrinus, ' Terlut lianus aliique in osserenda Moseos antiquitate, atque Pen-la leuchi getiuinitate vindieanda iis, quae Polemon, Ptolemaeus Mendesius, uellanicus, Philocorus, Castor, Thallus, Alexander Polyhistor, ac reliqui graeci scriptores hac de

re seripserunt, usi sunt. Hinc haud necessum est omnia horum Scripta persequi, sed sat erit ex his nonnulla deli-hasse. Et re quidem vera Diodorus Siculus, postquam se ex Aegyptiis sacerdotibus accepisse retulit quae narrare Suscepit, haec ad rem nostram habet: ' Post et utiquum vitae statum, quem sabulae sub diis et heroibus traductum sugunt, primus MoyseS populis persuasisse sertur, ut scriptis legibus uterentur, Vir et magnitudine animi, et utili latibus vitae hominum allatis celeberrimus. ' Et Strabo: Fama, ait, quae plurimum

obtinet de his, quae de templo uterosolymitano jactatasdem inveniunt, perhibet ab Aegyptiis suisse prognatos

eos, qui nunc audaei appellantur. Nam Moses unus ex Aeg3ptiis Sacerdotibus, cum partem quamdam regionis haberet, ac moleste ferret praesentem statum, inde huc

447쪽

4M LIBER III. commigravit, multis eum comitantibus, quibus divi oeurae erant. Affirmabat enim doeebatque Aegyptios non recte sentire, qui bestiarum ac pecorum imagines Deo tribuerent, ileinque Afros, et Graecos, qui diis hominum siguram affingerent. Id Vero solum rese Deum, quod

nos et terram ac mare continet, quod coelum et mundum et rerum omnium naturam appellamus, cujus p laeto imaginem nemo ganae mentis alicujus earum rerum, quae penes nos sunt, Similem audeat estingereale. ' Tacitus ilem haec habet: Moses, quo sibi in posterum gentem firmaret noVos ritus, eontrariosqueeeteris mortalibus indidit. Prosam illie omnia, quae apud nos sacra, rursum concessa apud illos, quae nobis incesta. ' Iuvenalis tandem haec de Moyse, deque Iudaeorum ritibus cecinit: Quidam sortiti metuentem sabbata patrem: Nil praeter nubes, et coeli numen adorant; Nil distare putant humana carne suillam qua paler abstinuit, mox et praeputia ponunt.

Romanas autem soliti eontemnere leges. Iudaicum ediscunt et servant et metuunt jus, Tradidit arcano quodeumque volumine Moses.'Jam vero hi omnes scriptores, qui propter religionis diversitatem, aliaque rerum adjuneta summopere Hebraiis eam gentem invidebant, quique toti in eo sunt, paucis tantum exceptis, ut illam ignobili genere ortam traducant dubio proelii genuinitatem librorum, quibus Hebraeorum leges, quas a Moyse, ut a Deo jussus, conscriptas suisse

448쪽

spicionem vocarent, ni certa atque rata etiam ipsis esset hujus persuasionis sinceritas. Etiam igitur ethnicorum seripla mirifieo veritatem, quam defendimus, constabilire atque proelamare non desinunt.

468. Hane ipsam ulterius Pentateuchi geuuinitatem confirmat Samaritanorum testificatio, quae ob gravissimas, quas eum Iudaeis gerebant, inimicitias, haud exigui ponderis est habenda. Ad erius rei majorem inteli,

gentiam abs re non erit nonnulla de hae Samaritanorum secta in medium inque lucem edere.

