장음표시 사용
21쪽
liae. libidinis, et scortalionum cathedram fl). Quid autem byerandum ab eo, qui Epicuri systema resti luere lolis con alias fuit viribus 2ὶ, quique nullam agnovit intrinsecam hominis libertatems 3 8 Hac autem negata, eorruat necesse est quaecumque inorali in las : nam quomodo is erit laude, aut vituperatiotie dignus, qui taeea ducitur necessit ale 4ὶ Thumasius ergo in duplici opere suo de jure naturae, ei gentium 5), non modo jus naturale Vastavit, sed omnino delere studuit, ut loco ejus omne libidiniam genus surrogaret 6 . 27. Ad Wol Ilum devenientes, qui quidem videtur esse celeris moderatior, is, si Langium audimus 73. moralem doctrinam a fundamentis evertit, cum ipsam superextruxerit atheismo 8 . na-
iij Hara eum sint . nihiloseeius D. Dur. in ei t. prop. Mos tintinis Tliomasio laudem adseribit eoaetae inrisprudentiae naturalis in formam νystematis .emulam. Ii vide Finelum de Prine lur. nat. et gen . i. i. e. s. N lis aperte docet Fund. dur. n. l. c. i. S 66. seqq. . . voluntas. inquit . intrin- ,. Reee nullam libertatem . idest. nullam electionem liberam. et indisserentem liabet.
ibi Allerum inseribituri instillilioniam iurisprudentiae Divinae libri tres. in qui-- bus sunt amenta duris naturalis seeundum hypollieses illustris Pii dorlli perspicue . . demonstrantur. Alterum i Fundamenta luris naturae. et .gentium e L sensu c minu ni deduela . in quibus ubique Meernuntur prinei pia honesti . dusti. et deeori M. Aut alia sint quae ex ipso deseripsimus . vel eaeei vident. 6 Dogmala Lillheranorum sunt. Cliristam Dominum non esse datum hominibu vi Legislatorem i nee qnidquam praeter fidem in Evangelio esse praeceptum . aut prohibilum. Quapropter Tridentina Synodus gess. l. ean. 19 definivit. .. Si quis dixerit. nihil praeemptum esae in Evangelio praeter fidem . eetera esse indisserentia. nequeri Praecepta. neque prohibita . sed liberat aut praeter Deealogi peaeeepta nihil perii. nere ad christianos i anathema sit. M ean. 2ι. Si quis dixerit. chriatum Iesum a. . Deo hisminibus ealiam fuisse . ut redemptorem . eni fidant, non etiam ut Legislato-- rem . tui obediania anathem. sit. Lutheranorum errores re si leans Thomasiata ea illel.
om. 2. t. 8. G I6. de Christo umeti nec legislato rem umquam est . seu Dotiorem Deruatia maetime salinaria. Et S i s. statuit, nee Apostatos umquam legisla inres utS-- . neqne proinde nitam esse in Eeel xia Pntestatem legislativam. Videte nune nequi simi linn, nis ariem. Staivit ipse . rationiblis naturalibus non passe demonstrari. saΙ- loquium . libidinosum eoncubitum. etiam ad he ita litatem . toncubinatum . l'Dμι nium . polygomlain etiam virilem. incestum. esse trire naturae prohibila. Aliunde lege Evangeliea prolidula esse non possunt ex elus. eeletorumque l. nthera noriam Princi P . qnia Christus . . t Apostoli numquam legislatores egerunt. Igitur ex Thomasio. neqtie salsiloquium . neque libidinosus eo ne tibi ins etiam ad bestialitatem . neque concubina ius . neque lenocinium . neque potvgamia etiam virilis. neque inel filii . sunt ulla lege interdiela. Quod autem nulla lege interdictum est. lieite fieri pote t. Ea igitur stagilia omnibus licita erunt. Hae fortas e do caussa l. illlierus polygamiam indulsit
pendisset Basnagri s. abstinuisset ulique a defensione Lillheri. quod fuerit ad eam dis-Mn alionem vi inductus. Nam L illi ranismi principia ex Thomasti observationibus polygam iam lieitam faciunt ιγ i In eans. Dei adserta adv. alliens et Pseudopliti. seel. 2. ineu h. s. 8 Langio non a se olim nr. eum Wallii demonsitationem existentiae Dei iiDprii l. verit liare minus emeax. non propterei Wolstu ad atheos doclinavit. Haud tamen probare in Wolfio possumus lum nimium studiam tu firmati v aliarum argumenta ad Dei ex is lon iam demonstrandam: tum eius ad fieri in , qua si aluit apud emodeni l .an-
22쪽
rali scientia absonam esse, et omnino improbandam, pluribus, et
ad oeulum ostendit Daniel Concina 3ὶ, et ex ipso Desingus 4 , Setini ausius o), et Finelus 63. Sed quod caput est, ipSeniel Uul.
