Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

311쪽

Hinc licet doloris satis patiens foret, coge rhatur de lecto surgere, & antror stim inuti.

nato capite, atque aperto Ore, dimittere salivam,lut evitaret intolerabiles crueiatus.

Ρerpetuum illud copiois pituitae stillicidium

in similibus anginis videtur efecisse, ut Veteres medici anginarum causam materialem posuerint hanc pituitam, quam a capite desuere credebant. Sic dixit Hippocrates b)oritur autem angilam, quum pituita in capite ogitata , deor in confestim suxerit, Er in mu-xillis se circa cervicem constiterit. Dic solivam deglutire non potes, violenter autem respirae , ac pertie , ac interdum etiam eum fe-

Iris detinet. Et paulo pos addit sequentia et Tonsili autem , Er partes sub lingua sita' , gingivae , ta lingua , ta quaecunque hujusmodi hoc loco con sunt, illa omnes partes a pituita

aegrotant. Pituita autem ex capite defen-He ae e. Ex dictis liactenus patet pituitam illam essed tum potius morbi esse , quam

causam. a Medicat. Essays. T. III. p. 343. h) Hipp. de morbis ἰT. VII. p. 3 3.

Alterum symptoma, quod hane anginae speciem comitari solet, est dolor acutus in aure interna, & via eo tendente a faucibus. EX

312쪽

Ex anatomica enim tubae Eustachianae partiumque adjacentium cognitione patet, quare inflammato velo pendulo palatino , millum ad illas etiam partes pertingat, & dolor acutus in aure interna, & toto tractu tubae Eustachianae, de crepitus etiam percipiatur, dum deglutitionis actione moventur partes inflammatae. Observavit ab hau causa natam surditatem Volsahac in patricio viro laborante polypo narium. Quo enim magis

increscebat polypus ad uvulam usque eXtensus, eo magis comprimebat harum tubarum orificia; unde in dies auditus minuebatur, tandemque omnino surdus evasit aeger. Longe autem certior ea res constitit in plebejo homine, cui ulcus in sinistra parte veli penduli supra uvulam natum sic eroserat has partes, ut ulceris cavum cum ext rem a sinistrae tubae orificio communicaret. Quoties enim turunda ulceris cavitati intrusa obtura-.hat tubae aperturam, toties illico surdus erat aure sinistra, & manebat toto tempore, quo turunda in hoc loco haerebat; amota vero turunda, pristinum auditum recuperabat sthtim.

a riualva de aure humana. p. 9o.

313쪽

verum nata an angina inflammatoria fur ditas ab hac causa tollitur, sedata inflammatione; saltem utplurimum. Per plures enim dies, dum suppurabatur talis angina, surdiatatem perstitisse novi ; rupto abscessu tamen

restitutus iterum auditus.

Ex illis, quae in paragraphis praeceden tibus habentur, patnit, anginas inflammatOrias sic in quinque species distribui, pro variis partibus assectis. Simul enarrata fuerunt illa symptomata, quae comitantur singulas ι

atque ex harum observatione habetur anginarum evidens diagnosis. Simul etiam ex iisdem poterit erui prognosis, quae docet Omnium periculosissimas esse illas, quae respiret-tionem impediunt; minus antem discriminis habere reliquas anginas, quae solam deglutitionem, libera manente respiratione laedunt. Inter illas vero anginas, quae respirationem impediunt, pessime habetur , quae circa laryn. gem haeret; periculosior inter anginas, deglutitionem solam laedentes, aestimatur illa , quae absque ullo tumore vel rubore in faucibus conspicno acerbissimum dolorem facie in prima deglutitionis actione. Atque etiam

constitit in prognosi pro generali axiomato haberi posse, omnium marciuio lotbalea esse

