장음표시 사용
681쪽
colis ervandam aquam in radice &aer ad eXciraea dum an eadem a. qua sermentationem moderatam. Sed climactio solis, aeris S aquet,
si in solo partium motu consistat, Deus solus proprie loquendo agit. Nam, ut modo dixi, ille solus emcacia voluntatum suarum , & inmitiata cognitione sua, communicationes motuum inflixitas, quae singulis momentis, & juxta proportionem accuratillimam de exactis limam si uar, essicere & regere potest.
Nemo adversus seipsum pugnat, nemo sibi ipsi res stit. Corpora
sibi invicem occurrunt, sese mutuo impellunt, sibique resistunt. EG o Deus non agit in ipsis nisi concursu suo. Si Deus motum in corporibus solus produceret & conservaret, illa averteret antequam sese mutub impellerunt; ipsa enim impenetrabilia esse novit. Cur corpora pelleret ut ea deinde repet seret, cur illa promoveret eodem momento removeret; cur motus inutiles produceret S conservaret
Nonne absurdum est dicere, Deum adversus seipsum pugnare, Mopera sita destruere; quum exempli gratia, taurus adversus Iconem pugnat, lupus ovem vorat, & ovis herbam cui Deus dat incremen tum, edit. Ergo dantur causae secundae.
Ergb eausae secundae omnia emetunt, Deus vero nihil. Nam Deus adversus seipsum agere nequit , at concurrere est agere. Concurrere in actionibus contrariis , est praebere concursus contrarios & ideo actiones facere contrarias. Ad actionem creaturarum quae sibi invicem resistunt concurrere, est agere adversus seipsum. Ad motus inutiles concurrere, est agere inutiliter. Atqui Deus nihil agit frustra. actiones contrarias non edit, adversus seipsum non pugnat, ergo Deus ad actiones creaturarum quae se mutuo saepe destruunt, & actiones seu motus inutiles faciunt, non concurrit. Vide quo dueat istud causarum secundarum argumentum. Sed audiamus rationem. Deus omnia agit in omnibus, eique nihil resistit. Omnia in omnibus facit, quia ipsius voluntates omnes motus efficiunt & regunt;
ipsi nihil resistit, quia facit quicquid lubet. Sed res sic concipi debet.
Cum decreverit per rationes simplicillimas utpote ordini maxime congruas, hanc producere infinitam creaturarum varietatem quam miramur; corpora secundum lineam rectam moveri voluit, quia haec linea est simpliciis ma. Sed cum corpora flut impenetrabilia ,& ip- serum motus seeundum lineas oppositas aut sese mutub secante fiant, necesse est ut sese impellant, ac per consequens eodem modo mo Veri desinant. Id Deus pi aevidit; concursum tamen seu mutuam isto rum corporum impurionisi polietive voluit; non quia adversus se
682쪽
Ipsum pugnare amat, sed quia uti volebat hac impulsione corporum, in occasione ad statuendam legem generalem communicationis m tuum, qua praevidebat in sinita mirabilia effecta productum iri. Periasia sum enim habeo, duas istas leges naturales, quae cmnium simplicissimae sunt: nempe, omnem motum fieri secundiim lincam rectam, aut tendere ad lineam rectam; & in c cursu seu mutua corporum impulsione, motus communicari juxta proporrionem magnitudini ncorporum quae sese mutuo impulerunt, peIsuasum , inquam , habeo, duas istas leges ad producendum mundum qualis nunc est, hoc est, coelum, stellas, planetas, cometas, terram & aquam, aerem & ignem:
uno verbo elementa & omnia opera seu non organt etara aut non Viventia. Nam corpora organizata tendent a multis aliis legibus natura Iibus penitus incognitis. Forte etiam corpora Vi entia non sermantur ut caetera per certum quendam numerum legum naturaIlum. Verisimile enim est illa ab ips1 creatione mundi formata fuisse, ac tempore nihil aliud praeter incrcmentum necessarium ut oculis conspicua fiant, recipere. Certum tamen ipsa illud incrementum recipere per Ieges naturae generatus, secundum quas caetera corpora formantur. Unde fit ut ipsorum incrementum non sit semper regulare. Dico igitur Deum, per primam legem naturalem, Velle positi vh, ac proinde essicere impulsioliem corporum ; & deinceps hac mutua impulsione uti, velut occasione ad statuendam secundam legem naturalem, quae communicationem motuum resit; atque ita impulsionem
actualem esse causam naturalem aut occasionalem, communicationis actuat is motuum.