stus systema amplectitur. quod purum pulumque redolere Epieu reismum videtur. Nam agens de principio regulante actiones It heras . quod foecundissimum appellat in Philosophia praelica, illud reponii in usu sensuum corporis, et saeullatum animae; ita ut qui aetiones suas liberas determinal per easdem rationes sinutes, per quas naturales determinantur, legem naturae serbet: qui vero eas determinal per rationes diversas ab iis, per quas deler- minantur naturales, testem naturae transgrediatur 7 . Quae sane Epicurei suiu in sapiunt, ut infra ostendimus: idque deducitur ex
giltm l . et t. fiet t. l. me nil. 2. . . allie smiam esse per se honis moribus . et Reipubli-- eae innoxium , et solum alius um allimsmi ad pravam vivendi rationem dueere pos . . Rei nullo antem modo illum per se ... Quae eerte atheis lavent. et alliolsmum rithonum efferunti nam quis abuti nisi bono potest non enim abutimur malis. quaeip a sunt abusus. illud etiam serri in Wolnia nullo modo poleti . quod apud eumdem I.angium eonseri abusum allieismi cum abusu Christianae Religionis. inquiens. qnem -- admodum novimus . cliristimae Religionis veritates ab iis . qui in ignorantia. otia errore eirea honiam . et malum versantur, ad fovenda delieta trahi ... Qua tompa. ratione nihil esse pol est indignius. Sed hae de re insta. l. Non de alia selieilale ollius . Glerique Germani protestantes. qvi de iure naturae seripserunt. ubique loquuntur . quam de hujus vitae selieitale. ini Systema totum Wolfianum nixum harmonia prae labilita . ad satalis trium tendit. Vide quae diximus Metaph. S lodi. seq. Net salis est quod ait Titi minis i iis in Praefat. Inst. Pliit, prael. Wolganae in ea sumi animam . el eo pus . ae si in se mutuo innuerent i haee est enim supposilia. quam lamen sal am esse Wolfius docet. Qua . re vel Philosophia praeliea Wollii falsa nititur suppofiitione . vel harmonia praesta tuli. la . salsa est. at Theol. Clirist. Tom. s. dis s. Proleg. e. s. ubi mullis demon irat exempli p tilis ex Wolfii libris moralibus. melliodum Wulsianam non modo non sse scientin
t i in diat tib- ei rea melli. Wolflan. in Philus. praes. ni vers.
6 De prine. ivr. nai. et gen . l. i' eap. lo. ubi Formey primam de eribit rogulam ad is velum tolligendum ex Knllii operibus t cum si is . inquit Formems . lo-- etionem operum huju Philusophi aggreditur, oportet, ut abs se remi voat omnia , . quae ad illud usque tempus legit. didieit . oe meditatus est; adeoque ad hane Plit - losophiam adserat spiritum . ut ita dieam , omnino novum, liberiinique ob nmni alia idea. lniqua sane tonuillo, qua etiam servata , quid eapies emolumenti ex operibushiijuste Philosophi qui eommunes ideas est dedignatus ιγι Phil. prael. S 155. cum streis per quem delerminatur naturalis iactio generativa . sit propagatio νpetiei. et prolis generatio; si valeret Olfianum principium . qui.
eumque aetionem liberam delerminat et per hane talionem finalem. xlve es et per legitimum uiatrimonilim . sive per fornieδtionem . incestum, aut eo ne ubi natum, legem naturae servaret. et ille lanium ira n grederetur naturae legem, qui sen traseam mi derel generationem. Praeterea eum nrgana a natura parata ad generandum. I int naturaliter ait eumdem linem ileierminata. qui per aerionem liberam eligeret A. rvare ea litatem . transgredetellar legem naturae, quia delerminai et aelionem illam l. beram per rationrni diter ani ab ea . per quam determina inr actio naturali q. uae conseq3m-liones sua κponte fluunt ex aeolii in pr tu i Pio.
