장음표시 사용
181쪽
C. PLlNII AAT. HIS P. Cent: non tamen surda tellure, quae parens appellatur, colique dicitur ipsa: honore his assumpto, ut non invita ea , et indignata, credatur id fieri.
Sed nos miramur ergastulorum non eadem emolumenta esse, quae fuerint imperatorum.
3 V. Igitur de cultura agri praeci pore principali sui t
et apud exteros. Siquidem et reges lacere, II iero, Philometor Attalus, Archelaus: et duces Xenophon, et Poenus etiam Mago: cui quidem tantum honorem senatus noster habuit Carthagine capta, ut quum reaulis A icae bibliothecas donaret. unius eius duo
Atidio itiAebni unici e. V.hi. Mas. lib. IX. cap. 5. I AL. - Insemmi,3 . NOiala frons stigmale, quod ii uti servis soleret Ausonius de Pergamo scriptore aervo ae fugitivo i Tam s gnis scriptor , quam lenitis , Pergame, rati Hosti, et Primo ea tis es insidino. Ergo notas scripto tolervisti, Pergama. Diativir et quas negleair dextera , frons patim . De hisce stigmatibus vide Gothose. in eod. Theod. lib. IX, til. 40. de poenis, pag. 29 i.
Non tamen stir . Quanquam vilissimorum hominum inanibus colliatur, quod ipsa poscitur, benigna pro- dueit. Η an. Honore. Honorem iis nominthias, si hisbutim relliis stimie titiro ,' eo econtenta est: ut rion ab invita ea et itidignata sori istud credatur, quod fractus edia quos rogalse, uec surdiatis. II ApD. Ee indign ,Li. Sic ex NSS. emenit. Bard. et indi nimie Chim. et indigne ferente Crono, tu, et alii. M. P. Ermatalorum non eadem, ete. Si Hettia uia κως servos appellabant, qui
in villarum erga stilis, id est . cellis subteriatiuis eb,cur a custodi sititur. Vide Bri,1onium, lib. II, eap. 9.
V. Si idem et reges. De his egimus in auctorum Indiee. II., Philometor Alliatis. Aosiimandum sintne duo auctores Philometor et Alliatis, an unus tantum. Nam Plinius hie duos accipere videtur, ut apparet etiam ex Indiee praesentis libri, ubi tam in exemplari seripto, quam in impressis sie habetur: πι- treius , Hesiodo, Theoportisto, Aristotele , Democrito. Memne rege, Philometore rege, Attalo rege. Videtur etiam Columella huius esse opi. olonis. lib. I, eap. r Siculi quo e, anquit, non mediocri curia negoti istud Prose titi sunt, meron et E ehimus dista mitis, Phuometor et At. ratis. At M. Varro lib. I, eap. item 4 , utium tantum intelligit Philome torem Alialum his verbi di m mni pios hiabore in consilio Poleris, quaam qu u conmiare Doles: mero Siodus, 1 Ailiatis Philometor. A Varris eaureati magis stos nam Ailatus rex Asiae, studiosus rei rusticae, amicus populi romani , quem post moriem liquii heredem , Philometor eoatio. Miuatus est, ob piet rem pulo erga
182쪽
detriginta volumina censeret in lutinam linguam transferenda, quum iam M. Cato praecepta condidisset: peritisque linguae punicae dandum negotium, in quo praecessit omnes vir clarissimae familiae D. Silanus. Sapientes Vero complures, quos sequentes praetexuimus in hoc volumine, n6n ingrate nominando M. Varrone, qui Octogesimum primum vitae annum agens, de ea re prodendum putavit. iv.
