장음표시 사용
161쪽
vicenis, quod essicit in libras ratione sestertiorum. qui tunc erant sestert)um VM. DCCLX. post hae placitit x in signari ex aura libris: paulatimque principes Ima minuere pondus , minutilli naus vero ad xLV. Rationem noILiae lectionis 11gil latim explicabo. Cum enim ita tignate auri taxationem v icen una se iteri urn m singula scrupula proponat, scrupulum Vcro uncise pals sit vicesima quarta, vel librae 288, nihil causae video, cur non audaher pro so O, iePonam festertium ubi DccLY. Gnificat enim auri aestimationem Romae illo seculo ad argentum fuistE leprendecuplami quae sua aetate iam minor est l. liquidem quatuor sestertia denarium , quatuor & octoginta denarii libram ess ciant: diuisis itaque 1 6o sestertiis per 336, quorus erit I7P. Valu Hq le tunc aureus unuς amplius denariis quatuor re tetiguata, qui post-m oduna denariis quinque & viginti commutatus est. Secundo pro x LM. reponenduam censeo XLII. lapsius enim librarii facilis mit, pro ii scribentis M. Cur autem x Li i legendum arbitrer, Plimusi pse cautam nobis dicet. Nam cum ξ libra octoginta quatuor denarios stignari ius tuna eslὀt, ut supra docuimus, aureumque duo cu m denariorum pondere signatum fatas constet: certe dubium nulli esse potest, quin mi i hoc loco sitit reponendiaria. Erroris huius similitudo tertium quoq.traxit.CUra enim ex L in secissent x L M, non potuit aliter ficta, qua a Vt pro XLV reponerent xLvM. Nemine arbitror ita pertinacri qui in hinnc sententia non sponte sui concedat . adeo enim claras , t omnia,& xeIitati consentanea, ut dubatare dc ambigere an nuS non liceat. Quamobrem aurei Romani iustum
162쪽
pondus facile his vestigiis eruemus. diuisis enuninteone librae granis 768o, per42 aurem rum numerum, dabitur singulorum legittimum pondus qu si granorum i 82. cum priuaum tot c libra ii onati int. sed quern admodum argenti tuitum pondus paulatina accisum; ὶῖ a quoque auri legir-
timo pondere per fraudem imminuto, tandem senatui consulto ita colastitutum, Vr quanque & quadra inta e singuliS labris lignarentur. Itaque rum pondus aurei rustum filis granorum. i . Harus subobscura quaedam Vestigia in mammiS antiquis supersunt. Nam cum Vix reperias nummum aureum aliquem nullo alieno metallo adultera tum, unde auaritia signantium non χ aut etiam 3 grana sicciderit: praeterea tam diuti uni temporis usus totidem aut plura etiam de triuerit: inuenias tamen nihilominus nummos legirtimos ab Augusto signatos, qui I 63 granorum pondus impleant: a Tiberio i61. His si sex illa grana, quae partim auaritia, partim usu decessere, adiicias, vides viproxime dicti uti illud pondus expleta. Sed augeorum aliquot pondera, & quo autore signati sint, hic deinceps subiicere constitui. Si illud prisis testatus fuero, omnes hoS nummos quorum pondera absque titulis propono, ex arculis & le-etissima veterum nummorum gaza Nobilissimi viri Nicolai Rockoxii depromptos, qui pro suo erga rem literariam affectu, nostra gratia singillo
August. Tiberii Drusii Germanici
161 Neronis it 6o Domitianii ago
163쪽
Ex his planum est Principum auaritii, Vel tem. poris iniquitate paulati Πν nummariam rem acci s. m. quamuis negare non aui im aureos eius de principis non semper eodem pondere signatos.Vidi aureutri Augusti vix mille passibus a Lugduno Batauoru θ terra eruturn, anno IJ99, loco RGOrn-burch nomen hodieque est, tanqU rin RomaeopuI-gum dicas. fuit illic olim Romanorum armamentarium quoddam & simu F Batam cae iuuentutis credo ne omnino militaris disciplinae ru des ad Romana sima a venirent. Cum Que 1Olum ilia