23쪽
ipsis Wolui propositionibus, quas inde inseri, nimirum lin: ope
ram dare lenemur, ut omnem molestiam quantumlibet eaeiquam
epilemus. Et insuper 2 r Homo Obligatur ad vitam jue unde transigendum. Et praeterea 3ὶ: Homo obligatur ad pulchritudinem naturalem conservandum. Imo ad pulchritudinem artilletalem non negligendam, es ad ea, quae ad pulchritudinem artilletalem
28. De uel neeeio dicimus primum, Elementa juris nai. et gen. ab ipso edita, si aliente legantur, animo a praejudieiis libero nihil serme continere, quod non reperiatur in quovis morali libro, etiam in ipsis casu istis. Deinde si vel ipsa Praefatio operis legatur. invenietur, I et neccium negasse omnem intrinsecam justitiam, et injusliliam, sive honestatem, et turpidinem actionum hu
manarum ; ita ut nulla actio justa, aut injusta diei possit, nisi quia Deus voluit, illam esse justam, aut injustam o . Quod principium quam sit pestiferum, infra demonstrabimus.
29. Ex hisce autem paucis quae animadvertimus, aliisque mul- iis quae data occasione dicemus, evidentissime constat, praecipuos juniores Philosophos morales e Protestantium grege, qui veluti ora- eula in hoc scientiae genere proponuntur, pessime de morali doctrina esse meritos, tantum abest, ut ejus fuerint restitutores. De
il laee quam sint perniciosa, vel me taeente . quisque videt. Pectaret enim eon. ira natur ae legim quisquis non ea verri omnem molestiam . quamlibet exiguam i quis. quis vitam miniis jucunde transigeret; quisquis naturalem . et artificialem pulchritudinem non euraret. Essent igitur rei violatae leg:s naturalis Christiani omnes, qui te. uniis earnem macerant a qui stagris se ea edunt i qui naturalem venustatem militi la-eiunii qui a conquirenda ficta venustate abhorrent. An ergo Christus nos docuit trans. gredi naturae legem. eum ait Mall. 5. v. b. Beati qui lugenι. Et Lite. 6. v - 25. Vae
robis. qui ridetis nunc. quia luctebitis, et 'bitis p An Apostolii eamdem legis transgressinnom docuit scribens ad Gal. 5. v. 21. Uui autem sunt Christi. eurnem suam erueiMerunt eum viι iis, et concupiscentiis ' Ad quaenam reservati sumus tempora . ut ii qui Epie ureismum ducent . aperteque impngnant dotiri nam christi . habeantur ab ipsis ςhristian s tamquam egregii doctrinae moralis magistri l 59 Sie xeribit in Praefat. Elem. Jur nat. et gent. . . Nullum, inquit, reperiri prinia ei pilim Uurιε naturael evidentius ν xl,limo. quam ... voluntatem ii ei. Quamvis enim ., plerique hodie velerem illam Scholastitoriam doctrinam de naturali aelioniam boniis tale, et tu tilia... in iverni revocare malint . rgo tamen pras pix ikso milii videor. es eia quidem actiones in se. et fina nati ra hos a se at iustas illas diei non posse sine iure.., nee ius tol lligi sine lege signorabat is legem Dei aeternam, vel pollux pulabat es e. . seliola Ille rum e mmenlum . nec legem fit ne legislatoris uni natale ennelpi pii xei a -- deoqile bonitalem actionum noli ratem posse illam quidem hominum . qui recte rationi. quam en piditatibus suis obtemperare malit, obligatione quadam interna. ad .. bene agendum impellere, veri m non tamquam legem. sed tamquam eonsilium aliqnodia quod . qui non equitur, imprudenter quidem . at non injuste egisse videri potest ... Si quis ergo fidem enniugi servet. ab homicidio, a turiis. a periuriis et t. se eontineat. ob naturalem bonitalem. ejusmodi eontinentiar, et Oli naturalem malitiam oppositorum allionii m. malitque potius rectae rationi. quam eupiditatibus suis obtemperare. eon iis livm qnidem bonum εXequetur. pruilenterqtie oget. sed non inste; et imprudens quidem erit, minime vero injustus. qui non seqnens reciam rationem, et malens suis
eupiditatibus obtemperare, adulteriis. homieidiis, surit . periuriis se polluit. Peregrina dogmata ot Ηρinete ii eruditione digna.
