장음표시 사용
451쪽
sero , fi quid in te artis est, ara
πιά csam , ab omnibus pestei p. it. Αrrogantia haec fuit animi aperti 5c ingenui, aut considen ita hominis privati , non Ninistri alicujus publici, neque Principis, in cujus palatio
necesse est, quidam secessus sint ab arbitris remoti. ubi eκ-tra aliorum conspectum deliberetur de negotiis ac decernatur. Consilium tanquam amysterium non nisi cum paucis communicandum. b Deo ejusdem Plaesidi s quem Co sum dicebane j Roma aras quondam erexit, sed subterraneas, ut indicaret, consilia o culta eme debere. Cujus etiam secreti beneficio in tantam illa crevit amplitudinem , diuque
salva constitit: illud scilicet
pro comperto habens , c tacit. rnitatem optimum atque tutissimum rerum administrandarum
esse vimultim. Erat Senatui illi tam fidum profundumque pectus, ut ejus consultationes, &quae secreto statuerat, nunquam palam erit perint e mutatis saeculis ne unus quidem S nator fuit, qui ea proderet: universi ac singuli aures habebant ad audiendum; lirmam nemo, ut loqueretur. Nescio Drofecto , num idem de Μ narchiis & Rebuspub. praesentibus diei possit. Quoci heri in
earum consiliis actitatum fuit, hodie narratur inter muliercu-
Iarum subsellia, quarum blanditiis scontia ae praecepit M chaeas d Prophetat facile arca in
eus . claustra em. Nich. I. s. na sua pandurit mariti, illae vero vicissim aliis ; quomodo in secreto illo accidit,quod e Maximias uxori sua Martia aperuit,
illa Livia. Per ejusmodi canales mox secreta illa etiam ad Legatos Principum perma nant , 1 quorum observatione nemo quisquam immunis est. Publici exploratores sunt, urinatores , qui in profundum se demittunt. Prudens illa Res. publica , quae ad diuturnam commorationem illos non admittit. Noxii masis sunt, ouam proficui tranquillitati publieaerplura excitarunt bella, quam paces composuerunt et semper alvearia fabricantur vitrea, ut per insidias queant inspicere, quid agatur in consiliis. Omni igitur ope elaboret Princeps, ut consiliolum suorum rimas omnes obstruat, ne per eas in
trospicere possit curiositas: nam si hostis illa penetret, fa-eile iis it obviam , & contra sese armat; uti faciebat Ge manicus , si quidem nibi
Casara incognitum. Consilia , δε-
Uusque ,.stium in perniciem ipsis vertebat. Eandem ob eau
lam Sallustius Crispus quoquae
suasit Liuiae, g ne arcana domus , ne consilia amicorrum , ministeria militum vnstarentur.
Dum Samson aperuit Dalilae, in quo robur suum h consisteret, una malitiae occasionem praebuit, illudque i perindidit.
i Quia nune mibi aperuit ζεν suum.
