장음표시 사용
91쪽
, Superest, ut mensuras enumeratas exhibe mus in pollicibus cubicis Parisiensibus , quod quidem facile obtinebitur, cum pes Parisinus
ut ad pedem Argentoratensem ut to3s adreta. Adjectus ea in hunc finem ad calcemujus opusculi laterculus, in quo compar tiones utriusque mensurae sistuntur. Collatis invicem quae de mensuris cavis Anglorum tractat Bernardus , pag. 69. I T. 149. Iso. positaque ratione pedis Londinensis
92쪽
quis omnibus singulare habent. quod servant elegantissimam convenientiam non tantum inter se,
sed etiam cum libra & pede Romanis. Vil- talpandus peculiari tractatu fuse haec prosecutus est, adjectis demonstrationibus Geometricis. Tom. lli. P. a. lib. 3. Cap. I. Praecipua menturarum ceterarumque sere norma
fuit Amphora, alias Quadrantal dicta. Vas
olim erat cubicum, cujus singula latera pedem Romanum aequabant. Aqua vel Vinum c quae ἰσος ια a Veteribus credebantur ea contentum pendebat pondo Roman. Octoginta. De subdivisione ejus & pondere eraitat apud Festum vetus plebiscitum , quod
Correctum ita eXhibemus : Ex ponderibus publicis quous hac tempestate populus petier seler. Qua, drantal vini octoginta pondo set. Congius νιηi decem pondo siet. Sex Sextam Congius sient vini. Duodequinquaginta Sextarii uuadrantal sent vi-nι. Sextarius aquas libra cum besse siet. Sex-
decimque Sextarii in Modio sient. Ex his igitur & inscriptione Conilii Farneliani mani- Dite patet, cum Quadrantal dicitur librarum 8o. Congius libr. Io. Sextarius librae unius cum heste, seu unciarum Io id de ponderati-hus tum libris tum unciis esse intelligendum, non de mensuralibus , in quo luto haeserunt G. Agricola, eumque secutus Hostus.
93쪽
- His jungenda quae habet Voliasius Maelia nus , celebris Iurisconsultus Antoninorum
tempore : Quaerandia, quod nunc plerique Amphoram vocant, habet Urnas duas , Modios tres, Semodιos sex , Congus octo . Sextarios quadra-linta octo , Neminas nonaginis sex , Quanari centum nonaginta duos , Cyathos quingenios mmuaginta sex. Consuli ctiam debent Festus. 'Fannius , alii. Praeter haec , sequentia etiam notari mere turr , I. Amphora Culei vicesima pars suit,quod praeter Fannii testimonium , colΙigitur ex Plin. l. I 4. c. . ubi septem ccleos. 14O.am phoras interpretatur. II. Modius ad sola arida. fruges & grana mectabat, reliquae mensurae & aridis & liqui
III. Sextarius non secus ac As in duodecim Cyathos, quasi totidem uncias dividebatur . unde Sextantis. a cyath. Quadrantis, 3 cyath. Trientis,ia cyath. Quincuncis, Cy- ath. m. nomina, poetis maxime, praeprimis Martiali usitata. Neque praetereundus est mos veterum a Budaeo jam Observatus, i. s. de aiaso; cum hilariori convivio sese ad potus so- Iutiores invitarent, tot eos cyathos haustibus singulis ebibere solitos, quod erant literae in nomine amicae, amici, aut patroni. Martialis igr. l. TI,
94쪽
a ne qui/ cessas , μιν , im orta, Falerenum 3 Quadrantem duplica de sex iove Milo. ηι mihi dis , quis erit, cui re , Calocusta
&x jubeo cyathos fundere 3 CAESAR
IV. Praeter Sextarium Urbicum seu Itali. cim , alius fuit Castrensis, Mos Urbicos c . mens, uti intelligi potest ex D. Hieronymo in Erech. ubi explicat quatis mensura apud Hebraeos Hin fuerit. v. Hemina alias quoque dicta fuit Libra,
stil. mensuralis, in suas uncias, more recepto, distincta. Undo Andromaclius iunior apud lenum I. . de sanit. tuend. ωῶν καυλοῦν, έα δη -ὶ ώτ--h. e. Cam vera sint millia halica Heminae a quas μι elim LMών ηominant. Ipse etiam Galenus l. 6, C. g. de med. comp. per gen. testatur, se, facto e Perimento , invenisse, Ia unciis mensuralibus