24쪽
, p, is, ac celeris usque ad annum II 57. quo signata est Praelatioue in eccii ad Elementa de jus . nai. et gen . sic id eui it ei Deeeius ibid. scribit: Quieumque adhue s neminem omnino exeipit 3 in pulcherrima illa disciplina versati sunt, illi doetrinas suas vel nulli
certo, et indubio principio superstruaeerunt. verilates varias easque utilissimas veluti uno fasee. evilestisse eontenti, vel prinei- pia parum idonea admisserunt, vel ea denique tam longe eae subistilissimus , quas Melaphysteu suppeditat, notionibus pelierum, ut data vetuli opera tenebris omnia involvere voluisse videantur. Huc tandem recidunt Groliana, Pulandorgana, Thomasiana, Wolliana, aliorumque recemiorum conamina ad Hei nee eii aetatem, ut omnia sint uno fasce collecta. nulli terio principio superextructa. mi xlaque principiis paria in idoneis, et data opera tenebris obvoluta. Magnus sane progressus l
30. Sed Hei neecius fortasse palmam lutity Nihilo minus. lnipsum insurrexit Kemmerichius lὶ: Schmausius vero i2ὶ retenti
Sinius Scriptor contendit. nniversos qui ante ipsum de iure nal rae tractarunt, scopum 'non alligisse ; lmo Samuel Coeerius, qui
anno 175 l. seribebat 3 e Diseiplinam, inquiebat, juris naturalis, etsi simplieissimis, nobisque inna ι is eonflaι principiis adeo inirieatam reddidere illi, qui de jure dicio scripserunt, uι ipsu eristentia ejusmodi Iuris pluribus suspecta visa fuerit. En quo de-
enerunt conatus recentium juristarum . quos memoravimus, quique celebrantur veluti naturalis iurisprudentiae restitutores, ut incellam teddere ut ipsam existentiam juris naturalis, ei in naturalem juri Sprudentiam scepticismum inducerent s43.3l. Nunc autem scholasticorum agenda est eau Asa, paucis lamen. Ac ne judicis partes in caussa propria sustinere videamur, judices de eontroversia sumimus ipsos Philosophos recenti tales, praesertim helerodoxos. Grolivs 5ὶ: Scholastiei. inquit, quantum ingenio valeanι. saepe ostendunt: sed in infelieia, et artium bonarum ignara secula inciderunt 63. quo minus mirum, si inter multa laudanda, aliqua eι eondonanda sint. Tamen ubi in
tu Elem. litr nat. et gen . p. l. l. 2. e. lo. 6 3. leti in sust. Jue. nat. 39 in dis . proe m. ad Ceolium xi . l. e. 3. S M. 42 Bonneius reeralissimus seriptor eonqueritur Palingenesie Philosophique nom.
I. Par. 13. in omni qmiuem artit m, et sententiarum tenere egregios pro .llis e Trael a lus. nniliam vero ex lare Melenus instema morale, quod galis probari possit.
63 id plane negamus, Vide quae diximns lom. l. pag. fit. ln nol. et pag 3M. si R. in no .cro lut ipse quod habot hon . Meepit a Sthola siletsi nimirum a S. Thoma. Ca. elano . vietoria. Covarruvia. aliisque Molhosius Tom. 2. Polyhi lor l. l. e. 34. 3 4 agens de nostris Franei eo a Vietoria i Sunι. inquit, δε qui eo ullum suisse cretium inia mi liis autumant, quamquam raro ill allegetur. is idem emu lendere de opeis 'rihus nostri Chrisostomi Ia velli de Ethtea Platonia. et Aristotelis. et de Civili Chri tia. na Philosophia. Ille est nequens haereticorum mos, uti saepissime labori lina Calhntie rum sibique illos adseribere, ne ei talis quidem eorum nomini g. imo eollatis in eos maledictis, a quibus lamen Gro ius ah linnil
25쪽
re morum consentiunι. viae est, ut errent r quippe qui perspicacem admodum ad ea vissenda ... quae in aliorum dictis reprehendi possvnι: in quo ipso lamen diversa tuendi studio laudabile praebent modestiae exemplum. rationibus inter se eertian tes, non, qui mos nuper adeo literas inquinare coepit, convitiis,
lastici. ait, curarunt, pro Christiana Religione utiliter ini pen- ,. Iere quod in Ethnica Philosophia alieli j iis pol eral es&e n Sus. , , Saepe dixi, aurum latere in stereo re illo seholasti o barbariet; D et cuperem reperiri hominem posse versatum in hae Hiberna. , et Hispana Philosophia; propensum, alque a plum ad eruendum, , ex ea quod habet boni. Sum enim certus, laborem ejus cnm- ,, pensatum iri delectione plurium verilatum pulcherrimarum, ma-- gnique momenti De Wolstu affirmat Formeriis η , ex Scolasticis in ulla accepisse tamquam ex primariis fontibus. Quod idem
de ceteris post Groli uni dicendum est, qui omne quod boni ha bent acceperunt a Grolio , Grolius vero a scholasticis. Ipsemel Bud delis, qui scholasticos despiciebat, rei veritate coactus : Qui vero. inquit 53, in horum antiquorum schola lieorumὶ sucees erunt toeum. ejusdem disciplinae alumni aliquanto retentiores indu striam profecto, et ingenium ad hanc sesentiam eoecolendam, quod
