Dissertatio inauguralis medica : de vi vitali arteriarum ...

11쪽

dit, tum lite in se ipsam reflexa, pristinum denuo iter legit, iteruntque exteriori membranae arctissime sese applicat, lvulas illas . format, VenosAS, Parabolicas, ex duplici lamina, interjectis Cellulosis silis compositas, quae dum sanguine turgent, si uitante suo et libero fine opposito parieti accurate sese applicant, atque ita advenienti CX arteriis sanguini lii erum transitum concedunt, relaPsum tamen ejusdem impediunt. Sola cordis vicinia est,

ubi inter utram lue venae caVae et PulmonaliS mem

branam validissimae musculares fibrae intercedunt, copia sua et robore ipsis auricularum fibris haud inseriores ; ita ut inde insignis musculosus saccus ab utraque cordis parte oriatur, ideo a natura homini concessus , tum ut validiore vi singuis in ventriculos cordis impulsus , illud melius distendere, atque ad contractionem ciere possit: tum ut habeat ille jam ante cor majus quoddam recePlaCUliam,

ubi morari possit aliquantisper, dum ejus Ventriculi, sive in systole omnino contracti, sive ob im-Peditum per pulmones transitum jam sanguine Iepleti, novam illius undam recipere haud possunt.

Hisce de arteriarum venarumque sabrica in universum praemissis , qualem inde secundum simplicissimas Mechanicae leges sanguinis moliam, motusque sive adjumenta, sive impedimenta evisectare possis, prius lubet investigare, antequam ad

ipsam operis tractationem Propius accedam. Etenim si de viribus vasorum vitalibus solide scribere velis, haud est ut ad experimenta statim impara

ius aCCedas, atῬie misero animali tormina inferas,

inutilia certe , iiisi in tam dissicili argumento Alia,

12쪽

ε tomicos tuos labores sanior Physiologia illustret. Fuit semper, me saltem judice, haec praecipue

yatio, cur tot licet Celeberrimorum in arte virorum tentaminibus factis , totque experimentis in vivis animalibus a centiam retro annis ad haec usque tempora institutis, viX quiC am incrementi Cmpisse videatur scientia , atque hodienum sub judicelis sit, num vulgares tantum atque notissimos elasticitatis effectus edat arteria , an et iisdem vivi quid Praeterea accedat: cum alii id statim vi vitali tribuerent , quod non nisi et licitas poterat esse : alii id a sola elasticitate derivarent, quod si attentius Onsideretur, summos etiam perfectae elasticitatis effectus longe eXcedit: alii tandem, cum stimulo

admoto arteriam inde non contrahi animadvertexent , ideo easdem propria vi contractili destitutas esse arbitrarentur, falso videlicet occupati praejudicio , vim vitalem aliter nisi irritabilitate exserere sese non posse. Itaque si hosce scopulos Vitare, atque ulterius Progredi velis, primum Omnium solide dispiciendum erit, quisnam futurus esset sanguinis circuitus , si arteriis , omni omnino vis vitalis vestigio destitutis, sola elasticitas remaneret: deinde confugiendum ad eXperimenta, atque sol licite inquirendum , an majus quid Praeterea

sibi vindicent arteriae, atque major sit sataguinis in iisdem moti velocitas, cpiam a sola elasticitate expectari Poterat: quodsi revera observatum fuerit, facilis inde erit conclusio, iisdem revera vitale quid inhaerere, ne trie etiam dissicile Crit, certas Ponere earundem Virium leges.

Sanguis adeo, dum vasorum in homine syst ma permeat, ob lacula ibi offendit et i pedimenta