314쪽

anginas in gammatorias, quae nullum tumorem

vel ruborem conspicuum habent; reliquas aurem, quamvis satis molestas, saepe minus diseri minis habere. ν ii qmvis autem oecurrant saepius angine

illae, liactenus deseriptae, solitariae; tamen quandoque contingit, inflammationem plures partes fimul occupare in ipso etiam morbi initio ; aliquando etiam Observatur, natam Cirin ca liaee loca inflammationem latius dispergi, sicque concursum nasci plurium malorum. Patet autem satis, eo dissiciliorem curatu fore morbum , & lethali exitu magis funestum, quo plures harum anginarum species 1imul conspiraverint, simulque eo plura, & saevio- ra symptomata secutura esse. Sequenti stu. tem pstra gruptio enumerabuntur praecipua , quae extri itissima tot malorum complicatione Observantur , antequam mors finem imponat his augustiis, omni humana patientia certe majoribuS.

EFFECTUS INFLAMMATIONIS.

Dum in angina inflammatoria respiratio impeditur, pulmo satis explicari nequit; unde cor dextrum non poterit contentum suo

315쪽

cavo sanguinem expedite, propellere per aristeriae pulmonalis angustias in cor sinistrum ;adeoque incipiet accumulari sanguis in pulmone ,& cordis dextro cavo. Non poterit ergo auricula dextra & sinus venosus dextere Vacuari, adeoque & in his cavis fiet sanguinis aggestio. uare sanguis venosus a toto corpore reduX per venam cavam superiorOm& inferiorem non poterit ingredi haec cava jam repleta; distendentnr ergo & venae. Sed Omnis sanguis venosus a labiis, lingua , facie redux, per jugularem imprimis eκ ternam, redit ad cor, dum sanguis. a capitis interiOribua partibus per jugularem venam internam mOVetur. , Ubi ergo impedita respiratione sanguis. per venas jugulares libere transire nequit, omnia vasa sanguinea, eXternarum atque internarum capitis partium distendentur magis magisque ; cum arteriae pergant sanguinem adferre, dum interim venae illum reducere nequeunt. Tumebunt hine fauces,

labia , linguit &e. Oculi rubebunt sanguine sus si, & horrendum in modum protubera,

bunt, lingua tumens ore amplius continari

non poterit; hine foedo spectaculo livida &intorta prominebit, spuma simul ex ore pro,

deunte. Cum autem gaudem causam vasa

316쪽

sanguinea per encephalum distributa sangui.

De turgeant, comprimetur mollis eneephali pulpa; unde Visus, auditus, tactus hebetes finiat, omnesque cerebri functiones turbantur, tandemque delentur integre; sterior autem al- est. dum viscida spuma totum os, fauces.&pulmo repleri incipiunt, & distentis ussis san-gilineis pulmonis, s Erea hujus cava, angustinis tur. Unde miseri aegri omnia ea patiuntur,

ad illi, qui laqueo suffocantur; in hoc tamen longe infeliciores , quod lente & per gradus aucta haec mala pati debeant. Ubi autem non

adeo impedita respiratione, partes inflamma..tae si tumentes vicinas ipsas externas jugula. res venas angustant, tune ab encephalo redux sanguis adhuc satis libere per intornas venas jugulares transire poterit, dum interim facies , labia, lingua, oculi turgent admodum. Verum ubi aliqno tempore duravit externarum jugularium venarum compressio, repletis omnibus vasis sanguineis, quae EXternis capitis partibus prospiciunt, Omnis sanguis , cum ex civino corde per arterias caro. tides pellitur, per internae carotidis ramos transibit, adeoque omnes cerebri functiones turbabuntur ob nimiam repletionem. Omnia

haec symptomata succellive sie fieri seidemus.