non disti seor, attulerunt ... multa juris naturalis eacusserunt ea pila. Si multa excusserunt ea pila, et ingenio, ac industria vale-baul, quae caussa erat, cur o in niuo despicerentur, veluti ignorantium hominum turba Aecedit Vallite initis Prosessor aenensis in
ora l. aenae habita de laudibus seholasticorum, in qua adversus Pu se ii dorsi uin sch0lasticos de nugis accusantem: Vos, inquit, verrerandi mei Praeceptores Theologi vos, inquam . rasto vos obtestor, eloquamini. per Deum eloquamini. an Moralistarum Prineus Thomas... Melaphysicorum Papa Suare et ... nugas dumtaxat
venduarerint Quibus nihil nisi verba, habuit Pulandurnus quod
responderet 6ὶ.32. inter Scholasti eos autem veluti sol effulsit S. Thomas,
si umqnam errarunt se hola aliel in iis, in quibus tonsenseret imo magnae temer ita lis est. ea velle in dubium revorare, vide Canum de loe. Theol. l. 8. t 5.έ2 is serme omnium heterodoxornm mos est . qui eum ratione pugnare adversus Catholieos non possint, se armant tonuietis. M Tom. 5. epist. 3. - .es Seholastiques ont laeue i ' emplayee utilement pone leia Christ,anis me . te qu' ii y avolt de passabie danx la Philosophie des Payens. I ai.ι dit Muvent . . aurum latere in stercore illo setiolastico harhartei s putares Leibnilium in seribendo fuisse imitatum citeronem. Caesarem. Livin m. eum lamen et ipsν bar variis sit ι . . et Je so ut ilero is q)i on put tro uver qtietque habile homine verse dansis celle Pliilosoplite Hiberno ise et Espaganie. qui eui de l' inclination et de la ea paeli/ia Mur en lirer te bo n. de suis fide qu' ii troii veroit ga pei ne pay ἡ e par plii ieiirs bel-- les ei importantes verites.
26쪽
etrius profundi talem ingenii eum Demosthenis profunditate eo m- parat x et ipse Mortiustus lin. Quam excelluerit Aquinas in ductrina morum, atque in ipsa duris prudentia, testes Runt ejus opera, quae lamen erudituli pleri ille omnes vel nulla quam legerunt, imo fortasse ne viderunt quidem . vel si legerunt. minime intellexerunt. Franeis cu A Varga fi Hispanorum longe clarissimus, de I ho-ma loquens: D. inquit 2ὶ . ut in omnibus aliis, quae a. Moralis Philosophiae eoqnitionem pertinent, adeo semper fuit diligens plorator veritatis, ut nihil abditum, nihil remotum, nihil obseu rum esse permiseriιοῦ sed omnia eaeposita, prompta, ipsa denique luce eiariora fecerit. Huic uni in sapientiae studiis plus debeo. quam insinitis Iurisperitorum verbosis commentariis: nude, bre-riterque veritatem eaponit; et Omissa inani a uelorum, opiniG- numque citatione. solida via incedi . rationibusque inviciis per Omnes adversitates viam sibi, aliisque sternens ... Nolui D. IhDN ae nomen. . . stibiicere... tum ut mea austusto ejus nominie mastis probentur; tum ut omnes adhorter ad Virum illum cogno- seendum . qui Non Physteis magis eι Theologis, quam Iurisperitis est necessarius qui vi eum legissent, intellexissentque, Deus bone, quantum ignorantiae, quantumque turpis erroris e libris suis, atque animis eximere potuissent f sed longitis me avexit studium. quo in D. Thomam non affectus modo sum, verum tofus etiam ardeo flagroque. lla magnus lite vir, juris lite peritissimus. qui ad Tridentinam Sunodum, et ad Pium iv. R. I Ocutor missus, ineredibilem siti laudem eruditionis peperii. 33. Ne vero quis Virum hune in Sehulasticorum reserat ceu sum, adeatur ei ipse Grotius, qui Benjamino Maurerio roganti ab ipso rationem studii utiliter impediendi in Morali doctrina ita re scripsit 33: Neque poenitebit, ea scholasticis Thomam Aquinatem, si non perlegere. saltem in syllere seeunda parte secundue partis libri. quem Summam Theolostiae inscripsis, praesertim ubido justitia astit ae de legibus. Quae sane commendatio maxima est in ore ejus qui tamquam restitulor naturalis jurisprudentiae ab ipsis Becentioribus celebratur. Nun dissenti l Georgius Paschius 43 qui post vocatas lectiones Ethicas S. Ti,uinae, opus doctum. et usi te: v Praestabit. inquit. non contemnendum usum ejusdem Tlio maen Summa Theologiae, el in Priatis Secunda yecundoe, ut Vucatur,u qua de rebuΝ praelicis iam ampla doctrina continetur ut viri in- v genium, et judieiuni mirari salis non possimus v. Gabriel autem
ita Polyat. lom. I. l. 2. e. l. S i5. Ex hoe genere. ail. inter antiquos Demo , . stlienes . virgilius. Thomas Aquina' meret atque is posterior .am ob cau sam Bori via nomine appellatus mil. Solent illi pro unda uisciplinarum omnium pes et rare . iu.. ei vilibus solida lustrueli esse prudentia ...i2. De Episeop. Iurisdiei. el Ponlis. Max. auctor. eonile. 2. sal Epist. 5 .s introdnei. in rem litterae. moralem vile rvm sapientiae Antistitum e. 2. S let.
