De peste, dysenteria et ophthalmia Aegyptiaca

81쪽

6T, DECIMA QUAESTIO. Quaenam sunt signa diagnostica Pestis 2 Quamvis pestis Aegypti characterem evidentem habeat, et Se ita conspicuam reddat, ut etiam homines artis medicae ignari, eam facile agno Scant: tamen ea non raro , in primis sub initium epidemiae, signanimis dubia oGrt ; unde verisimiliter opinio exortae St, oportere hunc morbum diu ObServasse, si eum agno SCere , et eju8 varia8 1 OxmaS Statim dignoscere

velisi Quoties medici celeberrimi, in diagnosi hujus mori 1 errarunt 8 - Ρrofessores Monti S - Ρessulani, qui anno 17 20 Massiliam missi fuere, assirmarunt, morbum letiferum, qui semet ibidem manifestaverat, non e SSe se Stem. Simile quid accidit Venetiis anno 157 6. Vocatus nempe illuc fuit celebris tunc Mercurialis, et Capodi vacca; hi contra opinionem medicorum Venetorum judicium tulerunt, morbum illic regnantem, non e8Se pe Stem; Sed Cum morbuS hic confirmaretur, hi duo Professores fuga Se Salvarunt , ne a plebe trucidarentur. POSSem adhuc plura similia exempla adferre , sed ea Sileritio praetereo, ne nimis prolixus in hac materia Sim.

nulli adhuc bubones aut carbunculi prorumpunt; et hinc medicus incertus haeret, quoad genuinam indolem hujus morbi, Sed quamprimum ei notum e St, metum pestis in Aegypto ade88e , et Complures homines ex vehementi impetu febris, primis 24, vel 43 horis mori, pestem metuendam habet. ConSuete autem Status hic incertus non diu durat; brevi enim

82쪽

63 plures bubones sub axillis, vel in inguinibus, rarius

in parotidibus compnrent. In genere ob8erVaVi, permultos peste adfectos, offerre tumores glandularum inguinalium, qui mox obsolum eorum Colorem, majuS vel minus intense rubentem, Cum dolore conjunctum, mox ob solam prominentiam, ab8que tegumentorum mutatione , in oculos incidunt. Bubo semel formatuS, COI Suete ma

gi8 oblongus, quam latus est, et tribus pollicibus inferius ac inguen jacet. Sed occurrerunt mihi etiam peste adfecti, apud quos nullus tumor glandularum conspiciebatur. In tali casu jussi chirurgum has partes investigare, et interdum detegebatur glandulas esse adsectas ; in aliis casibus credidi me bubonem incipientem observare, tibi nullus aderat; error hic inde oritur, quod apud nonnulla individua robusta, musculuS SartoriuS, in vicinia inguinis prominentiam

faciat, quam tumorem p e Stilentialem e Sse crederes.

Ubi mihi simile quid post ea occurrit, juSSi aegrotum e lecto Surgere, et Si is Surgere non poterat, ver Sus anteriora CorpuS in Curvare, ad relaxandos

musculo S, et hocce dubium tollendum. Vermulta exempla me docuerunt, essentiale inprimis e SSe, ut medicus tempore pestis, iis diffidat, quae aegroti narrant; nam hi ob varia emolumenta, morbum quem timent, celare Student. Vidi aegrotos, qui contenderunt, bubonem suum, nihil nisi esse c- tum intensionis corporis esse ; alii mihi persuadere Studebant, tumorem glandularum, quem habebant, esse depositum morbi antecedentis ; - alii denique dixere, bubonem quem haberent, es Se essectum insectionis syphyliticae. Et re ipsa observavi nonnunquam perdifficile esse, bubonem Venereum a peStilentiali diStinguere, praesertim si in cole nullum indi-

83쪽

Cium cancri veneret, aut medorrho eam observes. Sed quotie Scunque notum eSt, pe8lem in quapiam regione existere, aut individuum, de quo quae Stio est, alicunde venire, ubi pestis gra88atur, sere Semper morbum hunc autumare potes. Ceterum eruptio hu- bonis pestilentialis nimis est inconstans: modo enim ea, ut Signum praecurrens; modo tempore ipsius invasionis febris, et alia vice tantum tertia, quarta, aut quinta die post insultum febris comparet; interdum aegrotus moritur, antequam bubo Compareat; alia occasione bubo et mors, in eodem temporis momento locum habent. Vidi plureS aegrotOS, qui ante meridiem absque bubonibus erant, et apud quos altera die praegrandes comparuerunt, et Simul morS Sequebatur. -- Rapida eruptio bubonum majus periculum indicat, quam si sensim fiat. - Etiam dolore8 possunt medicum pro momento tempori S perturbare, cujus rei nonnulla exempla ad terre debeo. ad adtentum reddendum medicum, ut is nimis cir-

