장음표시 사용
371쪽
IN prima columna notati sunt anni, quibus Pascha ante pleniluniu. medium celebratum est, aut certe non post, sed iis diebus , quae plen lunia habent aliquot horis post meridiem: In secunda columna continentur aurei numeri illis annis currentes: In tertia, literς Dominic tes: In quarta, dies Paschae: In quinta denique oppositiones mediae Pa schales. Vbi vides errorem hunc spatio I 74. annorum in Io. annis admissum esse , ut mirandum non sit, tot adhuc discordias in Paschae celebratione post Concilium Nicaenum extitisse inter Orientalem, Moccidentalem Ecclesiam,vsque ad Iustiniani Imperatoris tempora,quado Calendario inscriptus est Cyclus aurei numeri a Dionysio Abbate quo tempore iam aurei numeri rectius Novilunia,&xi iii. Paschales: monstrabant,qulim Nicaeni Concilis temporibus, hoc est,tardius quiunt in caelo fiebant. HUC accedit, quod nis Novilunia Epachirum subsequerentur coniunctiones Luminarium eo modo, quo ab Epactis. adhibita aequati nis tabula, in Calendario ostendunti Ir, insiones, & intolerabiles errores O missime contingerent incelebratione Paschae. Cuius rei evidentissimum exemplum est annus i c98. quem Maesilinus, de nonnulli alij in medium adducunt , ut ostendant, Epactas non exhibere legitimas x Dii. Paschales. Nam si ex sententia eorum, qui putant, Nouilu
nia per Epaetas tardius, quam res ferat, indicari, Epactae singillae per singulos dies sursum promouerentur, uel squod idem est aequationis
tabula ita institueretur, ut pro linea literae D, maiusculae in tabula ex
pansa assumi iuberetur linealiterae E, maiusculae, incideret NoviluniuPaschale illius anni sn diem s. Aprilis, ubi collocata tunc esset Epae xxiii. eiusdem annes, si illa Epactarum promotio fieret, vel ubi. Ep
cha xx IIII. ponitur, quae eodem anno Nouilunia indicaret, si aequationis tabula aliter construeretur, ira Vt annus II 82. post correctione, praefixam haberet literam Ε, maiusculam, non autem D, maius citiam .
Antecedens enim Nortilunium, quod incideret tum in 7.diem Martis, Paschale non esset, cum extra terminos Paschales Cadat, ut ex ijs co stat , quae Capite r. superioris libri strissimus. Hoc concesso, celebraretur Pascha die I9. Aprilis, hoc est, Dominica prima post xi III .Lunam, quae tunc in diem 18. incideret. Cum eroo eo anno oppositio media fiat Die 1o. Hor. 9. 11m. 2o. post merid. verum autem plenilunium Die 2o. Hor. 22. Min. 39. postmerid. praeiret solennitas Paschae plenilunium tum uerum, tum medium, duobus serme diebus, quod sacris Canonibus,& Concilijs aduersatur. Idemque demonstrari potest, alijs nonnullis annis accidere. NE igitur tam ordi, ac turpes errores in tanta celebritate admi
tantur , optimo consilio sic dispositae sunt Machae in Calendario, sicci; earum aequatio instituta, ut Epacta anni trus: sit xxiii. ad diem 8. Martii posita. Ita enim Novilunium Paschale tunc incidet in s. diem Martii, eiusque dioxia i i in diem 2 i. ac proinde Pascha sequenti dieaa. quet Dominica est, celebrabitur, nimirum Luna xv. quae in oppositionem
372쪽
si ionem mediam titin incidit, clam ea fiat Die 2I.Hor. U.Min. 6. post , metali est, Die 22. Hor. fere anteirier. Neque uero obstat,quo mirariteriinc Pascha celebretur, quod plenilunium uerum contingat Die 22. Hor. 9. post mer. Ecclesta enim in hoc negotio ueros motus mediis postponit, ut Cap. iit r. libri primi ostendimus : Vt mirer Pidnam in mentem uenerit Io. Antonio Magino Mathematico no- scrae aetatis alioquin praest intissimo, eo anno in sitis Ephemeridibu&reiicere Pascha in 29. diem Mariij, propter illam oppositionem ueraia a maν. 'Si enim Nouilunium illud Martii est Paschale, ut vere est , etiam ipso quidem Epam xxiij. die 8. Martii exhibet , eiusque diem