452쪽
Dmb. 62. SYMB. Pdidit. Constia occulta omnes metu percellunt, & Prinei piauctoritatem pariunt; & licet
non optime fundata ea sint,iudicium tamen prudens facile postea rationes invenit,quibus ea bona fide tueri possit. Rueret omnis de Principibus &Rebuspub. concepta opinio, si intime penetrare liceret, quae in secretioribus eorundem consiliis pertractantur. Gigantes sunt, qui procero, sese &potentes offerunt oculis, magisque perterrefaciunt, quam laedant : verum si metus eos agnoverit propius , videbit phantasticos esse, qui reganturae sustenteritur ab hominibus non majoris staturς,quam sint caeteri. Imperia in consiliis de actionibus suis secreta in veneratione sunt, secus spernuntur ab omnibus. Quam aspectu jucundum est flumen a prosundum, quam contra inamoenum , quod jacentes in fundo lapides re alvei muscu ostentat; illud pedibus transire nemo audet: hoc Vadare volunt omnes. Res Opinione maSnae consipectu vilescunt. b MMεν ὲ
ea sapientissimus Deus, cum in monte Sinai de danda populo suo lege ejusque gube
natione conferret cum Moyse, supremum illius cacumen non igne solum , sed & den-ssima, e nube circumsepsit. ne quis per insidias eos obia servare posset , praecepitque sub poena capitis , ne ullus vel ad radicem montis propius
a Sisue aqua profunda sic eonfiliam
d accederet. En ipsius etiam Dei consultationes & mandata, tanquam mysteria in secesIusecreta habeti oportuit. Quid igitur in humanis erit , cum nullum Sapientum sit consilium absque ignorantiis qua do consulta eorum vulgantur in publicum , diu multumquctexpensa videntur,& facta magno cum judicio. Majestatem 5e prudentiam Princi'i, referunt , gravesque consideratio nes & caussas subesse eredi mus , quas mente assequi non possumus; immo multas interdum nos ipsi addimus, quae Principi aut consiliariis ne in mentem quidem venerunt a verum si ipsam consultatio nem, fundamenta, di consilia coram audire licuissht, merit. ea risissemus. Ita in theatris
fieri asdiet, ubi A ctores bella
perisnati in scenam prodeuntis& auctoritatem prae se ferunt zintus autem post sparium eorum si ignobilitas; om nia ibi permixta & eonfusa. Eam ob rem longe adhuc in convenientius est, si gubernationis mysteria communi centur cum Exteris , quos s spectos habebat Reκ e Heri ricus II. Et licet multi sorsan fideles futuri sint, tutiuxtamen est . plane eos arcere hgubernaculis , aut aerarii communis administratione , praesertim quando subditi nota sunt, aut aequalis conditiani,
e L. 4. it. 3. - 1. Rec P. f L. mercatores, cap. de s .m mera
453쪽
men eomenit, stra tentaer areana.
Sed ita fere natura comparati sumus , ut domestica aspernemur, miremur aliena. Nullam putamus esse animi sortitudinem. scientiam nullam , nullum consilium , nisi apud Exinter S . nequicquam monentenos Spiritu Sanctor a Admitte ad te alienigenam. O subverte te in turbine . O Hιenabit te a tuis propriis. Si Ptineeps voluerit,ut consilia sua secreta habeantur de tacita, taciturnitate sua & prudentia in rebus suis celandis exemplo aliis praeeat. Q. Metellum imitetur, quem dixisse aliquando accepimus i quod idem & Petrus Aragoniae Rex solebatὶ b Si hujtis e. Iii mei
.nteriorem tunicam ea clam esse sensero , continuo eam eremari
rubebo. Enitatur peculiari studio , ut animum suum oecultum habeat r qui enim suae-met intentionis fuerit dominus. idem quoque praecipuum gubernandi instrumentum in sua jam tenet potestate. Intellexit hoc quondam Tiberius , e cui etsam in rebus, quas non Oeculeret , seu natura . sve
ad heraedine si 'en is semper Ο
ὐ cuνa verba I tune vero . cum
de successione ejus in Augusti
locum ageretur, vel maxime nitebatur , ni sensus senos penitus vibderet. Secreta non cum Ministris omnibus communicanda sunt, quantumvis fideles ii sint, sed illis duntaxat, ad quos illa aliqua ratione pertinent, aut quos absque majori incommodo ea celare non licet.