Λpud Romanos multo serior vitium Cultura ESSE Coe- , Pit. Primoque, ut neceSse erat, aruli tantum C O- luere : Morum nobis ratio nunc tractabitur non vulgari modo: verum, ut adhuc secimus, et vetustis et Postea inventis omni cura perquisitis, causaque Peruinet ratione simul eruta. Di Cemus et sidera, siderum
que ipsorum terrestria signa dabimus indubitata: quandoquidem qui adhuc ea diligentius traetavere,
matrem , ut eolligitur ex Strabone, lib. XIII, et Trogo Pompeio. lib. XXXul. Piset. - Philometor Attatas. Sie et Turneb Al Gron. et al. distinerim , Philometor Ailatis; et ita ex MS. Reg. 2 , Biolerius et Beria
tiaris, ne familiae. Nam ex ea familia suere, ut iam diximus, Λ.. Lieinitis Nerva Silanus. triumvir monetalis . sub Augustor Silanus, orienti praeseelus, in nummis ΑΝΤsDNEΩΝ , sub Tiberior M. Ailanus, nepos, neptis Augusti apud Privium, lib. VII, cap. , et ex eo naius ΑΦlius Silanus , frater Nervae irrat'. ἱn nummo inseripis AxsiLLas, quonalibi explieuimus. Clarissimast igitur familiae meimias Sitimis i,ie suit.
Quos sequenter. Qui priorum leminpora subsequuti sunt, quomue huius ope is inἰtio appellavimus, nempe l. I. Ita NSs. Reg. 2, quos aequeremur. acriptura haud petillus improbansa.
H. - Broterius . quos sequeremtir, ex
xonie. En. P. Non inmine. Ex in sinito numero libenter Varronem appellamua. In NS. Reg. 2 , non in grege , quasi extra gregem nominando, quia ante-
ti in in ipsi, operis progressu, de Bes usi. lib. I, eap. 4: Cogi na, inquit. se Properam iam, quod tit dieitar
si est homo Atilia, eo magia senex. Anntis enim Oelogesinatis admonet m . tit Ureitias cestigiam, ante iam profi-eisor e Milia. In quo Varronia loeo unitalis uolam axeidisse e numeroa .
183쪽
quibusvis potius , quam agricolis, scripsisse possunt
videri. . VI. Ac primum omnium oraculis maiore ex Parte agemus, quae non in alio vitae genere plura Certio-rave sunt. Cli' enim non videantur oracula a Certissimo die maximoque veridico usu prosecta 7 Princi- Pium autem a Catone sumemus. v.) Fortissimi viri et milites strenuissimi ex agricolis gignuntur, mini
meque male cogitantes. Praedium ne cupide emas. In re rustica Operae ne parcas, in agro emendo minime. Quod male emptum est, Semper poenitet. Agrum paraturos aute omnia intueri oportet aquam, viam, et viCinum. Singula magnas interpretationes habent, nec dubias. Cato in conterminis hoc amplius
annorum Varron Is, Fulo. Ursinus in noli. p. 30, reete admonuit. Η RD. Qui sMis potius. sie ea MSS. em. vard. qui aMis oratorigias potius Gro- nov. et Al. ED. P. I. Certissimo dia. Nam dies naumasser . qui optimus omnium est magister. NSs. Omnes, die, recte : non deo, ut Lipsio visum. In hanc sententiam Colum, egregie, lib. I, cap. 4 : Vsus et experientia dominantur inare As r neque est ulla diseiplina, in qua non preciando diserati , ete. II. Fortissimi. Haee Cato in praes li-he; de Re Busi. HAED. Ea apiariis glantinitim Cato, cap.
a et ii a vegetius lib. I de militum deleetu , vide et Alex. ab Ales. lib.
I, eap. 20. DAL. Achaiam, Niam, et υ intim. In MSS. Beg. aliisque aquam, Ana. In edilis, viqiaartim Mina, male. Cato in praef. de Re Rusi. myuiam, Mitim, scribon
ntis intuemirae Diam, oe aquam , et A. et m. MυIliam eonferre tigris iter commodum : primum . Vnod est maximum, ipsam maesentiam domitii, γέιι litis commeaturas sit, si Montis nem υitie non reformidet; deindὰ ad Mehenda et exportanda titensilia... De nitate ita omnibus ciartim est,til plurius non sie disseretid ... De intani eommodo non est idem cera
rum, quem nonnumquiam mors, tiliae e nobistitim diaersae causae mulant, etc. IIaz.D.
Sin muti magnas interpretariones lene, nee ritios. Has interpretationes ex Columella dedit Ilard. nol. 4 sup. Eo. P Ciso. Calo loe . cit. Vieini quo pacto nitrant, id nninatim ad Hiro; in Aonia regione lene nitere Oportesit, ele. II a D.