27쪽
Naudae iis si) S. Thomani ait esse in Ethicis omni laude, et eo m-
mendatione majorem . et nihil non doete, ac sapienter protu
modo conserendum est elim laudibus, quibus Angelici Praeceptoris doctrinam Ecclesia Catholica. sumnique Pontifices exornarunt; atque novissime SS. D. N. Pius V l. in ea allocutione, quam habuit anno 1 777. in Comitiis Generalibus ordinis Praedi ea lorum. Si eeni in paucis c0mplexus est Pontifex doctissimus universas I nomae laudes: Thomas Aquinas sol doctrinae, et Theologorum Antesignanus jure fuit appellatus, eum nihiι nisi e saerarum Litterarum, Patrumque consensu asserat, ac quidquid seripsiι meruerit sui pie sertur divina ooee eonstrinari: proindeque Praedecessores nostri eat mi is praeconiis eommendarunt tamquam Christiane Reliqi nis Clypeum, sirmumqne Melesiae Praesidium. Dialerent heler do xi: in Pio loquente Catholici universi Petrum, Christumque ipsum loquentem venerantur. 35. Ad primum respondemus, Pusendor stum vel nullum legisse se holasticum scriptorem doctrinae moralis, vel si legit , impudenter suisse mentitum. Qua enim fronte adserere potuit, eorum neminem in tam mullis quae doeent de moralitate actuum humanorum, de virtutibus, et peccatis, deque eorum distinctione, malitia, gravitate . de animi passionibus, de legibus. de conscientia, deque aliis innumeris ad hominum ossicia pertinentibus, nullo certo nili landamento, aut hypotheses habere substratas Haec ne a Jurisconsultis illi sunt multiati ; an vero contra durisconsulti ab illis
aeceperes Quae ad leges civiles pertinent, utique ex jure civili, exque iis qui ei vile jus explicarunt, sumpserunt; sed quonam alio ex sonis accipere debebant' an singere novas debebant leges Reipublicae Platonis, aut Civitatis solis Campanellae 36. Τantum autem ingenii non habuit Pulandorssus. aut potius noluit habere, ut distingueret quaestiones de regulis doelrinisque moralibus universalibus a easibus, quos vocant, particularibus. Quod nonnulli easus a Casuistis quibusdam tarioribus resolvantur Divolis ratiunculis, ultro concedimus ; nec fieri aliter poterat : nam laxae opiniones validis rationibus destituuntur, alio qui laxae non essent. Sed quo duro ore , scholasti ei universi ad Casu istarum laxiorum ordinem rediguntur Nonne apud Casui- stas saniores et ipsi easus Optimis rationibus resolvuntur De allegatis, quod ait, similium scriptorum legionibus, Casu istis praesertim laxioribus convenit, qui eum validis rationibus suadere non possint, auctoritate aliorum Casu istarum aeque laxorum pondus addere opinionibus putant sui, . Celerum quis nunc scriptores ca
lli Eliuliographiae politieae pag. 20. et M. iri vide nostrum Touron Vie de S. Tl om. l. b. e. 13
28쪽
QUAEST. l. ART. l . 27tervatim allegandi morem vidit umquam in operibus S. Thomae. S. Bonaventurae, B. Alberii M. S. Raymundi, Alensis. Seoli, Paludani, S. Antonini, Bannesii, utriusque Soli. Natalis Alexandri, aliorumque uoralistarum primi subselli ' Pulandorsius ergo, ut invidiam se holasticis creet, desectus quorumdam Casu istarum omnibus scholasti eis attribuit si).37. Quod autem vix ulla sit quaestio, in qua scolastici in
Partes non abeant, salsissimum est, si de capitalibus quaestionibus sit sermo et in iis enim mirifice conveniunt et . Si aulem sermo Sil de quaestionibus quae ea sus peculiares respiciunt, mirum esse non debel, a. quidem quia cum Casuistae alii sint laxiores, alii Faniores, oportet, ui opiniones eorum diversae sini. 2. quia eum in moralibus sequamur verisimilia in easibus parιieularibus, quod uni verisimile videtur non videtur alteri, indeque oritur opinionum diversitas. Quanta diversitas est in Ier sententias Grolite Pulandor sit , Thomasti, Hei neecii. aliorumque Reeentiorum 8 Et hi ergo exibilandi sunt, si valet Pulamior fit ratio.