Si hcc serib animadvertas nihil melius fieri potuisse clare cunosces.
Sed supponamus Deu rem se non institu He Ec corpora quet sese mutuo sunt impulsura avertere,quasi daretur vacuum ad illa excipienda: Primo corpora perpetuae isti vicillittadini quae universi pulchritudine constituit, non essent obnoxia: Nam quorundam corporum generatio non fit nisi quorundam aliorum corruptione; motuum contrarietas eorum varietatem essicit. Secundo, Deus non ageret per vias simpliciis mast Nam ut corpora sibi invicem occurrentia, motum suum sine ulla mutu1 impulsone continuarent, ipsa lincas curvas innumeris diversis modis describere oporteret; ac per consequens innumerae in Deo Voluntates ad determinandos illorum motus essent admittendae. Denique, si nulla esset uniformitas in actione corporum naturalium, ac si ipsorum motus secundum lineam rectam non fieret , nullum esset principium quo certo possemus ratiocinari in Physica& secundiam quod in multis vitae actionibus possemus nos gerere. Lupos a leonibus, dc oves a lupis vorari, & oves herbam cujus Deus tantam gessit curam, ut omnia ad conservationem ipsi necessaria, atquc etiam sumen ad speciei conservationem suppeditaverit, pascere, contra ordinem non est. Id causarum secundarum virtutem non
magis probat,quam pluralitatum causarum, aut contrariesaIem PIi
683쪽
cipiorum boni & mali, quam Manichaei, ut ista naturae esse ista exisplicarent, excogitaverunt. Id potius magnitudinis, sapientiar, δίmagnificentiae divinae certum argumentum est. Dei is enim nulla opera facit quae sapientia infinita digna non sint ; & illa facit cum profusione quae ipsius potentiam & magnitudinem satis denotat. Sicquid destrii itur eadem lege qua destruitur reparatur, tanta est illius legis sapientia , potentia S secunditast Deus nova volunt alc cntium destructione ni non prohibet, non modo quia prima nifficit ad ea reparanda, sed praecipue quia ipsius Voluntates illorum entium reparatione longe praeliantiores sunt, Inamb ipsius voluntates omnibus este istis seu operibus cluae producunt longe antecellunt: Ac si Deusininc mundum visibilem condidit licet per se indignum actione quasormatus fuit; id fecit propter fines Philosophis incognitos , S quia in Jesu Christo se ipsum honore assicere potest, quem creaturae ipsi deferre non pollunt.
Quum domus aliquem virum probum lapsu suo obruit, e X hoc e Ventu majus emergit malum quam quum bellua vorat aliam belluam, aut quum corpus reflecti cogitur ob impulitonem corporis obvii : Sed Deus voluntates suas non multiplicat, ut iis quae vel vere Vel apparenter ordini repugnant, quaeque necessarib sequuntur ex legibus naturalibus, medeatur. Deus leges suas nec corrigere nec mutare debet, quamvis monstra quandoque producant. Ordinem & simplicitatem viarum suarum confundere non debet: Parva negligere ipsum decet: hoc est , non debet Voluntates speciales habere ut producatcifectaquet ipsius voluntatibus inferiora lunt, ac actione cau1ae producentis indigna, Deus miracula non edit, nisi quum ordo quem lem- per sequitur id postulat; jam autem ordo Vult ipsum agere per Vias, seu rationes simplictis mas, nec ullas in ipsius voluntatibus admittit 'exceptiones, nisi quum consiliis ipsius absolute necessarium est, aut in quibusdam occasionibus nobis penitus ignotis. Quamvis ordini aut sapiet uiae Divinae cuncti uniamur, omnes tamen ipsius leges non novimus. Quid facere de heamus in ipsa videmus: sed in insa non cognoscimus quicquid Deus velle debet, nec ad id cognoscendii mnimis laborandum est. Insigne hujusce rei nobis suppetit exemplum in damnatione innumerorum hominum quos Deus ita iis saeculis quibus error veritati
omnino praevaluit, perire permisit. Deus est summe bonus : omnia Opera sua amat, omnes homines servari & ad cognitionem veritatis Venire vult, illos enim omnes fecit ut ipso potirentur: maximuS tamen eorum numerus damnatur , maximus num crus in erroris
