장음표시 사용
31쪽
N. mdmossim in bis se, eum Alcol . nil enim mitis uir metriam non sit sicut proportio mimeri ad nninem. Immutricus admiraretior, quamst diameter commensi rabi. Et ex hoc patet v, comenserari non possiunt. Illae.mhs-t.Quaeramgtarnatu Memssilentis,cl quaeritur, solae lineae sunt commensit rabiles,qtiarum propo 'κυ - pia Dentio. piari debet pruinis σι tus ira latis confe lio adinvicem est sicut proportio numeri ad numecpii Acti est. rum. Erit ergo finis huius scientiae in quem profice . . Oporici uero alui ualiter constituere ordinem stus adc5 re debemus, ut causas cognoscentes, non admiretrariis nobis eari , cpis principio φ im . Incipiunt mur de earum effectibus. Patet igitur ex praedictis dem hominer.ut discimusamnes ab admirari, flua habent quae si natura huius scientiae,qitia est speculativa, ii ' rigora, quemadmodium mirabilium automat uino rumspeculatu a bera, non hia nana,sed diuina: & quae est eius inten- . 3 2 aut circa solis conuersiones. aut diametri non coma tio,qtia oportet habere questione & totam methoi tis. T a mens rati m.Miris enim uidetur esse omnistas si quid G dum de totam hane artem. intendit enim eirea pri
moueti utile mero non mensuratur Oportet autem in contrarium, V mas 3c uniuersales rerum causas, de quibus etiamtur, potius ad ignau.iuxta prouerbium o stere, quemadmodum G in inquirit&determinat. Et propter harum cogniti
buci Mueritu. ivbil enim ira mirabilia vis geometricos, nem ad praedictum terminum peruenit, ut scilicet piam Diameter commesurabilis fiat. aequid luurna non admiretur cognitis causs. rura sirentis clom dclivim est,eπ piae sit intenti qua oporret vis sit quaestioris er totam methodum. LECTIO It tr. Hic ponit terminum in quem proficiti scien ' Eorum opiniones exponit, tui de materiali principio triti utitia, S: dicit, Fordo eius consistituet terminatur ad tueriint
contrarium eius, quod erat in illis, qui prius istani gmnarum Olba oporsciam quaerebant. Sicut etia in nonibusnalibus 5: έ ut sentiam accipereu ιι enim Lise in quod
motibus accidit. Nam unusquisque motus termi- disimus , es prinum euusam nosnosse arbitra maer)natur ad contrarium eiusta quo motus incipit.Vn- - α um quadrifariam oc nur. φ Vnaminiam
de , cum inquisicio sit motus quidam ad scientiam, c Gam dicimus esses. Elantium,erinumqviderat esse nam
oportet terminetur ad contrarium eius il quo m- ipso glinc primum refertur ad rationem ultima ,eauouscipit.Initiata est autem ut pridictum est inquisitio tem principium, sum pureprimum: Vna maero niat huius scientiae ab admiratione de omnibus: quia r ,σAbiectum: Tertiam tem unde principum motiu: primi admirabatur pauciora, posteriores uero mari m uero oppositam ei viam .ereurusgratia,ta M. cultiora. aus quidem admiratio erat,s res ita se ha n .hoce finis toti inmotus er generationis est e bucuberet, sicut automata mirabilia i.quae niduciar mira- tem omnibus σst ausis de Natur ius culatum'. taliter a casu accidere. Autoniata enim dicunt quas moniam otem manifessum est, quod earum.' a prinis per se accidentia.Admirantiir enim homines preci ripis causarum oporte sumerescientiam: tune enimscire sapue'si aliqua a casu eueniunt hoc modo ae s essent cimus unum od 7M. ndo primam causam cognosterem Praevisa uel ex aliqua ea determin. Ma.Casualia enim tamus. caris uero quadrupliciter dicuntur,pia quidem
non a ca sent determinatam admiratio est propter unam causam dismur esses Elantum. paderat esse.
ignorantiam cauta. Et ideo cum homines nondum reducitur enim ipsi piare primum, ad rationem ullisiam. poterant speculari causas rerum admirabantiar oia causa aurem σprincipium, sim quareprimum. Unam M. Me Alin. quasi quaedam causilia. Sicut admirantur circa con romateriam CT Asiectan. Tertiam autem unde principium volvit harie uersiones Solis, quae sent duae filuos tropicos hye- motus.Qηartam uero causam ei oppostiam, er quod inculas oram mi nialem de suiualent. Nam in tropico aestitiali Pipit ea aer bom. Finis igiturgenerationis er motus omnis bis
inuerti uersus meridiem, O prius uersiis septe- est. Susicienter quidem igitur de bis spe latum estis bis,u ire trionem tenderet. in tropico aut hyemali econuer qwe de Natura. pluis habita se. Et etiam circa hoc diameter non est commen- Posto Procemio, in quo ostendit intentionemia essetius sit rabilis lateri quadrati. Clim.n.non menserari ui- huius scientiae , S dignitatem,Sc rem intuli, incipit di ς φ mi deatur esse solius indivisibilis ficut sola unitas est q prosequi scientiam praefatam,&dmiditur in duasti in j non mensiiratura numero sed ipsa omnes numeros partes. Primo ostendit quid priores philosophi de titi esse, mens irat,mirum uidetur si aliquid quod non est im causis rerum tradiderunt.Secundo ueritatem huiuς risuem ad- diuisibila non menseratur ac per hoc id quod no est scientiae incipit prosequi tirua .lib.ibi: sDe ueritate viii minimum mensii ratis. Constat aut, a diametru quidem theoria &c. Prima autem pars dii auditur quadrati & latus eius non sent indivisibilia, siue mi- in duas.Primo ponit opi .philosephorum de causis nima. Vnde mirum uidetur si non sint comniesera rerum. Secundo improbat eas quantum ad hoc u bilia. Cum ergo philosophiae inquisitio ab admira. male dixerunt.ibi:s Ergo qiuicunque &c., Circa pritione incipiat, oportetia contrarium finire uel im naum duo iacit Primo resumit enumerationem caucere.& ad id proficere quod est digilius,ut prouer- sarum, quamin. a.Phy.diosius fuerat prosecutus. hium inligare concordatiquo dicitur,q, semper,p- Secunia prosequitur opinionem philosophorum.
ficere est in melius. Quia autem sit illud contrariu ibi Accipiemus tamen &c., Dicit ergo primo, γ& digniti patet in prat lietis mirabilibus, quia qu ia quia hoc manifestum est,s.u, satientia est causarum
homines discunt causas praedictorum,no nitrantur. speculatrix,debemus incipere a causis rerum sciem Tt geometer non admiratur fidiametersit incoin tiam sumendo. Qd etiam ex rone scientiae cogrusi mensurabilis Iateri. Scitin.cautari huius, quia scili- uidetur,quia tunc uni unquodque scire dicimus alicet proportio qii rati diametri ad quadratum I, quem,qn putamus non ignorare causam. Causae auteris no est sicut proportio numeri quadrati ad nn tem qiuadrupliciter dicuntur,qiuariana uita est ipsa merum quadratum, sed sicut proportio duorum ad causa malis, quae est ipsa sit bst uitia mi, perquam
unu. Vade relinquitur, v p portio lateris ad di, scitur quid est unaquaeque res. Constat enim, ut
32쪽
ius naturi priussi accepetit inrmam. Et st semia sit causa , patet, quia q6ne qua dicitur quare est aliqd,
reducimus, ad ronem ultimam ad causam formale,
incipiendo a se is proximis & procedendo usq;
ad ultimam. Patet autem, ut quare quaerit de causa
de principio. Vnde patet u is aestra. Alia uero causa est materialis . Tertia uero causa est efficiens, Lib. c.Ethi. que est unde principium moti .Quarta causa est s-I natis,quae opponit cauis efficientim oppositione
principii & finis.Nam motus incipit a causa essiciete,& terminatur ad causam finalem. Et hoc est etia ius causa fitaliquid ,&quae est bonu uniuscuiusq; naturae Sic igitur causam finalem per tria notiscat, . s. quia est terminus motus, & p hoc opponit principio motus,quod est causa es ciens: & quia est primum in intentione, ratione cuius dicitur cuius causa: & quia est per se appetibile, rone cuius diciturbonii.Nam bonu est quod ola appetiit.Vnde expo' nens quomodo causa finalis essicienti opponatur, dicit Uest finis generationiq&motu quom principium est causa essicienς.Per quae duo uidetur duplicem finem insiluare. Nam finis generationis est se a ipsa,quae est pars rei. Finis autem motus est aliquid situm extra rem quae mouetur. De his dicit sussicienter se tractasse in. libr. Phy.ne ab eo ad prisens dimissiorexpostio causarum qi reretur. Nihilo mima tamen illos quopae, quian e nos ademtiam . perscrutationem inerunt, triaveritateHilosophati sunt,as stimus. Patet etenim 'Edissi etiam principis alipta, creausas dicunt. Proierit itaque profecto huic tractatui nuncleti breuiter repetemus. aut estis aliud cari se genur inuenie. πώs ut certe magis illis credemus,c; e nune di sunt. Accipiemus tamen Cr nobis priores ad entium perscruti. fionem uenientes,Cr de ueritate philosophantes palam enim, quia dicunt illi principia quedam ercuulus. Supervenientia sigitur, erit in prae opere methodo, φια nunc. Aut enim aliud alipiod commune genus inuenimus,aut modo dis, si magis creetemus.