Miij. die 2I. non potest Ecclesia, si Conciliorum, Patrumque decretis stare uelit, & diuturnae consuetudini; non celebrare Pascha die 22. cuis sit Dominicus dies proxime Lunam xiiii. quam Cyclus exhibet, ansequens. Neque enim unquam legimus, eam Pascha post Lunam xv. si ea in Dominicam incidat.. in atram hebdomadam, videlicet in quartam,atque adeo in Lunam xxii. distulisse, ni hoc decretis EcclerHae Tepugnet. Neque uero insiti defensionem dicere potest, taci Novilunium illud in diem s. Marti j reiicere, ut etas dies xiiii. in χχ. Martii incideret, hoc est, in diem Dominicum, ac proinde Pischa in Dominicum diem insequentem, id est, in diem α'. transser- 'retur. Hoc, inquam, dicere non potest, quia tunci uel Epacta xxiii. cum omnibus aliis, per unum diem deorsiim promouendae essent, uel quod idem est. pro Dacia xiiii. assumenda Epacti xxii. atque idcirco anno I s82. in tabula aequationis litera C, maius illa praefigenda suod absurdum est, cum hac ratione Novilunia Cycli nimis sero mi seium tiones caelestes subsequerentur: quippe clim plerisque uideantux ab Epactis, ut in Calendario nouo digestae sunt,serius, quam oporteat, ianonstrari. Quid ergo dicerent, si per diem integrum adhucrosiip verentur 3 Constat et go, Pascha anno is98.ex usu Ecclesi. ae rite celebrari die 22. Martii, & nulla ratione. ut vult Maginiis, differendum esse in diem 29.. Hunc ego sanetlapsium doctissimi uiri libenti sit me dissimulassem , praesertim cum ab seclesiae praescripto per imprudentiam magis , quam per contumaciam nonniiiii recesserit ; iiisi eius auctoritas tum alios multos, tum vero ipsum Maesilinum, in stata
E cum ita sint, quis iure incucare nos, aut reprehendere at debit , nisi qui consuetiidinis Ecclesiasticae in Cyclorum usii prorius sit ignarus, quod Nouilunia per Epactas inquirenda Noviluniis per Astron'micas tabulas inuentis postposuimus; ne uidelicet in eum , quem diximus,errorena, toties incurreremus, hoc e sit, tam scipe Pascha -- re oppositionem mediam celebraremus, ut temporibus Concilii Nicaeni inii ueniebat praesertim cum nec sic estis re omnino potuerimus,
quin dc Cyclus noster Epaetarum Pascha interdum ante oppositionemi pene mediam licet raro admodum id fiat,dc ad summii in spatioHom.
373쪽
annot uni semes; inibis in offerat celebrandum, & plurim, Novilunia l
oer eundem Cyclum in Calendatio monitiataicinn caeleltibus di uilunijs consentiant , videlicet omnia illa ι quae supra ante coniun Ictiones veras sutura esse diximus , si Machaeis figulae per lingulos dies versus mensium initia promoueantur . Certe is quis tam leuertis iudex Epictarum esse velit, reputare secum debeti, nullum CVelum in Calendario descriptum omnia posse incommoda virare , ut nimirum eius Novilunia neque a Noviluniis caelestibus dissentimi, ineque eius Lunae xv. oppositiones veras, aut medias interdum an .
rei dantici Testis est aurei numeri Cyclus fa Concili' micaeno a'
probatus, qui dum cura eius Concilii tempora Novilunia monitrabat usdem serine diebus , quibus in caelo fierent , saepenumero eius Luna x Iiri . biduo oppositionem mediam praeibat , ac proptere non raro risiuia ante oppositionem mediam celebrabatur, ut pali εὐ ante diximus . iTestis etiam esti noster Cyclus Mactarum . 'uxdum cauere,ult, ne eius L ae xa III .. biduo medias oppositio nes praeueniant indicat plerunque Nouinania coniunctioniblis lestibus posteriora. i tantist ημη' ς ς'- ν shi bl VLT E autem cauta sint, cur nullus Cyclus motibus caeleni- diis penitus respondere possit. i Prinituri quia in Lunationibus tr 'li' , dierum 3 o. M 2m alternis constituuntur,non mucaeli rae negli untur , cum media Lunatio quaelibet non contineat dies
ipsos 3 o. aut 29. sed Dies 29. &iHoras se e ra. Mim Sec. 3. Ter. II. Deinde , quoniam cum in Lunationibus Cycli nulla habeatur citrio dierum intercalarium in annis bissextilibus,fit,ut interdum Lunatio, quin deberet esse dierum: tantum 29. contineat dies o. immo quod maius est, Lunatio, qine dies complecti deberet 3 messiciatur dierum 3 r. Tertio, quia cum propter utriusque aiam, S laris ac Lunaris , aequationem , de una linea Dactarum tabulae erapanta ad aliam transeundum sit , fit , ut non parum magnitudines Lunationum Ianuarij , Februarijque immutentur .. - , quia media coniunctio Luminarium , cui Cyclus magis congruere cle-bet, quam verae, antecedere potest veram, & iubsecim , horirer demodum I . mirum viderii non debeat , si Novilunia Cycliaueris coniunctionibus discrepent. Augetur 'ec uarietas ex M ridianorum uarietate, propter quam eadem coniunctio, quae Romae verbi gratia ipso meridie fit, Orientalibus populis , pluribus horis post meridiem , Occidentalibus vero , ante meridiem eueniat, ne-