184쪽
nestimari iubet. quo pacto niteant: in bona enim, inquit, regione bene nitent. Atilius Regulus, ille λPunico hello his consul, aiebat, neque secundissimis
locis insalubrem agrum Parandum, neque essetis saltiberrimum. Salubritas loci non semper incolarum Colore detegitur . quoniam assueti etiam in pestilentibus durant. Praeterea sunt quaedam partibus anni salubria nihil autem salutare est, nisi quod toto anno salubre. Malus est ager, cum quo dominus Iuctatur. Cato inter prima spectari iubet, ut solum sua virtute valeat, qua dictum est positione: ut ope Tariorum copia prope sit, oppidumque. validum : ut navigiorum evectus vel itinerum : ut bene aedificatus
et cultus, in quo salii plerosque video. Segnitiem 4 enim prioris domini Pro emptore esse nubitrantur. Nihil est damnosius deserto agro. Itaque Cato: De
hono domino melius emi, nec temere contemnendam
alienam disciplinam; agroque, ut homini , quamvis
Aidius Rem vi. Haee iisdem veris hi, Columella. de Re sitat. l. I, e. 4 rra tiniMersum ramen q si testis. Candum , ni e stiepitis praemeiam m fleo, quod primo iam P. Nieo Miradtiae inelrrissimus M. Atilitis Regia. tias dixisse mamoriamrr fridiam, si erigi ne fretis dissima quidem soli, tim sis instiliaris: ira nee .ufiat sit, si Dei sal errimus sit , parandum. ou Atilitia ae lis stiae agricolis
Culo inter. Catonis verba loe. rit. mi Mntim eaestim MMag. ne eula mkostim siri r solum Mnum ma insin ine υaleat. II. ΘΛ mettim eae. Quo proxime dieium est, situ, iuxta amnem . aut mare, iterque commodum, est. vel
quo dieium est lib. XVII. cap. 3.
agrum optime situm esse oportere. II, D Vt operariorum. Cato Ioe. eit. H. Ita e Calo. L . eit. GDeto alie- m diae linam remere ecntemnias. De domino Bono eolono, honoque aedisen re melius emem ... Videro, 'visam minimi instriamenti, sti,ttio susque ager ne siet. Sello idem agrum, i quod hominem, quamDis Maestuosus aia , M sumptuosus erit, relisqtii non mia tim. II.
185쪽
quaestuosus sit, si tamen et sumptuosus, non multum Superesse. Ille in agro quaestuosissimam iudi-Cat vitem: non frustra, quoniam ante omnia de impensae ratione cavit. Proxime hortos riguos: neC
id salso , si sub oppido sint. Et prata antiqui parata
dixere. Idemque Cato interrogatus. quis esset Certissimus quaestus, respondit, si bene pascas. Quis proximus 2 Si mediocriter pascas. Summa omnium in hoc spectando fuit, ut fructus is maxime proba retur, qui quam. minimo impendio Constaturus esset. Hoc ex locorum occasione aliter alibi decernitur. Eodemque pertinet, quod agricolam vendacem essen oportere dixit. Fundum in adolescentia conserendum sine cunctatione, aedificandum non nisi consito agro: tunc quoque cunctanter; optimumque est ut vulgo
Non multum stiperesse. Posi saetas quod paratus et annuus ait hie terra impensas non multum superesse Du- seitis: nam et idcirco fenum qu eluum , et quaesius. II. praetorum, auctore Festor a fenore Ilia in tigro. Cato loe. eit. Varro , eia ameliarum , qtiando tu ipsende Re Rust. lib. I, eap. Cato qui- manens, quotannis noDum paril. N.
Hem, inquit, gradatim praeponens , Idemque Cato. Reseri id quoquentitam vitio agrum meliorem dieit esse Columella lib. VI in praefat. Vein no-- diseriminitas: quod sit pri- αιam, inquii, M. Cato ereaedit, qui
rtis, tili MiDetur quintus, adi Ararum: MIerroganti quid deinde faciendo
tibi arustum: nontis, Mi glandiaria Beseri hoe ipsum Tullitia, de Ost e. aia a. Se si Seio, inquit, scribere lib. l, n. 88. II. illum: sed de hoe non eonsentiane Eodem e perrima. Cato de Beomnes od alii dant prima j bo. Bust. cap. 4 r Pa am familias υ-
ν is malis , in ego quoque: a quo an- dacem , nori emacem esse vortet. Et riettii peria parata appellarunt, etc. panis anie: Vendat oletim . . Diratim , Η Ηfi. stimentiamque quia stipersit. Vendae M Prata... paratia... η Quod pro- MDes Me tilos . eie. 13.