tenebris vivit Sc molitur, ac in aeternum in iis permanebit. Unde ' nam istud φ Nunquid quia Deus agit per vias sirnplicii rimas, & ordinem sequitur' Iam docuimus secundum ordinem Deum non de ille voluptatibus M uadu liberatis praevertere voluntatem primilio muris ex cujus lapsit orta est natura: co Huptio. Omnes homines
684쪽
Seu EXPLICATIONES ad LIB. VI. Izr
ab uno oriri e perae pretium erat, non modo quia haec ratio est smplicissima, sed etiam ob rationes nimis Theologicas de nimis abstractas ut hic pos lint exponi: Id denique ordini quem Deus sequitur Scsapientiae quam semper consulit in suis consiliis sormandis & exequendis conforme esse credendum est. Peccatum primi hominis innumera peperit mala ; id negari nequit. Sed certe ordo pollulabat Deum illa permittere mala, atque hominem in eo conitituere statu, in quo posset peccare. Deus opus situm reparaturus, nonnis rarb gratiam illam victricem largitur quae pertinacillimorum peccatorum malitiam supcrat. Gratias saepe largitur inutiles ad eorum conversionem qui eas recipiunt, licet earum inutilitatem illorum respectu praeviderit. Illas nonnunquam affatim profundit quanquam tamen paucillima rantum producant effecta. Cur tot ambages 8c viae in directae' Sufficit ipsum positive velle peccatoris conversionem , ut eam modo cfficacide invitio producat. Nonne igitur patet ipsum agere per rationes simplicissimas, & ordinem id postulare, quamvis ordo iste nolias semper non sit notus' Deus enim agere nequit nisi cum ordine & s
pientia , quamvis ipsius ordo & sapientia menti humanae saepe sint impenetrabiles. Quaedam sunt leges in ordine gratiae simplicissimae,
secundum quas Deus ordinarie agit. Namque ordo gratiae suas habet leges aeque ac ordo naturae : Licet illas non cognoscamus ut leges communicationis motuum solemus. Sequamur modo consilia
nobis ab illo cui leges gratiae persccte notae erant, in Evangelio tradita.
Haec obiter dixi ut injustis pectatorum qui JESU CHRISTI consilia aspernantur,& malitiam suam ac inordinationem Deo imputant querelis satisfacerem. Deum in ipsis rum gratiam edere miracula
Velient ac leges gratiae ordinarias sequi recusant. In deliciis sese Volutant, honores ambiunt ; vulnera suo cerebro objectis sensibiliabus incussa perpetub refricant, ac nova saepe accipiunt; Sc Deum i sos miraculo sanare exigunt; AEgris similes qui prae morbi acerbitate fascias vulneribus obductas serte non valentes illa renovant, a postea ubi mors imminet crudelitatem eorum qui vulnus curant queruntur. Deum ipsos salvare volunt; quia, inquiunt, bonus est, sapiens, potens; penes ipsum cst nos felicitate donare, nos creare non debuit ut nos perderet. Sciant igitur, Deum rever1 ipsbs falvare velle, & in eum illiu in secisse quicquid secundum ordinem & sapienntiam quam consulit , fieri deberet. Nos ab ipso derelinqui ci edere non debemus , cum ili se proprium Filium suum ut esset Mediator noster ic victima nobis dederit. Deus certe nos vult salvare, & quidem. Omnes; . sed viis quas sedulo inquirere , & accurate sequi debemus. Deus non debet ccnsulere affect sis nostros in consiliorum suorum executione; solam sapientiam consulere solumque ordinem sequi ipsum
decet. Eloido postulat nos Jesum Christum imitari, ipsiusque co Diqiti co by Ora le
685쪽
silia sequi ut sanctificemur &salvemur. Qubd si Deus omnes nes ad id non praedestinaverit ut essent consormes imagini illius, qui est Electorum norma & exemplar, id fit quia Deus agri mr vias simplicissimas relath ad decieta sua, quae ad lini gIoriam omnia tendunt ;quia Deus est causa universalis, nee debet agere ut causae speciales,quin circa singulas actiones suas voluntates habent speetates; quia Dei sapientia quae hae in re nobis est inserutabitra rem se voluit Dis
rue quia haec Dei oeconomia Deo dignior est alii quae reprobis magis
averet. Namque reprobi damnantur mundis ordinem non miniis adorandum,ordine seeundiim quem Electi sanctifieantur & salvantur ac sola ordinis ignorantii, & philautia , eo adducuntur homines ut damnent dispensatmnem quam Angeli & Sancti in aeternum mirambuntur. Sed ad causarum secundarum incaeum redeamus.
