S. Thomae Aquinatis Praeclarissima commentaria in duodecim libros Metahpysicorum Aristo. cum duplici textus tralatione, antiqua scilicet et noua, recens addita Bessarionis cardinalis diligentissime recognitis F. Bartholomaei Spinae ... in eadem comme

발행: 1562년

분량: 479페이지

출처: archive.org

분류: 철학

2쪽

REFERTI SSIMUS INDEX

Sententiarum ac Dinorum notabilium contentorum in commentariis .i ,.. S.I homae super xij. Libros .rr i Metaphysicorum.

BsTRAexto seredum aliquos duplex existit, . IMAceldens Pa st, ct quot modis dicatur. yyy Accidentia duplicia reperiuntur,qusdam scilicet smplicia, quaedam au -

Aecidens quomodo labiecto dependeat. qq'Recidentia speclarationem habent. 6r8 Actiones circa singularia existunt, singularium vero

omnes generationes lunt. Io

Amodi passio cum sint idem secudum substantiam, in diuersa praedicamenta sint. 8oo Actiua virtus quae in spermate existit, sicut ab ani-

malis anima.

Actiua virtus quae in spemate existit,le si actu anima: non lis,est tarnen anima in virtute. q8s

Actus simpliciter quo pacto per potentia sit, & quo

Αctus quid propries &de quibus dicitur. 639Αctus quid sit, di quantu ad potentiam se habeatis 3 rictus proprie est quando rex existit, nec tamen ita eriticut quando est in potentia. 639Αctus perdiis nitionem quid sit. Actus diuersimode dicitur. Actus diuersis modis prior potentia est, scilicet ratione,tempore,& aliter. 6 si Actus & potentiae ordo. 633 Actus prior potentia est. substantia scilicet ratione, forma & sne &alijs modis. 6 sActus in bonis melior potentia est, secus in malis, quae sunt potentia posteriora. Actus secundum intelligentiam,veritatem & salsitatem,peior potentia existit. 66,

Actus an simpliciter prior potentia sit, Re ex consequεti vitii sempiterna substatia actus existat. 8 Actus intellectus, idest ipsum intelligere vita quaedam est persectissimum quod est in vita existit cum 'us ipsa potentia persectior sit. 8 6 Ad 'quid eorum,qui dicuntur,triplex modus repe- Ad aliquid quemadmodum aliqua dicuntur,non secundum se,sed secundum aliud triplieiter. 37r Agens dimatum ab mammato quo distinguantur .it

Agens scut generando materiam, vel generationis subiectum.

Agens prim um quod semper agit similiter de eodem

modo.

Agere & sacere in quo disserant,& quae scienti amisua ,&Lactivae dicantur.

Alcmeon crotoniates unde dictus sit. 'UAnaloga quo pacto eandem rationem & diuersam habere dicantur. Analogum quid sit. 18 Anaximenes philosophus a Thalete tertius, cuius discipulus fuerit Anaxagoras qui suerit,' cuius discipulus fuerit. τοAngulus acutus quonam pacto recto prius esse di-η92

Angulus Uus,aut circulus,& animal,quomodo partibus priora esse dicantur. SozΛnima humana corpori unita impossibile est v, a prehendat lubstantias separatas. iam Anima animalium cum animati forma sit,corpus organicum nisi per animam diffiniti nequiti r DRAnima dupliciter dicitur. .in uniuersali & in particulari; ut anima,&haec anima. MAnimae intellectivae opinio siecundum Thomam demente philosophi quae suetit. 8 sAnima eorporis coelestis,si animatum fit, non hisce alias animae partes. 8 rAnimalia omnia in quo inter se communicent. 6Αnimalia omnia ex semine & fines emine, ut Avicem ponit, generari non possunt. Anima siue homo, seu compositum, dupliciter sumi potest,uel sicut uniuersale,vel singulare. 499 Animalia quae ex putrefactione generamur casti heri videmur. 8 sΑ, praepositione graeci ut tur in ipsis compositionibus,ad priuationes de negationes designadas. 382 Apes carent auditu. sApparens omne quod nonsi verum. με Appositio augmentum faciens dupliciter inteli mpotest. Αqua secundum Thaletem cur rerum omnium principium existat. 28 Architector quis sit,& unde dicitur,& quae ars primcipalior nuncupetur. I tribus praeminentiis ab experimento disserunt. 9Aries liberales quae dicantur,& quae mechanicae. 2 Artetm sunt, quorum species in ala factiva est. 7: Ars medicinalis, quae principium sanationis ust, quid

Artis in actionibus pi incipium, quo pacto multipli

citer sumatur.

Arte an quaedam quandoq; prouenian . 67; An a natura disseri, quia ars est principium agendi

in alio. '8 :

Astra errantia planetae dic itur,non quia irregulari

ter moueantur.

Astrologia sola inter mathematicas de substantia lensibili & aeterna spe utitur. Auditus sensias disciplinae quae animalia indisciplinabilia dicantur 6 Auerim peccatum in declinatione rationis Phili,s o

phi tex.co talecun huius, ct docioris sacti is pugnatio. Augmentum a specie motus, quae augmentum dicitur,qua ia nata mouentur, quomodo differat. Augmentum continue non fit, ita Pin qualibet temporis parte aliquid crescat. 773Automata quasi per te accidentia dicuntur. H

Ene agere dc male operativitoiu im deis sunt O a non

3쪽

non autem brutorum : quonia in ipsis omne opus naturae est opus intelligent ' Benignum ad bona partieularianici bonum per participationem dicebat : bolium autem ad ipsam idem boni. Bonum tanquam causam finalem, quemadmodum

antiqui philosophi poluti Π - . ρ ρ 3Bonum duplicitet intcsigi potest, uno modo scut

caula sinalis. Bonum Omniam est quod omnia appetunt. os Bonum licet non semper finis sit, est tamentatori

ni umς malum quod non est sicut innominatum

remanet.