Hic ponit opinionem philosophoriim de causis,& circa hoc duo facit.Primo assistratronem, quare hoc faciendum sit. Secundo incipit prosequi suam intentionem. ibi: Primum igitur &c., Dicit ergo, ut quamnis de causis tractatu sit in physicis, in nunc
accipiendum est opiniones philpsophorum,q prius
ueneriint ad perscrutandi ini naturam entium, qui
prius philosophati sunt de ueritate et Aristo.quia &ies causas & principium ponunt. Nobis igitur, qui
eis superuenimus considerare eorum Opiniones,
erit qiquidsprius .ialiquod ptarambulum I metho
tii habetis Accedentibus igitur ad opus scientiae poperae uis quae nunc est ali aiud erit. alia litera habet. Superuenientibus igitur quae nunc est aliquid erit uitae opus uia. & legenda est sic nobis i itur superuenientibus ei, que nunc est tua b,i in praesenti methodo & arte,consideranda erit horum opinio quasi aliquod uiis opus Li.necessarium sicut opera quae sunt ad uitae conseruati nem,ut intelligatur quasi quadam metaphora uti in loquendo, per uitae
opus,qii libet necessari iura accipiens.Vtilitas autem est illa, quia aut ex prarelictis eorum inueniemus aliud genus a causis praenumeratis, aut magis I V s 16
credemus his,que modo diximus de causis, quod, scilicet sint quatuor. Plurimi igitur eorum qin primoplato phatisum, solas it Osuniones
Iasexistimarunt omnium esse primipia, quae in materiae si ' caesunt.ex quo enim omnia entia sunt, ex quo primo sunt, er ad quod ultimumcorrumpuntur,subtantia quidem perAE manense utatu uero pinionibus, e elemetum ex Deo munium entium esse principium aiunt.
Primum igitur philosiophantium plurimi Iesu ea, quae in
materiae specie,stulauerum omnium esse princi a. Nam ex quo sunt omnia entis,er ex quo fiunt primo,G in quod corumpuntur ultim uia quide manente, inpasionibus uero mutata hoc clementum cru principia dicuntelle eoru quae sunt. Hic incipitantiquorum philosophorum opini nes prosequi,& circa hoc duo facit. Primo recitat
alioriam opiniones. Secundo reprobat. ibi: s Ergo Lin. ii. quicunque. Circa primum duo facit. Primore. Pari 1 citat singuloriim opinionem de causis. Seciuido
colligit in si imma quae dicta sunt. ibi: s Breuiter igitur&c. F Prima pars diuiditur in duas. I mno ponit opiniones praetermittentium causim Q ale. Secundo ponit opinionem Platonis, qui primo Lesbio. causim Grinalem posuit. ibi:spost dictas uero phi- partiplinis.loisphias 5 GF Circa primum duo facit. primo pinnit opinionem illorum qui posuerimi principia es,
quas res manifestas.Secundo illorum,qui adimienerunt extrinseca principia. ibi: Leucippus&c. Q ca primum duo facit. Primo tangit opiniones antiquorum de causa materiali. Secundo de causa efii- Lect s.ciente.ibi: Procedentibus autem sic. Circa pri- ροα.prima. mum duo facit.Primo poni t quid senserunt de causa materiali opiniones ponentium caiisam materia Iem in generali.Secudo prose luitureorum opinio
est.Primo ponit quid senserunt de causa materiali. Sectando quid senserunt de rerum generatione , qdex primo sequebatur. ibi:s Et propter hoc nec -- nerari&c. Dicit ergo primo, plurimi eorum, qui par. pii. primo philosophati sunt de rerum naturis, posue runt principia olum esse sola illa,que reducuntur ad 'eciem cauta materialis. Et ad hoc dicendum accipiebant quatuor conditiones materiae,quae ad Ione a
principii pertinere uidetur. Nam id ex quo res est,pricipium rei esse uidetur: huiusmodi autem est materia. nam ex materia dicimus materiatum esse, ut
ex serro cilitellum. Item illud ex quo fit aliquid, cusit& principi u generationis rei, uidetur esse causaret,quia res per senerationem procedit in esse.Ex materia aute primo res fit, quia materia rerii fictioni praeexistit. Et ex ipsa etiam non per accidens ali . quid fit. Nam ex contrario uel priuatione aliquid paccidens dicitur fieri, sciit dicimus,ui ex nigro fit album.Tertio illud uidetur esse rerum principium, in quod finaliter omnia per corruptionem resbluim-tur. Nam siclit principia sunt prima in generatione ita sunt ultima in reAlutione. Et hoc etiam materiae manifeste contingit. Quarto cum principia toportet manere, id uidetur ese principium, quod i
generatione & corruptione manet. Materia autem quam dicebant esse sebstantiani rei, manet in omnitrasmutatione. ed passiones mutantiar, ut λrma,& omnia, cliis adueniunt supra substantiam mater .Et ex his omnibus concludebantiq, materia est
elementum de principium Oium eorum,quae sunt. Et
33쪽
Et bre nihil tu eo rapi opitiantur. Mnpiam huiusicemodi natur a semper con rara. φιemadmodum nes Socratem, 7 mio formosus, aut missos esscitur simpliciter
fieri lemus, neque cais istos habitur amittat, co mum : eo quod ubiectum t uim Socrates permanet. ita σcaeterorum, rubii oportet enim aliqvim naturam aut una. aut piares esse,
ἡ quibus eaetera fiunt ulla construata. Pluralitatem tamen, T speciem huius principis non eandem omnes dicunt. Et pro re hoc nupsiari nihil putant, nec corrupi. quasstali natura semper construata: sicut nec dicimus Socratem nee generaris iliciter, quando sit bonus aut musicur . nee corrumpi quando deponit habitus istos, propterea s subiectu
maneat socrates ipse:ῖ nee aliorum nihil: oportet enim esse aliquam materium ut unum,aut plures una, ex quibus fiunt alia illa construata. Pluralitatem tamen et pecis in talisy cipi ,non Licin omnes scunt.
Hic ponit secuda tu quod ponebat quasi ex procedentibiis sequenss. nihil simpliciter generari liel
corrumpi in entibus. Nani qn fit aliqua mutatio circa passiones ii ibstantia manente, non dicimus alio esse generatum uel corruptum simpliciter, sed siaum quid: sicut cum Socrates fit bonus aut musicus,
non dicitur fieri simpliciter,sed fieri hoc. Et similiterqn deponit huiusmodi habitum, non dicit corrumpi sinipliciter, sed G quid. Materia autem quae est rerii substantia stra eos, semper manet. Omnis autem mutatio fit circa aliqua, quae adueniunt ei ut passiones. Et ex hoc concludebant ', nihil generatur uel corrumpituri simpliciter sed solum sui quid.
Quamuis autem sic conii enirent in ponendo causam materiam, tamen disserebant i eius pone quatum ad duo,s quatum ad pluralitatem Ruia quidam ponebant unam,quidam plures: de quantum ad speciem, quia quidam ponebat ignem, quida aqua dec. Similiter ponentium plura quidam saec, quidam illa principia materialia rebus attribuebant. Sed Thales quidem bui modi 'illa Hiae rinceps, a ait esse. Quare terram quoque si aquam agerebat se. Thales quidem talis 'dosophiae rinceps quam ait esse. Vnde π terrum esse super aquam aperebat. Hic incipit recitare opiniones singulorum de ea materiali Et primo ponit opinionem ponentium
iniam causam materialem.Seclivio ponentium plures,ibi: s Empedocles uero. Circa primum tria facit, quia primo ponit opinionem ponentium aqua esse principitini omnium. Secundo ponentium aere
ibi: s Anaximenes &e. F Tertio ponentium ignem, imi: Hippasus &c.l Circa primum duo facit. Primo ponit opinione Thaletis,qui dicebat aqua esse rem principium.Seso ponit opiniones probatione ibi i Fotian enim &c.l Dicit cino ut Thales priceps talis philos, phiae,i. speculatius. dixit aquam esse primum rerum principium.Dicit autem Thales spe
latiuae philosophiae princeps suisse,quia inter septε sapientis,qui post iseologos poetae fuerunt,ipse solus ad considerandum rerum causas se trisulit, aliis sapientibiis circa moralia occpatis. Nomina septesarietum sunt ista, Primus Tl es Milesius tre R muli, & apud Hebreos tempore Achaz regis Israel. Secundus su it Pittacus Mitileneus, apud Hebraeos regnante Sedechia, S apud Romanos Tamitino p- secto. Alii quinque sueriant Solon Atheniensis, Chilon Lacedaemonius, Periander Corinthius, Cleobolus Udius, dias Prienensis, qui fuerunt oes tri ba' bilonicae captiuitatis. Quia igi mr inter hos solus
Thales rerum naturas scrutatus est, sitasq; disputationes literis mandas emicuit, ideo hic princeps huius scientiae dicitur. Nec debet inconueniens itide. hi, si opiniones hic tangit eorum, qui seliun de scietia naturali tractauerunt, quia secundum antiquos qui nullam substantiam cognouerunt nisi corporea de mobilem, oportebat V prima Philosophia esset scientia nati iratis,ut in Quarto dicetur. Ex hac aim tem positione ulterius procedebat ad hoc,u, terra
esset super aquam sundata, sicut pricipiatum supra suum principium.
