Dissertatio medica inauguralis, de hysteria ...

21쪽

In corporibus ad hanc normam constructis, partes

solidae laxiores et molliores, vulgo humidae ; capilli molles, plerumque rufi vel flavi aut albidi, observantur. Musculi irritabilitate insigni, nervi sensu exquisito et mobilitate propria, praediti sunt. Arteriae

colore plerumque florido, cute molli et laevi, calore magno, corpore crasib ac turgido, fronte lepida et laeta, amplae et Plenae apparent. Pulsus frequens et mollis est. Secretiones et excretiones commodissime procedunt. Motu facili, prompto, et agili, ad omnium generum actionem corpus pollet. Animi habitus secundum corporis texturae diversitatem diverse formatur. Mobilitati corporis in tem peramento sanguineo animi status respondet. Animi affectus mirum in modum vividi et excitatu laciles ;levibusque causis e spe in timorem, C moerore in gaudium, e dolore in Voluptatem, perfaCile transeuntes. Insigni animi alacritate et laetitia sanguineo temperamento praeditae gaudent ; de suturis minime sollici tae, ad labores necessarios remissae, et propositi saepe semere suscepti parum tenaceS. Res minime accurate fere omnes perpendunt, et

ideo malum de iis judicium saepe ferunt. A contemplationibus diuturnis ac operosis negotiis longe alienae ; ultra rerum superficiem raro penetrandi cupidaς ; rebus frivolis, et quaecunque animos multorum

simul

22쪽

simul occupent, gaudentes; ad res subito oblatas ire 'pidae, apertae, temerae ; ad amicitiam proclives, attaque celeriter sine suspicione confidentes ; integritate tamen et fidelitate interdum leviter vacuae. Ab hoc omni prorsus re, ex diametro opposita, dissert temperamentum melancholicum. Temperamenta nuncupata simplicia, plerumque inter se sunt commista ; sed in omnibus malo hysterico laborantibus, sanguineum aliis, magis minusve praepol

POTESTATES NOCENTES.

Causas rite investigandas, aliquo sub ordine dispo nere conati sumus, sequenti in

Εx potestatibus nocentibus, recta in cerebrum et genus nervosum agentibus, recensendae sunt, Ι. Stimulantes. I. Internae. A. Emotiones animi excitantes. a. Irab. Gaudium. c. Amor spe et voluptate stipatus. d. Notiones Venereae. . e. Odium acre et poten5. a. Coris

23쪽

a. Corporeae. A. Odores vehementes, suaveolentes, vel ingrati, generis stimulantis.

II. Sedativae.

I. Internae. A. Emotiones animi reprimentes. a. Metus.

b. Moestitia. c. Curae et solicitudines. d. Amor exspeS. e. Invidia. f. Zelotypia. a. Corporeae. a. Opium. b. Liquores spirituosii. c. Thea et cossea. d. Nicotiana. e. Venus immodica. f. LucubrationeS. g. Odores suaveolentes, vel ingrati, generis sedantis. aa. Varii. h. Exercitatio cujusvis generis immoderata. i. Calor diuturnuS. i. Aer humidus, et e eius.

h. Frigus, praesertim pedibus admotum. l. Morbi praegressi.

24쪽

DE HYSTERI A.

m. In gesta, qualitate narcotica Vacua, nocentia. aa. Acida.

bb. Pinguia. cc. Viscida.dd. Inflantia.

K. Luxuriosa, exaestuantia, et opipara.gg. Liquida nimium usitata, praesertim: calida. n. Ingesta quantitate nocentia. aa. Cibi redundantia. bb. Defectio ejusdem. o. Alvus diuturne astricta. Ε potestatibus nocentibus, ex eventu in cerebrum et genus nervosum agentibus, recensendae sunt, Ι. Stimulantes, utpote plethoram augentes. a. Vita sedentaria et umbratilis. b. Diaeta lauta, et concoctu facilis. c. Calor subito auctus. d. Evacuationes solitae suppressae, Vel neglectae.

aa. Variae. II. Sedativae utpote humores minuenteS. a. Nimia humorum, praecipue sanguinis, evacuaintio. aa. Morbi.

bb. Medicina. Quoniam

25쪽

DE HYSTERIA.