inus essent parata, inquit Colu- Gn. m. verha Catonis plena e Ie mella, de Re Rusi lib. II, e. 47, Dee gantiae lib. de Re Ru i. e. 3r Primia magnum laborem desiderarent. s , et adolese Iia Patrem ntitiae aptim
186쪽
dixere aliena insania Rui; sed ita, ut villarum tutela non sit oneri. Eu in tamen qui bene habitet, Saepius ventitare in agrum; frontemque domini plus
prodesse quam Occipitium, non mentiuntur.
VII. vi. Modus hic probatur, ut neque standus suillam quaerat, neque villa tandum. Non ut secerunt iuxta diversis eadem aetate exempIis L. Lucul
que est . in Dulgo diaere, nitena insania fin . sed ita vi Miliartim lia Ianon sit oneri. Pintianus in orditio verborum pereatum .suisse censet, scribendum qiis p nuntiat i Tiano quoque eunceanter , et ita tir Dillis mitis Id non sit oneri. GPrimiam e est,tie Diago dixere, alietiri insania fia. Ssed minime emendatione opus est. quum sibi optime in via g. eonstet sera lentia. ED. P. 'Etim tamen. Cato eap. Iv Ruri si Mera sistit eris, luentius et saepius Dentos: F dtis metitis eris: mi ameetiti tir, stirius pitis evies, Frens Oeta tio prior. Itoc est, potior, me
Iiorque. Sie ille Persa apud Xeno. phontem in Oeeon. interrogatus, quae res potissimum saginaret equum, respondit, oeultis domini, δεσποr Daga tuae . Festi ve ut semper Phaedrus lib. II, sab. 8 r Ceretis nemorosis exeilarus latitutis , est. Sie G. lumella I elegaviee: Ac ne ima
quidem maestinia ... trantum potient, quantum Dei tinia praesentia domini r ae nisi sequetis operibtis inreme Nerie, ut in exertam uiatim Mest im- Perator , crancta cessunt cesseia r ninxi meque reor hoe signis num P
tentiis: Mi tigrum patrahit, domum Dendiar; ne sedit tirianum , quiam ruins tetim linem eolere. Cui magis eordistioris inhiantim domicilium, rasile praedio non erit opus. Et lib. I M. e. 4 8, Oetili et instigia domini, res agro saltiberrima. H.
VII. Modus hie. Aedifieanai videlicet. Caio cap. ari r Ilia ae is es, ne talia D dtim quaerat, neMe fiatis iram. Sic et Colum. lib. I, cap. 4 . ex Catone. Quaerit fundus villam . quum villa minus magna. est . quam modus standi postulat. Quaerit villa
suridum, quum maἰor est villa : quast tuenda est sumplia maiore. Ita sere Vaero de Re Rust. lib. I, cap. 4 . Villam hoe loeo urbanam intellige , hoe est, eam Pariem . quam ruri in intinus sibi reeepit: quae quia elegantius instrui solet, urbana dieitur, quasi tithani nitoris, misson de c-pagne. HARP. Non tit secortine. Columella de sonu,t. lib. IV, eap. 20i estitios enim
187쪽
Ius, et Q. Scaevola, quum villa Scaevolae landus careret, villa Luculli agro. Quo in genere Censoria
castigatio erat, minus arare, quam verrere. Nee hoC
sine arte sit adam est. Novissimus villam in Misenensi posuit C. Marius septies consul, sed peritia ca Strametandi ; sic ut comparatos Et caeteros etiam Sulla Felix caecos suisse diceret. et Convenit nec iuxta paludes ponendam esse , neque
virumque sit eontra rem familiarem , ete. IIa D.