dec a uncias ponderales aequari, totidςm scit. quot Hemina Rom. pen4ebati
95쪽
l. 2I. c. ult. Cum actiabusi nMnsura dicitur , truaniscat rumina quartam Μrtem. Ceterum , mira facilitate, nec minore cer. . titudine contenta harum mensurarum eruum
tur ex libra Romana vetere superius a nobis definita, tum etiam e Congio Vespasianaeo it ter cimelia Farnesiana asservata. Congius inlim exaequare debeb t libras Rom. decem , quae pares nunc sunt grania Parisinis 62 oo. In Congio Farnesiano Dn. Augout invenit eorundem granorum 627 . Differentia haud adeo magna est , de cujus causa conjecturam supra ret0li. ubi inter alia de cavitatibus &suuris Congii, ex erosionς ob antiquitatem remotam ortis , egimus. Patet autem Ierexperimentum a curiosissimo Picardo in Curia Monetaria Lutetiae inititutum, vas, cujus
capacitqs 47i pollicum cubicorum Paris
continere aquae purae fontanae d'arcurii grana Paris 636so. Constat igitur per magnitudinem librae Rom. a nobis definitam, Congisum habuisse pollices cubicos Paris, I 68rim. sed iuxta experimentum Dn. AuZOut, 1 Θna. eorundem pollicum cubic. Cona mode tamen. & sine mηgni erroris periculo statuere possumus poli. cub. I 68; pro Capacitate Congii antiqui. Optandum autemulisset, ut praeter pondus aquae Congio Farnesia
96쪽
nefiano eontentae, Dn. Aurout nobis etiam reliquisset ejusdem mensuram stereometriineam. Congio sic determinato, nec reliquarum mensurarum magnitudines nos latebunt quas suo loco exhibemus.
A Congio insignes quidam vini gurgites
cognomen sortiti sunt, ut alii bicongii, non. nulli tricongii dicerentur Plin. l. I . c. 22. Gloriam hac virtute s bibendi ) Parthi quar t.
famam apud Grasos: Alcibiades meruit , apud nos lognomen etiam Novestius Torquatus Meis diolanensis , a/ Proco sulatum usque φ Pret
se honoribus aestis , tribus Congus uade O coinanomen isti fuit) epotis aηo 1 etη , Ipectante miraculi gratia M. Claudio principe , in θηηecta jam severa , sec. Torquata: rara gloria quan . do se hac ars suis legibus constat ) ηοη labasse
sermone , non lavatum vomitrone , non altera
corporis parte , dum biberet : matutinas obisse vigilias, plurimum ba Fe' ο ροιu et plurimum praterea aliis minoribus addidisse et optima me non respirasse in hauri do , nequa exupuit: nihilque ad elidendum in pavimentis sonum exovina reliquisse , diligenti scito legam contra bibendi fallacias. Tergista Ciceroni M. F. bino Graios smul haurire solitum 'si objieit i Marcoque agrippa a remulenta: β'phum mp stum, sec.
Duo Congii pares sunt fere 7. Pintis paris. aut tribus nolitatium Mensuris cum semisse.
97쪽
rg Saevio II. Pa Maus ustis CAvIs Tres vero Congii aequantur proxime Io. Pin. tis paris . curnae fle, seq s. Mensuris Arg cum una quarta. ' , Hyperbole est apud Plautum ranus hac quantistum stit 3 modica M.
De Maximino imp. Capitolinus tradit, Bibisse istum sepe in die vim Capit linam amphoram. comedise 9 L. libras carnis. Amphora sero est Piniar. Paris. 28. Mensur. Arg. I . Ex adverto continentiae e emplum proponit Suetonius de Augusto icribens: Quatira largissime se invitarti ., senos flexιaηtes nil excessi : aut s excessisset, rouiebat. Senos seXtano ut bene explicat Budaeus l. s. pro sexta,rio dixit, sed significare voluit, senis haustia hus sextarium tantum bibere eum salitum.