Quoniam singulas causas hic enarratas suse explicare, ultra justos limites hanc dissertationem longe produceret ; pauca tantum de his, ex tabula quodammodo in lucem prolatis, dicere lassiciat. Primum considerandas sese offerunt animi emotiones. Ex omnibus causis pathemata vehementissime, quia saepe directius in animum sensilitatis originem agunt; et eorum potestatem fere immensam, in morbis dictis nervosis, quotidiana experientia docet: Sed in nullo malo majora incommoda, quam in hysterico, edunt. In Valetudinario Edilaburgensi, quamlibet paroxysmo hysterico laborantem, aliarum oculis objectam, simile malum quoque in iis, quae ad morbum proclives erant, saepe movisse, longe lateque notum est. Praeter horrorem quoddam principium, unde oscitantes et tussientes imitari solemus, adesse videtur. Animi affectus etiam, vi imaginationis vividae aggravati, per ideas associandi facultatem, hysteriam excitasse, nemo non compertum habet. Exempla insignia mulieris epilepsia correptae, quoties templum ullum ingrederetur, SauVages S, alterius gravidae vomitu affectae, quoties stoIa quaedam conlpiceretur donec peperisset, Cullenus nobis tradiderunt. Praeterea animi affectus deprimentes, vitam sedenta

riam umbratilem, et errores fere omnes a rebus non

naturalibus dictis, morborum fere omnium scaturiginem nunc dierum praebere existimatis ' pendentes, ius Titat's introduction to the distases of people ot fastion ;

26쪽

in sodalitium trahunt. Horum assectuum alii potestatibus stimulantibus, alii sedativis gaudent, ut effectus ipsorum plane demonstrant; sed modus operandi in alterutra conditione tenebris spissis obrutus jacet; et, nisi animi natura divinitus patefacta sit, semper jaceat necesse est. Proximi notandi veniunt odores; quibus nihil externum, medicis celeberrimis attestantibus, potentius in hystericas agit. Ex his, propter effectus in homines vegetos, quidam stimulantes, alii sedativi dicuntur.

Horum operatio, aeque atque animi affectuum, obscura est. Aliud causarum agmen, opium, liquores spirituosi, thea et cossea, ni cottana, venus immodica, lucubrationes, exercitatio immodica, calor diuturnus, frigus praesertim pedibus admotum, et diaeta exaestuans, hic notandum est.

Quod libet fere ex enumeratis, hysteriam primo excitasse, et postea reduxisse, experientia multiplici

Comprobatum est. Per observationes et experimenta multorum, potestates huius catervae sedativae ab omnibus fere conceduntur ; sed harum effectus, directus necne sit, inter eruditos ambigitur. Ex effectibus subito editis mihi persuasum est, omnia enumerata vi stimulante recta pollere, Ab iisdem observatio Culleniana, scit. collapsus incitationem secundum oeconomiae animalis legem semper sequitur, non parum confirmatiis. Nec alio casta duceret ratio. Quoniam enim Vires

27쪽

animalium certos terminos habeant, post insolitam, abnormem, nimiamve actionem, renixum plerumque dictum, eas exhauriri oportet. Ad hysteriam quoque inducendam, aerem humi indum et effoetum, et liquida nimis usitata, non parum afferre, haud paucis existimatur ; et maximo credotion sine iure. Urbanis, inter multas alias, his causis obnoxiis, praecipue infestam esse, omnibus notum est. Quamvis igitur noxios quosdam effectus in illis ferrea valetudine gaudentibus, exinde raro statim apparere observatum sit, in his teneriore corpore praeditis potestates exerunt valde notabiles . Aer humidus vi resiliendi ad pulmones explicandos caret ; neque ut ii ccus aer halitum cutis aufferre potest. Hinc sanguinis circuitus perturbatur. Praeterea, sit est oetu Sst, P .logiston e corpore exhalante absorbere nequit , imo tali mephiti inquinatus haud parum nocere potest. Denique, aeque ac liquida nimis usitata, aer humidus

et effoetus corpus solvit, et plenitudini gignendae fa

vet.

Proximi veniunt cibi concoctu dissiciles. Hinc aeris fixi effugium et acidi generatio promOVentur; unde sedati vi effectus, et ventriculi et intestinorum distentio sequuntur. Nec aliter explicabilis est alvi durities.