38. Mentitur autem is, cum ait, Callioli eorum Doelorum arcanam rationem esse moderari conscientias hominum sola auctoritate Saeerdolum. lli enim auctoritate quidem conscientias regunt in iis quae ad sidem spectant, sed auctori late Scripturarum, Traditionum Eeclesiae Catholieae, Romanorum Pontificum quibus in Petro data mit potestas paseendi oves. in iis vero quae naturali ratione probari possunt, ratione conscientias regunt, sed ratione lamen, quae revelatione juvatur; imo nee quavis ratione: nam probabiliorissae docent, ut lippis, et lonsoribus notum est, non licere sententiam sequi, quae probabili ratione sulcia lur, si opposita sententia ni latur ratione probabiliori. Nihil ergo aliud impia verbosi late sua Pulandor stus eoia secit, quam odium DStendere, quo catholi eos seriptores, catholicamque Eeclesiam prosequebatur.39. Ad secundum respondemus, Thomasitim in Signem esse calumniatorem. Proserat dogmata a se holasticis eat holieis inveeta ad incrementum Pupatus. eι Clericatus, uι supprimeret a uetori-
talem Prinemum, et ordinum Politi eorum. Catholi et Principes, Catholi eique Magistratus nihil tale in illogum operibus reperere. Et perii autem sunt turbationes rebellium heterodoxorurn. Quid ille provocat ad libros Catholicorum. cum haereticorum saeta praedi-eenl , nihil esse iisdem haereticis familiarius quam insurgere in legitimas Potestates Callioliet a Christo edocli, seiunt, ae do-
ill noe est in heterodoxorum more postium . totam pro tindere Catholieam Eeel .siam ob deseelu qiis rumdam Calliolieorum , quos eadem Callioliea Eeelesia demirat. Sed quid in catholieis reprobat Pi lando illus Aut loram citationes, eum haeretiei. praesertim l. vllier ni . toti sint in eos gerendis eorum Metae seri ploribus p Quo in genere eeteros praeunt Thomasius. et Buddens. qni magnam in iis ellationibus penditionis
leti quamlibet laxi 'int Casuiuae quidam, ne iisns tamen Pulon larili adoptavit
29쪽
cent fideles , reddere quae sunt Caesaris caesari. et qua sunt Dei Deo. Thomasius autem lj quamquam in ditione Monarchica
degeret: Clericus, ail. observarit hodiernos seriptores nimis commendare absolutam Principum potesta em, tamquam in qua summa felicitas rerum publicorum consistat eum tamen rationibus elestantibus contrarium demonsIret. An causyam egerit Monarchae sui. cujus stipendiis alebatur. non est cur dieamus. De mixtis autem juribus salso accusat scholasticos: non enim jura miscentUr, cum unum ex altero vim accipit majorem 40. Ad tertium respondemus. mirari nos te hementer, Bud-
delim, qui peritiam historiae ubique jacta l. ignorasse, aut dissimulasse. decimn ipso Ecclesiae seculo, in quo summa regnasse ignorantia dicitur, innumeros Christo. et Ecclesiae filios suisse genitos. Siquidem constat, eo ipso seculo. Northmanos, Da nos, Polonos, Ilungaros. aliosque populus Ecclesiae Christi nomen dedisse 2). Diceretne Bud deus, apud earum Regionum vastissimarum populus regnum superstitionis tunc fuisse stabilitum Z Ila sane a stirmaret : nam Catholica Beligio, ipso auctore, superstitio est. Nobis autem. qui Lul heri sectam. synagogam Salanae merito diei mus, certissimum est, tot populorum ad Christi fidem eonversionem non potuisse contingere sine singulari Dei providentia. quae in eum finem homines sane lissimos. atque doctissimos selegit. Nam quomodo sine iis erudiri ad salutem tot hominum myriades potuissent ' quomodo Ecclesiastica institui Hierarchiar quomodo saeramenta mini silari r quomodo tot suissent sanctissimi imperatores. ae Reges. Hemicus, Stephanus, Eduardus, Canulus et c. si iam taeda, et triclis xiguisset ignorantia diae trinae moralis Hirtim lsreulum illud tam mullis filiis Ecclesiae Dei aggregalis, ac in sanetorum etiam album relatis illustre. nee ulla haeresis