Et sane: postquam dedem Tribus Israel desererunt a filio Salomonis v Roboamo Rege auda, alque Regem sibi constituerunt Ieroboamum. hie industriam omnem adhibuit, ne sui populi communicarent eum domo David, impioque eonsilio secutus morem Aegyptiorum, quibus eum aliquando vixerat, constituti in Bethel, et Dan duos Vitulos aureos, sacerdotesque elegit e viliori plebe, qui

una eum Dei eultu a celeris Hebraeis observato sacrilegam Idulorum superstitionem suaderent. Ita muliam futurum sperabat, ne suae gentes aerederent religi nis caussa ad Drosolymitanum Templum, et lia aversae remanerent a Regibus Juda. Quae prava malitia nee ipsum, nec suecessores ejus umquam sesellii: semper enim regnum Israel a rege Iuda post hanc separationem avulsum permansit. Eversa autem ab Assyriorum Rege ' Samaria, et decem tribubus in eaptivitatem adduetis

449쪽

4M LIBER III. ipse Assyrius Rex novos colonus e Babylone, et ex Cutha, Avah, Amath, aliisque locis ad illam terraui una cum Israelitarum reliquiis habitandam ' misit. Cuin vero ob avitam idololatriam isti a leo uibus a Deo immissis devorarentur, a rege obtinuerunt, ut unus Sacerdos ex iis, qui captivi adducti erant, eos legitima Dei illius terrae edoceret: quo factum est, ut isti adhuc idolis servientes verum cullum Soli Deu. praeia audiam amplexati sint, ita ut aedisii cantibus Iudaeis post ea pi, vitatem Babylonicam Ierosolymita utilia Templum haud didere dubitarim: '' Aedilicemus vobiscum quia ut

Vos quaerimus Deum vestrum: ecce nos immolavimus

victimas a diebus Asor Addaia Regis Assur, qui adduxit nos huc. V At repulsi '' suerunt, ac proinde isti pro virili enisi sunt, ut urbis Templique instauratio P in pediretur: quo cognito Esdras, ut narrat Iosephus V Flu vius, eos devovit, ae infames haberi decrevi L. Hinc

Summa exarserunt odia Iudaeos luter et Samaritanus ita ut Iudaei quotquot nonnullorum Sacerdotum exemplum seculi Samaritanas duxere uxores a suorum communione V repulerint, et apud Satria ritu uos Sese r cipere e

puleri ut, Samari laui vero insuper etiam a colloquio cum Iudaeis ' refugerent uisce vero gravissimis inimieiliis

450쪽

CAPUT U. 39 non obstantibus, Samaritani aeque ac Iudaei Pentaleuchum tamquam genuinum Mose0S opus suScipiunt, atque venerantur. At circa Samarita nurum Peu in leuehi originem atque antiquitatem diScors adhuc est, ut Vera latear, critic0rum sententia. Nonnulli enim contendunt Pentateuchum Samaritonum dictum etiam ante decem tribuum captivitatem cognitum fuisse: alii vero cum

CarpZoVio, ' Pareata, nonnullisque aliis originem hujus Pentaleuehi ab illo repetunt tempore, quo Rex Assyrius unum ex Sacerdotibus Samariam miserat, qui Chutaeos aliosque popul0s in Israelitarum locum susscelos legitima Dei illius terrae edoceret: tandem Benedictus Spinora, R. Simon, aliique cunnuturali sibi considentia arbitrati sunt, Samaritanos hujusmodi Pentaleuchum mutuo accepisse a Iudaeis post illorum reditum a captivitato Babylonica; imo Adversarius noster adhuc hisce omnibus audacior, nonnullis '' animadversionibus praejactis, id contigisse δ' statuit tribus post Esdrae ne talem Seculis, tempore sellidet Ptolemaei Philadelphi. Nos vero ut hanc quaestionem quam brevi Ssime, ne tempore abuti videamur, absolvamus, cum Pareau '' contendimus, nullum in historia tempus istius Pentateuchi origini aptius assignari posse, quam illud, quo ab Assyriorum rege sacerdos israeliticus

27: J. H. Paroitu Instit. Inter. V. T. Pug. 67. 28ὶ Apud Mor. Introd. in Scrip. Sacr. tom, i. Pag. 36. 2M R. Simon hist. erit. V. T. lib. i. CaP. X.