13쪽

plurima, quibus solam cordis contra tionem . Vix sussiceie crederes, nisi eidem in ipsis vasis novi quid adjumenti accederet. Mitto quidem incumbentis atmosphaerae pondus immensum; quod si cordi Prius Iemovendum et superandum foret, eidem enormes ViX BORELLI et mensuras pares esse crederem, quodque uti ab homine impune fertur , ita quoque ab arteriis pulsantibus haud percipi videtur: mitto reis entiam quam arteriarum elater ipsi sanguini causatur; hic enim quo fortior fue-yit , quoque magis ad perfectam elasticitatem ac cesserit, eo accuratius in systole sua illud omne compensat, quod in diastole perditum fuerat, ita ut inde sanguinis velocitas neque acceleTari, nec lex tardari videatur: mitto ob ici ipsum fgurae mutationem ς haec enim quantacunque in diastole fuerit , in systole sese destruit ipsa , dum elasticitate

sua aequali vi arteriam retro agere OPOIteat, COI

sentiente hucusque HALLERO. sa) Ast vel refragante eodem, b recipio utique pondus Pa tium quae vasis incumbunt : hoc enim qUantum impedimenti in pulmonibus saltem sanguini asse-Tat, Vel eXinde elucescit, quod pulmones , subeXspiratione collapsos, sanguis neque recentis filma et integra ventriculi deXtri actione impulsus,facile in gredi possit: recipio frictionis vim retardatricem, ei

Potentiorem Utique, quo major est integra Vaso-ium sanguineorum area, angustiora minorum ordinum vascula, frequetitiores, cluae sub quavis arteriarum divisione in interiorem earundem CR Veam eminent, Plicae; quo magis demum arteriae ipsae, uti a corde longuis recedunt, ita qUO Ue

14쪽

Convergendo Progrediuntur : Iecipio insertionum ongulos, qui quo majores fuerint, eo magis inde sanguinis velocitatem detrimenti capere oportet: recipio frequentissimas in minimis Vassis anastomoses. etenim non possunt duo sanguinis torrentis di versis directionibus sibi obniti atque immisceri, quin velocitas iitriusque aliquantisper imminua tiar : recipio tandem naturalem sanguinis viscedinem. et in coagulum paeoclia itatem, a vi cordis superandam prius et removendam, si fluiditatem, sine qua omnino Promoveri non Potest, in eo conservari velis. Haec omnia motus sanguinis impedimenta, quae solita sua industria magnus in unum collegit, adornavit HALLERUS, si attente Perpenderis, non poteyis non mirari, tot tantisque obsta culis superandis adeo non imparem esse sanguini;

motum, ut et quaVis Uinque Circiter minutorum Periodo , omni suo Per arteriaS Venasque Universas stadio absoluto , redeat in cor, atque in munere

isto per octoginta saepe annos haud quidquam sese

perturbari Patiatur. Tantum sane Circumeuntium humorum velocitatem inde imminisi certum est, ut, quae in Vivo et Vegeto animali quovis pulsus a cillime peragi videmus, ea in Cadavere adeo non imitari valeamus, Ut Ultima etiam artis limina

transcendere videantur. Cor et riabra Vasa omnia, et decolorum immensam Vim et clUCtUS CXCreto,

Iios omnes CXPeditissime replet. Sipho, non sola vi manus, ducentas libras facile Propulsurae , sed innixi praeterea Corporis Pressione, maXimum saxuna provoluturi impulsus, in arterias Iribras veracisque ianice, et cellitiosam telam liquorem pellit, in de-eolores paucissimas, in minima vasa vix ulla, pigmentum suium UySCre Vale

15쪽

Accessit his versus finem superioris saeculi nova retardationis causa, veteribus Uti apParet Praetervisa, tubi nimirum arteriosi mira dilatatio. Primus illius temporis inter medicos, HALLERO autore sc)GUILIELMUS COLE, d) ramorum lumina simul sumta lumine trunci majora esse, aperte docuit; addidit rationem illam perpetuo alageri, Proliti magis a Cordo recesseris; concludit inde , sanguinem C Corde egressum , antequam superatis illis ultimis

arteriolarum ramulis transeat in venas, eX minimoaortae orificio in latissime patentem aream essundi Eandem observationem cum mox auctoritate sua

merisque s abiliret B UgsIERE g) : factum est, ut

eadem Praecipuorum fere, quos habuit elapsum saeculum humani corporis scrutatores, attentionem in se Converteret. Fuit tunc tempus illud, ubi Pulcherrimis experimentis Philosophia naturali lo-CUPletata modo, atque in apricum de ludiis gen Ialibus naturae de motu corporum, sui loriam aeque ac solidorum legibus, applicatione quoc te Cariandem ad varia Physiologiae capita hinc inde non omnino infelici successu tentata, Coopisset elevare caput latromathematica secta, jamque Tationes, quadrata, radices , logarithmos, universum denuque Geometriae et Analyseos apparatum, ad eXpli