Ex causarum agmine per eventum agentium, calor subito auctus solus et postremus explicationem postulat. Sanguinem, superficiem corporis appetentem, rariorem reddit calor subito auctus ; inde in partes D inter

28쪽

anternas calidas reducem, uisitatam densitatem haud statim recuperare posse necesie est. Pars sanguinis altera sic magnitudine augetur, dum solida rigida vix mutantur. Hinc plethora, ex qua V intringliam senior celebris morborum phlogisticorum vernorum explanationem tradidit ', sequitur. Viribus vero caloris stimulantibus malum plurimum exaggeratur.

CAUSA PROXIMA.

A symptomatum, seminit, potestatum nocentium, et rationis medendi mox tradendae contemplatione diligente, paroxysmi regulae congruentis causae partem saltem proximae, canalis alimentarii assectum spasticum cum motu antiperistallico t aucto, esse luculenter apparet. An ulla alia res conjungenda est λ Si morbum foeminis proprium esse credamus, in genitalibus mulieribus causam necesse est quaeramus In omnibus enim sexui utrique communibus, nulla causa adaequata, quare virorum status mobilis epilepsiam, foeminarum hysteriam induceret, inveniri potest. Mulieres morbi, uterinis, amenorrhoea, men Orrhagia, lochiorum suppressione vel suxu immodico, leucor- rhoea laborantes, malis canalis alimentarii variis statim plerumque immersas esse, cuivis medicorum notum est. Praeterea, ex viris egregiis Culleno, Sau- vage sis,

' Commentar. Nos logie

t Monroi illustr. Praelecti S Vide Prooemium,

29쪽

DE HYSTERIA.

27 vagesio, et Astructo, hysteriam saepe libidinis parox-ysmurri, et nymphomaniae aliquantulum alligatam, esse docemur. Inde consensum gonitalia inter et Canalem intestinum, causam spasmum ad sedem hysteriae dirigendi esse, in promptu conjicere est. Sed quoniam gravidas, virgines, malis diversis et etiam natura oppositis jam enumeratis amictas, malo hysterico obnoxias esse undique conceditur, statum genitalium morbidum mobilitatem propriam esse, con

cludamus oportet.

Ex his omnibus, affectui spasmodico motum anti- peristallicum auctum, et genitalium muliebrium statum irritabilem proprium in mobilem morbidum mutatum, adjicere liceat. E si1gnis hysteriae anomalae rite perpensis, causam ejus proximam canalis alimentarii malum spasticum, vel convulsivum leviusculum, sursum non ascendens, cum genitalium statu mobili jam depicto connexum esse, omnibus, ut spero, perspicuum erit.

RATIO SYMPTO MATUM, QUATENUS FACULTAS EST.

Quidam fortasse, quorum in manus haec dissertatio veniat, voces sensiditatem, irritabilitatem, et mobilitatem, explanatas esse vellent. Explicationem igitur sequentem tradam. Sensalitas corporea animantium est is solidorum vivorum status, quo stimulorum externorum impressiones in animo percipiuntur. Irrita-

30쪽

DE HYSTERIA.

Irritabilitas corporea animantium est is musculo. rum status, a fabrica propria et nervorum in illis terminantium sensiilitate pendens, quo stimuli vel

corporei, Vel ex animo provenientes, contractronem eorum ciere possunt. Neque huic res notabilis, scit. musculorum a corpore semotorum actio brevis, valide

objicitur. Quoniam enim actio illa non diuturna est, et quoniam stimulus nervo, vehementiorem agitationem, quam musculo in quo desii nit applicatus, excitat, e nervo, et non fabrica sua sola, musculus contrahendi potestatem habet. Hinc nervorum frustis excisis statum brevi periturum, velut acui chalybeato magnetem, cerebrum in animalibus magis persectis

impertire, mihi abunde persualum est. Per mobilitatem, irritabilitas aucta, qua stimuli

contractionem nimis celerem et facilem gignunt, et musculos dissitos praeter naturam in actionem sympa theticam trahunt, intelligitur. Tot, tamque varia, et explicatu dissicilia, quae in hoc morbo occurrunt symptomata, perspicue enucleare, nec viribus meis tenuibus, nec dissertationis hujus limitibus, convenit moliri. Multorum causae facile elucent; aliorum crassis tenebris obrutae jacent. De

bis ergo et illis catervatim pauca disserere, de alias intricatis, sed explicabilibus, fusius dicere oportet.

Moeror, anxietas Harum rerum causarum remota

rum modus operandi tenebris spissis involutus est. Irritabilitatem et debilitatem corporis inter et haec mala arctum nexum esse, scire satis est. Susi