Nisi corpora certam quandam his , aut vim ad agendum habe.llent, siq; Deus omnia emeeret in essectis etiam maximh ordinariis,nia hil non esset sit maturale, distinctio naturalis di supernaturalis adebvulgata,-universidi Doctorum consensu probata, foret chimaerien& inepta. Respondea hane distinctionem in Aristotelis me esse ineptam, namque natura ab isto Philosopho instituta , est mera chimaera. Dico hanc distinctionem in ore vulgi de rebus per impressionem sensibilem judicantis non esse claram 3 nesciunt enim praeeis. quid sibi velint, dum dicunt ignem urere natura sua. Dieo denique hane diastinctionem posse tolerari in ore Theologorum, si per effecta natura Ita ea intelligant, quae sequuntur ex legibus generalibus, quas Deus instituit ad omnium productionem 3c conservationem , ae per esse supernaturalia ea quae non pendent ab his legibus.. Hoc sensu ista distinctio vera est. Sed Philosophia Aristotelis conjuncta eum sensium impressione , illam distinctionem periculosam reddere mihi videtur ; quia eos qui nimia veneratione miseri istius Phili, phi e lunt opiniones, aut qui senssis consulunt clim apud seipsos seeedere
deberent ad veritatem consulendam, a Deo avertere potest. Itaque
hae distinctione utendum non seret quin expliearetur, Augustinus vocem fortinis qua usus suerat repudiavit, licet pauci ea decipi ponsent. Divus Paulus de idolothytis loquens, idola nihil esse monet.
Si rara, Philissophia Ethni ea excogitata, si chimaera, si si purum nihil, id monendi sunt Lectores; multos epim illa fallere possiant. amplurimi opera Dei imprudenter tribuunt ,& hule idolo, seu figmento Grebrifascisisti mores sest numini ebitos deferum 'Mira-Diuitiam by Gorale
686쪽
culorum&quorundam effectuum extraordinariorum magnituduirecsapientiu ipsius aliquo sensu partim dignorum Deum authorem esse equidem fatentur. Sed effecta illa immutabilia dc ordinaria quae soli sapientes admirari norunt, potentiae narura ipsorum imaginariae tribuundi Imr hatis dispositionem admirabilem qua omnia corpora viventia ad sese conservandum,& sibi simile producendum apta runt, istius Quam finsunt naturae esse essectiun autumant; nam juxta istos Philosophos sol & homo generant homines. ordo supernaturalia multis adhue modis ab ordine naturali distingui potest. Nam dieere possumus ordinem stipernat Hem referri ad bona futura; institui propter merita Jesii Christi. primarium & praeeipuum esse in Dei eonsiliis, εc alia quae sufficiunt ad conservandam Minctionem quam ne caua aboisi timent.
Praecipuum argumentum quo Philo pia causarum feeundarum officaciam tuentur, ex voluntate hominis dc ipsius libratate desumiatur. Homo vult: Seipsum per se dinerminat ; atqui velle & sese determinare. est agere. Peccatum ab homine admitti certumest. Deus .fatu non est author nec concupis aciae & erroris. Erg. homo
In mestis laeis, Libri dea rem Reru in , ae prancipitePrimo rapiate primi Libri, ἐκ in prim, Illustratione ad illud caput, ratis ostendi quid per voluntarem & libertatem hominis intelligendum sit. Id Aene nune repeti inutile est. Hominem velle, ac seimum determinare, concedo: quia Deus efficit ut velit, ipsum versus bonum fert indesinenter, omnes ideas fic sensationes, quibus se determinat in eo exese tat: Peccatum quoque a solo homine perpetrari sateor: Sed qui quam ab ipso thm agi nego: nam ieccatum, error, & ipsa concupiscentia nihil sunt. In prima illustratione haec explicui. Homo vult sed ipsius voluntates sunt in caeta in se . nihil pr
ducunt, non impediunt quominos Deus agat omnia. Namque Iuus ipse in voluntatibus nostris agit, impulsione quam nobis dat versiis 'ibonum. Humo a se nihil , praeter OrLocem M peccatum , quae M a. ianihil sunt. -pretaea. Inter mentes nostras &corpora'uae nos ambiunt multum est disia C me Ara criminis. Mens nostra vuli, agit, sese aliquo sensu determinat, fateor. si ' Hujus veritatum sensui aerno quem de nobisinet ipsis habemus, seu conscientia, eonvincimur. Si nulla nobis esset libertas nec praemia nec poenae futurae essent; nam sine libertate nec bonae nec malae sunt actiones. Itaque Religio esset mera chimaera. At corpora vi age .