16쪽

candas animati corporis vivique solidi proprietat s

alierret. Facile Vides, quantumvis modica assumatur luminis trunci ratio ad summam luminum ra- moriam , Ob repCtitas tamen arteriarum divisiones . rationem luminis aortae ad iani Versam omnium ramorum summam recedendo a Corde vehementer increscere, at pae immensam futuram esse, si ad mi nimos illos ramulos usque progredi velis, qui inter Ultimam quamvis arteriolam venulamque medii

intercedunt. Inde KEILII rationes hin 1 :615,1 : 5233, 1 : 445O7, cujus licet satis insignis XXX, XL, L divisionum numerus esset, forsan

Plia S aequo magnus, modica tamen et quae potius infra veram sit, trunci ad summam ramorum ratio fuit, io Ooo : 12387. HALLE RUS cum posteriorem liancce rationem sesquialteram , divisiones vero XX. assumeret, inde surreXit aortae ad omnes ramos Tatio I : 31 QO. r).

VII.

Nunc libenter ego concedo , in Physiologicis a gumentis Geometriae et Analysi locum non esse, neque trunci ad ramos rationem , ne te divisio

sus eli ab HAI LEno Elem. p sTOm. I. p. 81. Si Paltae mo-oeptim calculum P0ueris, et feceris invisiones tib -rta silminimas arteriolas in univer-Jum viginti, erit tramen setis

fiximation. Genes e l744, ut eandem vix ultra H. eo ascendere mederet. In ea re reprehen-

17쪽

0num numeriam constantem esse , neque utriamque vel Uno in casu numeris accurate eXPrimi posse: concedo rationem illam diminui forte eundo, ita ut in minoribus vasis lumina ramorum simul sumta desinant esse majora quam lumen trunci, in minimiS Potius minora sint, autore HALLERO si). Ast ubi cogito , Universam umias UlOrtim , tendiniam, viscerum, cartilaginum , ligamentortim , membranariam , glandularum, ossium, cutis et membranarum molem vasculis Undique Perfusam esse rubris , hinc et musculos omnes profunde satis rubros esse, at*ie in temperatioribus saltem nostris regionibus fanorum et bene se habentium hominum genas, labia, linguam orisque interna laeta semper xubedine fustiandi: ubi cogito , harum Partium

omnium interiorem aeque ac eXteriorem superficiem , immensam penitus aream efficere, eXteriOIecorporis superficie sorte majorem; ubi Cogito , im- mensae hujus areae nullum punctum esse, quod non pertusum sanguinem fundat, et vicinas moX ParteSinundet, ViX temperare possum, quin mihi persuadeam, ultimos illos viXque numeris assequendos

arteriolarum venularumque ramulos simul sumtos externam corporis superficiem forte superare, adeoque maXimam cilioque ex modo allatis KEILII men-

iuris potius infra veritatem subsistere.

Quod si adeo verum sit, sanguinem eX eXiguo illo aortae orificio egressum, antequam transeat in venosum systema, in immensam adeo aream essundi;

h Ex diversissimis HALLEa 1 81. ; minime tamen certis, uti l uc spectantibus locis unum quidem videtur, mensuris. cito Elam. ρ f. Tom. LP. 8O.

18쪽

ex simplicissimis Hydraulices principiis si) se itietur

inde, celeritatem illius in eadem illa insigni ratione, immo et longe majore adhuc , si ad caetera qUoque sanguinis impedimenta respeXeris, imminUi, nisi,durr1 per arterias decurrit, ipsi Cordis assioni recens et longe potentissima vis accedat. Inde celebres illae clarorum virorum de minima sanguinis in minimis vasculis celeritate mensurae, KEILII, clua idem integro minuti decursu non duas lineas integras s=n) :U ALESII , qua in vasculis ranae musculosis octo lineas eodem tempore sn); LEEU VENI OECKII, qua

Motus circulatorii impedimenta et retardationis Causas, in arteriosi, aeque ac venoso systemate obvias ad duo capita revocasse mihi videor; prius illud , quod frictionem, plicarum et anastomosium esseCtUS, attractionem a minimorum Vasoriam Parietibus, Pondus Partium quae vasis incumbunt, sanguinis viscorem denici te et proclivitatem in Coaguliam, sub se comprehendit: alterum, quod a ratione liae

retur.

