장음표시 사용
121쪽
anni Ies roteιs, me sures, movies, semmes, claris sis, voves , autus me siures contraires.
ertica Lignaria Argentoratensis, qua struines lignorum, das Fuder Holita , quoad longitudinem & altitudinem determinatur, conti nEt sex pedes Argentoratenses cum vigesima quarta unius parte , ipsaque admensio paulo largiori manu drspensari solet, ita ut frustum ligni caedui tum superne tum in latere fere abundet. Longitudo ligni eaedui debet esse ν. ped. Arg. duorumque pollicum. ipsa strues in Im uncias , quas Rim appellant, distinguitur.
De Mensiuris Intervassiorum uuae
ex quo deinde reliqua facillime deducuntur. Modus eum restituendi optimus videtur , qui sit petr pondera & mensuras cavas,
122쪽
CApur II. V i ad quas in superioribus satis accurate , ni me. Omnia fallant, dedimus. Pedem deinde sic inventum cum residuis etiam ex antiquitate v stigiis comparabimus. i
Libra Romana vetus reperea fuit G2ψo. granorum Paris. Congius autem aqua plenus62AOO. eorund. gran. Sed Constat per eXperientiam celeberrimi Picardi, aquae sontanae 636s s. granis Pariς respondere I Iet. polli-Ces cubicos Paris. Possita ergo aquarum simulitudine, provenient pro Longio pollices cu-hici Ρaris. 168riri. His multiplicatis per cu-hum numeri rao. prodibunt cubi particularum qualium pes Paris continet 3 4o. Vae particulae cubitae iterum ducendae sunt innumerum octonarium , ut ex Congio fiat Ampliora. Denique extrahenda est Radix cubim , quae monstrabit , quot particulas pedis Paris. contineat Ρes Rom. vetus , cujus sciliscet cubus Amphoram aequabat. Si modo ordinario rem peragere Velimus. in magnam prolixitatem incideremus , quae forte etiam
calculi fallaciis esset obnoxia ; substituemus itaque numeros artificiales loco naturalium.
123쪽
9.3662833. Log Amphoras Rom. in parti cub. ped. Paris r) 3.i aQ9 6l LOg. I 324et. Rad. Cub. . Amph. Rom. in pari. ped. Paris. Sunt igitur in pede Bom. vetere particulae 3244. qualium in pede paris. sunt I do. Totidem particulae respondent ssa. partibus millesimis pedis Rhintandici. . Sed videamus etiam, quid ex analogia veterum aedificiorum concludi possit. Ex iis adhuc hodie Romae eminet Pantheon a M. Agrippa Augusti genero primo fundatum. Poristae hujus Templi latitudo est pedum Paris. I 8. suiu pollic. 4 , Observante Clariis Augout.
124쪽
Certum ergo est, latitudinem hanc parum abesse a Io. ped. Rom. seu 4. passibus. Eltque verosimillimum ad certum eumque rotundiorem pedum numerum eandem fuiste exactam: posita ergo ea 2 O. pedum, provenient pro singulis pedibus RomaniS i a z. partic. pedis Paris praeci se, uti quidem eundem prius inveneramus. Clari T. Sponius Athenis adhuc vidit turrem marmoream Ventorum Octogonam, Andronici Cyrrhestae opus, cujus meminit Vitruvius i. r. c. s. lateraque ejus singula
deprehendit i Iet. pedum Paris. Quod si igitus
latus statua inus cubitorum Graecorum octo, seu pedum Graec. duodecim, provenient pro pede Graeco particulae pedis Paris. x3 8o. Est vero pes Graecus ad Romanum, ut 2 s. ad 24. Pedi ergo Romano cedunt earundem particularum 132Ατ. quod nonnisi quarta unius parte nostram mensuram excedit. Et haec quidem minime sunt contemnenda. Praeterea Romae supersunt duo lapides sepulchrales, quibus insculpta pedis Romani vestigia , alter T. Statilii Mentoris, in horto Vaticano quem Belvedere Vocant , in quo pes divisus est in palmos & pollices, sed rudiori opera; alter est CossJulii, qtii asservatur in hortis Matthaeorum: prior continet I*II. pari. pedis Paris. posterior i 3 I s. pari. ejusdem. Quia