Boniam quod non est, neque malum , an medium inter bonum,& malum poni dςbe x. 2'Bonum&malum in rebus sunt. βBonum intellis bile bonum sensibile excedit. licui bonum immobile & uniuersale, bonum e num secundum ui est alicuius fini duplςx exiliti, scilicet extrinsecus intrinsecus. 9'dCAllippus Aristo.contemporaneus ,le ipsus sa- miliatis Eudoxi astrologi inuenta corret &sippleuit.cOl. Calor in motu,est causa caloris in corpore. 4bo Causae quot tu plices sint, di quid per linalem caulam

notiticatur. Causam materialem& efficientem quonam modomisci philo phintes commenti s G. sa uiam materialem antiqui philosophi ponentesa6 Causam sinalem tanquam causam boni, quomodo antiqui philosophi a veritate coacti imaginati

ci: muridi ει totius ordinis uniuersi primus Her

motinus clazomenius posivit. 3ICausam primam. seu principium primum deorum amorem in rebus Parmenides excogitauit. 33 Causam malorum malum, de bonorum causam bonum Empedocles finxit in rebus contrarietatem

C, is materiam scilicet & eausam motus inphaicis tactas. Cius nomine quid intelligere Et est ad quam necei

satio sequitur effectus. Causae quomodo assignandae omnes. DilaCausae proximae assignandae,non rem abidem. cautarum duobus generibus Plato vius, materie scilicet 3c krmali. . Causae quae ab antiquis philosophis inuentae fuere.6t Causas qualiter antiqui non persectae inuenerunt. 62 Causas materiales quonam pacto. iCausam e ciente praeter materialem ponentes am rem, de odium , dc intellectum causas rerum et vel iunem sicut causam agentem confinxere. I Caulam formalem nullus antiquorum praeter ponentes species, de aliquo Mado Empeaebus manife

ste attribuit. .

Clusam finalem quonam modo antiqui commemi

Ci', si alem serinalem, Et aliquo modo mouen-E xiem primus philosophre sitaeta babotii . 64 Caul rum senera existentium non infinita lint. ios Causi, iii materialibus de mouentibus in ii, simu in procedendiimqonem io 7 Causa in finali in infinitum etiam procedendum non est. HoCaulis aliis in finalibus etiam in infinitum procedendum non est. IzCausarum quatuor secundum quatuor genera consideratio utrum ad unam sententiam pertineat, vel ad multasde diuersas. I et Causa finalis boni rationem habet. I et 7 Causae diuerse si, pluribus scientiis considerantiis, quae illarum iciemiarum dici debeat. i 2 Caula quoi tuplex st, de quot caularum species exi stant,fle alia musta de sirilli materia. a. 'Causa formalis ad te dupliciter comparatur.ibidem. Causae multa quonam modo uni rei sint,non secui dum accidens, ed secundum se: 26 Causae aclinustem quo diacto aliqua duo sibi e . sunt Causae quatuor quonam modo sibi adinvicem re

pondeant. bidum. Caulae omnes quo pacto ad quatuor tantum causis reducantur.

Causarum Otinctio per species de modos. ariCausae multis modis dicuntur, non solum quantum ad diuersis species cauis. Caula duplex existit,perisId per accidens. 26sCaula per accidens alterius aliquid dupliciter esse

potest. .

Caularum aliquae in actit, aliquaein potentia dicratur. 2 o Causa duplex, simplex. a composita, dc alia multa de hoc. Causarum gradus in rebus triplex. aBI Causarum primarum secundarum, quae cognitio habeatur. Causam finalem in omnibus forsan assignare non est, ea enim quae ad desectum pertinen l. 6is Causae de principia omnium secundum analogiam

lunt quatuor.

Coeli de horum inferiorum eadem materia est. DCoelestia corpora, ut solem & lunam 5ec. antiqui an mala corpora esse dicebant. 3M Coelestia corpora in quibus est alteratio secundum illuuiinationem Sc obscurationem, non sum inpotentia ad corruptionem. 38 Ccellam secundum opinionem Aristotelis est animatum anima intelligente de desiderante. 8r Geso non est virtus infinita, de si in infinitotempore esse habeant: quoniam in eo non est virius acii sui esse. 869Coelum an unum tantum sit,uel plures. 89r Circularis linea persecta. N Cognitio duplex exillit scilicet diffinitiua de demon strativa. 333Cognitio quaelibet quomodo perficiatur. 23 Cognoscere substantias separatas naturaliter se inim substantiam. ImCognoscendi aliquid, duplex difficultas. Alteram

rebus altera ex nobis. tot

Colobo siue diminutum quid sit, de quot modis dia

catur.

4쪽

Coparatio multorum ad unum quomodo fiat. 18S Coposita aut diacotusa prius in sensum cadui, simplicia aut si sunt priora Maotiora naae posterius. 6 Communia quae in omnium conceptionem cadunt, sunt ens non ens,totum ars, equale de inaequale,idem Staiuersum,di similia quae inprimi philosophi conliderationem veniunt. 769Concuplicitate bonum non est, nisi quod secundum rationis dictamen desideratur. sola Consequens si eii imposibile , antecedens est impo

sibile,non tamen econtra. 662 Consuetudo circa veritatis inquisitionem, quantam

vim&efficaciam habeat. II Consuetudo Aristo. in modo procedendi qualis iue rit,& quamobrem illi metaphylicae, alio modo qin at i libris luis processerit. III Contigua esse non possunt diuersiarum specierum corpora,sicutiῆnis,&ae ct aqua. 8o Continuum quid iit. rv8COntinua secundum se quae proprie dicantur. Continuum in illis est,in quibus natum est fieri unum

lecundum c O itatium.

Continuum secundum natura dupliciter dicitur. Contradictoria non esse simul vera. 26 Contradictoria non habere medium, sed necesse esse alicram partem tantum esse veram. oyContrarium priuationem includit, e priuatio qua damnegatio et t. rq Cont rati ,ru quona modo contingat caulam esse.r62 Contraria quo aliqua dicuntur,modi principales.sEContraria in tribus conueniunt, in eodem genere,in eodem subiecto,&in eadem potestate. 318 Contraria secundo modo qualiter aliqua dicantur,&quamobrem multipliciter. Contrarium unum quomodo in alterius contrari j.Mcompositioriem eadere possit. Comi amorum quatuor distinitiones. o Coni rariora unu quo pacto alterius priuatio sit. cI Contrariorum ou virum uni cotrarium existat. Contrariorum media quae dicantur. Do Contraria quomodo te habeant ad hoe quod gene. reg specie disterant. . Contraria sola spectedisset re iaciunt. et TContraria omnia in eadem praedicamentali ordinatione reperiuntur.