Dum Christus suum quoddam a se patratum miraculum
clam alioq esse cuperet, tres solum Apostolos illius fecit comscios, in omnibus enim secretum haud satis tutum d fuisset. Magna cura opus est , ut illud in arcano maneat et etsi enim in nostra sit potestate e facere , non tamen internus ille motus aflectuum & passionum animi, aut celer ille ver
cundiae sanguis, qui in vultu &oculis prodit, quod in imo pectore latet fablitum. Subtiliori nimirum & traducenti chartae animus similis est . resoris legi potest , quod intus consignatum. Sic ex illo Agrippinae mors Britanniel equamvis vultu premerettir , emicuit. Noverant istud Tiberius& Augustus, nec putabant satis dissimulare se posse gaudium, quo ex Germanici mo te perfundebantur, adeoque in ublico comparere atasi non hunt. Non sola lingua in ape tum profert. quod in corde seris Uatur reconditum et plura alia dantur in homine non minus garrula. quam illa ; ut sunt amor, qui cum ignis quidam sit. illuminat de pandit interiorespectoris recessus e ira, quae fervet & supereffluite metus poenae : vis doloris: spes commodi proprii: honor, aut infamia; inanis gloria ex eo , quod jam animo concipitur, cupiens nimirum, d Non premisit intrare Deam quenquam nisi Peιναm. in Iacobωm,
454쪽
, ut ante propaletur, quam mandetur executioni:
mentis denique vacillatio aut ex vino immodice sumpto , aut alia aliqua de caussa. Nulla tanta est diligentia, quae naturales illos exploratores queati fallere, quiri immo quanto illa fuerit major , tanto magis hisese in apertum produnt: quomodo Scevino accidit in coniuratione , quam moliebatur: a ipse enim maestus , o mcgna
cogitationis manifestus e at , quamvis laetitiam vasis sermonibus simularet. Et tametsi longo usu corrigi possit sensim Natura & institui, ut secretum
custodiat arctius , uti octavia, b quamvis rudibus annis , dolo
Iacibus blanditiis; neque potest ars semper tam esse vigilans re attenta ad omnia, quin sui interdum obliviscatur. & mo tui naturali indulgeat, malitia raesertim irritante de impel- ente. Variis modis id fieri eontingit, quos hic subjiciam, ut Princeps cavere sibi sciat, nec tam facste sinat quenquam in pectus sibi introspicere , reri mari ea, quae intus latent recondita
humorem peccantem tangere, ut foras erumpat, Sc occul taanimi sensa in lucem d proferat. Ita a Seiano e Agrippina
proximi, inliciebantur pravis sermonibus tumidos ejus stiritus
perstimuli re , ut ipsa suum regnandi desiderium proderet ,
Idem injuriae quoque em ciunt , quae claves sunt cordis. Secretissimus in cogitatis suis erat Tiberius , inJuriae tamen, quas ab Agrippina , accepit ,
s raram occulti pectoris meem eli- euere, corruptamque Grato meris admonuit e ideo tari , quia nora
Qui ut sua celet consilia, contraria omnia simulat, is demum intelligit, quid de iis lentiant alii ν quo artificio idem Imperator Tiberius usus fuit, quando ut Senatorum animos pervestigaret . prae se tulit, quasi nollet admittere I Imperium.
Alia item astutia est, senstrire quasi per ambages in reS ab ditas & secretas penetrare, laudando scilicet aut vituperando id , quod exploratum quis cuperet, & faciendo se delicti consortem , conciliare sibi fidem , aliumque inducere, ut mentem & opinionem suam aperiat. Hac via Latiaris depraedicando Germanicum , miserando Agrippinae sortem, di Sejanum accusando , suam tantopere Sabino probavit fidelitatem, ut hic suum erga
indsectam dubitationem. Idem i. I. Annal. g Si aut honora de Gremanico. Irin mam miserans dicerebat. Et poli. quam Sabin- , μι sunt molles in ca amitate mονι alium animi, est adit laes-mad , junxit questus ἔ auuenti- jamouerat Seianum, fortiam, supeνbiam, steι eius, ne in T..erium quiaem viti. . ι mea. Iique sermones ranqua- m lita misi albenι, deciem aνιι α amat via facere.
455쪽
Crebrae interrogationes multa quodammodo jacula sunt uno eodemque missa tem. Pore, quibuS omnibus diligentia obsistere nσn potest, qua que pectus secreti etiam tenacissimum armis exuunt : uti
Pisonis filio factum a Tiberio,
B erebris inteνrogationibus ex quirente , qualem Piso diem -- premum noctemque exegisset. Atque illo pleraque sapienter, quadam inconsulsius resiondente.
Quod si inopinatae eae sint, magis etiam animum pertu
bant : id quod Tiberius aliquando expertus fuit : e nam perculsus improvisa interrogatio
xe Asinii Galli , etsi paullulum
Tetιcuit, ut secum ipse experideret , quid responderet, dissimulare tamen Omnia non potuit, d etenim vultu Ufensionem conjectaverat Asiunus.