687쪽
cii pr.edita esse : illud denium est quod nec clare videmus nec concipi posse exiit mamus, & illud quoque est quod negamus, dum causarum
- secundarum efficaciam negamus. Ipsa mens tantum non agit quantum vulgo putant. Me velle &libere velle equidem novi, nulla mihi suppetit dubitandi ratio validior sensu interno quem habeo de me ipso. Id etiam non nego.
. Sed voluntatem meam motos brachii mei, idearum mentis meae, &c eterorum quae Voluntates meas comitari solent m veram esse causam 'Eos,nis nego: nullam enim deprehendo relationem inter res adch diversas. 'Ο ςmς Immo clarillime video, nullam posse esse relationem inter meam vo-d is, hi l luntatem brachium m Vendi ,& agitationem quorundam corpuscul este de ex. lorum quorum nec motum nec figuram novi ; quae quosdam nervo-plicatiotic. rum canales inter innumeros alios mihi ignotos eligunt, ut in me motum optatum , innumeris motibus quos nequaquam opto , excitent. Voluntatem meam in me producere ideas meas nego: quias nequidem capio quomodo illas posset producere, namque voluntas mea cum non possit agere aut Velle sine cognitione, ideas meas QP ponit, non efficit. Quid sit idea praecise nequidem scio. Nescio ane x nihilo producantur, anque redigantur in nihilum statim atque illas videre desino. Juxta quorundam sententiam loquor. Ideas meas, inquiet aliquis produco per cogitandi facultatemcuam Deus dedit mihi : Brachium moveo propter unionem quam Dcus instituit inter mentem & corpus meum. MultM, unio, sunt termini Logici; voces vagae & indeterminatae, nullum est ens speciale; Mec modus entis qui sit facultas aut in Hi termini sunt explicandi. hi unio mentis cum corpore in eo consistere dicatur quod Deus Velii, ut quum optabo brachium meum moveri, spiritus animales in musculis ex quibus constat diliandantur, ad illud movendum eo modo quo opto, illud moveri. Illam explicationem intelligo & amplector. Sed idem illud est quod ego defendo; nam ctim voluntas
mea determinet Voluntatem Dei; certe brachium meum movebitur
non voluntate me1 quae inemeax est per se, sed voluntate Diu quae es-fectu suo nunquam frustratur. Sed si unio mentis eum corpore in eo consistere dicatur, quod Deus dederit mihi vim movendi brachium meum, ut corpori meo dedit V excitandi in me voluptatem & dolorem; certe id supponitur uod est in quaestione & agitur circulus. Nemo habet ideam claram hujus virtutis mentis in corpus & corporis in mentem. Qui id positive asserunt satis non assequuntur quid dicant. Hanc a praejudiciis sciitentiam hausimus : Id pueri & statim atque sens sis capaces suinius, credidimus. Sed ejusminti opinio a mente, ratione, & attentione non dictata fuit. Ex iis quae in Libro de Inquirenda Ieratura dixi id satis patet. At, inquiet aliquis, sensu interno actionis meae cognosco me rev
ra hac vi pollere; itaqui; non hallucinor dum id credo. Respondeo Disitired by Corale
688쪽
Seu EXPLICATIONES ad LIB. VI. 11s
dum mox et ur brachium , nos sensu interno astici voluntatis actualis qua brachium movetur, nec quum nos hanc habere voluntatem credimus, sallimur. Praeterea sensu interno experimur quoddam con men cum ista voluntate conjungi, & istud conamen a nobis fieri et D mcredendum est Denique concedo nos sensu interno coSnoscere , E, Iden brachium moveri ipso momento conaminis, & hoc supposito nihil in iiii ide. obstat quominus dicamus, motum brachii fieri eo instanti quo scn i- mςΠοῦς iumus illud conamen, aut quo voluntatem ρr.t am habemus illud movendi. Sed nego illud conamen quod nihil cit praeter modiscatio- inte, nem & sensationem mentis nobis eo fine datum ut infit mirari S nosti ae tit, aut con- convincamur; & virium nostrarum obscurum lc confusum sensium stici tia habeamus; nego,inquam ejusmodi conamen posse comunicare motu