Cum8pectus sit, antequam judicium definitum de eos erat, an pestis adsit, an vero non 8 Vidi Hairi foe-mo Sam mulierem Gallicam, quae vehementi metu exagitabatur, se hoc morbo ad se Ciam e SSe, quia Sub ejus axillis sat magnus furunculuS Comparuerat. Considerans , nos in media aestate esse, - ho C anni tempore nianquam Pe Stem regnare, et eruptioni huic nullum aliud malum antecessisse, vel eam Sequutum e S Se : animum ejus tranquillavi, et tandem omnem

ejus timorem dissipavi. Anno nono cum mihi provincia delata fuisset, peste adfectos in no Socomio Alexandriae curandi, observavi apud quendam aegrotum, exiguum furunculum in basi scroti, nec ullam eju8 curam geSSi. Eo momento, quo is maxime inflammabatur, glandulae inguinales in eadem parte

84쪽

0 vehementer dolere ac tumere inceperunt. Id aliquantum animam meam perturbavit; sed cum illius furunculi recordarer, eum que Curarem, tumor in inguine brevi post disparuit. Eodem tempore Ser Eum Arabem habui, qui de repetente ConSilium meum e X-

petiit, ob bubonem, quem in dextro inguine habebat. Nullum indicium insectionis syphilliticae aderat.

Post Iongum et molestum examen, mihi tandem fas-Sus est, se a longiori inde lempore, in eodem latero herniam scrotalem habere, et ad eam continendam se ligamento inepto satis uti, quod ob frictionem culis, inflammationi, et tandem tumori huic occasionem dederit. Post hanc consessionem tandem per-Spexi, timorem meum, Vanum fuiSSE.Deberem nunc de eo quod conditionem febris adtinet, et in primis de diversa conditione pulSuS agere ; at Superfluum esse existimo hic de iis rebus Io qui , quae ad symptomatologiam hujus morbi pertinent; Cum omnia, quae de ea dici possunt, jam in operibus D. D. Pugnet, Larrey, et Saxaresi expoSita

sint. Tres Singulares caussae me ab ol Servatione pulsus deterrueriant. Prima e Aque pro me maximi momenti fuit, conservatio mei ipsius, cum periculum ConlaCluS noverim; Secunda erat, quod observatione S pul8US , quamvi3 exactissimae, nulla data ad meliorem methodum curandi, mihi procurassent. Tertia erat, quod, cum peSte adfectis reclusus non fuerim, multos homines quibuscum Continuo VerSabar, periculo insectionis exposuissem, et morbum hianc

propagare potui 88em. Medici, qui in poSterum, Ob-

Servallones de pulsu arter1arum in Stituere Voluerint,

poterunt Variis remediis uti, quibus plures medici in peste Sirmiensi anno 1795, et 1796 Sem et tutabantur. Quod ad me adtinet, pronuS Sum ad Cre-

85쪽

lendum, Succe SSUS, quos Ili se per id obtinuisse exi Stimant , magiS fortunae, quam ob Servationibus, varietatem et naturam pulsus adtingentibus, deberi. ')Antequam pulsui immorer, malo adtentionem, ad alia Signa provocare, quae medicum in diagnosi hujus morbi ducere possint. In tali casia maxime utilisi hi fuit consideratro totius vultus, qui mihi persaepe praesentiam mali detexit. Tunc vultus est quasi adficius, oculi sunt tri Ste S , Conjun Ct I a tUrgenS e nae Obs Cure rubentes, et ambitus labiorum pallidus.

Ceterum signa haec non sunt constantia: OCCurrunt

enim peste adfecti, qui adspectum habent hominis

Sani, aut minime aegroti.