HA LEsIi Haemastaliis p. 68. Ο La ΕυWENBDh. KR eximetita et con traild. pag. 196. El: et aliud HΑLΕs11 eXperimentiam, quo liquorem aOrtae in eCtum adeo lente in venam trajecisse comperit, ut intra quadraginta minuta non stipi a set quip0llicem progrederetur. Hae-masiatiis Pag. Iaa.

19쪽

inter lumen trunci luminaque ramorum est, inde oriunda tubi arteriosi dilatatione, et sanguitiis indomotu mire retardato, Originem habet. Utrumque genus, uti origine sua diversissimum est, ita diversos quoque in sanguinis motu , et naturae viribus eo impendendis effectus Producit.

Posterior haecce causa in retardando sanguine id

esticit,ut si sola adesset, Velocitas ejusdem decresceret, uti luminum ramorum omnium summa Aiagethar ς essetque adeo eadem in ratione inversa luminis integri systematis arteriosi, si in eadem a corde di

sectiones fieri concipiantur. Itaque si haec sola adesset, ille foret sanguinis motus, qualem CalCuliS, ratiociniis, theorematum tandem atque Problematum illo ordine, qui sub generali methodi mathematicae denominatione mathematicas disciplinas coristiti iit atque ornat, dudum operibus suis tr didere, principes in elapso atque Praesenti saeculo, de motu fluidorum scriptores. Hinc, si haec posterior retardationis causa sola adesset, Primo, VC-locitas inversam luminum rationem se lueretiar. Deinde, positis temporibias ae Ualibus , aequales quoque sanguinis cluantitates per inae qualia spatia ProgredeTentiar, quorum inversa luminum ratio foret. Tertio, positis spatiis aequalibus, sanguinis quantitates in illis distributae inversam iterum vel OCitatum rationem servarent; adeoque, si multiplicatione instituta in se invicem ducerentiar,

constans inde per universum arteriariam Venariamque sysi ema surgeret productum. OUditU , qUδe- Cumque etiam fuerit arteriosi systematis divergentia,

20쪽

motusque retardatio inde oriunda : motus tamen quantitas a principio ad sinem usque circuitus integri immutata atque nec minimam in omni suo itinere jacturam passa manCret: mottas enim qUAntitatem rationem comPositam VeloCitatum atque

massarum 1equi, ex simplicissimis de motu suidorum principiis evidens est. Tandem , integro peracto sangiuinis circuitu, illud inde efficeretur, ut

plane tantundem sanguinis CX Utraque vena cava addeYtrum cordis sinum rediret, quantum eodem

pulsu ex sinistro ventriculo in aOrtam eXPellitur. Haec theorematiam series est, quarum quaelibet fiammo Geometriae rigore demonstrari sese patitur, quaeque tunC Omnia locum haberent, si praeter systematis arteriosi dilatationem non alia retard tionis causa adesset. Si velocitatem solam respicias,

eam omnino inde diminui evidens est ; sin

motus quantitatem in Uni VCrsum, integram eandem superesse debere certum est, cum ob eam solam causam sanguinis retardaretur , quod in majorem aream estiasus esset, adeoque quod in veloci tate deficeret, amPliore ejusdem Volumine compensaretur.

XI. Longo aliter sese habet prior illa causarum Classis,

quibus in venarum arteriarumque systemate sanguinem retardari necesse est. Etenim quantaCuncque

fuerit cordis contractio et sanguinis inde prosilientis in primis momentis velocitas: si is in itinere suo

frictionem ostenderit , quae eo magis aligetiar, Protiti longius a corde progressus sit; si a mittimo Tum vasorum PaIietibus, attractione continuo sol licitetur : si in alium sanguinis torrentem THere.