Ipsa Principis auctoritas &veneratio Maiestati debita impellunt ad dicendam veritatem , tametsi aliquando etiam ad mendacium, ne frustra quς- svisse videatur e quemadmodum eidem Imper. e Tiberio accidebat, quoties ipse reos
E sermonibus variis & eolloquiis : quae dexterrime qui
dam exordiri norunt, per icitur animus, haud secus atque ex diversis chartae conscisse
particulis junctis iterum &collatis inter se legitur , quod
scriptum in ea suerat : atque isthae observatione didicerant Olim , qui contra Neronem ' conjurarant, Fenium Rufum a parte ipsorum futurum : fmmerebro ipsius sermone illis ciacta
g. E quibus omnibus colligere licebit Principi, quantum in secretis in si periculi, & si in nobismet ipsis secura illa
non sint, quomodo in aliis erunt i Quare nemini cuipiam ea debet committere, quoad fieri potest sunt enim veluti cuniculi quidam subterranei. qui si multa habeant orificia, igni, omnis exhalat, & effectum non habet. Si tamen riscessitas postulet, ut ea Princeps cum Ministris suis comis municet, vidensque ea propalari, rescire voluerit, cujus culinpa id fiat, suaserim varia aliqua fingat secreta,& singula singulis committat r ita enim fiet, ut per illud , quod divulgatum fuerit, eum deprehendat, qui ista revelat aliis. e Non tamen sine usu fuerit, intres'ieere illa primo alpectu D-
via, ex queis magnarum sepe rerum motus oriuntur. Potentissimorum etiam Imperiorum aggeres in periculo sunt, ne per minimam curiositatis rimu Iam eos mare disturbet & deisiiciat. Ubi vermis iste secreti radicem arroserit, procerissimam etiam . arborem humi
456쪽
SYMBOLVM LXIII. I N negotiis omnibus princia
pia eorundem & fines sibi mutuo respondere debent. Cu- randum , ut perfecta eorum forma sit, nec facile immutan da. Figulus aliquis non sic in incertum rotam VeIsar, nec manu sic obiter opus suum fingit, ut vas aliud ab incoepto
τἀgat. Vnum aliquod opus sit sibi ipsi eonforme de se
Denique sit quet vis , fimplea
Nihil perniciosum magis squam illa in actionibus, & gu-
457쪽
hernandi ratione inaequalitas, quando principia finibus minime consonant. Ludibrio omnibus est , qui magna cum cura ac sollicitudine imperandi munus exorsus. Omuia postea per incuriam negligit. Satius fuisset eodem semper pa su incedere, etsi segni ac tardo. Illa ipsa laus, quam ejuS commeruere Principia . accusiat
ejusidem fines. Perdidit auctoritatem Galba, quod sub Imperii initium instaurationem militis pollicitus, indignos postea eidem a praefecisset. Multi Principes videntur optimi, de pessimi sunt: multi prudenter norunt disserere, & absque
prudentia operantur: nonnulli magna promittunt ι α pau- ea praestant: alii in pace sortessimi, & in bello ignavi: alii
tentant omnia. & nihil ad Perfectionem adducunt. Ista rerum difformitas haud quaquam decet Majestatem, inquat perpetua quaedam dictorum factorumque eonstantiadi aequabilitas elueere de-het. Nec amor, nec obedientia stabiles esse possunt in Principem , qui a seipso dissimilis est. Quare diligenter
ante eum animo suo consideret . quam certi aliquid statuat, cum in consiliorum suo-xum executione media prine piis & finibus responsura sint, bro eo ac monet Gostedus ris A quei, ehe sens alti prin-eipii Ordativi tuita l'vra it filo ,e' fine responda. Gubernationjs tela bona non erit, quantumvis eximia illast, nisi aequalis suerit. Nec
satis est circumspicere, quo modo ordiendum si aliquod negotium , sed illud insueet nosIe oportet, qui pertexi de beat. c Prora O puppi mmmam c.nsilii perfecti significabant v teres : propterea quod a prora o . . puppi tanquam a capite O eatie pendet tota d navis. iVnde figuram praesentis desumpsi Symboli , repraesentando consilium aliquod prudens, attentu m ad principia sua & fines,