spiritibus, illumq: determinare. Ullam esse relationem inter cogitati O- hnes nostras & motus materiae, mentemque spiritus animales quibuS edim 1 D- utitur ut moveat corpus quod animat, ullatenus cognoscere , nego, ti en si aDenique etiamsi spiritus animales mens accurate cognosceret, & ip- in f isos movere , aut ipsorum motum determinare ponet 1, nego tamcnipsam posse eligere tubulos nerNorum, quoS neutiquam cognoscit, ut nullius ieiin eos spiritus impellat, &sic corpus ea velocitate , proportione, Vi l .ibet con- quae in iis etiam observatur qui corporis liructuram miniis cogno- iciςmiam scunt, mOUeat. 'i' num sta Etenim supponamus voluntates nostras esse revera Vim moVentem iuiri .eon corporum, quamvis id captu impossibile videatur ', quomodo corpus scieritia vel a mente moveri potest concipi Brachium , exempli gratia , non selisu Pn.eς movetur nisi quia spiritus inflant quosdam ipsius musculus, ut au-00 UgN tem motus spiritibus qui sunt in cerebro, a mente imiarcssus, is,' communicari iis qui sunt in nervis , hi verbaliis qui sunt in musculis bibebit brachii mentis voluntates multiplicari aut mutari oportcrct, juxta nos .li sed infinitos concursus infinitasque impulsiones corporum ex quibus con- conicie uia ficiuntur spirit sis. Verum id concipi nequit, nisi innumerae Volunta
tes ad minimum corporis motum m melite admittantur, cum ut mO -bia: liii, veatur , necesse sit innumeras motuum communicationes sel i. Cum de iolore
enim mens sit causa specialis, quae quantitatem dc agitationem innu- quem inmerorum corpusculorum quae sic se mutuo impellunt, dum spiritus i)lier musculos funduntur, acculate cognoscere nequit, legem genera. - uox em communicationis motuum istorum spirituum statuere eamque obje iis institutam sequi non posset. Itaque mentem brachium mox ere non videmus, posse evidens est, etiamsi motum spirituum animalium determinare et si id ml- posset. Haec clariora sunt quam ut iis diutius insistere opus sit. ἡόati' '' Res eodem modo se habet de nostra cogitandi facultate ὁ Π S de a- di eo senilim liqua re cogitare velle, in id eniti, & ipso momento desiderii di cona- intemum tus nostri ideam istius rei sese menti nostru osset re , sensu interno eo non ei se nnoscimus. Sed voluntatem nostram aut conatum, ideam nostra m
cutim,nam error pene semper deprehenditur in hisce sensatio libus coirnplexis I ut hi primo libro de sa is 2:obavi.
689쪽
producere, sensu interno non cognoscimus. Id fierἱ posse ratione non percipimus , desideria nostra causis esse idearum nostrarum ex iraejudicio credimus; & quia quotidie experimur illas ideas eum d ideriis nostris conjungi. Clim in Deo di ipsius operationibus nihil sit sensibile, nec ovi equam aliud s tiamus quod idearum praesentiam praecedat nisi desideria nostra; nullam aliam posse dari causun ita rum nostrarum quam desideria nostra putamus. Sed ad rem alte damus. Certe in nobis nullam vini videmus quae illas producere v leat : ratio ac sensiis internus hac de re nihil nos docent. Caetera argumenta quae a causarum secundarum emaciae propugnatoribus aikrri solent, hic proponere operae pretium non existi. mor quia haee argumenta adeo futilia mihi videntur, ut quis Phil sophos illos a me de industri1 ludibrio exponi credere porit, ac ipse ludibrium deberem si illis serib responderem. Author quispiam. exempli gratia, causam suam propugnaturus solb dicis. En re sunt vera Masa Mimales c. non σω μαμ e ciemes austes τυῖ Si in ventilendo ejusmodi ratiocinio tam cra- dc aequiumco, & discrimen inter causam emcacem , & causam illam quam Phialosophis materialem dicere placuit, estendendo, tempus tererem,plus ni fallor fastidii, quam utilitatis Lectori crearemataque ab ejusmodi argumentis crastis ad ea quae ex Scriptura ducuntur transi.