Fore ur banc balant opinionem, quia nutrimentum emisnium hamitam ese uidebat Uum quoque calidum ex eo fodium,eoq; animal uiuere ex quo autem fit, id esse principium omnium propter hoc igitur hanc babuit opinionem. Cr quoaniam cuic lorum femina naturam humidam fortisusum. qua vero naturae principiam humidis est. Forsan enim hane opinionem accipient. quia evino nutrimentum humidum uidibat esse, o resum calidum ex Defactum, Cranimes uruere: ex quo fit uero diu est principium omnium. Propter Me igitur causa est accipiens aestimatio. m. Et quia cuctorum spemata naturam habent humidam aqua uero natura principium es humidis.
Hic ponitrones quibus Thales potuit induci ad praedictain positionem. Et primo ostendit quo ad
hoc indiicebatur rationi. Secundo quo inducebatur primorum authoritate, ibi: Sunt & aliqui antiquiores &c. Inducebatur autem duplici rotae. Vna quae sumitur ex cosideratione caus, ipsius rei. Alia quae semitur ex co sideratione generationis rerum, ivi: Et quia cunctorum deci F Haec ergo media sunt
ordinata. Nam ex primo sequit scim. Riod enim est aliis principium essendi, est etiam primum principium ex quo res generaturi tertitum autem sequitur ex secundo. Nam unumquodq: n corruptionere luitur in id ex quo generatum est.Quartum autem sequitur ex secundo & tertio. Nam id qd prae
cedit generationem rerum,Sc remanet post corru ptionem, oportet esse semper manenti Primo m
do utebatur tribus signis ad ostendendum aquam esse principium essendi rebus, quorum primum est, quia nutrimetum uiuentium oportet esse hi in dii. Ex eo dem autem uiuentia nutriuntur & sunt, S: sic humor uidetur esse principium essendi. Secundum signum es quia esse cuiuiubet rei corporeae, εἰ maxime uiuentis,per proprium & naturalem calorem conseruatur. calor autem ex humore fieri uidetur,ciun ipse humor sit quasi caloris materia. unde ex hoc uidetur ut humor sit rebus principium essendi . Tertium signum est, quia inita animalis in humido consistit.Vnde propter desiccationem naturalis humidi,animal moritur, & per eliis conseruationeni, animal sustentatur. Vitiere aute uiuetibus est esse. Vnde ex hoc etiam patet ut humor sit rebus principium essendi. Et haec etiam tria signa se inuicem coasequuntiir.Ideo enim animal humido nil tritur, quia calor naturalis humido susteratur, & ex his duobus
sequitur u uiuere animalis sit semper p humidum. Id autem ex quo aliquid fit. i. ex quo aliquid esse λ- sequitur,est principium omnibus qus ex illo esse habent. Et propter hoc accepit hancopinionem uilitimor esset omnibus principium. Similiter etiam accepit signit ex rerum generatione, quia gnationes uiuentium
34쪽
iuuentium quae sunt nobilisti minentibus sunt ex seminibus. semina autem siue spermata omnium uiuentium habent humidam naturam.Vnde ex hoc etiam apparet, ν humorest generationis rem principium. Si autem omnibus praedictis coniungaturm aqua est humiditatis principium, sequituri aqua sit primum rerum principium.
sis aurem eum, qui etiam antiquis mos illos, er tib apraesintigeneratione remotor.er pristic s theologaeom, arbitrant daemitura fien spe. Oceanum , er Angeiurationis parentes es retineri t. Iusturandum
'Mdorum,aptam esse,stnem ab ipsis Poetis appellata. honorabilissimum enim quis antiquissimum est.iusnodum autem honorabilissimἔ igitur antiqua illa et uetusti de natura opinios, brtasPmnest nitiisellum. Hales tamen Hippo banc in modum de immedio dicitur asseruis. Hipponem
etenim nemo digilabitur eum M cor . erare, propter inutellectus eius plicitarem sunt autem aliquiantiquiores er malium ante eam , quamne est generationem, o primo t&Mogdiantes ste putant de natura existinandum. Oceari enim T Thetingeneroti parentessererunisco mersuras deorum aquama gem ab ip*poetis uocarim. Honorat enim, quodamia quia1.Sacrametum autem bonorabilius. Si quidem igitur a
liquior aliqvis istu ersenserfuit de natura opinio, 'sin viisque incertum est.Tbius pudem secundum hunc modum πο- Hippon nunciasse dicietur de prim causa. Hippon quidem enim non
Hic ostendit quomodo Thales inducebatur ad predictam positionem per auctoritates antiquorum.Et dicit sp aliqui fuerunt antiquiores Thalete
di multum ante generationem hominum, qui erant tempore Arist.qui suerunt primo theologizantes,
qui uissimi hanc opinionem de natura i uisse,su aqua est principium omnium. Ad cuius euidentia sciendu est,' apud Graecos primi famosi inscie-tia suerunt quidam poetae theologi, sic dicti, quia
de diuinis carmina saciebant. Fuerunt autem tres, Orpheus,Muscus,& Linus auorum Orpheus famosior suit. Fuerunt autem tempore quo iudices erat in populo iudeori .Vnde patetis, diu fuerunt an te Thaletem de multo magis ante Aristotelem, quisiit to Alexandri.Isti autem poetae sub quibusdam
enigmatibus sabulam aliquid de rerum natura tractaueriint.Dixerunt enim v, Oceanus ubi est maxima aquariam aggregatio,& Thetis, que dicitur dea aquarum,sunt parentes generationis.Ex hoc sub sabulari similitusine dantes intelligere aquam esse generationis principium.Ηanc sententiam alia sabulosi narratione uelauerunt dicentes, P sacramentum uel iuramentum deorum erat per aquam quandam,
uam poetaedicunt Stygem, te dicunt eam est palu-em infernalem Ex hoc autem 'deos dicebant iurare per aquam, dederunt intelligere, P aqua erat nobilior ipsis deis, quia sacramentum uel iuramentum sit per id quod est honorabilius. Hoc autem quod est prius,est honorabilius.Persectum.n. praecessit imperfectum natura & tempore simpliciter, licet in uno aliquo, imperfectio persectionem precedat tempore. V Uier hoc patet v aquam existitimabant priorem esse ipsis diis, quos intelligebant esse corpora caelestia.Et quia isti antiquissimi aqua dixerat esse rerum principium, si aliqua opinio fuit prior ista de naturalibus,si est nobiς manifesta. Sic agit patet quid Thales de prima causa rerii dicitur
existimasse. Quid am autem philosophus, qui uoca ' Lear
tur Hippon non fuit dignatus aliquid superaddere his, propter sitae scientiae uel intelligentiae ina pers ctionem. Vnde i libro de Anima ponitur iter grosesiores,ubi dicitur u posuit aquam esse animam &principium rerum, sumeus argumentum ex rerum
semimitius,uthic dictum est de Talete. Vnde patet
'nihil addit supra Thaletissententiam. Vel potest intelligi *quia imperfecte dixit, non reddidit se di
im,ut eius sententia hic contineretur cum aliiς.