lud supra subiectos agros extaret, ut agri pascui circumiacentes hic terra meliores fieren P, complanatus est, prout quisque partem eius aliquam sibi a fisco redemerat . inde num n)US hic, quem dico erutus est, ita purus & asper, tanquam recens signatus ex ossicina proditisset: parte uni habebat Augusti eisgiem expressam, hic circum oram inscriptione Iar se Cusim, ita Vt Ca tera marginena non coepille, facile nosceres: quemadmodum in Hispaniae regum nummis quibusdam hodieque usu venire videmus. Parte altera Iouis effigiem in sellicum fulmine 3c scipione sὸ lentin, apposito circum oram titulo Iuppiter. is,ur videbatur integerrimus, peridebat exacte tantum grana ut v su & malignitate signantium non parum ei detracrum agnus cas. Hoc apso pondere aut non multo minore aliquot num mi anno 16o etiam aliorum principum in Flandria inuenti sinΥt, pro Alestum in pago Mos pelar, hic dum cultores agri
altius molluntur terram olla aenea mille veteribus aureis nummis referta, inuenta est. ex eo no
164쪽
Omnes ita integri, ut e nummaria oracina tum
primum prodi ita videri possint,quemadmodum &1lle Augusti: credo aurum mate, etiam sub terram abditum, se in Ditorem dare: nam nec rubigo, nec aetata o, neque falis aut aceti succus auri bomtatem contuimr, aut ponduS imminuit. Quamuis vero
horum pondus Principum edicto imminutum,res ipsa haud leuem susipicionem nobis praebere possit, atque ex libra iam octo & quadraginta signatos pondere granorum i6o: hactenus tamen obstat Plinius , qui iam suo tempore duntaxat quinque & quadraginta ex libris ungulis signari testatum Giquerit. Clim interina illius aetatis nummi, ut ille Augustr Neronis, Sabinae longe infra legittimum pondus subsistant. Exinde vero iniquiore multb ponciere percus I constat. Ab Heliogabalo extant granorum I 3 2; ab Alexandro Seuero 13 o. ut quasi quinque dc quinquaginta in libras ungulas constitui possint granor si 1 O A Seuero quoque aureorum semisses S trietares primum signatosχhusLampridius scri piam reliquit. locum integrum . quia huic loco oportunus, totum adscribam. Vectigalia sinquit publica in id contraxiτ , ut qui decem aure OS stabrioliogabalo praestiteratri , tertiam partem aurei
. Larci Aurelii IIo Faustinae Fausima
165쪽
36 WaLEBORDVS SNE Ius praestarent, hoc est tricesimam partem. Tuncquiprimum semissEs aureorum formati sunt: tune etiam, quum ad remam partem aurei vectigal de cidisset; tremesses, dicente AleXaradro,etiam quar tarios futuros, quod minus non post 't. Hactenus WLampridius. Constat itaq. aureum integrum,cuius partes erant, semissis,& tremissis seu triens, ratio
ne partium minorum Solidum esse dictum. ecte Isidorus libri 16 capite a Solidus apud Latinos alio nomine sextula dicitur, quod de iis sex uncia
compleatur. Hunc, Vt dixismis, vulgUS aureurn solidum vocati cuius rertiam partem ideo dixerunt
tremissem. Sex inquam aurei postmodum in uncia,& septuageni bini in libra. quorum mentio crebra in libris Iuris .ut Codicis libro Io, titulo IO,in rescripto Valentiniani & Valentis Imperatorum. Quotiescunque certa sitamma solidorum pro tituli qualitate debetur, aut auri massa transmittitur, in septuaginta duos solidos libra feratur accepta. datum vi .idainuar. Romae Lupicino & Iovino con. sulibus. qui fuit annus partae salutis 37o. Quamobrem iam tum, & multo ante aurei solidi 7 a libram implebant. fueritque singulorum pondus granorum ios . nisi signantium auaritia aliquot grana rursum succidisset. Huius generis nummorum aliquot pondus hic siubiiciam.