o N O V A M autem accidat interdiun , ut diximus, Lunam xi DL Paschium secundum Epactas biduo feriis opposition ' me
diam praecurrere , non tamen idcirco Novilimia magis erepone: da sunt uisa , tum quia nimis a caelestibus Nouilinus distarent , reserius , quam par est, monstraremur in Calendario , tum etiani,
374쪽
quia admossit raro illa anticipatio Lunae xt III. contingit , eamque sepenumero litera Dominicalis emendat ; ita ut non semper eo in casu Pascha ante oppositionem mediam celebretur , propterea qiiod Dominica in illam oppositionem non incidit , sed eam sequititur. Huc accedit, quod Pascha, si magis postponerentur mitilunia, ite duodecimo mense celeoi non rain ultimo, siue duodecimo ,raretur. Fieri enim
flat tunc, ut Plenilunium aliquod medium incideret in diem ipsum AEquino si , uel eum praeiret , ac propterea Lunatio illa pertine- -. retud ultimum mensem , non autem ad primum , quod Plenil nium primi mensis subsequi debeat diem aeqilinoctii: quippe cum L na xiiii. eiusdem primi mensis, Plenilunium uno die antecedens, nunquia anteire debeat aequino Lj diem , ut supra docuimus . quam tamen Cuctus ita postpositus exhiberer Pas alem , nimirum uando eius Novilunium contingeret die 8. Martii,& Luna xiiii. te ri . in ipso aequinoctio . od quidem ex lola pomositione Noviluniorum ei ieinit. Hine enim fit, ut Novilunium medium, tu bus diebus ,& eo amplius,praeueniens Neomeniam Cycli Paschalem. habere possit suum Plenilunium in ip die aequinoctii , uesante, ac proinde ultimo mensi tribuendum sit , quanquam Cycius Neontinniam illam primo mensi a ribat I A M vero Novilunia ex Cyclo inuenta debere potius subsequi
contulictiones Solis, ac Lunae, quae in caelo fiunt quam eadem comitari, confirmari ouoque possumus auctoritate grauissimorum scibi tortisti Nam Beda venerabilis , vir hac in re exercitatissimus ,1 libro De Ratione temporum Cap. I. asserit, Lunam non es.se dieendam prim,rn eo die , quo cum Sole coni ingitur sed die x-msequenti, quanquam , s. horas ante solis occasum , quo apud idi TVideserto, Lunam dici poste
tentia Bedae scri toris de recta tot ri Uaschae celebratione diligentissit ni , etiamsi prius Ool cum Luna
ssim dies incipit , coniunctio fiat. -- su
primam secundum Cyclum , ex sententia Bedae scriptoris de recta .... coniunctiis fuerit per diem integrim , eo amplius . Idem praecipit Campanus in Computo Maiori Cap. xxvi II. his uerbis. - is Lunam oportet dici primam non in ipso die coniunctionis eius cum Sole, sed in die proxime sequenti , cum iam principium incipit apparere. ubi permicue docet , Novilunium Cycli per diem: integrum sub i sequi debere coniunctionem Solis cum Luna ..In eadem sententia plerique ueterum Patrum fuerunt , ptaecipue vero Theophilus Al xandrinus Episcopus , cuius tantsim in hoc negotio Paschae apud Pontifices Romanos auctoritas ualuit', ut ex . eius stipputatione, ac praescripto , Ecclesia pluribus annis Pasi ha celebrarit, ut constat ex epistolis Magni illius Leonis Papae ad Martianum Imperatorem ,& Eudoxiam Augustam. Hic autem Theophilus, ut refert S. Cyrillus, eius in Episcopatu succeGr , ut testantur Paulus Middela in risus Inburgensis , Ioann. Stesierinus , &alij Compuliste in censuit Lunam Ll eam
375쪽
eam ex Cyclo, &vsu Ecclesiae, appellandam esse x et r. quam alii. ex tabulis Astronomicis xvi. a coniunctione vocabant: quam quidem sententiam totis viribus idem S. Cyrillus comprobare niti'tur. Ex quo satis apparet, eum non accepisse Lunam primam, ad celebrationem Pascliae , eo die , quo cum Luna Sol conii gitur , sed duobus serme diebus post. Itaque non infeliciter cum, hostris Mintue εν. Epactis actiun est , cum ita distribuis sint in Calendario, ut ea iun.ria ore N. .ii. Novilunia. ut plurimum, medias coniunctiones consequantur in Sdo paucioribus noris, modo pluribus, ut natura Cycli stri, de constitutio illa alternarum Lunationum 3 o. & 29. dierum patitur: quandoquidem hac in re & ueteres illos Patres imitati sumus,& ea dispositione Epactarum seruata, Pascha congruo magis tempore celebratur, ut constat ex iis, quae diximus. . . AD extremum, non esse absurdum , neque nouum , qui inusi