Ubi pestis viget, et aegroti occurrunt, qui qua8iobrii balbutiunt, verisimillum est, eo S es Se infecto S. Quaedam somnolentia, est etiam Signiam SMSPec tiam. Etiam lingua saepe diagia sim pesti S .adj lavat. Vidi eam interdum muco albo obductam, ac Si aegroti Iac per aliquot templa S in ore tenuissent; alia vice in medio ejus linea brunei coloris, et Si CC a apparet, et margines ejus rubri ac humidi sunt. '') Saepe vehemens cephalalgia, naia Sea, Vomituritio, evolutionem peStiS concomitatur. ConSuete magna pro Stratio virium adest alias aegrotus tantum de mediocri debilitate conqueritur ; ad ejus gradum Cogno Scendum, optimum e St, Si aegrotum e lecto Surgere, et si is S Urgere non pote St, ConSidere jubeamus; si is unum et alterum absque molestia facit, concludi inde pote St, eum non nimis debilem esse, et morbum nihil

') S cIiraud la istoria pestis Sirmiensi S. P. 508. ''i Paris I. c. considerat Itanc conditionem linguae, ut signum Pathognomicum.

86쪽

cum peSte communis habere; at si e contrario non pote Si Solus sedere, quin in lectum recidat; si ex Iecto Surgens, instar ebrii vacillat, justa ratio est 8USpicandi, eum a peste correptum e8Se. Ubi tale e Xamen insitu eram , Semper ex praecautione mini Strum infirmorum adstare jussi ad sustentandum Begrotum, si casui proximus esset, quod nunquam accidit. Anthrax in quapiam corporis PBrte ComparenS, est etiam unum e certioribus signis pestis; interdum is mihi tantummodo adsectio localis esse videbatur. DecurSUS ejus quandoque adeo est lentus, et aegroto ita parum molestus, ut si medicus iis , quae ei narrantur, fidem haberet, in eam opinionem inducere tur , eum vix ullius momenti esse. Si anthracem exactae examinare velis , oportet, ut aegrotuS V e Ste 8Suas penitus exuat, id quod consuete ab eo lente pex- agitur; sed maximi momenti est, ut medicus id Patienter ferat, quo sic statum aegroti intime Cognoscat. Vidi etiam quosdam, qui ad speciem nihil nisi erysipelas in gena, vel in alia faciei parte habebant ; at cum propiuS rem examina8Sem, et Co mct, ac linteum collare remota fuissent, detexi genuinum anthracem alterum retro aurem, alterum in aure.

Ex iis, quae huc dum de signis diagnosticis pestis

dixi, sequitur, nullam adlatarum circumStantiarum, Iani, indicium certum hujus morbi suppeditare; et hinc oportere, quantum saeri potest, omnia Simul Complecti, et inter se comparare, ut certitudinem habenS.

Suadeo medicis, qui se his investigationibus di-Care Voluerint, tam patientiam, quam tranquillitatem animi; praesertim si de eo quae Stio Sit, an quoddam individuum in noso comitam Sit mittendum, nec ne 8 ubi id per longius tempus a homini m

87쪽

societate exclusum, magis inter mortuos, quam in

UNDECIMA QUAESTIO. Quae eSt Prognosis in PEStepouod de prognosi in peste dicendum habeo, per-

Parum e St; omni S peste adfectuS omnino pro per dito haberi potest. Ego ut fortunam extraordinariam conSidero , Si quis ex hoc morbo evadat. Iam alibi monui plures peste adfectos fortuito, quam per medicamenta sanari; morbum hunc nulli habitui cor- Poris parcere, et apud peregrinos disserentiam offerre, quippe quod frequentius hos, quam indigenas corripit. Is plerumque sub initium, et versus finem epidemiae minus letalis e St. Finis symptomatum, delirit, vomitus, -- de CuYSus bubonum regularis, tandem Omnia, quae reditum sanitatis pollicentur, saepe sunt Signa sallacia. Vidi enim plures, apud quos haec signa o Currebctnt, et qui tamen post aliquot dies perierunt. De CurSuS

bubonum lentia S , non auget periculum morbi; COmplures enim Sanantur, quorum bubones Dori S Uppurarunt; nec decurSUS eorum regularis dat Spem certam sanationis; e contrario decursus eorum nimis rapidus, Semper eSt Signum letale . Experientia docuit colorem bubonum poSSe Signa progno Se OS SUPPe ditare. Si exempli gratia color eorum OhSCure ruber, vel lividus est, spes salutis nulla est; - Si e Contrario rubor laetus est, Sperandum aegrotium Sanatum

Iris

Vidi parvulam mulierem Gallicam peste adsectam, quae nimium tergiversabatur mihi bubonem , quem

88쪽

74 in dextro inguine habuit, videndum praebere; post

longius colloquium decrev1t tandem mihi mysterium suum detegere. Cum ob Servas Sem bubonem coloris laete rubri esse, praedixi eam Certo e morbo evnSH-ram; exitus morbi felix, probavit, me in prognosi