Contraria duplicia existunt,na quaeda in his si inti, i

Contraria omnia quo pacto etiam specie differt ei ciant,si contrariorum comparatio ad ahquod determinatum genus sal. 46 Contraria omnia per qua scientia considerentur. 763 Contraria simul de eodem orificati non possunt inni omnis contrarietas fim priuationem dicitur. 78o Contrarii non sunt ex iniucem, Idem nec est subie-

. eium contrariorum. .

Contraria , & contradictoria simul esse circa idem est impossibile. Contrarior .n.unum cst priuatio alterius. a 4 Comitarietas quid si an maxima dita existat. o Contrarietas an periecta differentia lit.&an uniconis ueniant plura esse contraria. Contrarietatis principium an priuatio,& halbus exiliat, di aliaoninia de ista materia necetati τοῖContraritias an contradictioiit. qti .. -

Contraristas quaen quare differre specie faciat. τ οContrarietas quae est ex parte formae, sicit dissili

specie. . T IContrarietatum reductio quomodo ad unam pismam exiliat. TOT Contrarietate prima duae est habitus S riuatio. an aliae contrarietates deriventur o8Cor an primo fiat in homine, vel cercbrum , di alia multa de tali nnteria. . z 7 Corpora corruptibilia corpora incorruptibilia imia tantur in eo quod semper agunt, sicut ignis semper calefacit &e. 6 i. Corruptibilium d incorruptibilium virum earim principia sint,aut diuersa. 118 Corruptibilia omnia preter elementa, quonam in ido Empedocles probare PQIης is. iCorruptibile Gncorruptibile lunt diuersas sile. in Corruptibilium & incoiruptibilium viis: materia esse non potest.

mmocritus di Leucippus in quibus cum antiquis philosophis conueniebant, qui ustam tantum materiam ponebam- i sylDaemonia sunt quadam animalia rationabilia secvndum Platonicos. 3 a IDaemonia sunt atalia corpore aerea, et e ronalia, antimo passiua, tempore aeterna sim Apuleium. 3ri

Demonstrationes qui per causam finalem fiunt Arristippus sophista, qui de secta Epicureolum fuit,

omnino neglexit. Irs Demonstrationis principiadiuae omnium communes conceptionis sunt. 3 3 Demonstratio necessariorum: esse dicitur, ex quin bus demolistratio perficiatur. . 29l

Demonstrationibus cum pixmittar eau ae conclusi nis sint,& utraeque necςssaria sint. 29 Demostrationicimpossibile est iste de omnibus. ira Demonstrativas rationes, dedistinctiones quomodo i hissae accipere volunt. ivmnominati praedicatio, quaenam sit, ' quomo

do triplex. .ci

Desiderium eius est, quod nondum habetur tam orautem est tiam habili. Scis Deum gloriosum non esse caulam substantiae ccxl sed solummotiis eius, talium est. qco Deum per negationem cognoicimus, inquantu ridicimus deum incorporeum esse,immobile & i sinitum. Deus gloriosus est ipse actus , intellectus enim mus. est ipsum suum inicit sese, alioquin compares xii ipsum ut potentia ad actum.

Dei substantia cum vita sit, di actus ipsus sit vii sus optima de tempiterna , est ergo deus anim l ptim uni: sempiternum. 87s Dei gloriosi quare multa figmenta ab antiquis ficta suere ad multitudinis continendae in ciscio persuasionem. 9V s. Deus de mente Philtisophi noniti igit alii up x

5쪽

Dialectica duplex quos docens,& qitida Heiu.297 Dialecticae principia destruentes ex eorum postio nibus.quomodo b Philosopho refellantur. r di Dialemea qus eii scientia communis,quaeda entibus

accidentia considerat .sicuontentiones di rati

nes generis A species Atalia suiusmodi.' 66 Dialecticus Aciophista in quo cum Philiosopho similitudinem habeant,& in quo ab eo disserant. 297 Dictione virum semper in oppositis utimur. iqDictio distributiva singularibus minime adiung f.32sDisserens quot modis dicatur. 3as Differens esse quibus conueniat. 3rs Differunt omnia quae conueniunt. 32sDifferentiis pluribus unum seri non potest. sis Differentiae quo pacto in dit Enitionibus diuidans. i i Disserentia ultima quo pacto sit tota rei substantia, ct tota diffinitio. i Differentiae rerum secundum Democriti opinio

nem quae sunt. 188 Disserentiarum rerum proprietas. 189 Differentiae rerum quomodo sumantur, & quonam modo praedicentur. sc Differentia maxima an sit. 'IDifferentiae mediae ex differentiis componuntur. uer

Diis niendi modum proprium naturalis phiae. o Disfiniendi modus yprius mathematici quis sit. γ Dilsiniendi modus metaphysic scientiae quis. M D sfinierit si quis bene cuiuiclinque animalis partem, non potest eam distinire, nisi per propriam eius

perationem. 498Disiniri an si fiat singulare aliquod in his interior

bus aliquas proprietates. Dissinitiones omnium hoc pacto sormamur, quoniam quaedam per sinum diuinitantur, quaedam autem licui continuum. θ Trassinitio aliqua ex additione quo pacto formati possit,& in cinibus fiat. 4 6

Dissinitio de diiuntium unum sunt, non re tantum, sed etiam ratione. 63 9

Dissinitio omnis est quaedam ratio, id est quaedam

nominum compositio. q9infinitio utrum,sicut ad rem se habet ita se habeant diuinitionis partes ad partes rei. ibidem. Disinitionis partes an toto priores esse videatur. 91

mi finitionibus renini, est earum essenti js duplex ethopinio. 493Dissinitionibus in quorundam rationalium partium

ratio ponitur, in quorundam vero non. η9 Dissinitiones mathematicae an per materiam sensibilem vel intelligibilem fieri debeant. so7 Dissinitionis partes quomodo se habeant, utrum lcise licet sint substantiae in actis existentes. Dissinitio ex partibus exillens quomodo una dici lcesse possit. Ita Dissinitio est ratio significans quodquidest. ibidem. Dissinitio persecta di titur, quae per naturam & formam fit. 191