317쪽

si in lismine etiam sanissimo, collari nimis

austricto, venae jugulares eXternae comprimanturi Cum autem & plures venae colli, cervicis, & superioris partis pectoris, tam ad musculos, quam ad integumenta harum partium distributae , in jugulares venas se eXOnerent, patet ratio, quare rubor, tumor&c. per haec loca dispergantur. Ρostea in cura anginae inflammatoriae notabitur, pro bono signo haberi, si collum & pectus rubeant: sed patebit tunc, hoc tantum Verum esse, quando materia inflammatoria, internas partes obsidens , bona metastasi ad exteriora tran-st, tuncque simul semper adest levamen partium prius obsessarum. In hoc autem casu, dum impedito sanguine per pulmones transii- tu, adeoque Venarum evacuatione sublata, talis tumor & rubor in collo , cervice, & pectore Oriuntur, nullae anginae suffocantis le-Vamen percipitur, adeoque merito pessimi ominis hoc siguum habetur. Ita in Ang a), quae apud Bitonem decumbebat, prima die jam aderat tumor subruber, durus, in cervice & utraque pectoris parte; verum ex

318쪽

ex bona metastasi, sed ex augmento morbi haec symptomata originem traxisse; unde quinta die periit. Cum autem frontales vente & raninae dictae sub lingua decurrentes, jugularium venarum rami sint, patui facile , quare & ille varieosae tumeant. Q Hipp. Epid. 3. Aegr. 7. Cum autem haec symptomata in pessimis anginis inflammatoriis observata aecuratissime colligerunt veteres medici. Ita Hippocrates a) habet sequentia: A Onanche v eata homos oeotur, di in faucibus magis urgeri videritur, neque salivam attrahit, neque aliud quidquam. Et oculi dolent, prominent v Iae frangulatis; ta per eos intente intuetur . neque eos convertere potest: crebrosingultie erexilie , facies fauces intenduntur, imo etiam collum. Intuentibus vero nihil mali habere videtur ι rernit, di audie obtinus , praes oratione non intelligit , neque quid dicat,

audiae , aut faciat ; sed jacet ore fiante fali

vam e fundens. Haeo eum faciat , quinto , aut septimo , aut nono die moritur. a) Hipp. de morbis L. Iri. T. VII. p. 368.

Cum autem tanta portio sanguinis corde sinistro expulsi per carotides & vertebrales

arterias gayut petat, ut unam tgrtiam totius

319쪽

patet ratio, quare ina pedito sanguinis venosi in cor dextrum transiicia, facies, oculi &c. magis turgeant & citius, atque hebetentur cerebri functiones, an equam in reliquo corapore magnae mutationes adhuc Observentur.

EXIT Us VARII AN GINAE INFLAMMA- .

TORIAE. Exitus primae speeieri

Vsrios nune modos exponimus, quibus diveris anginae inflammatoriae species terminari solent; atque omnium primo de Vario angine tracheillis eventu sermo erit: sequentes autem in hac anginae specie exitus obser

vantur.

I. Resolutio. omnis enim cura antiphio. gistica in eo versatur , ut in benignam solutionem inflammatio abeat. Atque eo cerrius hunc nullum eventum sperare datum est, si ab initio par morbi vehemsentiae medicina fiat. At non semper est in medico, aberrantes naturae motus coercere, aut omni etiam studio adhibito orituros abscessus praevertere. Hinc alia, plerumque infausta critis aevidit, omni V a MVO

320쪽

aevo observata, at nostris temporibus soler lius descripta ; crisis nempe erronea, communis omnium inflammationum exitus, a lymphae coagulabilis ex sanguine ad inflammatas partes metastasi. Interest sane, ut in dilu- citanda hae erronea crisi paulo longior sim, cum & reliquorum viscerum inflammationes, ex Ordine nune pertractandae, crises tales eris roneas passim exhibeant. Ut autem clarius pateat, quaenam sit hη-rum metastasium natura, primo de indole hujus erroneae cris Os universim quaedam eXpOnam, additis dein iis accidenti bns, quae in hoc anginae inflammatoriae exitu particulariter observantur.

Praeclare de hac doctrina meritus est CL Mishaelis a , qui proprio libello eruditissime hanc doctrinam prosecutus est, atque

tum de criti hae erronea in genere, tum praecipue de membranacea angina ex omnibus scriptoribus varias observationes, diversusque austorum opiniones in unam summam collegit, atque recensuit.