Maximiniani Io Constantii patris Io Magnentii 9 a Constantii Iunioris si Valentiniani soValentis Gratiani Ualent. Iunioris Theod,
166쪽
DE RE NUMMARIA. 3IVix duo ex omni numero ad praesicriptum pondus factos vides. Omnes quotquot unquam videri mihi datum et eodem collineant. Ecce tibi auost Sue cum inscriptione tua
parte altera grana Reipublicae datu Sye-9Istitutor dextrώ sicipionε- nise victorioiam gesἀus. Victoria auggg-
Ceterum posteriores nummi auri bonitate prioris seculi numis non nihil cedunt: vetustistimienina auro purissimo constant. Certe Augustaeus i Ee nullo nummo ne Edoardaeo quidem nummuSis aureus est' ab Edoardo Angliae rege olim signatus o oui reliquis hodie purior censetur, bonitate erat secundus, ut sero avium obryzum diceres, Quod ut plana ius intelligatur, ratio indicaturae auri paulo altius erit mihi r petenda. Omni auro inest argentum vario pondere, alibi dena, alibi nona, alibi octava parte. In uno tantum Galliae metallo, quod vocant Albicratense,est sexta trice
sima portio deo caeteris praeest, inquit Plinius de
auro nondum aurificum caminis perpurgato: nam quo saepius arsit, proficit ad bonitatem. Itaque aurifices nostri quatuor & viginti bonitatis, seu puritatis auri gradus consitituunt, quas caratias VCI Ceratia ipsi vocitant: quorum quartus δc vice si mus sit siummitis bonitatis gradus, quod Jc Oboryzum dicunt, nullum tamen aurum ad hanc pu-
xitatis gradam pertingue. id si de monetatio sis-c t Ium
167쪽
tum intelligas, verum fuerit: inuenta enim est ars aurum purum putum praestandi, aquae chimicis operibus medicatae beneficio . hanc aqUam regia, alii fortem vocant, quod omnia metalla, argentu, aes,serru, solo auro excepto, in liquorem resoluat. scorias vero auri omnes silus ignis nunquam expurgabit : Itaque aurum etiam excoctissimum aiunt expurgari duntaxat ad 23 ceratium, lue puritatis gradum, hoc est,ut aliis verbis idem planius dicam, in auri massi quicunque ut minimum nona esimam sextam partem esse alieni metalli: In armento autem ut hoc quoque addam) quadra-g imam octavam. Itaque cum dicunt aurum e Te 18 caratio rua quartam alieni metalli partem admixtam esse significant. atq. ita in caeteris. Exempla aliquot, prout nummi aurei Belgii λυτο νόμ Ordinum 'constitutione stuperiore anno Calutas I 6 II taxati sunt, proponam. Caratii grana
Aurum rosati nobilis 13', numnius ipse pEdet i6o Edoardici Ducati Hollandici,&Hungarici Coronati Gallici 2r . Pistolletii Hispanici 2I-Aurei Rhenani 18:
Quamobrem ut iam Edoardaei auri indicaturam cum alterius nummi auro instiruas, sumendi tanetlim erunt tibi singulorum caratii, iidemque inter se comparandi. ut 11 Edoardaeum aurum, ad aurum
coronati Gallici ratio quaeratur, bonitas illius ei.