Dissinitiones rerum sicut numeri. 397 Diogenes qui lacrit,de cuius discipulus. 3o Diseregativum S congrcgatiuum visus no sunt dis-screntiae eonstitutivae albi de nigri, sed magis eorum effectus. 3 Dispositio quae si,de quot modis dicatur. 3 8 Disputandum quomodo contra contradicentes. χ a Diuersitas generis in species diuerstate includitur, eontinuitatis vero diuersitas in diuersitate materiae. 3rs uersitas de differentia in quo differant. 7os Diuersum quot modis dicatur, de quod aliqua diuersa tripliciter dicantur. 31s Diuiso formalistion solum est secundum quod ge.

nus per differentias diuiditur, sed secundum qi dei iam distini tum in dissinitionis partes. iii Dualitatem esse numerum, quae est alia natura a p ciebus. 38 Dubitatio est mentis vineulum. II 8 Dubitandi de errandi prima radix, est necessarium

soluere rationes contra verum syllogizate. 2 2Duo in actu existentia nunquam unum faciunt. 3ες

Eadem die untur aliqua secundum se eisdem modis,quibus unum per se dicitur. set Essectus de omnia alia, quae sunt per se accidentalia unius isse tus, an ex eadem causa dependeant qro Effectus proprius primi eaulae est ipsum tantu esse. Elementum quid sit, & quonam modo ad elementi descriptionem quatuor requirantur. 268 Elementum quod n5 diuidatur in disteria secundum speciem,quomodo intelligatur. 26sElementum transumptiue quomodo sumatur. et staemenim quid magis sit, virum genus vel species,de

virum genus magis quam differentia. 2 snlementii aut ex elementumst omne, quod est. 81 Elementa rerum secundum analosia.i.proportionem , de tria sunt scilicet materia, forma, de priuatior elementum. 8so

Empedoclis determinatio de parii latibus naturis, in quo desciat. Et in quo ipse Anaxagorasdo. It Empedocles praealijs philosephis causam unde motus, se materialem in plures partes diuisit. si Epilogus de antiquorum ph: losophorum opinio

nibus. at si Ens tantum qui posuerunt,eaustrum genera inuenire non potuerunt:secus tamen illi qui ex uno muruta generarunt. QEns unumquodque sicut se habet ad cogn0sci, ira se

habet ad veritatem. 1 uni λοεEm dc unum virum ipsalii retum.substantiam si- l

Ens de unum virum substantiae rerum existant, oc

Ens separatum P in rerum natura sit remisti .mI7 Ens de unum non re,sed rationedisserunt. 189

Ens de unum non signiscant rei subflantiam, sedali quid additum secundum Avicennam. 19 Entis diuiso non est eadem cum illa diuisione, quaens in substantiam de accidens di uiditur. sis

Ens per accidens tribus modis dicitur. si Eniis modus secundum compolitione cui compa

ratur. 3 is

6쪽

ras simpliciter ὀc uniuersilii ter dictum multiplieiter

dicitur.

Lns per accidens an metaphysicus consideret. Αο8 Ens per accidens ista nomine dicitur. go; Ens per accidens quomodo consideraso , de determinatio possibiles sint. Aio mis per accidens natura permulta exempla decla- Ens er accidens qualiter in pluribus essedicatur. Met te per accidens non est scientia. 434 Lm per aecidens nunquid in rebus dare sit, ves omnia quae eueniunt de necessitate eueniunt. 4is ratis per accidens reductio ad aliquod principium, quod per se in si quam causam non reducit Hirras per accidens ad quale principium reducatur 7-quod veritatem propositionis significat, quale

sit. . . A

ras verum Ad ens per acetias, quomodo 3 principali metaphysici eonsideratione excludantur. M Ens quomodo multipliciter dicatur, fle ν inter omnia entia primu est,quod substatim signfeati in Ens de unum an substantiae sint. 36s Ens dupliciter diuiditur, uno modo secundum quod dicitur quid. substantia, aut quantitas, aut qualitas, quod est diuidere per decem praedicamela, alio modo diuiditur per potentiam de actum. 618 Ensqiaod propositionis compositione signiscit. 6Entia vel principia omina reru an ad aliquid unum, vel non reducantur. 766Entis milhiplicitas quo pacto aliquid eommune hisbeat, ad quod reductio sati 67. 68 Tntiumomnium reductio ad quod c6mune fiat. 6

ratis omnia e traria ad primam entis considerati nem reducuntur. 767

Emper accidens quid proprie sit. 87 Ens per accidens, scin album esse musicum, nullaicientia considerat. 37 Ens per accidens dicitur, neque quod est in maiori parte, que quod est semper. 78ρ Ens per accidens scientia esse non potest, eum omnis scientia ex pHncipijs de eausis sit. γῆς Emper accidens s causas per se habeat. 739ras per accidens quodpmpositionis veritatem significat, metaph copraetermittitur. 791 Entia diuisio quonam modo per actum dei potentiam fiat, nee non per decem praedicamenta. 7 mi nenatiuae leu illud quod est non ens, multipliciter tur. sis Ens unde dicatur, de quomodo accidentia entia esse

dicantur.

Ente in potentia quo pacto ali suid per se sat. 8 oras negative siue non ens tripliciter dicitur, de ex quo non ente generatio sat. g t quale quomota magno de paruo Unatur.' i 6 Esse hominem,uelesie homini siue hominis,quomodo capiatur. Tu

me secundum se illa dicuntur, quacunque praedicationis figuras significant. 3igEsse de est quomodo compositionem intellectu mediante. 339 Experimentum quid sit. 8Experimentum in hominibus ex quibus causetur. 8Experimento in homisibus ars de scientia fit,de circa 'quet experimentum do ars consistant, s

mperimentum quantum adactum pertinet, nam pacto ab arte disserat. 9Expertus inicacius operatur non experto. 9

FAristas autem considerandi veritatem, quaenam sit. l. 99Factionis nomine, quae graece praxis dicitur, quid veniat. ΑΠFamonis principium ultimum est in intelligendo. primum vero in exequendo. '74 Factum aliquid esse est impossibile,nisi aliquid prae-

existat,cum omnequod generatur,ex materia s neretur. 67

Pallacia accidentis esticacisiima est ad decipiendum etiam sapientem. 8s Falsum quot modis dicatur. UsFillum in dissinitionibus quomodo existat. 396 Falsus homo dupliciter dicitur. 397 Fantina quid proprie sit. 23 Fatum de prouidentia an demente philosophi pinnantur. an

Fatum a rebus contingentiam quonam pacto toti re non positi. os Fatum & prouidentia simul contingentiam in robus an tollere valeant. 62.

