장음표시 사용
112쪽
DE RATIONE LEGENDII. Consonantes eaedem quae hebmeorum.
Linguam Chaldaicam a vero est Aramaea orientalis, Chaldaeae et Assyriae olim vernacula, ita tradendam suscipio, ut a Iudaeis, cum in pericopis quibusdam textus Bibliinim Dan. II. Egdr. Tv-vII., Jerem. X. II.), tum in chaldaicis versionibus, quae thargumim appellantur, hebraicis literis scribi solet: ipsi enim earum terrarum indigenae, ortu non judaei , aliis literis utuntur, sed illas jam nihil ad nos, ex doctissimi Biiuneri tabulis discendae, ac sorte parti secundae Chraestomathiae syriacae in posterum praemittendae. Hebraico ergo alphabeto hic contenti esse possumus, quod describere non
Leges etiam cognationis et permutationis literarum generaliores, eaedem quae apud hebraeos, ut ex grammatica hebraica luto transferri, et ex syriaea ditari possint: hic non copi. sed brevitatis rationem habeo, taedetque repetere, quae chaldaismi studiosis aut tradita jam sunt in hebraicis, aut tradentur in syriacis initiis.
II. Peculiaris chaldaismi in consonanitibus.
Haec lamen panca ignorare nolim tirones, Chaldaismo quodammodo priva, et a consueta ratione Hebraismi recedentia. r. Literae N et ri serviles, quin et tertiae radicales, in chaldaismo biblico pene promiscue ponuntur: i. e. terminatio generis seminini et status emphatici, linguae' aramaeae usum proprium si spectes, scribi debet per N, nec tamen raro scri-
113쪽
bitur per ri; idemque tenendum de H initiali conjugationis
Aphel et passivarum, deque tertia radicati H , pro quibus saepe per imitationem hebraismi ri ponitur. Est tamen haec orthographiae peregrinitas frequentior in Daniele et Eadra, quam in Τhargumim. u. Amant aramaei universim, atque in his chaldaei, pro sibilantibus hebraeorum reponere d et i, nec id promiscue, ita ut quaelibet sibilantium mulari possit in quamlibet earum, quae vim d et i habent, sed certa aliqua lege. Nempe hebraeorum chaldaeis saepe fit 'I : ut Iri , aurum, chaldaico a R. M hebraeorum chaldaeis saepe fit Ia : ut Petra, ehaldaeis mons , Pl ax caprea, chald.
. hebraeorum chaldaeis saepe fit ri, ut ab v nix,
chald. Horum quidem aliquid quandoque in hebraismo observatur, sed rarissime: in multis autem verbis linma aramam ita ab
hebraica seiungitur, ut d et i pro sibilantibus hebraicis habeati J. iv, quod nunquam habent Uri occidentales, semper pro eo P ponentes, raro quidem, sed tamen usurpat orthographia chaldaica, sive imitatione hebraicae, sive per archaismum. Ipse certo Moses, Genes. xxxx. 47. Nn rid scripsit. Quo autem recentioris sunt aetatis scripta chaldaica , co rarius in illis',sroquatius D . 4. Frequens mutatio literae hebraicae in P, ut terra, chaldaeis , de scribarum lapsu cogitari ob figurae similitudinem posset, nisi idem et in lingua syriaca, et in vivento adhuc reliquisque cognatis superstite arabica, fieret, in quibus figurae dissimillimae. Ipsum illud, quod in exemplo P sui, terrae nomen, arabibus T N est, syris Quid Diuii ire ' by Cooste
114쪽
II. PEcuLIARIA CHALDAISMI IN CONMNANTIBus. Ilisaelum sit video: cur iactum, cur in P mutatum, conjicere nunquam potui.
5. Chaldaei, plane ut uri et ariles, in terminatione dualis et pluralis masculinorum amant purius quid sonans n, hebraeim, obtusioris soni literam. Est tamen, ubi judaici scriptores, hebraismum suum imitati, m posuerunti