per navem quae anchora duplici , in prora nimirum & in puppi, adversius tempestatem firmatur. Parum prodesset una sola in prora, si ventus in puppim saevire posset, eamque in scopulos allide
I. Tria ad recte decernen dum requiruntur ; prudentia ad deliberandum , industria ad disponendum , & constanistia aci perficiendum. Inanis esset omnis labor ardorque in
negotiorum principiis , t si quod fieti solet de exitu eorundem ae fine non essemus quoque e solliciti. Vtraque anchora opus est , ut ea stabiliat ac firmet prudentia. .Quia vero isthaec in praeteritum repraesens suos tantummodo in tendit oculos, non in futurum , unde omnia dependent negotia, ideo necessum est. ut ratiocinando conjectet,
de ante prospiciat, quid per haec aut illa media obtine i
dimittendi . in meas νationes optic res. Cicer
458쪽
SImb. 63. SYMB. Pque instituat, quae t ut dixit Rex Alphon sus Sapiens in a esbaeen ante Didimiento , que ometoma sobre cosias dudosas. In ea consultatione tria consideranda sunt. Facile , Honestum, . &Utile. b omnes quippe, et Mimagnartim rerum consitia suscipiunι . Uιmare debent, an quod inchoatur, Reipublica utile , apsis uriosum , aut promptum esse-ctu , ani certe non arduum sit.
Simul ipse , qui suadet, eansde Fandui es , an privatae rei studio moveatur , aut sine aliquo particulari, adjiciatne consilio. α executioni perieulum suum po se fortuna carptis affuerit , cui summum decus aequa ritur; si secus, cui infamia exspectandast. Praemissis isthoe examine. & re semel statuta, applicari debent media jam dictis conditionibus conformia: neque enim honestum erit, aut utile , quod per media iniqua & sumptuosa obtinebitur: qua in re quatuor di Uersa tem Pora , quae in omnibus occurrunt negotiis , & cumprimis in infirmitatibus Rerumpubliearum , haud secus ac in morbis corporum , conside randa sunt, Principium nimirum . Incrementum, Consistentia , & Declinatio : quibus cognitis , de applicatis convenienti tempore mediis, facilius obtinetur , quod in votis est . aut retardatur, si
ordo permutetur ; quemadmodum retardaretur cursuS navis , si clavus proram occupa ret. Industria consistit in seligendis mediis, ad finem prO- positum maxime idoneis, nune his nune illis utendo , qua in re non minus prosunt de
adjuvant ea, quae praetermittuntur, quam ea , quae ad hibentur : uti in varimum vo cum concertatione accidit. quarum aliae per vices nunc silent, nunc modulantur aliae. de tamen omnes simul harmoniam efficiunt. Negotia semetipsa non procurant, tametsi aut bona eorundem dispositio & justitia , aut utilitas publica ea urgere videantur a quin contra o fare honestas rerum ecussas . ni audietum adhibeas , pernitiosi exitus consequuntur. Erraretur in paucis,
si debita adhiberetur attentio et verum aut defatigantur Principes, aut subtilitates spernunt, & obstinatione quadam ea , quae animo conceperunt, potentiae suae vi obtinere contendunt. Hac ut plurimum ignorantia uti solet, amica compositione prudentiais Quod vis impetrare nequit , paullatim facilius reddit dexteritas , quae tempus & occasio nem obseIvare rite noverit. Ita fecit Legatus Caecina, eum neque auctoritate , nequ recibus legiones Germanicas fuga. quam nescio quis inanis suadebat metus , posset retrahere, donec d) prooetius in
ι mine porta, miserctione demumo quia per corpus Tegati eundum erat, clausit viam. Quod idem alio in casu ante Pompejus fecerat. Verbum unicum tempestive prolatum , aliquando victoriam peperit. se Ferdinandus Gon salvus Castellae Comes aciem instruxerat, ut eum Africanis consig ret , datoque ad praelium signo, cum equitum unus admo.
e Har. hist. nisp. l. s. s. 6.