Felicitas infelice est sicut vita in uiuente, cum in rem exteriorcm non traturat, nisi in intelligendo de volando. 63

Fiat quomodo aliquid ex non ente in actinde ente in actu per accidens: ex materia autem quae in potentia est,aliquid per se st. 77sFit aliquid ex aliquo proprie dc pe se duobus modis. log Fieri aliquid ex aliquo dupliciter dicitur.s expriu tione de ex subiecto. 4 6 Fieri aliquid dupliciter dicitur,vela per compositi

nem,uel per resolutionem. 6is

Finis eum illud sit, quod non est propter alia, sed alia propter ipsum. D Finis quomodo in rebus immobilibus esse non potest. 12TFinis&essiciens quomodo nuicem causent. 26IFinis de forma quo pacto idem numero sint, de quo pacto non. sigFinis alterius aliquid dupliciter esse potest. 868Finis est, extra quem non est,ti est ultimum in omni,

de continet. Too

Forma est illud quod unumquodque in specie comistituit. III Formas quasdam separatas esse Plato posuit. 1 2, Forma omnium in una specie existentium, putabo. minum,nunquid imaginandum sit. is ἀForma quare species de exemplum dicatur. 339Formam ad ponendum esse naturam, qua ratione philosophantes inducebantur. 272Forma prior materia est, actus autem potentia. M Forma quae est in anima procedit a forma, quae est in materia in artificialibus r in materialibus autem

secus. η Forma quae in anima, quo pacto a serma, quae est in materia disserat.ibidem. Forma dc materia quonam pacto generati partes exi-

7쪽

stant. 47

Forma non fit nisi per accidens. 4 6 Forma licet in materia fieri dicatur, non proprie tamen fit. 473Forma uniuersalis praeter singularia, ut m in rerum

natura existat. . A QForms omnes tecundum antiquorum opiniones, an ex creatione fiant. 48o Forma generantis ad formam geniti , quatuor m dis alsimilari potest. 48sFormas in istis generatas non esse a generantibus materialibus,sed a formis,quae sine materia sunt. 8sFormae non generantur neque substantialis neque accidentiales,sed tantum compositum. q8;

Forma ipsa est tota essentia speciei, sicut tota essentia hominis est ipsa anima. 493Forma totius quae est ipsa species quidditas, dissertisorma partis, sicut totum a parte sim Avice.ibide.

Forma una,an tantum in composito existat. Αρ Forma separabilis est ratione.quia potest intelligi sine materia sensibili, indiuiduanter secus materia, cum in potentia existat. 394Formas rerum esse species & numeros Plato imaginatus est,ponendo tantum princpium formale. 393Forma an aliquid existentis sit praeter materiae patres etiam secundum Platonem. 19sFormae lecundum Platonicos tempiternae existunt, de quomodo ipsa forma corrumpanar. 39sFormae substantiales, de accidentales nunquid a materia separatae existanti sysFormae seeundum eomparationem ad species secum dum Platonem quatuor ponuntur. 393Formi substantiales & accideiales,sicut puncta di album, per se fieri non possunt, sed composita &

implicia. Formae substantiales pro materia habEt substantia in quo sunt,non P eorum materia sit ex qua sint.6ro Formas separatas Plato ponebat, quas maxime scientias esse dicebat, sicut ponere scientiam esse separatam,quam per se sesentiam vocabat. 66i Formas res agunt ex similibus agentibus, licet non

it similitudo secundum speciem. 8 3Formae aliquae no sunt prater iubam copostam. 8 in Formae uniuersales Platonis G, non sint praeter sit stantiam compositam. 8 sporma est actus a composito separabilis secundum Platonicos. 811 Fortuna in his est quae ab intellectu aguntur, casus autem in alijs- o

Fortuna quid sit & in quibus sit,& an ab infinitis tausis, proueniat, & qualiter bona vel mala dicatur, S si a multa de hoc. N Fortuna eum sit intellectus agens praeter intentione,& casus natura agens praeter intentionEquae casu de fortuna fuerint suis agentibus no assimilan .793

GEnerans quot modis generato assimilari contingat. col. 8 Generata animalia sine semine, sed putres acti5e,an casu sant,vel ex determinato age te. 4 Generatur vel corrumpitur nihil in entibita secun dum antiquorum Opinionem. Generatur quicquid ab aliquo, aut generatur per se. aut generatur ab eo per accidens. Us Generetur quonam modo aliquid, & quonam mo

do corrumpatur.

Genectationis finis quis sit,& quis etiam ipsiusmotus finis. 2 Generationis & corruptionis causa seeundum Empedoclem,& alia multa de Xenophanis & Epicure

rum opinione. 16;Generatio & corruptio quid proprie sit. 2 8

Generatio in viventibus ab inanimatorum generatione quomodo disserat. 27 Generationis causa quoniam aut est per se, aut per accidens. 66t

Generationes quae fiunt, quaedam fiunt ab aliquo

agente. . IGenerationes naturales quae abidem. Generationi in omni naturali quae concurrant. 468Generationi in omni tam naturali qesun artificialiquod principium requiratur. ετ

Generatione in omni omnia tria, quae concurrunt,

sunt quodammodo ipsa natura. MyGenerationes,quae alis a naturalibus sunt, factiones dicuntur. 47 Generationis modus cuiuslibet res naturalis an cisterminatus sit. ἄτοGenerationes casuales quomodo fiant. 47 Generatione in omni naturali an aliquod principium activum in materia existat. 48s

Generationis virtus activa, quae est in semine in animalibus. 88 Generationis principia aliqua activa non inueniuntur,nisi calidum & dum ibidem.