III. De uocalium ratione, anomaliis, et quantitate.
non antiquae, ut equidem puto, sed sensim itido a saeculo sexto usque ad decimum a judaeis inventae, textuique additae. Habuerintne antea chaldaei alias vocales, tres sorte, jam non disputo. Longarum et brevium vocalium, rei summam si spectes, eadem lex, quae apud hebraeos: nisi quod plures sunt ano--liae, ut Dan. IV. 4. Harum aliquae ad coriam revocari rationem po8Sunt, ut patach in similibusque: licet enim hetialia scribatur, ex syriasmi tamen analogia, omissa vocas ultima, tital adpellatum fuisse videtur, ullaba in consonantem jam dasitura, ut brevi vocali opus sit. Asiae ovanescunt, modo ea Sumas, quae in hebraica grammatica tradere soleo; nec chirek duplex esse, et seburoh in ancipitibus numerandum. Huc referes
EZdr. IV. II., et in Dan. II. 49. Reliquarum anoma-liarum caussa esse videtur, quod in chaldaicis punctis plures habemus antiquioris temporis reliquias , quo nondum leges quantitatis aut inventae aut plane persectae erant, parciussiue libros , non ea lingua scriptos, quae Sancta putabatur, Maso-
rei hast correxerunt, quam hebraicos.
115쪽
IV. Mutationis pocalium hebraicarum in chaldaicas, legra pra Cipucte.
Nolant autem tirones hare chaldaismi ab hebraismo in vocalibus divergia: 1. Saepius chaldaei scholi ponunt, quam hebraei, ut, si a nostris vocalibus ad antiquam pronunciationem argumentari licet, correptius videantur pronuntiasse: hebr. brap chald. a. Pro duplici saegoi hebraeorum, ponere amant pathach autigere, praecedente scheva, quod in omnibus prope Saegolatis, his quoque line uere ante saegia habent, obtinet; ut
Iudaei tamen chaldaica scribentes, aliquando et formas sae-golatas in Danielis et Exdrae libris retinuerunt, ut Dan. VII. 8.'l' p : quin et eamdem secuti analogiam in terminatione seminina 3 tertiae personao singularis praeteritorum nonnunquam schevh et pathach in duplox inegol mutarunt, ut Dan. V. Io. n pN , dimi, pro . Plura dabit paradigma verborum. 3. Cholein hebracorum saepe transit in Lamelg, unde fit, ut in chaldaica lingua, a stera, sit longe frequentissima. Lege alta voce Dan. III. I. 3. 4. , habebisque rei exemplum. 4. Κamolx ex cholem ortum est invariabile, atque nec in statu constructo nec in plurali abiicitur. Vide paradigma nominis ΣPP, saeculum. Sunt, sateor, libri, qui in statu con-
116쪽
structo scribunt, idque in grammaticas etiam irrepsit: sed, ex analogia s7riasmi, altera Scribendi ratio, CSP, verior videtur. Chaldaei ubi Lamolg habent, arri , seu aramaei occidentales, suam vocalem aek0b , id est o , substituunt: idque etiam ibi faciunt, ubi hebraei Lametκ cum chaldaeis commune habent, .ui in terminatione seminina. Contra chaldaei, Seu orientalos, ipsum illud gekoso syrorum, sicubi legant, ut a esierunt.
Notas diacriticas easdem habent chaldaei , quas hebraei. 'vomissis ergo, quae ex grammatica hebraica transferri possunt, haec modo memoriae mandemus nova et chaldaismo Propria. . i. Danesh Iem -
aὶ plane exsulat post jod schovalum, quantumvis illud '. scheva sit quiescens :Μ mullo frequentius, quam apud hebraeos, in tertia radicali desideratur, ubi praecedens scheva quiescens, illud poscere videbatur: idque eo lenendum diligentius , quia nonnullae 'grammaticae, ex analogia liebraica daghesh ponentes, salsa habent nominum verborumque paradigmata, exemplisque in Da niolo et Egdra obviis contraria. Huc reserendum, quod in formis nominum et ' , ' . totus pluralis in tertia radicali daghesii non habet, licet'. ha 'buerit in statu emphatico singularis numeri. Excipienda tamen inomina ' N et ' P. Sunt et alia hujus generis ex paradig- mate verborum petenda : sed hic sumetat, genus exceptionis indicasse , ad quod singula reseret exempla paradigmatum poterunt.