clantagione laedalum, omnium erit in selieissimum : seeula vero novissima selieissima erunt. quamquam innumera edant impior mu hominum mons ira Tenemus quaenam fuerit laeda illa. ac tristis ignorantia lantopere a Biadden deplorata. Catholica fides fuit, quam ille superstitionem appellat. Nos autem de plura re salis non possumuq non modo ignorantiam, sed caecitalem etiam atque stupiditatem ejus. Suorumque gregalium . qui in lania Catholicae Ecclesiae luee in tenebris habitani. el illuminatos se putant. Si autem a Lutheranis Callioli eae Fidei professio ignorantia dieitur. scholastici D clores hane ignorantiam cuicumque illorum scientiae praeserunt: gaudentque appellari se stultos propter Christum, apud quem sapientia hujus mundi stultitia est. 4 l. Reliqua quae addit nud deus, mendacia sunt: nam sch lastici primi ordinis etsi voces nonnullas adhibuerint minus lati
lal Vid Baroniti in ad annum Christi 905. n. g. et ad an. 930. n. l. et ad an. 919. n. 2. et ait an . 965. m m. s. et ad an. 980. num. 5. seqq.
30쪽
nas l . doctrinam lamen moralem sanam quovis tempore impense coluerunt, ei optime consuluere, ae iam miro ordine tradiderunt, ui salis sit quodlibet eorum opus in medium adferre, ut impudentis mendacii Bud deus arguatur. Quod autem in eis reprehenditur de ad , oeatis in subsidium juribus divinis . et humanis. Patrum auctoritate, ad Canonum, et Romanorum Pontificum Decre-lis , tantum abest, ut quidpiam eis detrahat laudis, quin sui seni reprehen Sione digni, si aliter se gessissent.
Utrum ad moralem seientiam pertieiendum advocanda sit 'humani corporis analome.
42. De morali Philosophia ad fastigium ab se evecta gloiiabantur Pusendo ritus, Thomasius, Hei neeeius, aliique; eum nuperi quidam Philosophi 2ὶ illam adhue in tenebris versari dixerunt,
neque Sperandum e SSe de ea perficienda, nisi in subsidium tav eetur medietna, et analome 33. 43. Videtur autem ita dicendum l. quia scientia moralis est de actibus humanis. Hi autem proeedunt ab humana natura ; haec vero componilur ex anima et corpore. Nisi ergo perseela in stilua-iur alia lysis non miadu actionum intellectus et voluntatis quae sunt facultates animae, sed etiam organorum corporis quae ministrant animae intelligenti, ac volenti, laus ira quaeretur moralis Scientiae persectio. 44. ll. Ethica est scientia practi ea, ideoque pendens a phJ- si eis experimentis, et observationibus . . unusque igitur notionibusti Si qui minus iuste aetusare de geribendi barbarie Seholaslitos possunt. ii teris sunt Lullierant . qui a magistro suo barbarie in . ae inrorem mities i. eum plenissime imitantur . ne Bud leu qnidem exeeplo, qui teteris politior videtur. Birbarismorum . qui in illis occvrrunt. longum texere po semus ea talogum. Panea describimus ex Tli,
ruasit opere de cautelis eirea praeeognita Iuri rudentiae. Quis tali ne dixerit eautelam , ei pag. 48. palpabiliter . et pag. 49. disciplinari. et pag 12. uabilia . ol pag. 00. Pedanticum . et pag. 107. Horioribus. et pag. ll7. complimentosos ' Et qui i
eelera perfiequamur. quae ut ni mera pene sunt De siylo cultiori evramus parum . dummodo res sitit in n. e. Ili arilem qui eum innumeris barbarismis innumeros ei niua-gniat orrores. mhilominu scholasticis barhariem exprobrant.
di I inseriptum. Rissessioni myra i metri di perstrionare is mi ιosophia morale.
laὲ in hanc eontroversiam est aeenrale inquirendi mi quandoquidem ea abutuntiirinereunti homines ad destruendam animae nostrae piritualitate in . atque ad amrmandum . posse es iam negata Dei existentia , sub istere virlities morale' . quod hae eon. istant in eorporis mechanismo , giniqne eiusdem meeliani mi emetiis, et phaenomena Auctor Usi. nat. l. P. e. 8. seq. hane impietatem. quam alii subdole . a Perte doenit.