168쪽
auta maissim aliquam ad huius auri massam parimo aduis eam habere rationem quam 23 22 , o est D min is terminis, quemadmodum a '
g it, se habere autum Edoardaeum ad Gallicum Sed ponderis ratio hic plane est inversa: Nam quia r melioris auri ad vilius est, quae I '
Edoa darum si unciarum 18. Gallicarn Volli protio par sis suinendum erat Vnclarum 19. Ista enImroclo locatio hic locum habet. Unde facila pepro oortionE concludere licebit.Vncia auri Ecloaris i siue Roinani quot Gallici auri granIS Equlparanda siu. hoc modo, ut 18 ad I 9;ua Incla, hoc eit 6 o grana ad quem j concludes 671 . id est 676orana fere. Et cum aureus Gallicus habeat pondus 7i grano runa, aurcis id est ut proxime aurei Gallici aequabsitur uncise aura Edoardica, qui sunt rostati nobiles quatuor.& sin uti Edoardaei
aequantur 1. Gallicis. Quare atareus RomanuS pOdere IIo granom accurata ore aestimatione par erit aureis Gallicis a Ll propterea Io denaria Via IcorO- nato murales erunt. Eodem modo in aliis qUoq.expe rieris. Vtii libeat scire quot Rhenani uncia auri Edoardici vel Romani vale,nt aurum Edoardae uest 13 ' cararioratri Rhenanum i 8 - caratiOIum, itaq. illius ad hoc eodem pondere rario erit Ut 2 3 ad 183 siue in minimis termitiis, ut 19 ad 11. ALContra pondus Edoardati is granorum s dicis gratia) aequabitur pretio auri Rhenani pondere gla norurn b. unde proportio. ut is ad I9, ita 6 O gra na ad Sio grana auri Rhenani: cumque aureuS Rhenanus pondus habeat 68 granorum, conita
169쪽
38 W EBORDVS sNELLIV siil aureos Rhenanos, unciae aura Edoardaei seu Roniani pretio aequari,&singulos Edoardaeos pre tio aequam 1 Hl Rhenanis. at q. ita de caeteris; &denarii 8 - hoc est ut proxime 8- vno Rhenano
continebuntur. Auri vero ad argcntum Valorem etiam aliquando auctu imminutumVe, pro utriusque metalli abundantia dc penuria, quotidiana nos experientia docet. Itaque Menfidro poetae auri va lor fuit tantum decuplus argenti, Herodotonete χαι-
gen tum signatum fuit septendecuplus; Plinio lib.
I9. c. I. duodecuplus: Straboni rursum decuplus, ut&Liuio anno urbis 361. ubi de AEtolorum paceida loquitur: Pro argento si auram dare mallent, darent conuenit,dum pro argenteis decem aureus unus valeret. At sub HOno Pio & Arcadio vi 71 ad s.
Codicis lib. 1 o titulo s.Vt pro singulis argenti libris, qui nos solidos inferat. Ablimc anni s centum Vt a 2 ad 1, nobis in Hollandia hoc ipso Libente anno I ; Ir, Vt o ad 3. atque ita alias, alii. Similis
quoque ratio in Caeteris metallis obtins, quorum
pretia pro penuria & copii intendi & remitti solent. Honorio Sc Arcadio impp. titui. 19 codiciSIib. 1 o solidus unus viginti libras aeris rependitur. Itaque ratio auri ad aes ut Ig o ad I . argenti autem ad aes ut aco ad 1. Quae nunc multd minor est. aeris enim pretati superio tabus annis multum excreuit. Interim illud notandurn, in hic comparatione puritatis gradus obseruandos, ut aurum purisdimu cum Optimo desecatissimoque argento contendas: alias enim haec ratio te multum fallet. Et hactenus quidem monetae Romanae cum aestimatio, tum pondus re ipsa, dc scit bentium autocitate demon strata
170쪽
V surpata' proprie pro libra Zygostatica & bnan- emine trooum a continente ad rem conten-
Dondo. in qui significatione, tanquam propria, tandem haesit. Hoc modo Pimius libri 3 3 cap:te 3 Varronis autoritatem appellat: Talentum autem,snquit Eoyptium pondo octoginta patere Va IIo
Argenti probi Attica talenta duodecim milia dato 1ntra duodecim annos,pensiOmbUS aequJS. taleiI- tum ne minus pondo octoginta Romanis ponde ribus pendat. Vitiuuius etiam aliud iro librarum constituit libri iocapite ai, Agetoris Byzantii e- studinem describens. Gubernabant eam homines centum, habentem pondus talentum quatuor mll-lium, quod fit 4 oobo pondo. quare diuisis 48OCco per coo talenta, iiingulis cedet pondus Iao liorarum. Hero Antiochi cum quoddam talentu ζυλιμον appellatum scribit continere minas Atticas S6O,lI-bras autem Romanas intellige i 3 s. Talentum quo Moses argenti aeris, aurique pondera mi deInaculi fabrici expendit, fuit minarum ut carum 12 O. quem calculum accuratὰ satis exprel 11tixosi CZpite 38, commate a s dc 16. Verba ip'aal beadscribere: Item argentum numeratorum e cedruc centum