Qisam Milia. Nam et illa Seaevolae fruetibus deerat, quum parva nimis esset villam Lueulli ingentem et
magnificam via amplectebatur ager. II aD. Censoria eastigatio erat. Nam, quod
Cieero libro de Legilius ait, censo rum ossieta haese suerunt i Popilliaritates, stilotis . fumiliasque cenaento , e Iibea esse prohilento. De hae re vide Lipsium I. . Varro,
Censoria' nota reprehensus senator, senarti iam elatur: equiti faeinoroso equus adimebatini plebeius in o. i-rum rutilias refere tin, ne e sera
peioMia r. I)e eensorum creatione, et munere prolixe disserit Alexand. tib Alex. eap. xiii. Vectigalia et portoria nova statuere , vetera exigenda mandare. publicanis et conduetoriistius Ioeare, quantum euique conse arendum aeris esset, iubere, censo. Tum munus etiam fuit, ut Athenis
Censorum animad ersioni obnoxius erat qui lautiorem villam pararet, quae verri deberet, quam amplio
In Misenenti. In Campania. Vide lib. IlI, eap. s. De hae Misenensi xilla multa disserit Plutaretius in Nario p. 424. II. Sulla Feliae en eos siisse diceret. Caeses ideo , quod quum Marius novissimia, iti Misenensi villam aedificaret, tamen eommodissimo eam situ posuit, quem alii pratoeci pare neglexissetii Oh imperitiam eligendi. Id testimcinium eo gravius fuit, quia ab inimico prolatum GELE . Conoenit. Columella de Re Rust. lib. I, eap. 5 : Nee paludem quidem
piestatim esse oporter aediscias... quod itiis ealonitis timium Mixtis eructiat, et infestis iaculeis tirmata gigma animalia , quae in nos densissimis eo minisis in Iant. Tum e iam nautis eum serpentiumque pestes hiberna . destitulas tiligi eoeno et fermentiam col&υie , Meneniatris emittit . ex Mutis
eruenique, et lacondi os condidos e friaratis eorrumpit. Varro de Re Bust. lib. I, eap. 4 2: Moeriendiam etiam si qua ertinet Ioea pestistria, et quodiares M, et quod in iis crescunt ani- milia quaedam minina , Miae non possunt oculi consequi. et Per n. raditus in cor tis per Os ac nares Per
188쪽
ndverso amne: quanquam Homerus omnino e flumine Semper. antelucanas auras insalubres verissime
tradidit. Spectare in aestuosis locis septemtriones debet, meridiem in frigidis: in temperatis exortum aequinoctialem. Agri ipsius bonitas , quibus argu mentis iudicanda sit, quanquam de terrae optimo genere disse Periles abunde dixisse possumus videri, etiamnum tamen traditas Dolas stibsignabimus, Catonis maxime verbis: Ebulum, vel pronus silvestris, vel rubus, bulbus minutus, tui solium, herba praten Sis, quercus, silvestris pirus, malusque, si umentarii soli notae. Item nigra terra, et cine coi coloris. Omnis Creta Coquit, ni Si permacra; sabulumque, nisi id etiam per tenue est: et multo CampeStribus magis, Noan clivosis, respondent eadem. Modum agri in pulmis se P vandum antiqui putavere:
Aramosis. Ch. ariet. A. ED. P. Agri ipiatis boni ua. Columell. lib. I, cap. 3; Theophrastus, de Causs. lib. I l. cap 5. D L. Abrinde aerisse. Libro super. cap.
Catonis. IIaee apud Caiotiem litie. usque minime reperia. Sunt quaedam ex iis apud Columellam lib. II.
cap. 2 i Plurimos antiquortim , inquit, qui de rustieis reus serimerunt, me moria rueto, quiasi confessa, nec
dubia signa pinguis ae frumen oram fertilis agri prodidisse, dulcedinem
soli proprium, he/Mrtim et ar rum Pro ultimi nigrum colorem Dei einereum , etc. Et post quaedam interpositar fAtin stitit quae terram fru- montis hiagilem si iseent, is itineias. in caunitis, tit gramen. tie trifolium . Miatim , rubi, mi ni sit ostres et tilia compti , quae etiam india triribus aut rartim M lia . nonnisi diaristis terra Denis educiantiar. R
He hia matensis. Lotu, vel Mediea itiam hae in pinguissimis agris pro-
eniunt. Gramen Colum . numerat l. II, cap. 2, lieni ae iuneum et calamum e ui fortassis eas plantas heristiam pratensem v et Cato. D L. Modum Ggri In eam rem Mite et
eleganter Columella lib. I, ea I 3 :
189쪽
C. PLINII NAT. HIST. quippe ita censebant: GSatius esse minUs sorere, et
melius arare : is qua in sententia et Virgilium suisse video. Verumque confitentibus latifundia perdidere Italiam, iam vero et provincias. Sex domini semissem Africae possidebant, quum interfecit eos Nero Princeps: non fraudando magnitudine hac quoque
sua Cn. Pompeio, qui nunquam agrum mercatus est Conterminum. Agro empto domum vendendam, inclementer atque non ex utilitate publici status Mago censuit, hoc exordio praecepta Panaere ingressus, ut tamen appareat ussiduitatem desideratam ab eo.