intum in Ecclesia DEI, primam dici. Lunam,hoc est, primum diem mensis Dinaris , quando iam per diem integrum , & eo amplis, coniunctio Luminarium .praecessit in caelo , ita Vtiam secunda euci dicenda illa Luna, ues secundus dies mensis Lunaris ; facile sibi persuadebit., qui paulo accuratius considerauerit , in anno etiam Politico Solari diem illum interdum appellari primum, qui uerius ultimus dicendus esset in anno : Item in mentibus anni Solaris diem illum nonnunquam vocari ultimum mensis alicuius, 'uire ipsa prianius alterius insequentis mentis esse deberet : quod ita planum
ponamus Solem die primo verbi gratia Ianuarij, ann0 desibiisextum primo , ipso meridie esset in puncto quopiam certo Yo diaci, constat, post expletos 36s. dies eum meridie eiusdem diei primi redire non posse ad idem punctum , sed post 6. sese horas . quae in annis communibus negliguntur, ad illud reuersiuri ' sub o
Solis:: secundo uero anno, post I a. semiς horas, circam
diam noctem sequentem:&terxio, post i8. horas, hoc est , subo tum Solis secundi diei Ianuaris. Dies eroo iste secundo's, rectius a
x.is , pellandi esset primus dies Ianuarij, quod Sol tunc periodum sui cum sus abstauerit ; cum tamen adhuc eum nominemus primum diem a ni , qui uerius ultimus antecedentis anni censeri deberet. Rursiis, si statuamus ; Solem primo die verbi pratia Martii, anno tertio post bissextum, hora6. ante meridiem, hoc est, circa solis ortum, ten re punctum aliquod certum in caelo, essicitur, ut insequenti anno bissextili propter diem intercalarem additum, ad idem punctum redeat die ultimo Februarii, qui tunc 29. dies continet, non in ortu, sed G
horis ferme post, idesit, circa meridiem. Hic ergo ultimus dies Februa ij merito tunc diceretur primus dies Martis , Quod in eo Sese ad idem caeli punctiun redierit, inquo eam primo d te Martii antece- η' ' dentis Mini collocaueramus : cum tamen adhuc eundem diem dic mus primum Martii, qui uerius secundus dicendus esset. Itaque,
376쪽
ut uides , co inaurinterdum diem aliquent in anno Solari politico pes lare primum, uel secitndum, qui tamen a primo, uel Decundo abest modo 6. horis, modo i 2. modo I 8. toleranatisque huiusin ierrorem, donec expletis quatuor annis , per intercalationem unius diei corrigatur. Pari ergo ratione in anno Lunari Politico, propter . horas, & horarum minutias in una Lunatione omissas, & propter dititium diem in anno bissextili , denique propter alias causas , cogitur Ecclesia pronunciare interdum Lunamitimam,quae verius secunda esset,toleratq; hunc errorem,donec per vinbolisinos,&alias Lurrae aequationes compensetur.
V E R V M antequam ad postremum caput huius libri ueniamus, in quo Metillini argumenta soluenda sunt, operae pretium me facti rum arbitror , si hoc loco rationem quandam simplicem, ac facilem proposuero , qua sine magno labore quiuis per Epactas Novilunia, a que Plenilunia media possit inuestigare. Q quidem ratio , etsi
non sit tam ad rara, ut ea, quae ex tabulis mediorum motuum depromitur, parum tamen a uero abest, atque in tabulis Prutenicis , & in tabulis Ioan. Antoni j Magini traditur , diligenterque a Paulo Middel-bur ensi in sua Paulina describituri: ita ut ei tuto in hoc negocio . Pasimae fidere possimus . Hac enim ratione fiet, ut in promptu habeamus mediam opeositionem Pas halem , quando imus erit, aut quando Cuctus Epacharum crit examinandus, reciεne Lunam xo i r. Paschalem exhibeat, an non: Praesertim vero, quia proximo Capite plurimas oppositiones Paschales medias stipputare cogemur, ad calomnias,cauillationes'; Maestlini depellendas: quod Spaulo ante in a reo numero Concilii Nicaeni examinando facitum est a nobis. PRAE TE R Epactas igitur , quae adhuc declaratae sint , mriunturque ex diebus, quibus Lunaris annus a Solari sin eratur, uir ime anno per dies integros computato, neglectisque horis,earumque fragmentis , considerantur ab Astronomis aliae Epaci exquisitiores, in quibus nimirumhorae quoque , atque horarum Dagmenta obse luantur, suntque dies, hocie, minuti. eque horarum , quae in quolibet anno, uel etiam mense, ultra integras Lunationes medias supersunt, ,
non explentes unam Lunationem diam integram: qu quidem haereae innorum ac mensium diciantur.
