장음표시 사용
701쪽
lic. tas opiniones nostras,quasi justae essent, non sectis ac Arvic telis Philosophiam, postquam eam amplexi sumus, approbat. Sed tittissimum est nihil asserere quod clare non percipiatur, & soli Deo potentiam & emcaciam tribuere, cum solae ipsi iis voluntates ne- cellariam & insolubilem habeant connexionem cum effectis naturaliabus. Fateor nunc homines satis habere cognitionis ut erassos respuant Paganorum & Idololatrarum errores. Sed ausim dicore mentem nostram , seu potius cor nostrum eodem saeph modo disponi Minisectiae cor Puanorum ,&semper aliquam in mundo Idololatriae speciem esse grassaturam; donee Jesus Cnristus omni impurio, dominatione 6c potestate, ut Deus sit 1olus in omnibus, devictis, rUnum Patri restituerit. Etenim, nonne quaedam est idololatriae Ocies ventrem sibi Deum constituere, ut loquitur Paulus. Nonne ii sunt idololatrae ac Dei Mammonis cultores qui in acquirendis divitiis no- diuque laborant φ An ii Deo eultum debitum tribuunt, ipsumme.M.ν.aut que in spiritu & Veritate adorant, quorum cor alicujus objecti sensi-im η- , bilis pulchritudine totum detinetur, & mens fulgore alicujus dignita-μεε - ., tis imaginariae perstringitur 'IA uis a corporibus omnes quibus potiuntur voluptates se accissem m. pere existimantes, ipsis quam arctissime possunt adhaerent. Itaque emEph.V roris principium in eo situm est qubd impressione sensibili escaciae ιο causarum secundarum convincantur. Sin ratio ipsis dicit Deum. selum in ipsis agere : sed praeter quam quod haee ratio jam demissa
, . Vcce loquitur ut eam vix audiant, & sensus qui ipsi adversantur tu- Iob.Iv. multu suo obtundunt praeterea, inquam, in praejudicio adhuc confirmantur rationibus & argumentis eo pernieiosioribus, qubd prae se ferant characteressensibiles veritatis.
: Philosophi ac praecipue Philosephi Christiani sensuum testimonia &
praejudicatas opiniones ac praecipue periculosas, qualiis est, H o cepta opinio emcaciae causarum secundarum , impugnare perpetu dcbere ut. Attamen, squo principio agantur nescio) viri quos plurimum & merito quidem veneror, illud praejudicium non modo coi si mare cιγnantur; imo etiam sanctam liane, puram,&solidam sententiam quae statuit Deum solum esse veram causam, vellent traducere ut doctrinam superstitiosast & ineptam. Deum in omnibus mari & timeri nolunt. Sud omnia, inquiunt, amari & timeri debent relate ad Deum. Creaturae, inquiunt, sunt amandae, quia bonae sunt' Patri, Principi, & superiori amor & honor est tribuendus , quia Deus . Id equidem non nego. Sed nego creaturas amandas U-a nsa ctae ut bona nostra, quamvis in se bonae sint. Hominibus ut Domi---- nas observantiam de honorem posse legitimὲ tribui nego; Vel, ut clarius aperiam mcutem meam. Dico Domino suo non esse servien- , col. ix. nec patri aut Principi obediendum alio fine , quam ut Deo serviamus & obediamus. Audiatur Paulus qui se omnia omnibus fe-Eph.VL6. cerat, & qui ad salutem hominum procurandam ipsis in omnibus,
702쪽
complacebat. Se i, inqu it, obedite Dominis carnatilis cum timne ct rare,'
more, infimplicitate cordis vestri SICUT CHRISTO: non ad oculum feriavientra quastomnibus placentes, sed ut fervi Christi finentes voluntatem Deι ex intimo, cum bona voluntateservientia SlCUT DOMINO ET NON HOMINIBUS : Et in alia Epistola. Non ad oculumst Mntes, quasi homi μώns placentes, sted in simpluitate corda Deum timentes; O dcunquefacitis ex a-mmo operamis SICUT DOMINO ET NON HOMINIBUS. Patri igitur obediendum est, Principi serviendum, superioribus hont a deferendus UT DEO ET NON HOMINIBUS. Id clarum est nullisque obnoxium incommodis. Superioribus major hoc pacto tribuetur honos & promptior praestabitur obedientia. Sed Dominuλ id enim me posse asserere arbitror) qui honorem & obedientiam ex geret, quasi in se aliam potentiam a potentia Divina haberet, prof Ao impius esseta, ac qui ipsi eo animo servirent, essent idololatrae:
omnem enim honorem omnemque amorem qui versus Deum non
tendit, esse species quasdam idololatriae non possum quin credam. Soti Deo honor , gloria.