4 Dehinc peritin villicorum in cura habenda est; multaque de iis Cato praecepit. Nobis satis sit dixisse,
quam proximum domino corde esse debere, et tamen
Semissom Afieae. Mediam Aseliaeae pariem, hoc est, Zeugilatiae reis gionis, de qua dictum est lib. V, cap. 3. H. Non fati rido. Familiaria seripiori nostrii loquendi modus e siepaulo ante. e. 5, nsu ingrate nomi- nundo M. Vnrrona , ete. Quia loeo , inquit, seaudari non debet merἰia laude Pompeius. ete. II. Agro empto. Columella. I, eap. : si praeseruia domini frequens ve
gis minui feria tirliaritim domiailium , νωι eo praedin nran erit optas, etc. H. Cato praeei l. Libro de Re Rusi. cap. 5. Il.. Quam proximum domino corde. Peritia quam . simillimum domitio esse dehere. Egregie e Miatus homI , egi egie pertius. Optime scire oportet illicum, quae dominus velit, ut Obsequatur, et possit aliis praeeipere:
190쪽
sibimet ipsi non videri. Coli rura ab ergastulis pessi
mum est, et quidquid agitur a desperantibus. Temerarium videatur linam vocem antiquorum posuisSe , et fortassis incredibile penitus aestimetur : Nihil minus expedire, quam agrum optime Colere. L. iTarius SRusus insima natalium humilitate, consulatum militari industria meritus, antiquae alias parcimoniae, Circi
ter millios HS liberalitate Divi Augusti congestum,
Usquo ad detrectationem heredis exhausit, agros in Piceno coemendo, colendoque. In gloria interne iOnem ergo samemque censemus 3 Immo horcules, Modum iudicem rerum omnium utilissimum. Bene coIere necessarium est: optime , damnosum, praeterqliam sobole, suo colono, aut pascendis. Alioqui colente domino aliquas messes colligere non expedit, si computetur impendium operae. Nec temere Olivum: Decet tamen sibimetipsi non videri, hoe ext quod Cato e. V diei it Ne plus em.
sena rapere se, quam a intime eonis sideretque , ut quae domintis imm --
Et frustis incredi/ile penittis exiis alimetur. Lego, fortisssis inera lititi tie
plari. D L. - Sita edidere Cron. et Al. a te Hard. ED. P. L. Nius B Uu. Eius in eonderatiando parricida filio mitiorem sententiam lege apud seneeam , lib. de Clementia, e. 5. D L. - L. Tu ius msias. Anno V. C. 737 se gessit eon stilatum ex valendis Ili liis , Augusti principatu , ut quidem Fasti tradunt.
seu milliones deeem. M aD. - Immo millies sestertium sunt gall. monetae librae 39,q55,025. BaoT. Ad detrectationem. Vi gerere se pro herede eo mortu , nemo non deiteelaret. u. In xloria internoeionem. Νedoctum agri. Numquid satius igitur, ut negligenter agrum colendo dominus estiriat' II. - colendo e in gloriam. Inlae necionem ergo. Ila hene MSS Bea. et 2 , et editio prineeps. Male recentiores, eolredoque. In gloria intermes nem ergo. BROT. Modum iudie . M epou citiintovesse eensuerim. Il. Praeterqtiam sobolo. Nisi ad e leti. dum agrum opera liberorum utatur, vel eoloni sui, aut aliorum, quos alioqui pasci alique a domino opus sit. II. Si eomputetur. Quum sumptuas eium superet, si colere. per se dominum ipsum oporteat. H. Nee temere o Dam. Subintellἰge, diligenter colere oportet; quoniam non ulla est oleis euilura, uti ea