Generatio & eorruptio lubstantialis sunt principium veniendi in cognitionem primae materiae 87 Generatio quo fiat,& quod tripliciter causetur. Sic Generationem circularem quo pacto Aristotele in spebus imaginetur per vapor si resolutioncm- 86ς

Generatio & corruptio omnium quae gene antur &corrumpuntur. Sis Generatio est medium interesse & non esse. xos Generatio unius corruptio est alterius. Iost Generatio omnium causarum vel earum aliqua . 9α

Genera an reru principia di clementa sint aut in quae, sicut i Vluma diiudii qecunq; singulare existes. ira Genera cum rerum principia sint , virum sint primcipia uniuersalia dicta de indiuiduis. Da Genera quae de pluribus praedicantur, νtrum rerum principia & elemenus . IKs Genera prima vel alia utria principia secuti sint. 1 6 Genus lices materia non sit,clvi despecie non pridi

Genus omne in contrari sdiscrenitas diuiditur, non

aurem in contrarias species.

Genus quid sit,& quot modi dicatur. 393Genere diuer a quot modis aliqua dicantur. 39 Genere & differentia quomodo unum fiat. is Genus & materia licet idem secundum nomen esse possit, no tamen idem eodem nomine acceptu. sis

Genus v, in speciebus diuersificetur, etiam in speciebus diuersis, siter anima sensibilis in homine &equo specie non differtet. 736Genere diuersa sunt physicae loquendo, qua in m

teria non communicant. . TUGradus

8쪽

Gradus eognitionisin Huic nimalibi quot snt, di quae animalia prudemia sint,dc quae non. 6

ΗAbere quot ulis dicatur. l. . . mHabitiis quid sit & quot modis dicatur. 378 Habitui quae opponantur,"modis opposita habitui dicantur. 37s itus dii positio, di passio, genus praedicamenti nosgnificant, nisi secundum unum modum signiscationis. 3 o

Harmoniarum passiones & earum proportione .ex numerorum Ordine. 4:Hesodus qui suerit,& quo tempore. 3 Hesiodus,Orpheus, Plato, & quidam iij quemadmodum sub enigmate veritatem occultauerint, ponentes nectis di manna,& alia quaedam n mina obscura. i66 Hesiodus chaos primum omnium excogitauit, amo

rem ipsum subiungem. Nomines liberi qui proprie dicantur,&qui simi. 2a Homo salsus quomodo multipliciter dicatur. 397

Homo turpia volens quomodo melior eo,qui nciens iacit dicatur. I. i 393Hominε clem praeter carnes de ossa,ex quibus pari culam holes costituens, viruimaginandu siti 8o Homo licet praeter singularia in rerum natura non existat, est tamen ita ratione quod ad logicam con. siderationem pertinet. II IHominem & animal Platonici in sua uniuersalitate substantias esse posuerunt. qa Nomine essecium rersi mensura Pythago. ditat 587Humidorum omnitim si humultiatum radix aqua vel aer fundamentum est: No

IDentitas quona modo vestas,vel unio existatis

Idearum omnium diuisiones vide insta in Ignem ut omni u rerum materiam & principium Hippalus de Heraclitus posuerunt. 3. Ignis elementum Pythagorici separatum ponebant, di elementum omnium. 68

Imaginatio seu phatasia quona m6 intelli dicat. 98Immobilibus quo pacto meptio contingat,& qumi nam pacto in contingentibus. 679 Immobile quot modis dicatur. -.-8ssImpossibilium distinctio, de eorum diffinitiones. 33 6 Ignorantia est causa deceptionis in omnibus. Impossibile est cuius eontrariu necessariu versi est n6 Impotentia potentiae priuatio est. 33 Impotentiae modi quomodo dicuntur intelli . ns Iara potentia& impossibile, potentiae de possibilio posita quae sint. 6; Iocontines sim t6nε ab stelligibili bono mouet. 866 Iadiuisibile in genere accidentis, & si ipsum non sit

compositum. 3 2

Indi uisibilia quaeiaq; lunt maxime unsi dicuntur. 3 IIndutiduum omne ceut per naturam indui idua . 6 Infiniti alicuius si plures partes mediae sint. I Infinita quomodo accidere possunt. 2IA Infinitum non totius,sed partis rationem habet. 388 Infinitum quid sit δε quot modis dicitur. sol Iosinitum um naturales in rebus sensibilibus est. 8οι Infinitis sm Platonicos inquisitu uniuersale est.ibide.

Infinitum in actu u, in sensibilibus non existat. 8os Infinitum simplicuereorpus esse non potest. 8os Infinitum in potensa qsio in diuersis inueniatur.8os Intellectus & sensus secunctantiquos idem est, neq; iudicium sensus de sensibilibus salii potest. 13o

Intellectus duas habet opera nexcindiuisibilium intelligentiam,& eius operationem. qulatalectus circa quo ui tam in subsit in quam

in compositis non decipitur. Intellectus humanus potest pertingere ad intellige dum substantias separatas simplices. 6 9

Intellectus & sensus in actu ad senium & intellectum in potentia se habet sicut vigilia ad somnum.S Intellectus ad intelligibile,sicut poletia ad actu. 87s Intellectus in intelligibilis sat concipiendo allia quod intelligibile,postquam ipsum concepit,intia lectus&intelligibile idem sunt. 87s Intelli primi mobilis ad Iudam prima mouente. 8 sIntellectus primi mouentis quoad suum intelligere se habeat. tεquomodo d suum intelligibile. 9M Intellectus ad suum intelligere tripliciter so habere potest. 9or Intellectus druinus an seipsum tam intel5gat. v I

Intellectus ad nobilitate vel psectionε an aliquid.sos Intellectui diuino an unica tantisintelligetra sit. sos Intellectus divinus an sissum per modum sunplicis, aut composti intelligat.: mn 'O Intelligitur aliquid dupliciter, auia. per modum simplicis intellectus. Intelligitiarii ordo an fim qibilam ordiri E existat Δου Intelligibilia maxime tripliciter accipi possunt. IIntelligibilia sngularia quae dicantur. circuli aerei de lignei.

Intestigibileti desiderabile in primo mouente smul sunt. 866 Intelligibile simplex prius est u compositus, ni simplicia in intellectu conpositorum causantur. 867 Intelligibile primu est prima suta q est actus.ibidem. Intelligibilia actu sunt sin qdsunt in Itellectu, appetibilia aut secundum quia in rebus existuntiibidε. intelligibili in primo quo pacto est persectior intellis emi a&delectatio. quam in intelligente,&desierante ipsum. 87s L ῖ V Eurippus leu Speusippus fuit Platonis nepost ex lorore. l. M

Lineae duae resexae eontinuantur ad rauit communem terminum. z99

Linea recta in omnibus suis partibus unum tantum motum habere potestabidem.