Anaximenes autem,er Diogenes, aerem priorem aqua, mrax et
ermaxime plicium eorporumprincipium statuunt. S Viri
Anaximenes autem Cr Diogenes aerem priorem aqua,
er maxime principium simplicium eorporum ponunt. Hic ponunt opiniones ponentium aere esse principium, qui fuerunt Diogenes & Anaximenes ponetes aerem priorem aqua esse naturaliter, de principium omnium simplicium corporum, scilicetquatuor elementorum,& per consequens omnisi atorum.Fuit aure Anaximenes tertius a Thalete. Fuit
autem distipulus Anaximandri, qui fuit distipulus
Thaletis. Diogenes uero, discipulus Anaximenis fuisse dicitur.Haec tamen disserentia fuit inter opinionem Diogenis & Anaximenis, sia Anamimenes aerem simpliciter posuit principium rerum.Diogenes autem dixit q, aer rerum principium esse non 'posset,nisi quia copos erat divesnae rationis. Ex quo prouenit opinio quae tangit primo de anima.Ratio autem quare aerem ponebat rerum principium potuit sumi ex respiratione,per quam uita animalium reseruatur, & quia ex immutatione aeris itidentur uariari generationes de corruptiones rerum. Hippasus tera Metapontinus, π Heraclitus Ephesus, H Ual . raditi. Ilippasus autem metapontinn, π Heraclitus Epbelis,ivem.
Hi e ponitu, duo philomphi Hippasiis & Ηera' Hirritaclitus posuerunt ignem esse primum principium ut Heraclituti materiam.Et potuerunt moueri ex eius subtilitate, sicut infra dicetur. Empedoclis aut, udirtinacllpreMus peraddes etia E Multa terra quartubaec. emper permanere,nee fert nict pluralitate, σpaucitate coniumsta, er distuncta in unum, Crex uno. Empedocler uero quatuoricum dictis terram quartum adadens Ea nanquedisitsemper munere erransieri,nissplura litate σμα are conivregat π es vregarione in unum er
Hic ponit opiniones ponentium plura principia materialia. Et primo Empedoclis, quia poliue plura zmpia de finita.Seciindo Anaxag. qui posuit plura i finita, stii:
Anaxagoras uero dcc.F Ponit erg' primo opinionem Empedoclis quantiun ad duo.Primo quantum ad hoc ut tria pnedicta elementa,scilicetaquam, ae rem & ignem dicit esse rerum principia, acidens eis quartum,scilicet terram. Secundo quatum ad hoc, θ ista etiam elementa dixit semper manere & non generari nec corrumpi, sicut Stilli qui posuerunt unam caustam materialem, sed per co regationem horum &diuisionem secundum multitudine dc Raucitatem dixit ex eis alia generari de corrumpi, imquantum ista quatuor per concretionem in unum didisgregationem ex uno diuiduntur. Nux Pru
35쪽
lius corris sa perpetita permanere. Ex his ita pie sola
pus cavisam ill ni, quae in materielpecie dicitur abit. Atraxagoras uero cluetonitruus, .lo quideriare prior actu uero posterior,infinita tesse priricipia. Nam fere m. nia corpora partium e similam, ut ignem aut apiam, ita generare er corrupi ait congregatisne σε gregationes lum: aliter autem nec graurari nee corrumpi taperirattere semper sempiter . Ex his quidem igitur suam quis causa intelliget eam cpis is materis is dicitur.
Cingoras Hic ponit opinionem Anaxaequi fuit alter disci pulus Anaximenis quit suit codiscipuli is Diogenis: patria quidem OMomenius prior aetate u Emped. sed factis siue operibus posterior, tiel ua posterius philosophari incaepit, uel quia in numero pricipi riim minus bene dixit si Empedo. Dixit enim principia materialia esse infinita, cum sit dignius finita. pricipia & pauciora accipere, quoi l secit Empedo. ut dicitur in Primo Physic. Non enim solum dixi
' principia rerum esse ignem&aquam&alia elementa sicut Empedo. sed omnia quae sunt consi initii im artium,ut caro, , medulla,& similia, quorum innitas minimas partes principia rerum positit, nens in unoquoq; infinitas partes horii in singulo-- rum inesse propter id quod in inferioribus unum ex alio generari posse iniicnit, cum generationem rerum non diceret esse nisi per separationem a mixTe . i. to, ut planius explicauit Primo Pliv. Secundo etiam M. conuenit cum Empedocin hoc, scilicet uixin ne ratio I corruptio rerum non est nisi per concretionem de discretionem partium praedici aruiti infinitarum,&o aliter nec generari nec corrumpi c5- tingit aliquid.Sed huiusmodi renim principia ins-nit ex quibus rerum sebstantiae essiciuntur, permanere dixit sempiterna. Concludit emo Aristo.u ex; praedictis l/hilosophomni opinionibus aliquis co noscet ibia causain,que continetur sub specie cai
Eotium sententias exponit, qui praeter materiale principium, mentem in amorem, vel es ens aliquod existimauerunt.
Opiniones T in autem moto procedentibus, ipsa res eos duxit, ex m coegit uiderius quaerere . nam et fi lium maxime oma nis corruptio, Cr generatio ex aliquo vi ex uno, aut ex pluribus H, cur hoc accidit, cr quae causests Non enim
ipsum subucium fise mutari facit,urpura, duo quos neps si
unum,neque aes causa est, ut utrunque eorum intuetur neque
lignum quidem lictum, aes verostatuamsucit, sed aluciquidi
piam mutationis causa est.hoc avium quaerere alivdprincipiti quaerere est,'perinde atquei quodno, undepris in γηtus dicimus.
Procedentibus autem sic res ipse uiam ficis militer, erquaerere coegit. Si enim qu m maxime omnisgeneratio corruptio ex aliquo uno, aut pluribus est,qualiter hoc acci die CT quae eos non enim utique facis ipsum subiectum trasemutare seipsi . Duo autem inluti neque lignum, neque aer, incrutrum ipsarum permutanda est causa: que lignum facit in m. neque aes stivam , sed aliquid alia permutationis este se. Itoc autem quaerere stari adprimipium quaerere iassovamr in de principium motra.
Postquam potuit opinionem de causi auteriali,
hic ponest opinionem de causa essici ente κlue est unde principium motus. Et diuiditur in ditas. Primo ponit opiniones eorum, qui simpliciter assignauerunt causam motus de generationis. Νςcundo prossequitur opinionem illorum qua posuerunt causamessicientem, quae est etiam principium boni & niali in rebus, ibi: Post hos dec. Circa prinaudito facit. Primo ponit rationem cogetem ad ponendum calisam mouentem.Scciando ostendit qualiter ad positioneni diuersi dii tersimode se habuerunt, ibi. Istitur omnino qui talem dcc. Dicit ergo,quidam philosophi sic processerunt iii causa materiali pone Lused de ipsa rei evidens natura dedit eis uram ad ueritatis cognitionem uel inuentionem de coegit eos qiuarere dubitationem quaintain litae inducit in causam est cientem qitae talis est. Nulla res ii et sibi ctium transmutat se ipsiuin, sicut lignum no transi nutat se ipsim ut ex eo lectias fiat: nec aes est sibi uisa transmutandi , ut ex eo fiat statua: sed oportet aliqtud aliud esse quod est eis mutationis causa. ad est arti sex. Sed ponentes causam materialem unana uel ptii res, dicebant ex ea sicut ex subiecto fieri generationem de corniptionem rerunNergo Oportetu, sit aliqua alia causa mutationis, S hoc est quin rere aliud genus principii & cause quod nominam tu de pri accipium motus doc. ru igitur omnino a principio istam viam artigerunt,
unums esse subiectum ascruerunt, nil dis cultatis bii 'reliquerunt Verum quidam eorum,qui unum constituerunt. qua deuicti abbac quaestione, ς sum unum immobile ducunt esse, naturam j totam non solum secundum generatione πcorruptionem hoc enim uctus est,cπ ci domnes c sensit no sed etiam seciuidum reliquam omnem transimulationem. hoc eorum est proprium. illorum igitur, qui unum solum esse dixerunt ipsium uniuersum nulli contingui em in uere causam nisi fortassis Parmenid .er Hic earentis, quatenus non solum unam uream etiam duas quodam modo ponit causas esse .lais vero, qui plura faciunt, inagis accidit dicere. ut puta illis,qui calutim autfrigidum aut igne σισυ utuntu enim igne an ram motivam batie naturam as a uero eriora, cr huiuscemos econtraria.
Igitur omnino qui talem uiam a principis tetigerum σunum esse subiectum dixerint,nibilli cultatis bim thece.
runt,unum quidem omne dicetus,ta quasi ab ea quae botu deis i Eli Uum esse immobile dicunt, O naturam totam nons Ium secundum serierationem er corruptionem boc etenim antiquumellae quod omnese Jὶ confessisunt uerum σβι- eundum aliam mutationem omnem esse: σDe eorum ea proprium.Vnum ergo solum dicendiam ipsum esse, nulli ta Eintelligere causam conuenit, nisi forte Parmenidi: cr De inatantum,quia non solum unam detiam diras Lupialiter manu causas esse. Plura uero facientibus, imis cotingi disere: ut ipsum calidum G frigidum, aut ignem Cr terram. Utunatur enim quasi motivam materiam bubentem naturam igne, aqua vero CT Gra π huiusmodi contrario.