Ad ea quae dixi in Capite Quarto Secundς Partis Methodi, & alibi: Deum, scilicet , semperagere cum ordine , C per mias fovi
Nonnulli me temerarie conjicere, & terminis vagis & generaliabus abuti existimant dum dico, Deum semper agere cum ordine, M per vias seu rationes simplicissimas procedere in consiliorum suo. rum executione. Itaque hanc veritatem probare & explicare, operet pretium est: siquidem non modbad nainrae, verum etiam ad Relia gionis & Ethicae cognitionem utilissima est. Per vocem Dei intelligimus ens infinite perfectum , cujus sapientia & scientia nullis circumscribuntur limitibus, & qui proinde omnes rationes quibus consilia sua potest exequi, cognoscit: hoc ita hosito, dico Deum semper agere per rationes brevissimas aut per vias simplicistimas. Rem exemplo sensibili demonstro r suppono Deum velle ut compus A pellae corpus B. Cum Deus omnia sciat; optime cognoscit A sse impingere in B. per innumeras lineas curvas , & per unicam li--am rectam. Jam autem Deus vult tantum B impclli ab A. & transitum A ad B. alio fine ipsum nolle supponimus, quam ut fiat illa
703쪽
impulso. Oportet igitur A. ferri ad per viam brevistimam , aut per lineam rectam. Nam si corpus A, ferretur ad corpus B. per lineam curvam, id argueret, aut illum qui corpus illud transfert nullam aliam cognovisse viam, aut ipsum non modb velle impulsionem is rum corporum, sed pinterea rationem quaerere istius faciendae impulsionis , alio fine quam rotate ad impulsionem, quod est adversus iuppostionem factam. Eh plus actionis exerendum est ad transferendum corpus ab A. verissus B. per lineam curvam quam per lineam rectam, qub linea curva longior est recta. Si igitur Deus transferret A. versus B. per lineam curvam recti duplo majorem; hinc sequererur dimidiam partem actionis Dei fore prorsus inutilem; ac proinde altera pars actionis fieret sine consito & fine aeque ac sine effecto, Ergo, &c. Praeterea, actio in Deo est voluntas. Ergo plus opus est voluntatis in Deo ut A transferatur per lineam circularem, quam directam rJam verb supposuimus respecto molsis A. nullam in Deo esse voluntaatem nisi praecise ut fiat impulsio A. ad B. Ergb in Deo satis non est
voluntatis ut moveat per lineam curvam. Ac per consequens contradictorium est A, moveri per lineam curvam Versus B. Itaque,Deum non agere per rationes simplicillimas, contradictionem involuit; nisi supponendo, in electione rationum quibus utitur ad exequenda consilia sua, aliquid aliud intendere diversum ab illis consiliis. Quod
contradictionem implicat. Quum dico plus esse voluntatis in Deo ad transferendum corpus ab A ad B. per lineam curvam, quam per rectam; nihil ex eo conis
cludendum est adversus simplicitatem entis & actionis Dei: Fatendum enim est nec concipi posse quomodo haec simplicitas entis ia finiti imcludat in se omnes diversas entium finitorum persectiones, nec quomodo ipsus voluntas semper eadem & ordini conformis permanens, varietur tamen relate ad varia entia quae producit & eon Lervat. Hietantum juxta nostrum eoncipiendi modum loquor. Nos facillime goncipere arbitror, Deum, quum vult & creat unum pedem cubieum materiae, aliud Velle quam eum creat duos. Namque evidens est, Deum non posse creare duas res diversas, nec posse scire an unum aut duos materiae pedes creaverit, vel an transtulerit corpus orbiculatim aut directe, nisi in ipsus voluntatibus esset aliqua differentia relate ad materiam, aut ad ipsius motum, elim Deus in seipso duntaxat & insu is voluntatibus videat omnes differentias ereaturarum. Jam autem differentias seu auctiones&diminutiones voluntatum voco, id quod in Deo est actionis, relate ad varia entia quae producit, aut conservat. Et juxta hunc res concipiendi modum, dico Deum non posse exercere plus voluntatis, qu m quod necesse est ad suorum consiliorum executionem: adeo ut Deus agat semper per vias simplicissimas relate ad consilia sua. Diuitiaco by Gooste
704쪽
Seu EXPLICATIONES ULIB. VI. 1 et