tamen ambobus aliquid decessisse videtur in G maris
125쪽
margine, judicio Dn. Augout, aequales sumi poterunt I 6. unciis palmi moderni, qui obserrvatus fuerat ab eodem 988 . pari. pedis PMris erunt ergo dicti pedes 13I8. partium earumdem ; nonnisi ετ. particulis nostra mensun minores. Sed facile fieri potuit, ut a longa
vitate aliquid amplius de longitudine sua perdiderint, propter obliquitatem incisurae ; qenim lapides ejusmodi vel vi vel aetate in su perficie sua parum fuerint derasi, id omne in
1culpturam redundat. - Multo minus me mo-
'et Lucae Paeti auctoritas, qui typum pedi
Romani marmori incisum, ante annos circi. ter a 3O. in Capitolio collocavit a nostro multum recedente continet enim ιδ O 6. vel I IOApartic. ped. Paris. Deduxerat eum tum ex mensuratione sua Congii Farnesiani, tum ex modulis serreis & aeneis inter ruinas Veteres repertis , qui tamen multis modis decurtari potuerunt. vii talpandus eundem pedem Rom. exhibet per experientiam suam in eodem Congio factam, nostro longiorem. Et quidem in schemate Congii apud Villalpandum ipsum invenio partic. ped. Paris. 3328. sed apud Ri ciOl. G. R. l. a c. a. principiis Villalpandinis
convenientius. partium earundem I 33s. Hujus tamen discrepantiae a nostro causae in
propatulo sunt ex iis, quae superius de Comilio Romano retulimu8. Nulla
126쪽
Nulla igitur superest causa, qua moti vel
minimo apice a nostra determinatione rec dere debeamus, praeprimis cum tot argumentis egregie inter se conspirantibus eadem sit stabilita.
Hisce conscribillandis cum finem iam imposuissem, commode mihi offertur Histori & commentarii Academ. Scient. Reg. Anni I oa. In his pag. I . sed in illa pag. go. in venitur ah illustri Viro, Dn. Cassino observata
inter Norbonam &Νemausum, celebres veterum Romanorum Colonias, i quarum etiam splendorem ex antiquitate relucentem comtemplatum esse, mihi, dum recordor, jucum
dum est distantia 6 scio. Hexapodarum paris. seu pedum paris. 4osooo. Strabo huic intervallo, via satis directa permeabili, tribuit militaria Romana 8 s. quae aequantur pedibus Romanis antiquis 4 O . Est itaque pes Rom. vetus ad pedem Paris ut 8 I. ad 88. adeoque lite partium pedis Ρaris. Potaro inter Bononiam & Mutinam repertum fuit intervallum a Rieciolo & Gri maluo, assi. stente Dre Cassino, I9666. passuum Bononiensium, qui respondent Isi 7. Hexapodis Paris . seu pedibus paris ii 4882. Sed eidem intervallo adscribit Itinerarium Antonini Tabulaeque Peutingerianae milliaria Rom. seu pedes Rom. Iasooo. Hinc deduciturpes Rom. pari. ped. Paris. Inter has
127쪽
ios S ter. III. DE My Hsu R. lNTERUALL. duas pedis Rom. magnitudines licebit optumo jure sumere medium, partes nempe pedis Paris. I 3a I. Iterum itaque praecise talis exoritur pes Rom. antiquus, qualem eum supra inveneramus. Quis nunc quaeso de hujus rei veritate dubitabit 7 Sane talis consensus nec sperandus erat.