Hic ostendit et ad praedictana rationem tripliciter philosephi se nisuerunt. Illi enim, qui istam uia
a principio tetigerunt,de dixerunt una causari materialem, non militum se grauabant in selutione huius qonis .erant enim contenti ratione materiae, causam motus penitus Πνligentes.Alii uero dicentes omnia unum esse, quasi per praedictam ronem deuicti, non ualentes peruenire ad assignatam causam motus, negauerat totaliter motum. Vnde dixeriit,
36쪽
totum unii tersum est unum ens immobile. In quo miserebant a primis naturalibus , qui dicebant una
causani esse omnium rerum substantiam que tamen mouetur per rarefactionem & condensationem, ut sic ex uno plura quodammodo fierentilicet non dicere tu mutaretur fin generationem & corruptionem simpliciter, hoc enim v, nihil simpliciter generaretur uel corrumperetur fuit antiqua opinio ab Le . Omnibus consta ut ex supradictis patet. Sed istis posterioribus proprium fuit differentiae, ut totum est unum immobile sicut omni motu carens. Hi siue Le s. runt Parmenides & Melissus, ut infra dicetur,ergo . . patet lilli qui dicunt totum unum immobile,non
contigerit intelligere eos talem cam.ccausam ni o
tus,quia ex quo motum subtrahunt, frustra quaeriit causam motusmisi talum Parmenides, quia iste est neret unum fm rationem , ponebat in plura mLeαν. sensum, uti radicetur.Vnde inquantum plura ponebat, conueniebat ei ponere plures causas , qtiaruum esset mouensin alia motaequia sicut pluralitaterna sensum ponebat, ita oportebat ut poneret motum sensum.Nam ex uno subiecto non potest intelligi pluralitas constituta, nisi per aliquem modum.
motus. Tertii fuerunt quipli ires facientes rerum si cistantias, consenserunt praedictae roni ponentes causam motus. Ponebant enim calidum uel frigiducausas, uel ignem & terram: quorum igne utebatur ut habente mobilem,idest motium naturam, aqua uero Sc terra dc aere contrario, uel ut habentibus naturam passivam:& sic ignis erat ut causa efficies, alia uero iit causa materialis. BEss. P bos autem,erbialismodi tristi tari piam rans Di
M diximus,coacti dariquias quitur,quaestumini principia. M tillat entia bene separaim babeant, partim fiant, nec ignEfortassis nee terram, nec aliud huiuscemodi quicqvirm uerilla initi est Ossam esse:- illlas uerisimile est arbitrari: Me mr λυτ. at tam attri&urer probest habet. PHL,. Pota Mum eItalia principia tanquam nonsii Raenatiam mi generare naturam serum ab ipsa ueritate uelat et uinus etiam habition O steriistuprincipium. intus enim er bene boe qvim eorum, set unt, habere, illa uero fieri sorsan nec igne nec terram, ue aliud talium nassis risimila causam esse:nepuillos conueniens existimarernes sterum ipst Aiacirato er Forninae tutuum committere remtine tabere.
Hic ponit opiniones ponentium causam efficietem no solum ut principium motus, sed etia iit princieiuna boni uel niali i rebus. Et circa hoc duo sacit.
Primo narrat eoriura opiniones. Seoindo ostendit
in quo in ponendo causas defecerunt, ibi: Isti qui
dem. FCirca primum duo iacit. Primo ponit opi- PM.L nioni S mnes, ex quibus mouebantur ad ponendum aliam causam a praedictis .seciundo osten,t qiiodi - . a. uersimode cana posuerunt ,ibi. Dices de alias &c.FDicit ergo primo, ut postp ictos philosophos,
qui talum unam causam materialem posuerunt uel plures corporales, quarum una erat activa, alia ut
passim:& post alia prima principia ab eis posita,iterum fueritiat ab ipsa ueritate coactis ut aiebamus Fassicut supra dictum est, ut quaererent principium Teia. s. 'piabitum=.i.consequenter se habens ad praedictaec causam boni, quae quidem est causa finalis, licet ab
bit.Ponebat enim ab eis Elum eausa boni per modum causae efficientis.Et ad hoc cogebatur, ν praemissa principia non sufficiebant ad generanaum naturam entium,in qira quidem inueniuntur aliqua bene se habere. Quod demonstrat conseruatio corporum in propriis locis, extra quae corrumpuntur. Et ulterius utilitates,quae proueniunt ex partibus an,
malium, quae hoc modo dispositae inueniundiu: Gu, congruit ad bonum esse animalis. Huiusmodi autem bone dispositionis uel habitudinis, quam quaedam res iam habent, quacitam uero adipiscuntur per aliquam factionem, lason sufficienter ponitur causa uel ignis,uel terra, uel aliquod talium corporum Mista corporadeterminate agunt ad unum i m neces.sitatem propriarum formarum sicut ignis calefacit de tendit sursum,aqua uero insti dat& tendit deorsum. Praedictae autem utilitates, & bonae dispositiones rerum exiguunt habere cautan non deterna i- natani ad unum tantum,cum in diuersis animalibus .
dii tersimode imi eniant partes dispositae, & in unoquoque m congruentiam ipsorum naturae. Vnde non est conueniens,*ignis uel terra uel aliquod huiusmodi sit causa praedictae bonae habitudinis rem. nec fuit conueniens, θ ipsi hoc aestimauerint, nec iterum bene se habet 1cere, ut sint automata.Lροζse euenientia Sc casualia, & uia fortuna tantum inauratur eorum casualitas:licet aliqui eorum hoc dixerint,ut Empe.& quicunq; posuerunt cam materi lem tm:sicut patet. 2.Phy.Quod tamen patet etiam Tesse falsum, per hoc in huiusmodi bonae dispositiones imi eniuntur uel semper, uel in maiori parte. Ea autem,qus sunt a Cassi uel a Fortuna, non sunt sicut semper,sed nec sicut frequerer, sed ut raro. Et propter hoc necessarium sitit alterum inuenire principium bonae dispositionis rerum praeter quatuor elementa. Alia litera habet nec ipsi Automato & Fortunae.l de est idem sensus quod prius. Aare,qui ut aialibus ita in natura intericta inesse eλ mundi, totius j ordinis dixerat, quo sobrias compotius ad
Antiquiores uana dicentes, apparuit. Istas aut rone quimui ira attigis, Anaxagoram furti ficimus.attamen H olim sciuomenius dicitur causem prius dixisse. mi igitur ita arbitrati sunt, principium entium posuerunt simul tam causami in bene, issam,unde motus entibus inest. Dicens cr ahqr isse intelim inu. admodula atalibus: A u T.
er in natura cam π mus π orisinis totius, er excietas προ Parte. s. ruit purificas priorespraeterinume ita Getes. Pala quidem
igitur Anuat orascimus hos scorones tetigisse, uti si habet prius Hermotinus clazomenius eam dicendi. sic quide igitur opinantes ,hiliter i ut bene causam, principium existen tium esse Querunt '. cr tale unde motus existentibus ine'
Hic ponitispali opiniones de meto principio.
Et primo ponit opiones ponentiu una cana. Scio ponentiu duas, ibi: Qm uero cotraria bonis &αFCirca primu duo facit.Primo ponit opiones ponen Le . tium cam primam efiiciente intellectu,scio ponen 'δ ρος tium amore,ibi:sSuspicatus est aut docilDicit ergo uirosi ronem apparuit aliquis dices intelImesse in tota natura,sicut est in saltuus, di ipsum esseram naudi & ordinis totius.i.uniuersi, i quo ordine cosistit bonu totius uniuscuiusq: Ethie purificauit priores philosophos, ad pura ueritate eos reduces,
si inconuenientia dixerunt, hinoi cam non tangen 'tua auc alit seiam manifeste tangit Maga icet Tho. s Metaphy. B causam
37쪽
e sam huiusnachii sententiam proserendi dederit rem esse primum principiinn, uel*ii dixit intest ei primo quidam alius philosephus,scilicet Hermo etiam, posterius poterit iudicari, scilicet ubi ageturtinus, Clazomenius. Vnde patet stilliqui sunt ori- de Deo. Et hoc iudicium distributionem uocat: qanati sic,siniui postierunt idem rebus eue principiti, per hoc unicuisue suus gradus attribuitur di Pita P bene haberet se,& τ esset usi principiti motus esti tis.Alia trusatio planius habet. Hos quidem igitur si sine ur autem alui silem primum Me quaestis quomodo congruat trasire,&quis de hoc sit prior Hre lippi Missem stipiis aliis amorem illis inelitibus iamri posterius poterit iudicari.