Qui causarum feeundarum effeaeiam defendunt hosce scripturia
locos in medium proserre solent. Gerimnet terra herbam visentem: ducor aqua reptile inuma --- O volatile: Pro seu terra ammam umem Mi m. rem. Ergo terra & aqua verbo Dei receperunt potentiam producendi
plantas & animalia. Deinde Deus jubet aves& pisces etatiWieari. Crescite ct multiplican-ι; ct repure a s maris, mavi im-r supintereram; ergo ipsis animalia ejusdem speciei pro endi dedit ρε-
Jesus Christus quarto Capite Evangelii secuntam Mareum , dian;.m .i, ins nen quod in nam cadit terram centuplum reddere, & -- tuti sex vino 'ducere prim. herbam, Me am, de de Fem fru---αθ' oblitus est Denique in libro Sapientiae scriptum est, ignem in populi Dei gratiamC-p virtutis suae veluti oblitum suis e. Ergb utriusque Instrumeriti test monio constat, causas seciandas is pollere ad agendum.
Respondeo in scriptura multos etiam esse locos, qui Deo supposititiam illam causarum secundarum emaciam tribuunt.Ecce aliquot ex illis. seum Dominin facie, OMNIA, extendens carin SOLUS, flabiliens Disilired by Cooste
690쪽
aenam ct NULLUS nuti c. XLIV. 14. Manlia tua fecerum me Opissentiriurum me TOTUM in nrcuitu. Job. X. 6. Nisio pDduer in utero
lota Sed hi sussiciunt. Quum Author quispiam sibi contradicere videtur, & sequitas nam turalis aut alia aliqua ratio nos Ipsum secum conciliare jubet ; ut quaeinnam sit vera ipsius sententia possimus deprehendere haec ratio iniri oebere mihi videtur; nempe, attendendum est quando is author juxta propria sita lumina, quando verb juxta opinionem vulgi loquatur. Ubi quis ut vulgus loquitur, hine non sequitur ipsum cum vulgo sentire. Sed ubi contraria iis quae dici solent positive profert, quamvis id semel duntaxat dicat, meritb judieare possumus ipsim mentem suam aperuisse ; dummodo serio & post legiti
Exempli gratii, Author aliquis de animalium proprietatibus t
ruens, centies diem bestias sentire. eanes Dominum suum agno :ere, ipsum atriare, timere; & bis aut ter duntaxat dicet bruta non sentire, eanes cognitionis esse incapaces, nihil amare, nihil timere. author ille secum conciliari poterit, nam sibi ipsi eontradicere videtur ' An omnes loci inter se contrarii una congerentur ut ex majori illorum numero judicetur quaenam sit ipsuis sententia φ Si res sic procedat, haud puto quenquam esse hominem cui tribui mer se possit ipsum in ea esse sententia quae bruta anima carere censet:
Nam ipsi Cartesiani quam saepistime dicunt canem sentire quum percutitur, ae rarissimheseunt ipsiim non sentire. Et quamvis ego in hoc Libro per multa impugnem praejudicia , multa tamen ex seriptis mei ponunt depromi, quibus, niti regula quam nunc explieo admittatur, facit. erit probare me illa omnia quae impugno praejudicia
stabilire, & opinioni quae effractam causarum secundarum adstruit, quam nunc refello favere ε, aut forsen quis coneludet librum de Inqκι-rnida Mu esse Librum contradictionibus manifestis & crastis resertum ut re vera concludunt nonnulli, quibus satis non est aequitatis &penetrationis ut alienorum scriptorum judices se gerant.
Scriptura sacra, Patres, sapientissimi inter homines, de bonissensibilibus, divitiis honoribus secundum opinionem vulgi saepius loquuntur , quam juxta veras quas de his habent ideas. Jesus Christus Abrahamum iniquo diviti dieentem inducit. Do rece in bo-
in vitania, hoc est divitias & honores. Quod ex praejudicata Pinione bonum vocamus, seu bona nostra, hoc est, aurum &argentum , in Scriptura saepe vocatur, sustentatio nostra aut ab iantia, immo Mnesivi nostra; Numas μεμω a Deo μnt. Certe tuae simulae l. Eeel in i .