Si apud peste adfectos diarrhoea superveniat, consuete est hoc signum letale. Nihil magis salutareeSSe videtur, quam Sudor in toto corpore aequalis; sed etiam nihil periculosius, quam Si i S quacunque

Diminutio bubonum conspicua, loco eoriam in- Crementi, potest pro Signo letali haberi; si ii non Suppurent, fieri pote Si aegrotum restitutum iri. Sed in hoc casu notandum, aegrotum Secunda Vice poSSe infici; interim liberiam eum manere ab infe Ct1one, per decursum anni epidemici, Si bubo Suppuret. Tumor colli vel parotidum auget periculum apud p e Ste adsectos, ob actionem tumorum in cerebrum.

DUODECIMA QUAESTIO. Quaenam eSt methodus Pestem curandi p

Ea, qua de thera pia pestis dicenda habeo, tribus

capitibus comple Cinr. In primo exponam observationes generale S , de hoc objecto.

89쪽

In secundo agam de remediis, quae pro ratione circumstantiarum adhibere potui. In tertio denique proponam ideas meas , de diversis leniaminibus instituendis, ad persectiorem reddendam , in quantum fieri potest, peSti S curationem.

Observationes gen Drale S.

Quamvis hucdum tantum de peste Aegypti IoquebaV,

Oportet tamen nunc omnino de therapia hujus terribi lis morbi, et de diversis opinionibus eam curandi, quas medici practici summarum meritorum protulerunt ac defenderunt, agere. Notiam e St, Compilare SmedicoS pe Stem pro morbo inflammatorio habuisse ;qUOSdam econtrario credidisse , eum naturae biliosae alio S porro eum naturae putridae malignae esse. Qui libet autem dictitat, pro sua ratione morbum hunC COn- Siderandi, Se plure S aegrotos sanasse. Si asSertiones hase Xacte perpendas, Vix tibi persuadebis, nos in thera pia hujus morbi, huc dum adeo exiguo S progreSSUS fecisse. Equidem non nego, hosce medico S mill toS aegroto S ex peSte Sanatos vidisse; sed dubito id methodo curandi, quam qui8que eorum, Pro ratione suae theoriae adhibuit, tribuendum esse; quin immo existimo, eos nimis indulgenter sibi id tribuisse, quod re ipsa Secundae fortunae, et sequelae naturali hujus morbi, et ejus decursui adscribendum fuisset. Quamvis haec opinio nonnullis mira videri poS8it, mΟ-nendum tamen hic habeo, eam non mihi soli esse propriam, Sed jam purpura iam aulae Romanae Qua-Staldum te Stari, numerum aegrotorum, qui in no SOLO mio Romano ex pegle, beneficio naturae sanati su 0-

90쪽

rimi, longe majorem suisSe, quam numerum eorum

qui id arti et praescriptionibus medicorum, in gratiis

res erre poterant. ') Certum e St, non esse in Aegypto rarum, videre homines, qui ex hoc morbo sanati Sunt, quin ullum remedium adhibuerint. Si dis inclio diatheseos dominantis, rationi conveniens, si ratiocinatio congequens, ad morbum hunc debellandum sus si eret, si inductio analogiae aliorum morborum, re is Satantopere utilis e S Set, sperare possemus, theras iam telices progressus saeturam. At Si Cum adtentione ea examinem HS , quae auctore S de peSte Scrip Serunt; perspiciemus , nullum eorum, vel accura iam calciatum, vel documenta legitima adferre, quibus Veritatemsitorum ad Sertorum Probarent.

Ex his, quae jam exposui, clare elucet, aliam viam esse eligendam, si curationem pestis persectiorem reddere velimus. Experientia docuit, ex curatione methodica nullum consectarium, ut regulam deduci posse , quia ince Ssu8 hujus morbi nimis rapidus est. Dixerunt nonnulli, medicum debere, pro ratione rerum Circumstantium, - individuorum morbo hoc adsectorum, et pro ratione Symptomatum agere. Equidem nequaquam consilium hoc vituperare ausim, quod multi medici egregii in curatione aliorum morborum Sequuntur : animadvertere tamen debeo, omnes has distinctiones, ad nullam normam nos perduxi SSe, quae utilis e Sse posset. Si percurramus opera Ioimographoruna,

reperiemus quidem in illis multa remedia, et formula8 medicamentorum , quae nihil amplius ad desiderandum relinquere videntur ; sed ali proh dolori nihil in iis invenimus, nisi ea, quae artis impotentiam

probant. Muratori l. c.