insistis uero ante omniam se chaos, In noria, unum neminalterum malonam, amorem&
membr. Etenim bis tentans monstrare unuι erygeneratio. rram causam esse, eontentionem uero malarumcisa re,' nem. prima et erit eoru Amorem'remouid temo λια dicat quodammodo disere, er primum Empedoclam dicere
He ruero omnium primm chaos uisse, deinde terrani maum , ex bonum esseprincipia. f. tamene Dp et: si Glatam,Cr Amorem qui omnia eo docet immortalia .piast nea dem bonorum omnium cvise ura bonum, ac madorum,idi. cessariumst in existEtibus esse cim, qua res ipsas moueato' summarum est.' Lir st congreget. His quidem igitur quomodo 'd stribuere de Me Quoniam vera contraris bonis intibantocpinnarura, ANT oporteat ptis primus urat iudicare posteriar. ετ non forum ordinatio cr bonum, sed inordinatio er turpe, Olin Ponit opinionem ponentium amorem esse prin plurasmati melioribus,et Moabonis, Marius aliquias amocipium primum, quem tamen non ita expresse uel rem seduxit er litem sngvia gulo rum eati amborum. splane,posuerunt. Et ideo dicit, in suspicio suit apud piis enim a sepiat ineraui, ad inrellinum,ta non adea aliquos,u Hesiodus quaesiuisset huiusmodi princi- uis balbutiemio Empedocles dixit, in-niet amorem quidem Emo pium bonae habitudinis rerum, uel quicunque alii is esse ea maggregatorum it te uero maiori . oestruis elati positit amorem uel desiderii uri in renus.Cum enim Aerit σφι animodo dicere G primum disere EHedoa . iii Parmenides uniuersi generationem monstrareten elim bonumer malum incipia, ors benedicris Meti taret, dixit, m amor deorum prouidit omnibus, ut tam omnium bonum este su in malorum malum mundus constitueretur. Nec est cotra sensum eius, Hic ponit opinionem ponentium contrarieractu positit unum ens imobile, quod hic dicit, quia hic in huiusmodi,& rationem eos molientem cluae talis
ponebat plura secundum sensum licet unum secun- .erat.In rerum natura uidebantur aliqua esse contra
dum rationem, ut supra dictum est,&infra dicetur. ria niv,quia in natura non statim inuenitur ordia AI Deos autem corpora caelestia appellabat, uel sorte riatum& bonum, sed aliquando inordinatum&tur aliqua; substantias separatas.Sed Hesiodus dixit * pemon potest autem dici et mala non habeant ca primo omnium fuit chaos,& deinde sacta est terra fani, sed accidant i casu:quia mala sunt plura meliolatior ut esset receptaculum aliorum: posueruntai. ribus,& praua sunt plura bonis simpliciteri quae aim receptaculum& locum principium este, ut dicitur tem sunt a casti sine causa determinata non sunt ut Triae s. q. Physi. Et posuit rerum principium amorem, qui in pluribus,sed ut in paucioribus. Unde, incom, condocet omnia immortalia. Et hoc ideo qiliaco. trariorum spicontrarii causae,oportet non solum municatio bonitatis ex amore prouenire itidetur. causam rerum ponere amorem,ex quo prouenium
Nam beneficium est signum & essectus amoris.Vn- ordinationes& bona: sed N odium, ex quo prouinde, cum ex rebus immortalibus huiusmodi corru- niunt inordinationes &turpia uel mala: ut sic singuptibilia esse habeant, & omnem bonam dispositio- la mala & bona proprias causas habeant. Et v itanem oportet hoc amori immortalium attribuere. fuerit ratio mouens Empedo.patet,siquis assequa-Immortalia autem posuit uel ipsa corpora caelestia, tur sententiam eius,& accipiat scientiam, quam diti uel ipsa pricipia materialia.Sic autem posuit chaos, cere uoluit &non ad uerba,que impersecte&quasi di amorem quasi neces larium sit in rerum existetiis balbutiendo dixit.Dixit enim stamoris est eo te esse non solum materiam motum, sed &ipsam cau- gare, ij disgregare,sed quiaex congregatione est sim agentem, que res moueat& congreget, quod rerum generatio, ex qua rebus est esse&bonii: per uidetur ad amorem pertinere.Nam&i nobis anior segregationem uero in corruptio, quae est uia ad ad actiones moliet,& quia est omnium assectionum non este & malum,iam patet si uoluit amorem esse principium, Nani & timor &tristitia & spes,no nisi causam aggregatorum, idest bonorum, & odium ex amore procedunt. Qsiod autem amor cogreget esse cam nialorum. Et ita si quis dicat, u, Empta ex hoc patet, quia ipse amor est unio quaedam allia cies suit primus aut dixit bonum &malu esse primiis & amati, dum amans amatum quasi se reputat. cipia,sorsitan bene dixit. Si tamen G Empedonte Iste autem Heliodus ante philosophorum tempo- hoc cybonum est causa omnium bonorum,&malura fuit in mimero poetarum. Qi is autem horum sit omnium malorum. Quod enim aliquorum malo-
priora. potior in sententia utrum ille qui dixit amo ruposuit causam mala comitionis, dialiquorubonorum
38쪽
bonorum bonum, scilicet generationis, mani stuest:sed quia non se avebatur ut omnia bona essem pamicitiam,nec omnia mala per odium, cum distinctio partium mundi adinvicem esset perodiiun,&confusio per amicitiam, ideo non usquequaque posuit bonum cati tam bonorum,& malia cana nialom. a ass. q iis , ut diximus, er hareus tussim causis, quas nos in de Naturalibus determinavimus iugerunt aterum,
G unde motus.obsicivire tumen.Gr non clare, sed quemadm dum inexerci uri in meliosecuint. etenim illi riuumeuntes,
egregias se me plagas infligunt . sed nee illi ex sic sentia, nee i li videntu cire quid di eunt. Fere etenim nullo modo uis dratur bis utumstput tum quiddam. A N T. O quidem igitur sicut diximus er tisique ad Deduus eBrixia, tetigerunt.quus in pis*udeterminauimus,mteriam, Crisu demolusHobscure quidaem nodi manifeste,sed qualiter inbellis ineruditi faciunt. Etenim illi circundum saepe bonasplagas faciunt. at nec illim scientia, nee istiust fiunt sciensibus dicere quod dicunt. Iis etentastre Unihil uidenturnissparamari. HI stendit,u, in ponendo praedictas causas de ficiebant. Et primo loquitur generaliterde eis. Secundo specialiter,ibi: IAnaxa.autem&αF Dicit er
go primo, o praeium philosophi, scilicet Anaxa. &Emped.usq; ad hoc peruenerunt ut posuerunt duas causas illaru quattuor, quae sunt determinatae in physicis,scilicet materiam δε enisam motus, sed osseu re & non manifeste tradiderunt, quia non exprimebant,illa, quae causas esse nonebant, ad ista causarum genera reducerentur.sed in hoe uide causis posterunt dura, conuenienter assimilabatur bellat ribus non eruditis,qui ab aduersariis circunducti sariunt aliquando bonos ictus,sed non per artem,sed a casii.Quod ex hoc patet, quia& si aliquando acci-- dit eis,non tamen semper aut frequenter. Similiter
etiam predicti philosbphi non sunt usi dicere quod
dicunt,nec usi sunt scientibus. i. sicut scientes.Vnde alia translatio habet. Sed nee illi scientiam, nechiasiimilati sunt scientibus dicere Udicunt. Quod ex hoc patet, quia cum praedictas causas posui sentiare non sunt eis usi, quia in paucis utebantur.Vnde uidetur non ex arte, sed quadam inducti necessitate eas casualiter induxerunt. n Es s. Nam er Anaxagoras unquam machina ulisur intellectu ad mundi generationem. Cr, eum durit propter quam ea sum necessarios, tunc eum attrahit. in ceteris vero , magis caetera omnia quaru intelisum euusam rem p fiunt ponit. A N T. Andragoras autem artificia uer ad mundigenerationem x 3 utitur intellectu. Nam quando dubius quae eausa ex necessitates uncattrahis ipsum in aliis uero omnia magis ea fantur
eorum quae sunt, intellecta. Pa GH Hie ostendit in quo specialiter eoriim uterque defecerit.Et primo de Anax.Seciindo de Empedo. ibi. & Empe. PDicit ergo primo, Anax.utitur intellectu ad mundi generatione in quo uidetur artificialiter loqui non dubitans de causis generationis mundi,ex necessitate attrahita.producit ipsum intellectum, non ualens reducere mundi generati O-nem in aliquam aliam causam distinguente res nisi in aliquod in se distinctum de immixtum, euiiusmodi est intellectiis. Sed in omnibus aliis assignat causas magis ex omnibus aliis,quam ex intellegia, sicut in
2 a s s. Et Empedocles plus quid mistoeo' utitur: neque fus
inlaeis apud eum amicitia quum dictauit, renuntis vero
comungi eum enim in elementa per contentionem uniuersum dissoluitur,tunc ignis in unum coalescit, G caeterorum eleme torum unumquodquercum autem msus per amicitum in Ma
ctaeniunt,necesse est uera particulas uniuscuiusque separari. EI Empedocles plus quidem bis utitur causis.sed tamenec a NT. sulficienter,neque in his inuenitur quodcoHellum est. A ma Par. tis igitur arguitur in locis πως sum .amor disgregat. lis autem congregat. Nam cum in clementa quidem ipsium esse alite distrahitur,tune ignis in unum π aliorum elementorum sin gula concernuntur cum autem iterum in unum ab amore eSueniunt recesserursum Mosingulis particule secernantur.