Non nego tamen quin pollit fieri Deo maximum stippetere rationum seu viarum numerum aequaliter simplicium ad producenda eadem effecta, ac proinde quin possit illa producere per diversas vias seu ration nes. Sed ea semper producit per simplicissimas, dummodbsint omnes ejusdem speciei, nam contradictorium est enti infinite sapienti esse voluntates inutiles & inordinatas.' Si ad illud Ethicae principium animum advertere velimus, eos. saluti consulere videbimus, qui ad gratiam privatione, paenitentia,& accurata obedientia praeceptis Christi ita se praeparant, ut Deus agens in ipsis per vias simplicissimas , hoc est partim novarum gratiarum ipsis concedens , multum tamen in ipsis operetur. Quamvis enim Deus nos velit salvare omnes, eos tamen duntaxat salvabit quos poterit salvare per vias simplicissimas ; quae reseruntur ad magnum illum decretum sanctificandi per Jesum Christum certum numerum Electorum ad sui gloriam ; & posteros Evae multiplicabit, donec ille numerus adimpleatur. Nam quia Deus vult nos sanctifieare per vias simplicissimas, oportet ipsum post peccatum multiplicare filios hominum, ut impleat numerum Electorum I cum multi damnentur excedendo ab ordine Dei. Clim autem Deus non agat ut causa particularis, arbitrandum non est ipsum habere ut nos voluntates particulares ad singulas res quas producit. Nam si hoc ita se haberet , generatio monstrorum impossibilis esset, nec unquam contingeret ut unum opus Dei aliua delirueret. Cum Deus non possit habere voluntates contrari is, recliserendum esset ad aliquod principium mali ut Manichaei, quod , exempli gratia, congelaret fructus quos Deus produceret. Clim hoc ita sit, credendum esse mihi videtur, quasdam esse leges generales sectin-
dum quas Deus praedestinat & sanctificat electos in Jesu Christo, &Ieges illas esse id quod vocamus ordinem gratiae, quemadmodum Voluntates generales secundum quas Deus producit & conservat quicquid in mundo est, sunt ordo naturae. Nescio an mea me fallat opinio, sed ex hoc principio multas arb tror posse directe colligi consequentias , quibus forsan diffc illates circa quas ab aliquot annis magni animorum contentione disputatum est, solverentur. Sed ab his eliciendis abstinere debeo, quisque eas pro lubitu eliciet. Silere satius est quam res dicere quas scite necessarium non est & circa quas aliquando forsan homines facilius inter se conciliabuntur quam hisce temporibus. Optarem tantummodo homines id alte in animum inducere, nempe rationes con e sionis nostrae simpliciis mas esse privationem & poenitentiam; aut
ipsos saltem serib id animadvertere; scilicet, elim Jesus Christus distincte cognoscat leges ordinis gratiae, illos in perpetua incurrere dis erimina, qui non sequuntur vestigia ab ipso pressa & nobis indicata, non modo sermonibus suis, sed etiam actionibus.
705쪽
Sed quia peraliud vitae cumiculum multi eveniunt casus in quibus quid nobis sit Uendum ambigimus, propter rationes conrr rias quae utrinque afferri possunt circa quasdam opiniones : hἰe sorsan inutile non erit ostendere aliquo exemplo speciali, ex isto principio a me modo stabilito, Deum scilicet semper agere per vias simplicillimas , multum percipi posse usum. Supponamus, exempli gratia, me ambigere an singulis diebus
certum tempus debeam ad id dei inare, ut intra memet me recipiam infirmitatem meam 8c miseriam mihi repraesentem, meas coram Deo
agnoscam obligationes,& illum supplex orem, ut in vincendis affectibus meis mihi opem serat: An verb debeam expectare donec spiritus Dei qui spirat quo vult & quando vult, me mihi ipsi & occupati nibus ordinariis rapiat, ut me sibi applicet : namque verisimiles rationes afferri utrinque possunt: & homines in hisce casibus ut plurimum contenti sunt vel issimilitudinibus ; hinc sit ut viri pii rationibus plan Ediversis sese gerant. Considero igitur qudd, si motos spiritus Dei peculiares expectem, illum nunquam precabor, nisi ad id recipiam lumina peculiaria, aut delectationes praevenientes. Cum autem illa lumina seu delectati nes producantur a Deo per Voluntates magis particulares , quam iptius voluntates generales quibus constituitur ordo naturae, sitiit quaedam miraculorum species. Itaque, cum ipsius gratias quae sem- iei necessariae non sunt expecto ad orandum , exigo a Deo ut impetia me ad preces per vias non simplices, immb Deum aliquo modo
At vero si assuescam me coram Deo certis horis prosternere, aut saltem id facere coner; horologii sonus sufficiet mihi ut Ofiicii mei recorder, nec opus erit Deum habere voluntatem specialem militi spirandi spiritum supplicationis: leges generales unionis cum corpo re officii mei memoriam mihi refricabunt , ubi tempus quod orationi assignaveram per aliquid sensibile a me observari poterit. Clim autem necesse sit, sese recipere in intimos animi recessus, eumque precari non postimus quin precandi cogitatio animum subi in verit, nec possit subirenis Deus ipsam det; Qui illam precandi cogitationem , Deo ipsam voluntatibus specialibus aut quibusdam miraculis non dante, concipere possunt, jam in negotio salutis rem assequuti sunt non parvi momenti. Immd ex illius primae orandi,&suas coram Deo obligationes agnoscendi cogitationis desectu, somian oritur multorum caecitas, ac per consequens damnatio aeterna.