sermo. Mensprae hae vel ad I quida pertinent , vel ad arid , vel denique utrisque sunt com
98쪽
randa , id ulla fruerunt, Μετsmis, Metretes, sine Cadus. Pro aridis, νέδυ- , Medimnus; , τεοῦς, SeXtans; Xιωξ, Choenix. . Ex his considerabi inus primo notiora, qualis est Κοτύλη , Cotyla. Huic antiquitus pro pondere aquae vel vini adscriptae fuerunt drachmae sexaginta , teste Plinio de mensuris Atticis sive Medicis agente , l. 21. Cap. ulti Cum acetabuli mensura dicitur , signiscar Hemiami Cotylae in quartam partem , id est drach. mas XU. idem confirmat Heras Medicus apud Galerium de com p. med. per Ren. l. s. C. s. &Cleopatra, Κο AJ. Sed sexaginta drachmae conficiunt uncias adeoque hac ratione non nisi l. unciae , quae respondent 2τ. drachmis, deficiunt, quominus Cotyia Attica aequetur Henrinae Romanae. Easdem vero aequales fuisse, patet eX eo quod Fannius Metretem seu Cadum Atticum, qui est I 4. CO-tylarum Atticarum, aequalem statuit Amphorae Rom. cum dimidio, seu tribus Urnis, quae sunt I 4. Heminae Rom. Illica praeterea discenda est a bora nobis Seu Cadus , hanc facies nostra si adjeceris ura
99쪽
8 Setelio Da II. MaΗ suos civis. idem Fannius Cotyiam & Heminam pro memsura eadem habet: at caulas, quas s placeat , dixisse licebit
Beminas, recipit geminas sextarius anus.
plinitis olloque passi in Heminam pro Cotyla
sumit. Huc facit, quod, quoties Scriptores Romani Sextarii. Graeci vero aseu menti nem faciunt , id tantum non semper fiat sine adjectione vel Romani vel Attici,eam haudduinhie ob causam , quod nullam aut saltem exi suam inter eosdem invenerint differentiam. His tamen non conlanant, quae habet Galenus de med. com p. per gen. t s. c. s. S
quidem Heras tentum octoginta denarior pinuit , in pondus non mensuram oleum reducens , tanquam hemina denariss sexaginta pendente. Nam Atisca novem Italicas uncias mensiurales coninficit. Pendent enim novem Italica uncia quas in tornibus insectis metiuntur . septem uncias
noratra o semissem , qua sexaginta denariι fiunt , fingulis unciis octo denarios recipientio
ιur. Sed probe hic notandum est, Gale num sesellisse pravam de magnitudine drach. mae Atticae opinionem , quasi aequalis fui Gset octavae parti unciae Romanae : non enim experimento , sed calculo tantum Heminam seu Cotyiam Atticam hic determinare coisnatus est. Posito enim drachmam eme octavam unciae partem , utique sexaginta drachmae
100쪽
eonficerent septem uncias ponderales cum semisse, qualium Hemina Roman. seu Libra Mensuralis continebat decem : sed hae decem unciae ponderales respondent duodecim unisciis mensuralibus ἔ aequantur igitur septem unciae ponderales cum semisse , seu Hemina
Attica Galenica, novem unciis mensuralibus. Haec tamen omnia corruunt, si drachmae vera restituatur magnitudo. Certe Andromachus& Heras , quos Galenus Ioto hoc libro perstringit, quod Cotyiae seu Heminae non adisjecerint distinctionem Atticae aut Romanae , suas habuerunt hujus rei causas : cum qualiscunque intelligeretur, perinde esset. Mirum etiam est, Agricolam. Hostum, Villat pandum, ex hoc Galeni loco haud satis intellecto , perversam de Cotyiae Atticae ad Heminam Roamanam ratione deduxisse sententiam , quos egregie redarguit , inprimis Villalpandum,
ipse Savotus Galeni erroneam de Cotylae Atticae magnitudine opinionem retinet , seductus itidem falso suo de drachma Attica sy-1temate, quasi octava tantum unciae Romanae pars fuisset. Nobis hic sussicit, cum Villat. pando, pag. 444. Heminam Romanam ejusdem cum Cotyia Attica capacitatis per supra' dicta statuere ;.praeprimis cum summam ac curationem sperare vix liceat, si vel maxime tantilla adfuisset differentia.