Hic ostendit in quo deficiat Empeii 5: circa hoc duo facit. Primo ondit in quo deficit.Seso pro- PMari prilis p aliis dixit,ihi: sEmp.i t. Dicit ergo primo, Empedo.in determ:nando de particularibus rerum naturis, splus utitur causisIa se positis, scilicet
quatuor clementis,de odio Sc amore, si Anaxa quia ungulorum generationem de corruptionem in pdictas causas reducit,non autem Anax.in intellectu.
Sed in duobus deficit. Primo,quia non sit cienter huiusnodi causas tradit.Vtitur enim eis quasi dignitatibiis ter se notis, qliae non sunt pcr se nota, ut dicitur Primo Physi. diuia scilicet supponebat quasi T Dper se notum,quod iis determinato tempore dominabatur in elementis, de alio tempore determinato
amor.Seso quia in his q quirit non inuenit illud qδ est ab eo consessum t. suppositu quasi principium,c
amor cogreget 3e odiu disgreget, sta in multis locis oportet ut ecotrario aniorisecernat F.i.diuida de odium sconcemat .i.congreget, sta quando ip sum unitiersum in partes suas per odium idistrahitu6.i. deiicitur Φ est in generationem mundi, tunc omnes partes ignis in unum conueniunt, de similia ter sininae partes aliorum elementorum sconcer mini i.ad inuicem coniunguntur. Sic igitur odiu, non solum partes ignis diuidita partibus aeris, sed etiam partes ignis conii insit adinvicem. Econtra
rio autem, cum elementa in unum conueniunt per
amorem, quod accidit in destriinione uniuersi, tuc necesse est ut partes ignis adinvicem separentur, dc similiter singulorum partes adiruticem secernant tNon enim posset ignis commisceri aeri nisi partes ignis adinvicem separarentur,de similiter partes aeris nisi inuicem se elementa praedicta penetrarent, ut sic amor sicut coiiungit extranea ita diuidat similia, sectandum ui sequitur ex eius positione. Empedocleritas praeter alios antiquiores, primus bam 2 Ε s s. eausam diuidens introduxit nec unum motus principium,sed diuersa fecis,ta contraria. er ad bee clementa. quae in materiae Dese dicuntur, quatuor esse primus agemit, non tamen eis ut quatuor utitur, sed tanquam duo essentsiola, igne quid per seipsum,oppositis uero erra, aere, π aqua tanquam unarratura.comprehendat autem pusis iam id fum.ex Aus carminibus contemplans. Is igitur, ut viximus, itas torprinci μή asper t. Empedocles quide praeter priores primur banceam diui A v dens induxit, ion unu faciens motus incipium.sed diuersa PM Der contraria.Amplius aurem quae in materiae specie dicuntur clementa quatuor primus dixit, non tamen utitur quatuor, sed ut duobus existentibus, solum quidem igne fecundum se oppositu uero quast una natura terra aere craqua. Su et autem utique aliquis ussuculans ex elementini s demertu laudo osse σιοι dixit principia.
39쪽
posuit.Vnu est,ui causam unde motus diuilit i duas contrarias partes. Aliud est,eausam materialem dixit esse qiiatuor elementa, non ut utatur qliati relementis ut quatuor,sed ut duobus, quia ignem coparat aliis tribus dices, α ignis habet naturiam acti-uam.& alia passiuam.Ethoc potest aliquis summere ex elementis rerum ab ipso traditis, uel s elementis, principiis suae doctrinaequet posuit. Alia literalia tur ex uersibus,quia dicitur metrice suam phili, sophiam scripsisse.Et huic concordat alia transa tio quae dicit: Ex rationibus. Hic igitur ut dictiunest ne de tot primus posuit principia, quia quatuor,
corporibus ut ex materia generasse uili similline Pythagorieorum duo declarat, qui is terrum subsantias numet esse existimauerunt.
tem res, e vero nJens: er rursM, ens quidem plena, er solidum non ens otm uacman. Cr rarum. mare nihilomuis i sum ens, ipsum non ens esse aiunt , quia neque uacua φιλ eorpus.bee autem e fas entum,ut materiam ese. Leucippus σcollega eius Democritus,elementa quinplenum G uiane dicunt esse: Gentes uelat hoc quidem ens, illud vero non ens. borum autem plenum quidem er Iolidum ens, hisne vero no ens. Propter Met nihil magis em norate dicut esse: quia nes inane corpore. cas antentia hec ut materia.
Hie incipit ponere positiones eorum,qui posuerunt de principiis positiones extraneas non manifestas. Et primo illorum qui posuerunt plura principia rerum.Secitudo illorum, qui posterunt tantum unum ens,ibi: s Sunt autem aliqui &c., Circa primu duo sacit. Primo ponit opinionem Leucippi Sc Democriti,qui postierunt principia renim corporea. Secudo ponit opinionem Pythagoricorum, qui posuerunt principia rerum incorporea, ibi: In his autem dce. Circa primum duo facit.Primo ponit opinionem Democriti Ec Leucippi de causa materiali rerum. Secundo de caiisa diuersitatis,quomodo. sex materia plures res diuersificantur, in quo etiam apparet causa generationis dc corruptionis rerum, in quo etiam cum antiquis philosephis conueniebant, ibi: s Et quemadmodum in unum dec. Dicit ergo, ut duo philosophi,qui amici dicuntur,qa in omnibus se sequebantur.LDemocritus de Leucippus,
posuerunt rerum principia plenum Sc inane, liue uacuum:quorum plenum est ens, dc uaculum siue inane non ens. Ad huius autem opinionis eludentiam re
colendum est hoc.quod philosephus dicit in Primo det Generatione, ubi dimisius eam tradit. Cu enim quidam philosephi posuissent omnia esse unum ens
continuum, immobile: quia nec motus sine uacuo esse potest, ut uidetur, nec etiam rem distinctio, ut dicedant:cum continuatis priuatione,ex qua Opor tet intelligere corporum ciuersitatem, nisi peruacuum non possent comprehendere,vacitum autem nullo modo esse poneret, superuenitDemocritus, qui eorum rationi consentiens, diuersitatem autem dc mo tum 4 rebus auferre non ualens, uacuum
esse posuit:& omnia corpora cx quibusdam indiuisibilibus eorporibus esse eomposita, propter hoc, quia non uidebatur sibi Q ro posset assignari quateens uniuersum magis in una parte esset diuisum qinali aure ponere totum esse continuum, Prielegi eponere ubique totum de totaliter esse diuisum, qs esse non pollet si remaneret aliqucul cliuisibile indibuis .Huius iaculi autem indivisibilia corpora inuicem coniungi non possi inlinec esse ut ponebat, nisi uacuo mediante:qiua nisi uacuum inter duo eorum interueniret, oporteret ex eis duobus unum esse continuum, quod ratione praedicta no ponebat. Sic igitur uniuscuius ille corporis magnitudinem conuitiatam dicebat ex illis indivisibilibus eorroribus implentibus idiuisibilia spatia, e ex quibusdam spatiis vacuis ipsis indivisibilibus corporibus interia centibus, quae quidem poros esse dicebant. Ex quo
patet u cum uacuum sit non ens, de plenum sit ens, non magis ponebat rei constitutionem ens quam non ens:qitia nec corpora mastis u uacuum,nec ua'
u magis si corpora, sed ex Gobus simul dicebat ut dictum est corpus constitui.Vnde prω iduo
ponebat rerum causas sicut materiam. Et quemadmodum qui unumsciuntμbi lamsinuntia, caetera pusionisus eius generant rarum, er densum passio num statuentes principia , ili modo bi quoque differentur, edulis caeteroram aiunt ebe. Husati tres esse dicunt, figura, ordinE et 'Ξdifferre etenim ens aiunt duntaxat ris' aint bige. π tropcquo ru in mu quidem jura. ume vero, ora trope aut litus est fert aut A ab NHina: A N utra ab NA,ordine: aut ab N tu. De motu uero unde, vel flamistratibas inest, er biperinde, atquealis, per negligentum omiserant Hactenus itaque de duas mea iasis uescebamus,Mditur quaestium a moriou fuisse. Et quia odia quiu faciunt substantia ubiecta, 'pat Par onibus eiurgiant, raru er si is principia dona pone
m an aut a na, ordine: et aut abn sitione. De motu uero
unde aut quomodo inest babentibus, er bi aliis consimiliter. negligenter duo erunt. De duabus igitur causis viduimur in tantum uidetur quaesitum esse prau.