I. Daghesis forte aὶ in verbis mediae radicalis geminatae, ad compensationem mediae radicalis elisae, primae polius, si id fieri pos-
117쪽
sit, quam tertiae radicali imprimitur. Vide Paradigma eorum
bὶ In n passivarum conjugationum saepe ponitur, ad compensandum N elisum primae radicatis, et conjugationis Aphel, ut proc) Pro eo substituitur α) Nun schevntum, literae, ex qua dagbesti sorte excidit, praemittendum. Frequens hoc in verbis anomalis , Sed uno exemplo , reni hebraismo ignotam illustrante , contenti simus. Ab ingressus est, dici in Asiel debuisset aut , introduxit, cum dagli h in P, si gutturales dastosti admitterent : sed pro eo legimus, bydri Dan. it., s S. Vide et su-tiira verborum primae radicatis ). Nec id in verbis solum, sed et in nominibus usu venit. Est tamen hoc ita peculiare chaldaismo iudaico, ut vel syriasmo sit ignotum: natum sorte ex errore judaeorum, in exilio chaldaico loqui discentium, qui cum saepe a chaldaeis primam radicalem a distincto pronuntiari audirent, libi ho-braeis per daghest in sequente litera compensatur, id ultra modum imitati sunt, etiam, ubi alia de causa geminanda erat litera, daghesti in nun schevatum resolventes. Sic sorte apud nos indoctior, elegantiam adsectans, pro coIIum scripserit conium, quod videt aliquando a' qui biisdam se doctioribus conlega, pro collega, scribi: memini certo, similes errores in . lingua germ Dica committi a plebo insorioris Saxoniae, superioris d1alectum
Aloph mobile , post literam , ex qua da est, abjicitur ,
ponendum, sono non multum dissimili. Sic pro ' πὶ humiliabitur, Hos. v. , S. leges 'NU . Est hoc contrarium numeri bὶ,
sit sorte inde ortum. Diqiligeo by Corale
118쪽
3. Ρathach Publia, seu sulfuratum, non omnino quidem ignorant libri chaldaici, vide Dan. v. , 24. ; DSt tamen rarissimum, nec in suffixis, ut in Dan. II., 6. , ante A maP-
Tonus ultimam tenere syllabam solet: a qua lege minus etiam frequentos, quam in lingua hebraica, exceptiones; ad quas reseres F. perpauca saegolata, hebraismi imitatione facta, f. IV.
I. primam et tertiam PDrsonam pluralis praeteritorum, et alia minora. Dualem aulem v. g. in Exceptionibus non numero, quippe cujus a et i in diphthongum coeunt, unamque ullabam faciunt. Est hae parte valde divorsus a chaldaisino uri asinus, to num saepe in penultima figens; idquo utriusque dialecti aramastae dissidium etiam in hebraica manavit. Cum enim Iudaeis araniaea lingua per multas aetates esset vernacula, accidit, ut mortuam quoque hebraeam, quam in consonantibus solis bibliorum habebant, ad aramaeae morem adpellarent ; qui chaldaico loquebantur, ut qui in Chaldaea aut Iudaea proprio sic dicta , Hierosolymisquo degebant, chaldaeorum more ', quibus Syriaca dialectus xemacula , Nesibeni et Galilaei, syriaco. Aucto . res quidem punctorum et accentuum in tono Plerumque chaldaeos sequuntur, amantque Oxytona; cumque his saciunt judaei hispani, aliique ortu nobiliores, id ost, ut verisimiliter praese- serunt, hierosolrmitani: nostri contra in Germania et Polonia judaei, pro galilaeis habiti mesopotamiorum nomine aut nesi-bPnorum eos solarΡr, si solatio esset , plura etiam quam ipsi Disilired by Gorale
119쪽
Verba, ut apin hebraeos, trilitera, et radices sunt, ex quibus nascitur reliqua vocabulorum ulva. Ab his oriuntur aliqua quadrilitera, eodem, quo apud hebraeos , modo. Habe paradigma conjugationum octo, I. Pead, v. Diseel, 3. Pael, 4. Isis I, 5. Aphel, 6. ItthaphaI, 7. Meaphel, 8. Ischthaphat: quarum prima, tertia , quinta, et Septima , activae Sunt; . reliquae , secunda , quarta , Sexta , octava, passivae. Hebes esset, qui non agnosceret Peal esse Mi hebraeorum; mel, Pthel; Aphel, Niphil; cum forma, tum signification . Passiva ab activis formantur, praeposita syllaba nN , plane ut apud syros. Hebraismo, ri amanti, acceptum reserendum, quod in Daniele et Egdra nonnunquam ullabam praeformativam nri habent. n earum characteristicum I. transponitur cum prima radicati sibilante, et cum characteristico conjugationis Sceaphel :2. transpositum mutatur, post I tu ri, et post x in V. Exompli loco sufficiat pravaratis pol, Dan. 13 , s