Uneae partes curi angulum non continentes, qu modo moueantur di quiescant. 299

Uno circularis linea linearum est,& maxime una dicitur. I in

Linea quid sit de quid punctus, Si quid superficies. Nolaneae passio per se rectitudo est. vitas autem hi γficies, linea vero naturaliter superficie prior est.339Linea quona modo sis Platonicos ideas ponties. o Locus de tactus mathematicis corporibus non alit buitur,nisi per similitudinem quandam. 8os sicus praedicandi modum considerat, non autem existentiam rei. 7t Logici aliqua possibilia di i possibilia esse dieuni.619 Logica duplex:communis de propria, quae in singu- . iarum scientiarum principiis traditur to

9쪽

ΜAsculus & scemina animalis passiones pro

pris sunt, ideo ex parte formae non disei eruntat . in Mithematica separataquPlato&alijelliuere. 18 Mathematicae artes quae maximes eu Mant, circa Aegyptum , sacerdotibus ima sue n. is Mathematicae subsectae secundu Platonem quae sint, di quo pacto eas supra sensibilia,&infra species collocauerit. sMathematica st possim esse media a sensibilitasse

pirata.

Mathematica supra,an alia principia sint. i s

Mathematita, motu abstrahunt. 36i Mathematica an species separatae sint. 7st Mathematica secundum se non sunt a sensibilibus 1 parata, sed solum secundum rationem. si Mathematicus abstrahit , materia sensibili sicut sei- do. calido , raro, & denso &c.non autem ab in telligibili,sue continuo &c. M Materra fim antiquorum opinionem est elementum& principium omnium eorum quae lunt. 26 Materia una omnium prima. 6is Quaecuuq; non habent materiam nee intelligibilemnem sensibilem,seipsis statim sunt unum. 6is Materia excepta virum atquid aliud si causa secundum se, ut non. ra;

blateria excepta supposito'aliquid eiusa st. 313Materia dato ut aliquid separabile sit, utrum unum tantum siti aumateria de forma in compositis, an separatum aliquid inueniatur. isi Materia an substantiast. 43s Materiam esse reru subam antiqui eredentes propter eorum intellectus debilitat decepti fuerunt. qIs Materia siecundu rei veritatem quid proprie sit Materia prout substatia,dicitur quo prςdicetur. 36IMateria solam esse subam,vel maxime tutam est i possibile, x quo circa eius diuisonε procedalia 3 Materia nulla nee communis nec indiuiduata secundum s se habet ad ijeciem prout sumitur forma, sed secundum species pro uniuersali sumitur. As blateria esimuniter sumpta cum sit speciei pari, haec. maletia autem determinata pars indiuidui solum illae partes rationis sunt. 3

blateria quae est indiuiduationis principium sectiniadum se ignota est. . . s blateria non solii est indiuiduationis principi si in lim laribus sensibilibus, sed etiat mathematicis. Di Materia multiplex, alia sensibilis, alia intelligibilis,&quae utraque dicatur.ibidem.

bliteriarii sensibilium virum aliqua substantia sit

praeter materiam. sos

blateria indiuidualis co qd finitu existat.&ideterminatae,nis p forma no finit,&alia multa de hoc. io Materia quid sit,& quid sorma, & quomodo rerum sensibilium substantia esse dicatur. 386

Materiae primae in cognitione quonam pacto deuenire posumus. 18 M.tet ijs in omnibus substantiis sensibilibus non e dem modo reperitur. 33 interiae species an omnium una vel plura sit. 6is Materiae diuersitas ex causa mouente fit. 6i6

Materia in substantiis natibus & perpetuis ansitiois Materia in reeidemistin promodo tribuatori , 61

Miletia quomodo ad contraria se habeat. inio Materia & forma quomo adinvice uniantur. 6 Materia excepta aliquid est ,non tamen reri, ni rei

bilium forma. Materia quod ens exilliti mist Miteria in substaniij, sensibilibus quibusdam ad omnes formas de priuationes in munita est . Mi

Materia prima lieci in potentia sit ad omnes formutamen quod ordine suscipit eas: nam peν prius est in substantia ad formaselmentates,& eis medis tibus secundum diuersas permixtionum pmportiones ad diuersas formas in potentia existit. et Materia & forma tria genera sunt, de θ materia viti ma & forma ultima non generantur. 8'3Media pria inter duo extremissisierint necesse estu, primus posterioris causa sitas.medij & vltimi. 1 Medium inter contradictionem esse non potest. 1 uel Medium inter aliqua dupliciter accipi potest, participationes.utriusq; extremi,vel abnega tionea lMedia sunt inq prius necesse est mutari qemutat. Medii sunt in eode gliere his, quoru sunt media. a

Media necesse est inter opposta esse, non autem in

contradictione.

Media ex contrariis quomodo componantur.''3 a Media ex genere&dissilenti js constituuntur. 73. Mediu inter contraria eii habens priuationesii Rapextremorum , siue sit nomin1tum uno nomine, si ueplutibus, cue innominarum. 78i Mensuratio quae est in qualitatibus continuis, unde derivetur. ita. 366 lMentura nihil aliud est quὶm id quo rei qualitas cognoscitur. 6ssMensura est quid minimsi in unoquoq; genere. 687Menturae ratio in qua quantitate inueniatur,& an im alias quantitatis species derivet,& quomodo.686 Mensurae circa rationes Faeeonsideranda sint. 688Mensura secundum quandam similitudinem qu modo transferantur. 689

Metaphysica scientia quaenam sit,& circa qualia considerari potessi i Metaphysicae triplex eonsideratio quot scient)sM-

tribuatur. IMetaphysica quot nomina sortiatur. 2Metaphysicam ad scientiam virum prima subtantiae principia cognoscere pertineat. D Metaph cautrum una scientia sit omnes substan

tias considerans. 1

Metaphysicae scientiae speculatioutriua tantum QI . ea sublimitas sit. Im Metaphysica scientia an de quibusda siderataro Metaphysicam ad scientiam aut circa unumquod vipertineat conliderare quia est. DLLMetaphysica scientia virum eonsideret de subluntii, & accidentibus limal. i8s Metaphysicae scientiae utrum sit considerare unum l& multa. 188 Metaphysica scientia quonam pacto de oppositis consideret. 19 Metaphysica scientia an uniuersaliter considerare spectet de cibus principiis demonstrationis. 2ol Metaphysicae scientiae an iniresit conliderate de pri mo principio demonstrationis. 2O Metaphysica inscientia qui considerantur, inibus i

