Danielis Sennerti,... Operum, tomus primus

152쪽

De Somnii S.

fiores cessist. Reliqui ver δ sensus in- ecessatib in somno quiescunt : sed, si id

id ideo fit, quod eius affectio somnus sit, sed quia a sensibus externis nihil ad illam desertur,circa quod

versati possit. Quaenam autem si caussa, quae sensus exteriores ita quasi vinciat, inquisitione dignum est. Caussa huius rei alia non est, nisi quod spititus animales e cerebro in organa sensuum non influunt. Quid autem impedimento sit, qud minus spiritus influant,nonnihil obscurum est. Aristoteles issemn. st 3 .st tuit, hoc fieri, obstructa communis sensus via, porquam spicitus animales, tanquam commune animaetur. Obstluctionem autem facere vapores, praecipue Eventriculo in cerebrum sublatos. Hi enim inquiete, per quam cerebrum nonnihil frigidius euadit, condensantur, & crassiores fiunt, grauioresque nonnihil secti, ad inferiora tuisum descendere incipiunt, ne uorumque meatus obstruunt, ne spicitus animalis ad organa sensuum possit deserti. Cuius rei multa sunt indicia. Nam post cibum, praecipue copiosum, somnolenti euadimus, dc ebri; maxime dormiunt: contra, qui diu inediam passi sunt, insomnes noctes agunt, dc medicamenta soporifera dicta pleraque vapores multos in caput emittunt, aut cerebrum refrigerant, ut in eo vapores nonnihil condensentur, dc hinc meatus obstruantur. Alij contra sentiunt, somnum. non fieri e vaporibus, & neruos obstruentibus, sed ideo, quia anima ad sese spiritus retrahat &reuocet, ne continua operatione animales vires destruantur. Hinc non soldm post cibum nos dormire; sed etiam lassitudinem, cantus . tenebras, quietem, somnum conciliare. Veri,in enim ver b utraque opinio coniungenda videtur, talisque est somni generatio. Composito adquietem animali, anima virium quemdam languorem ex diurnis sensuum operationibus,spirituumque disia sipatione, de vivifici solis Luminis absentia percipiens , resectionem quamdam δc instaurationem vi Et quia animales spiritus originem habent ex vitalibus , ut vitales prius instaurentur , cor ad se aliquid caloris, qui in exteriores p rtes sparsus est, colligit dc reuocat. Hinc extrema membra, dc praecipue cerebrum, frigidius nonnihil euadit; qub etiam noctur atque agitaporis, quae caloris cauilia sunt, cessatio conspirat: calor vel δ circa cor δc vicina membra augetur. Calor auctus ex alimento suaves quosdam vapores excitat, qui ad cerebrum delati eius frigiditate nonnihil condensantur, δc rursum descendere incipiunt, neruorumque radicibus illapsi, eorum meatus replent de qbstruunt, dc in caussa sunt, ne de spiritus vitales calorque ex inseriotibus in cerebrum influere possit, nec spiritus animales ad organa sensuum distribui: denegatis spiritibus membra concidunt , ramnesque sensuum exteriorum operationes cessant. Finis itaque somni est virium in animali instauratio. Quia enim per motum de sensuum externorum Operationes multum spirituum absumitur,ne animalis salus in discrimen adducatur, ij instaurandi sunt. Addit Scaliger Exeree. 189. alium etiam finem his verbis : Ammia EDeosa ranslum, quod quidem rerit alant,ad corporu recreauioram, sed etiam ad anima libemtatem. Qi enim,si ad scia 'ectes, propemodum. pia'

rerum. Nam utu eo tempore liber est auque etiam δε-

ctione, dimna mentes fum per insemnia. Soluta nam, non a corpore, sed a coryor Zeoso, sua vini res. Se enim mouent, atque etiam ad erit: ut 4