Hic ostendit in quo conueniebant praedicti phi losophi cum antiquis philosophis, qui ponebat una
tantum materiam. Ostendit autem P conueniebat eum eis in duobus. Primo quidem, quia sicut sunt ponentes unam materiam,&ex illa materia una generabant aliam secundum diuersas materiae passiones,quae sunt rarum & densum, quq accipiebant ut
principia omnium aliarum passionum ita & isti, scilicet Democritus & Leuci us dicebant,quod cauis disserentes erat alioriim, scilicet corporum comititutoru ex indivisibilibus, uidelicet y per aliquas disserentias illorum indivisibilium corporum,depororum diuersa entia constituebantur. Eo aute disserentias dicebant esse, unam secundum figuram, quae attenditur ex hoc τ aliquid est angulatum, circulare & rectum:aliam iecundum ordinem, quae est secundum prius & posterius: aliam secundum positionem , quae est secundum ante & retro, dextrum& sinistra,sursum & deorsum. Et sic dicebantu, unuens differt ab alio uel rhythmo=.i.figurasuel di
stygia I idest ordine lues tropiPidest positione. Et
40쪽
hoe probat per exempli uri in literis Graecis, in quibus una literaditare ab alia si ra:sicut& in nostris differt una ab altera. Α enim dissertis N,figura: Amuero di na,differunt G ordinem, nam una ante alia ordinatur. Vna etiam distere ab altera positione, ut Mab naicut 3c apud nos videmus quod semivocales post liquido poni non possunt ante quas ponuntur mutae in eadem syllaba. Sicut ergo propter triplice
diuersitatem in literis ex eisdem litetis diuersimode se habentibus fit tragoedia & comoedia,ita ex eis dem corporibus indivisibilibus diuersimode haberibus fiunt diueri species rerum. Aliud uero in quo conueniebant isti philosophi cum antiquis est uisi
cui antiqui neglexerunt ponere eausam ex qua motus inest rebus, ita & isti, licet illa indivisibilia corpora dicerent esse per se mobilia.Sic ergo patet v ppra: lictos Philosophos nihil dictum est nisi de duabus causis, se causa materiali ab omnibus, Si de causa mouente a quibusdam. Inter hos uero, er olei las, pilappellati os oriri nn milumluu operam dederum, bonaepontiant. Cr inris mitritiorum prauim,emium quosae cunctorum esset rurunt rincipia. cum autem ni rei priores bis natu rastra, in erisumstaressimiliis sinesti ad rei semisu ad ea ae fruit agis in me, inurra, Crin aqua conterior, mis in an trietesiis vi purum e .mpa in
stitia alis uero anim,cr item iis lia uero tempus aet, rim quoque, ut ita dicam unaquaequestiriliter. Bibis autem ex ante bas uocati rit rigoris matbematica tangentes primi ea roduxerunt m in eis nutriti roram principiaminia esse parauerunt. Horum autem niam natura
numeriprimi, ex innumeris mcidari multus mili iusines inexistentibaserfactu magis pinnis igne Tterra: istat lumine rumpassio ius λ: illa uero talis aia et is Ilictus: alia uero epus: σHisH Mest Mere an uias 'nillare. Hic ponit opiniones Pythagoricorum ponentiunumeros esse substantias reriim. Et circahoc duo facit.Primo ponit opiniones de reriam substantia.Se , Leetis i. elido de rerum principiis, ibi: ISed cuius gratia M. Parx Pri . Denim .l Circa primum ponit duo, ex quibas in-diicebantur ad nudum mimeros esse rerim substantias.Secundum ponit, missamplius autem har- moniarum&c. dicite q, Pythagorici philoso mi suerunt sin hiis idest,conleporanei aliquibus dictorum philosophorum l&ante hos quia sueriminuidam quibusdam priores. Sciendum est autem duo fuisse philosophorim genera. Nam quidam uocabantur Ionici,qui moramuitur in illa terra. v nue
Graecia dicitur, isti sempserunt principium a Thalete,ut sepra dicitam est. Alii philosbphi Herut Italici,in illa parte Italiae quae quondam Magna Crat. cia dicebatur,quq nune Appi ilia &Calabria dicitur, quorum philo phorum princeps Pythagoras nutione Samius, se dictus a quada Caliuriae ciuitate,& haec duo philosephoram gna simul concurrerat. Et propterhoc dicit u memnisin his Atante hos.
Isti autem Italici philosephi, qui de Pythagoricidi
cuntur, primi pre dii errant quaedam mathematica
ut ea rerum sensibilium substantius Et principia esse dicerent. Dicit ergolprimi quia Platonici eos sentsecuti. Ex hoc autem ii toti sunt ut mathematica in troducerent, quia erant nutriti ineoriam studio. Et
ideo principia mathemati corii credebant esse prin
homines,' per ea,quae noli erunt, de rebus iudica re uelint Et M inter mathemattea numeri sunt priores, ideo conati sunt speculari similitudines rerum naturalium,S quantum ad esse de quantum ad fieri.
magis in numeris si in sensibilibus elementis, quaesivit terra ad aqua de huiusmodi.Sicut enim pro icti philosophi passiones rerum sensibilium adaptane
passionibus rerum naturalium per quandam similitii linem adproprietates ignis & aquae te huiusna di corporia: ita mathematici adaptabat ,pprietates
rerum naturalium ad numerorum passionem quan
do dicebant ut aliqua passio numerorum est causa iustitis de aliqua causa ais 3c intellectus,& aliqua est causa tempori de sic de aliis. Et sic passiones numerorum intelliguntur esse rationes le principia quaedam omnium apparentium in rebus sensibilibus, doqiratum ad res uoluntarias, quod designatur per iustitiani, de quantum ad formas substantiales rerum naturalium quod designatur per intellectum de animam quantu ad accidentia quod designat pertos.
um cum barmoniarram in numeris inliseerint pastioner.
acrationes, quoniam celera quidem inderentur in omnibus nuris assimilari numeriuero totius naturae primi, mime rorum elementa, enitum quoque eunctorum elementa elyputarum Numj caelum bimi aera,er minuram e R illa Pitim, que de η eris. er harmoniis confientora possent. , cryoti Lurieli, ae uniam dispositioni monstrare poterant, millent sapplicabunt. M siquid alicubi demi suppleban totus eius tractarus confientaneus esset dico autem veluti quoniam denarius perfidytis esse uictatur, totami momerorum naturam comprehendere, ideo π ea, quae inc obtruntur. decem esse aiunt. eum uero nouem solummodo stra piae manifeste apparet, decimario molliem terram faciunt. Determinatum autem est a nobis alibi de his magis regii die. Ampitur autem barmoniarum in numeris speculantes Par - .ipastiones σ rationes, quoniam ex alia qui em numeris se
cundum naturam omnem uidebamur assimilata esse, er nua meri sint omnes naturani meelementa numerorum existentiam temeras eunctorum esse existimabant,er totum coelian barmoniam esse Cr numerum G quaecunque habebant conusto mostrare eris numeriser in barmonitier Heresistas.
si uer partes,ta adornatum tolumeacolligentes a ta
MN. Et 'quid aluubideficiebat, aduocabant eontinuatam ipsis essentvtium. Disoautem quoniam perfectus denarius
esse videtur,er omnem comprehendere numerorum natura,
quaesecundum caelumsem decem quidem sedi Muri solaHumue existentibus manifestisatura amitti adce ima ficiunt. De bisas certivisest a nobis in alas determinatum. Hic ponit secundum motivium. Considerabant enim palsiones harmoniariam,consenantiarum musicalium 3c earum rationes, proportiones ex natu ranumeroriim. Unde cum soni consonantes sint i et
quidam sensibilia, eadem ratione sunt conati & cae tera alia sensibilia secundum rationem de secundum
totam naturam assimilare numeris, itaqii numeri sunt primi in tota natura. Et propter hoc etiam estimauerunt ui principia numerorum essent prim cipia omnium entili meritantium, de totum caelumnisil aliud esse dicebant nisi quandam naturam de
harmoniam munerori .i.proportione qtumda nivmeralem similem proportioni qtiae consideraturin harmoniis Vnde ca iecunque habebant conses Ia imanifesta,' poterant adaptare numeris Se harmoniis adapt t. dc quantum ad coeli passiones sicuti lata'