IT A QV E si annum Lunarem, hoc est, Dies Hor. 8. Min.
M. Sm 38. Ter. I 2. ex no Solari dierum 363. detralias , reliquae fient Epactae unius anni communis, Dies Io. Hor. II. Min. II. Setaxi. Ter. 8. Anni uero bissextilis Epactae erunt, Dies II. Hor. I diraur,xa NomMin. II. Sec. 2I. Ter. V. Hinc facile Epaetas duorum annorum commanium, trium , vel quatuor , &α vique ad I . conficies , per continuam additionem Epactarum unius anni , abiiciendo tamen semper Lunationem inlepram, hoc est, Dies 29. Hor. I 2. Min.
43. Sec. s. Teri a I. quando lumina consecta maior est , & adde
377쪽
do insuper diem i. annis bissextilibus , cuiusmodi sunt anni 8. I x I6. de reliqui,quos quaternarius numerat, ut vides in sequenti tabuli
ι Oo. annorum expansortim esse factum.
EADEM ratione compones ex continua additione Epactarum s .annorum Epactas a . 3 -.4oo. & consequentium annorum cem tenariorum, reiiciendo semper, quando fieri potest, integram Lunationem : quod cernitur in altera tabula annonam per Ioo. collectorum usque ad Moo. Verum singulis hisce Epactis annorum collectorum
per i .addita est Epoche CHRISTI, vulgo Radix CHRISTI
uocatur) quae MMino auctore, continet Dies I 6. Hor. I 8. Min. I 2. Sec. 3o. Elegimus autem hanc potius radicem,quam eam, quae in tam bulis Prutenicis continet Dies 17 Mor. I. Min.27.sec. o. aut illam,qua Paulus Middel burgensis ponit Dier. Io. Hor. I 6. Min.ΑΙ .Sec. s. qu niam inter has duas media quodammodo est. Quod si quis extendore velit vlterius hanc tabulam , adiiciat continue Dies a J.Hor. q. Min. 3o.Sec. 3 3. reiiciendo semper Lunationem Dierum 29. Hor. I 2. Min. 6 Sec. .Ter. I I.quando abiici potest. RURSVS siex 3 i. diebus mensis Ianuarij demas Lunationem integram Dierum 29. Hor. I 2. Min. 'Sec. 3.Ter. I I .reliquae fient Epaeiae Ianuari ,Dies I .Hor. I i. Min. a F.Sec. 16.Ter M. Quibus si addas dies insequentium mensium,abiiciendo item,quando fieri potest, integram Lunationem, & in anno bissextili tribuendo dies 29. Februario, conflabis Epatia omnium mensium tam anni communis, quam
extilis., quemadmodum sectum esse uides in duplici tabulata
POSTREMO si a dimidiato mense Lunari Dierum i . Hor. 18. Min. 22.Sec.LTer. 36. per continuam additionem dimidiati mesis progrediatis , nihil abiiciendo, donec ad quartam coniunctionem peru nias Dierum ri8. Hor. 2. Min. 16. Sec. 13. ut in apposita tabella cernere licet,quam Astroilomi Tabulam reuolutionum Noviluniori , Pleni- iuniorumque M'pellant, compositς erunt tabulae, quibus mili negotio de Novilunia, de Plenilunia media silpputabuntur,ut mox dicemus. Satis est autem peruenire ad quartam colunctionem, quia summa subtrahenda ex his reuolutionibus nunquam maior esse potest, quim n merus huius qωu tae coniunctionis. In omnibus poreb istis tabulis , quas ex Ioann. Antonio Magino huc transtulimus, neglecta sunt Mianuta Tertia, ita tamen, ut in compositione tabulatum, quando plu- Tema in summi nisu quam 3 o. assumptum siti.Secundum.