Somno opponitur milia , quae nihil aliud est, inta autem duplici modo a somno expergiscitur,vel spon

te, vel a quadam caussa externa turbatum atque in

terpellatum. Prior modus maximE naturalis e stac fit, quando calor, qui intri se abdiderat, ad alimenti eo ctionem, de spirituum resectionem, coctione iam ab soluta, spiritibus instauratis, sese rursum exsecitin ad externa diffunditur, vaporesque qui spiritibus obsta culo erant, discutit, ut spiritus ad organa sensuum liberum transitum habeant. Quanquam verb inter dum etiam ex se animal expergiscitur, antequam coctio est absoluta, si vapores acres ex humoribuς vitiosis ad cerebrum serantur ; vel etiam aliis de caussis; tamen modus is, quem tradimus, maximes communis 3c naturalis est. Excitatio verba somno per res externas, ut si quisci more: vel tactu excitatur, fit ex perceptione extet

ivir desectus sit in instrumentis sensuum : tamen non hiane spiritibus animalibus organa carent, sed adhu in iis aliqui supersunt, qui ad sensilia vehementi ira percipienda sussicere possint. Itaque anima primὁ quidem obscurὶ rem percipit, postea subiode, ut eam clarius cognoscere possit, maiorem spi rinium copiam subministrat: qui ad sensus, qui a

ficitur , organum aditum quaerentes, sensus communis viam perrumpunt: atque ita ad omnium sensuum organa via patefit, 3c somnus cessat. Hinc quibus meatus sensuum in somno a pluribus, iisque crassis vapotibus magis sunt obstructi, quod ebriis accidere solet, ij plane diruult et excitantur, nec crassis vaporibus abundant, ij facilius excitantur. Eadem de caussa primus somnus profundior dc arctior est ; quia vapores in prima coctione sunt copiosores de crassiores, qui postea paulatim absumuntur &at- In somno accidunt Somnia. Non autem somnium se est passo sensuum exteriorum. Nam dormientibus, qφεόφquibus solis somnia accidunt, omnes sensus externi vincti de ligati sunt. Neque etiam animae ration lis. Nam praeter hominem etiam canes , dc alia animalia somniant. Sed sensuum interiorum Phant sae prxcipue , assectus somnium est : definiturque Quia veth in somniantibus phantasia occupatur, ipsique aliquod φάντασμα obiicitur; non veris soldinea, quae de die egimus , aut quae in corpore nostro latent, somniemus, sed etiam ea, quae maximis locorum interuallis 1 nobis seiunguntur, & qua neque unquam vidimus, neque audiuimus, neque ullo sensu percepimus, imb quae nondi 'n secta,sed post fui ra sunt: quaeritur quomodo rerum absentium, sens-busque nunquam perceptarum,& quae nondum sunt, imagines phantasiae obiici possint. Epicurei, ut patet ex Lucret.lib. statuebant:

ma quasi membrana,vel emex nominanda e 3, uia oeciem,ae formam similem gerit eius inago, iusiunque eluet de cimore fusa vagari. Has dormientibus obiici , dc significare , quae fatura sunt , credebant. Sed dudum haec opinio reiecta est.

Non multb melior est Caeli j Rhod. opinio , qui

153쪽

Lib. VII. Cap. IX. II S

tira Iin .esII. simulacra illa Epicureorum,quae pla in sacris litetis exsta Solet enim Deus Opt x. Etare ultro citroque & vagari per auras possint,m' vel nouas species hominibus in somniis obiicete,vel

160쪽

121 De Anima Rationali.

cognoscere, numerumque quantumuis magnum potest augere; in se i um reflectitur, α non ibium tes,nolligit sed etiam semetipsum , atque intelligit, se intelligere, quod intelliga se intelligere; potest velle

α nta,e; iolatiabilem habet appetitum aeternitatis, scientiae, beatitudinis, qui cum in hac vita non expleatur, alium statum eius restare credendum est, in . quo ille Uperitus explebitur, operationes sine insitu- metuis corporeis edit.Vide Franc.Piccol. de bum. mente, cit8.6. Neque etiam ab hac sententia alienus videtur fuisse Aristoteles, ut patet, ine.7. Rusis. t.2o

c. l. 1 2.metap t.I7. Pe quibuρ vide Franc, Piccol. lib. i. nibus suis subordinaris uti organo, & indigere cete bro & spiritu: Intet operandum autem eo dum petse operatur leu dum pure intelligi in pure vult i ni me neque per organa intelligere, sed solam ans mam esse subiectum thtellectionis,ut Sc actus volen di, quem barbari nostri Volitionem, tam noue quam necessarib, ac scite vocant,ut ait Scaliger. ExercabjEt quamvis laeso cerebro deprauatur ratiocintatio : tamen id fit, non alia de caussa, quam qui, secultates administrantes, seu sub ordinari , quΣ organicae sunt, & dependent a cerebri constitutione,

laeduntur. - . ,

Etsi verin anima humana, omnibus facultati, quast hactenus ab imae vegetanti & sentienti tui hui