Dividebatur pes in quatuor Patmos, palmus in quatuor Digitos. Idem pes ad instar Assis in duodecim Uncias , unctaque in suas partes consuetas distribui solςbat: unde Se cancia, SeXtans. Quadrans, Triens, Quincunx, Somissis vel Semipes, &c. Dupondium etiam pro duobus pedibus dicitur apud Columellam l. 3. c. I s. Sicilici mentio fit apud Plinium I 3 c. Is, Mensurae ex multiplicatione pedis ortae, sunt Palmiper ex pede de palmo constans: Cubitus vel cubitum, idem quod sesquipes; Via
truvius i. R. c. i. E inbita cum dempti sunt palami duo, relinquitur pes quatuor palmoram. l dena ibidem, Cubitum, ait, animadverterunt ex siex D ms coψare, digitis viginti quatuor. Cubitum M Ulnam quidam veterum scriptorum Confundunt, ut Solinus & Pollux. Plinio tamen l. 16. c. δ a & o. Ulna idem est quod Orgyia
Passiis quinque pedes porrectos habet, juxta Columell. l. s. c. I. VitruviuS I. IO. c. I - qui
128쪽
Miltiare, Milliarium, Mille passus, idem apud Romanos erat. Cippis & lapidibus cum
numerorum inscriptione olim signabantur, institutore C. Graccho, uti testatur Plutarchus in ejus vita: unde etiam lapides pro milliaribus dicebantur. Viginti milliaria Diaetam seu iter diei nonnullis faciunt, aliis a I. Herodoto stadia 2O . Stadium ad Mensuras Graecorum proprie pertinet, eo tamen Romani haud raro ut hantur. Secundum Plinium l. 2. C. 23. &Columeli l. c. emcit centum & viginti quinque passias Rom. hoc est, pedes sexcentos vis
ginti quinque. Octo igitur Stadia ununi
Miltiare complebant. Et haec de Mensuris Romanorum porrectis. Superest ut aliquid quoque dicamus desuperficiebus seu mensuris ad rem Rusticam
pertinentibus. Actus dicitur Plinio l. 18. c 3. in quo bove
agerentur cum aratro impetu justo. Hic erat CXX. pedum: duplicarusque m longirudinem IVerum faciebat. Actus duplex erat: sirnplex & quadratus. Simplex secundΗm Varronem, lati tudinis pedum quatuor, longitudinis pede habebat Ia O. adeoque pedes quadratos 43O. quod repetit etiam Columella s. c. Actus quadratus , teste iterum Columella, undique simin
129쪽
pedibus CXX. o hac duplicatum facit fugeram, o ab eo quod erat iunctum , Iugeri noruen accepit. Sed hune Actum Prorincia Batica rustici agnam νο
Iugerum ergo est spatium patens in longis tudinem a Q. pedes, in latitudinem vero pedes leto. conficitque propterea pedes quadratos 288oo. Fabius Quintilianus inae Orat. l. I. c. i8. idem docet ; Iugeri, inquiens,
mensuram ducentos se quadraginta longitudinis ρε- des esse, dimidioque in latitudiηe patera, non fere qui quam est, quι ignoret.
Clima Columellae est quoque Versus p dum 6o. pedum itaque quadratorum 36O Versus quoque versus est pedum IOO. adis eoque pedum quadratorum I DO. Jugeri duplum, Varroni, l. t. c. IO. dicitur Haeredium, est que propterea quadratum hahens undique pedes a Q. quadratos Veros 76OO. Centum Haeredia, Centuria vocabantur, quadratum scilicet patens in singula lateras4 . pedes. area ejus π6Oc . ped. quadrat. Hae porro quatuor Centuriae junctae, ut sint in utramque partem binae, appellabantur in agris divitis viritim publice, Saltus: singula ergo ejus latera ε8 . ped. area Vero a 3OAO . ped. quadr. . Jugerum praeterea distingui solebat ad mo
dum Assis in duodecim Uncias; Uncia ira
130쪽
CApur Iosduas Semuncias, quatuor Sicilicos, sex Sex. tulas, 288. Scripula, ut eX modo allegatis auctoribus patet. iapid Gallis olim circa has inessuras ustistatum fuerit, docet Columella l. s. Galli , inquiens, Candetum anestant in areis urbanis spatium centum pedum, in agrestibus autem CL. quod aratores Candetum nominant, sevi jugerum quoque o Arepennem vocant. Ubi tamen J.rc. Capellus legere mavult, qued araIores Candetum nominant, Jugerum quoque O Mmi- Arepennem
CAP. III. . De Mensuris Diogematum apud
re humano desumptae fuerunt apud Graecos ac apud Romanos . qui haud dubie ab illis eas mutuati sunt. , , Δακνυλος μικρὸς, Digitus; μ Ρου