459쪽
tis equo calcaribus, alios ante-Veitcre cogitat, iIlico in ocu- Iis omnium terra dehiscente haustus fuit e turbavit ea res universum exercitum; at Comes ad milites conversus: Si terra, inquit, pias ferre non susti
met, multo minus nos ferent ho
stes, & pugnam exorsus feliciter triumphavit. Nec minoris prudentiae fuit , quod in con- ictu ad Ciriniolam accidit; cum enim Italus quidam mi-Ies rarus Hispanos victos esse, iuveris sulphurei cados duo-us curribus gestatos incendisset , Ze magna exercitus totius esset turbatio , Gonsalvus ea occasione usus praesenti animo, hilari facie ad circumstantes: a Boua, inquit,
estate animo, datur caelo clara vi
ctoria . praelarum flamma omen , quasi incensis ad eam celebrandam facibus ; nec vanum fuisse augurem, eventus comprobavit. anti refert interdum Miniastrum aliquem vivaci alacrique esse ingenio , & nosse uti occasionibus, applicando m bdia finibus accommodata , recasus ejusmodi fortuitos in utilitatem convertendo.
I. Quod si facta bona Ministrorum electione pro negotiis , & adhibitis prudenter
mediis , eventus Optatus non respondeat , non pinniteat facti Principem ; quin potius
constanter illud ferat: neque enim a casu consilia metienda sunt, sed a prudentia. EUentus fortuiti, qui praevideri aut caveri non potuere , factum non vitiant; velle autem &conatum improbare , imprudentiae est. Accidere illud solet iis Principibus , qui nec iudicio pollent, nec animi Har. disti Hisp-i. 37 a I. robore : isti enim infaustis oppressi suceessibus , & quasi e tra se positi, cedunt ima in nationi , & consultationibus animi dubiis de eo , quod jam praeteriit, tempus perdunt de
attentionem, quam in Paran- ε .do remedio adhibere oportebat, pugnantes secum ipsi . eo quod aliud consilium feeuti non sint, & culpam in eum . conserunt , qui consilii praesentis auctor extitit, nihil pe si habentes, num rationi , in nixum fuerit, nec ne. E quo fit, ut qui 1 consiliis sunt, sen
tentiam suam dicere verean tur , multasque patiantur et bi oecasiones , nec tempe stive commoneant Principem, ne gratiam suam & existim tionem ob eventus incertos periculo objiciant. Incommoda isthaee velis remisque fugienda sunt Principi , dandaque opera, ut in casihus a versis constans persistat, suos semper excusans Ministros. ubi manifeste in illis non de liquerint , ut tanto majori ex adsint animo , ad eos easus vincendos ac superandos. Et tametsi in consultis quibusdam jam executioni datis ais perte erratum fuerit , adhue serenum se praebere oportet:
Nam quad jam factum , infectum feri nequιt . ut diei
solet. In casus praeteritos intendere oportet oculos, ut dis.camus, non ut nosmet crucisin mus. Eadem animi magnitudine opus est, ut per errores transeamus, ac per pericula.
Nullum sine illis Imperium. Qui eos nimium timuerit, nil certib Fili, sine eonsilio nihil faetiω,ω post factum νω meritori Eccl .
460쪽
certi statuet, & pejor quan- ne curari oporteret, multa ne doque est haesitatio animi an- gligerentur alia , cum gravissi ceps & dubia , quam ipse er- mo eorum , quorum interest, ror. Ingenio considerato re & gubernationis publicae deprompto negotia indigent. Si trimento. ingula cum extrema attentio
ANtiqui in militia eutr - eodemque impetu & rotas&bus falcatis uti sunt soliti, falces impellente. Non citius qui simul ac movebantur, ob- illae rotabantur , ac istae sau via quaeque dissecabant, uno ciabant, par utrisque celeritas