10쪽

Mataphysicae scientia quomodo in principiorum

consideratione cum aliis conueniat. AEoo Metaphysicae scientia circa principioru cosideratio-nε quo eualiis particulatibus scientiis c isserat. ot Metaphysicae eonsideratio ad quae extendatur. εο Metaphysica an scientia uniuersasssit, quasi em uniuersale considerans. stor Metaphysica causa principia & elementa substan tiarum considerati s 8 Μetaphylicae eonsideratio est de cibus entibus reductis ad unum,ut in exemplis philosophi. Metaphysica scientia considerat entis accidentia,inquantumens. 766

Metaphysica considerat demisnis prima principia, ta ex parte mathematicaeqnaturalis scientia'. 767Metaphysica quo pacto ad alias particulam scientias comparetur. abieta physica quae retia separabilia consderat,debet vocari scia Gai na,At Icta de primis principiis. 8s Metaphysici consideratio circa ens in eommuni, &dignitates versatur. 33 Metaphysici consideratio utrum solum circa substantiam sit, aut circa ea quae substantiis accidunt. i Metaphysicus cotra negantes erincipia sngularium substantiarem quom o disputet. MIMetaphysiciis seu primus Philosophus de quibus consideret, de de quibus physicus seu lecundus Philosophus. πε Mixtum quomodo denomineturatas materia quae adactum inpotentia est. 3 o Mobilium ordinetria inueniuntur,vltimsi quod mouetur im, suppremum aut Equod est movens. 86s Mobile primum quo pacto intelligat & desideret i summouens primum. 87 Modi essendi ad quatuor reduci psssunt. 292Μodi in quibus accipitiar accidens eum subiecto

compotitum. 3:

biodi quibus aliqua unum per se dicuntur, reducuntur ad duos 3: biodi eius quod dieitur secundum se quot sunt. 376Modi dicendi per sequatuor reperiuntur. SIGModi essenili ex aliquo quot sint,& ad quos consequantur. 389Μ. Mqd dicitas ex aliquo seri, quot sint.33sModi quibus aliquid pars esse dicitur. 387Μotus causam necesse est ponereuli, qui de motu determinare habet. 68Μotus quid proprie siti IN Motiis continui indivisibilis secundum tempus, ut

mitetur contrarietas. 298Μotus diuisione eum omne moueri motum esse ecedat. 61 Motus seminemus ad motus siue moueri in potemtia non est. 66o Motus primi c E. motus diurnus, qui est regularis& velocissimus. 688Μotus quid sit, & quo pacto tot sunt species mutationis motus,quot sunt entis species. 777Motus diffinitio secundum antiquorum opinionem, quae nam sit. 93Motus quare in gne actus edimpersecti ponat. 739Motus unus secundum si stari Ham est actus mo- . uentis & mobilis. 73qD E X Motus siue mutasotritus modis sit. g i Motus in quibus praedicamentis esse possit,& In quibus non. sis

Motum localem quae circunstent. 833Motum esse sempiterium de similiter tempus. 86o Motus perpetuitas exagentis rpetuitate causat. 86 Motus duplex naturalis & voluntarius vel secundum appetitum. 863Motus primi necesiitas an diuinoe voluntati subiacere habeat. 86 Motus astrorii plures esse ex tribus deprehendit. 89o Motibus coelestibus Plato in desectibiliter circulatitatem & orda nationem attribuens.ibidem. Motus planetarum esse in sphaeris eccentricis de epi

cyclis, ibidem.

Motus Planetarum de mente Eudoxi qsio stant. 8 o lotus planetarum de mente Calippi quomodo causentur,se quot motus existant. 8 3Motus seu mutatione Iomni quinque inueniunt. 8i Motus siue mutatio quae non est secundum accidens

in quibus existat. si Motus secundus.Ltodiaei quodammodo secundum se, id est virtute propria asit. 86 Motus Perpetuitas ct diuersitas ex motu primi At secundi. 86 Mouens prunum mouet, sicut desiderabile de intelligibile. 866Mouens primum mouere dicitur sicut appetibile, qooniam motus coeli est propter seipsum. 866Mouens primum quod est mobile, & semper actuens nullo modo potest aliter & aliter se habere si cundum siubstantiam. 867Mouentis primi necessitas in mobili est ipsum bene se habere. 86yMouente primo sicut sine coelum dependet, de quantum ad perpetuitatem substantiae suae. 8 o Mouete primo primi mobis ud Arist.senserit. 876Mutationis termini quadrupliciter variari pnt. 8iet

Mutatio qui motus dicatur. 8i Mutatio omnis ex oppositis,aut ex mediis. 8sqMutationes quatuor sunt. 839Multa tot m is diar, quot M vnsi:de quotiens unum oppostorum dicit, tot modis dr & reliquum. 298Multa dupliciter dicuntur, uno modo ut significat pluralitatem excedentem,vel simpliciter , ves ren ad aliquid: alio modo absolute. 72IMultitudo qd Lit,de quot magnitudinis species. 318 Multitudo laue pluralitas abioluta quae uni opponitur , quod cum ante conuertitur, est quasi genus numeri. 7: Multitudo seu pluralitas absoluta non opponuntur pauco. I Mundi ad gnonem Anaxa.intellectu utebatur. 3 Mundi aeternitatem quo medio Philosophus Ialuarenitatur. Sot Mutatio omnis est vel in contraria,vel media. Il l Atura quonam modo ministra esse dicatur. N

Naturam rerum quonam modo Pythagorici, Platonici,& alij naturales commenti sint. I68 Naturae principia deliruentes. motum & quietem, quomodo, a Philosopho refellantur. 23 INatura quo quincupliciter dicat, & in multiplici Ggnato sumatur,& tota ipsius distinctio. Natura

SEARCH

MENU NAVIGATION