Etenim Deus agens semper per vias simplicistimas , per voluntates speciales non debuit ipsis dare cogitationes quas obtinere potuissent per ipsius voluntates generales, si semel assuefacti suis lent orare certis temporibus. Itaque cum Deus velit salvare homines per vias
simplicillimas , evidens est , ita agendum esse, quantum fieri potest, Disitired by GO le
706쪽
S, EXPLICATIONES ULIB. VI. 1 3
ut ordo naturae ordini gratiae inserviat, & voluntates Dei inter se, ut ita di eam , concilientur tempus aflignando quod cogitationem precandi in nobis saltem exciter. Verisimile est Deum liis de causis olim Iudaeis praecepisse ut ipsius mandata scriberent in aedium portis, & quaedam semper haberent indicia quibus in ipsorum memoriam revocarentur ; id impedii bat. quominus Deus Voluntate particulari uti cogeretur, si fas si ita i qui, ut ipsis has inspiraret cogitationes. Nam gratiae miracula apud Judaeos erant rarissima, quia tempus nondum advenerat quo Deus insculpturus erat legem cordibus hominum, & spiritum charitatis en
Fateor omnia quae possunt fieri per vires mere naturales non posse per se meritorie disponere ad gratiam , & sine illa quicquid externum est in Religione ad id duntaxat conserte ut superbiam dc phi- lautiam nostram kVeat. Pharisaei ex eo quod fgna sensibilia & ad legis Divinae recordationem idonea secum ferrent gloriam aucupabantur , ut Jesus Christus ipsis exprobrat; Et Chi istiani crucibus &imaginibus saepe utuntur per curiositatem, per hypocrisn, aut per aliam quampiam philautiae rationem. His tamen , quia Dei cogitationem in nobis excitant, utilistimum est esti; nam quantum possit mus ordo gratiae cum ordine naturae conciliandus est, ut Deus possit nos servare per vias simplicissimas. Quamvis enim natura nequeamus ad gratiam nos disponere, tamen ad illam emcacem reddendam conferre valemus, quia affectus impetum minuere possumus, recedendo ab objectis quibus incitatur, aut rationes isti affectui contrarias sibi repraesentando. inu imaginationis puritati caeteris accuratius incumbunt, aut ipsem usi perpetuo voluptarum sensibilium & mundi consortio corrumpi non siniint gratiam reddunt emcacem, quia ipsi minus obsistunt quam caeteri homines. Hoc sensu morbus, pluvia, aut alius quiris eventus quo domi detinemur, gratiam emcacem potest reddere. Nam qui gradus gratiae debilior fuisset quam ut adversus impressionem sensbilonex objecti jucundi praesentia natam animum nostrum firmaret ue ad id posset sussicere ut cum horrore rejiceremus cogitationem aut foedam imaginationem istius objecti. Id sussicit ut clare cognoscamus consilia Evangelii esse necessaria, ut Deus per vias simplicissimas nos servet. Illa sequi utile est, non
modb quia dum illa sequimur motu spiritus Dei, ipsum ad id determinant ut propter leges generales ordinis gratiae, augeat in nobis amorem suum; Vertim etiam quia praxis istorum conssiorum gratiam ipsam emcacem saepe reddere potest, quamvis philautiae principio in praxim redigantur, quod in multis casibus fieri potest.