Hug. Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

121쪽

yrs HVG. GROTII FLOR. s P. lis hujustmodi crediderit transferendam esse pedisonam.

DE. RECEPTIS QSI ARBITRIUM . receperunt, ut sententiam dicant. Cassiodorus v I I f, II: Ex judicibus natus arbitrum agebat, quod nis ex morumprobitate nusia potin contingere ratione. nam fascibus obedire plerumque tot e statis necessitas cogit: parere judici privato, sola siententiamum probitas facit. unde nobis pim laudti habere videtur voluntarius judex: quando ad audientiam non eligitur, nisi quijusmesse, moribus aestimatur. Splendida arbitria apud Horatium Scholiastes interpretatur , absque ullo fuco, aut obscuro odii invidiaeve livore. Habes apud Apollodorum sententias arbitrales Τiresiae & Idae. .

L. Labeo ait, si ambiter.

Non valere prolationem, sententiaque eius is pune non parerri Exemplum habes apud Crauta setium Saxonicorum M

L. Diem.

Inde quinitur apud Iulianum, si ex tribus arbitris unus quindecim, adius decem, tertius quinque condemnarent, cui sentent fletur, s Iulianus scribit quinque debere praestari, quia in hanc sum--- omnes consenserunt) Imo m decem:quia in hanc summam major pars consensit, rejecto in quo discrepabant. ita nos existimavimus libro II de jure Belli ac Pacis , v, I9. at Iuliani sententiam probat Bonifacius octavus c. I de Αr

122쪽

AD Ius IVSTINIAN EVM. II7 NAUTAE , CAUPONES , STABULA rii recepta ut restituant.

Edicto Theodorici Regis hi si praestent secramentum de conscientia laa suoruinque, ni .hil cogentur exsolvere. C X I X. .

. L. Et ita. Inde Labeo scribis, s quid naufragio , aut per

vim piratarum perierit, non esse iniquum exceptionem ei dariJ Eαν 3 μη ο hξιιών φυλάτὶ ν - όωσαπώλεS . δέ δειχθῆναs τίω διωρυχίων , η - συλα πη'εν υχαι'. aeuod se dicat qui Alcepit, seres custodisse quo tempore perierunt, Lbet ostenda perfossio, aut unde rapina advenerit. ita est,in I gibus navalibus. DE I V D I CI I S. Iudicium pro actione ex lege sumsit mr tius, ut vult Scholiastes. proprie est actus cominpositus ex actore, reo, judice. idem Scholiastes urnam interpretatur aut pro sorte, qua damnabantur, aut abselvebantur rei; aut ad rejectionem judicum, quia ut sorte eligebantur, ita sorte rejiciebantur. Addit Centumviros tabulis tulisse sententiam, in quibus centumvirorum nomina apposita non essent. Servius ad

illud: Non vero ha sine sorte data , sine judice

sedes: Traxit autem hoc ex mo e Romano. non enim au diabantur causa nisi tersionem ordinata. tempore enim quo cautis ridantur , conveniebant omnes. unde is concilium ait. Et exsorte dierum ordinem

accipiebam, quo post diem trices msu M eausea

exseque

123쪽

II 8 HvG. GROTII FLOR. SP. exsequerentur. unde es, urnam movet. Asconius ad II Verrinam: Moris eras. celebratajudicum rejectione,Whaberi in incis pratoris, is in arca rein poni nominaJudicum telectorum. re ectio autem

iccirco dicitur, quia cum multi judices in consilio cum praetore seuojudicaturi essent,qui quastor fuisset in publica causia, verbi gratia, repetundrium, ambiim, majestatis nec efuerat eos primum dedecuria senatoria conseris cum senat s judicaret. deinde in urnam sertito mitti, ut de pluribm necessarim numerm conficiposset: tertio, id est post

urnam, permitti accusetori ac reo,ut ex ilio numero reficiant, quos putaverint sibi aut iniquos, aut ex aliqua re incommodos fore. Solet autem ex moribuι ac fama judicum iliorum , quos aut rejiciebant, aut retinebant, voluntatis co ecturam facere populus, quis onus sua con dere, quis corrum pere Iudices vellet. Reectione celebrata , in eorum

locum qui Nyecti fuerant, subsertiebatur prator alios, quibuι si judicum legitimm numerud compleretur. prima enim,sortitio dicebatur. His perinfectis,gurabant in legesJudices,ut obstricti religione Iussicarent. Cumjurassent omnes prater ipsum pratorem tamina eorum libellis, ut supra dis m, continebantur, o ubique habebantur, ne prosel diis judicibin, ut si in multitudine , aliqui suppositi corruptissime judicarent, itaque.adpratoris tribunal considerent, ut judicaturi cum pratore suo. Habes de eodem more digna lectu apud eumdem optimum scriptorem ad tertiam Verriis nam. Augustus judices vigesimo aetatis anno alle it , id est quinquennio maturius quam legi solebant. In Valentiniano reprehendit Ammiais 'nus, 'uod si quis eum adisset judicium potentis inimici declinans,aliumque sibi postulans dari, hoc

124쪽

AD IUS IUSTINIAN EVM. Hahoc non impetrato ad eundem quem metuebat remittebatur. Apud Scholiasten Horatii habes di illam praetoris in judiciis formulammmdies di seu esto. in judiciis primae loquendi partes sunt actoris. hoc nomine irridetur in prologo Eunuchi Terentiana Lavinius: Atque in Thesauro scripsi, eausam dicere Prius unde petitur , aurum quare sit suum,aeuam illic,qui petit, unde is si thesaurus pbi.

ut ad eum locum notat Donatus.

L. Filius familiari g. I.

Si evidens arguatur ejus vel gratia, vel inimia .ritia, vel etiam sordesJ Eadem tria vitia ponit Lucianus de conscribenda historia: σπος μεμνῆ σπος-η επὶ . L. Tam ex contractilus. Mortuo eo, in eum, quem defenderit, transactis mel judicati daturJ Transet actio vel judicati δε- rur. transit actio, si nondum judicatum est ; datur actio judicati, si judicatum est. L. Proponebatur. V partibus commutatis eadem res esse existi inrit J Tractat hanc quaestionem Plutarchus de Εἰ, 8e de sera numinis vindicta. Seneca Episto-Ia xvi II, & nos libro II de jure Belli ae P cis, Ix, f. 3, 6c in annotatis. DE INOFFICIOSO TESΤ-ENΤΟ. L. Hoc colore. me colore ino scisse testamento agitur, quasi non sana mentis fuerint ut testamentum redinarant, J Hunc colorem vides apud Andociden de Cleo

125쪽

Cleomedis haereditate circa finem,apud Italin de Pyrrhi haereditate, & Demosthenem in olympiodorum circa finem: Zc de posteriore Herodis tςstamento apud Iosephum antiquae historiae xv 1. Etiam qui de Virgilii scripsit testamento,hujus coloris oblitus non est: nam ad objectum:

ο - summa voluntasQuod mandat,ferique jubet , parere necesse e R. respondet: s serae furenti Erravit in mente dodor, s lingua locuta e fra scio quid titubante animo, non sponte, sed

aditis Expumata malis.

Quintilianus ait falsas esse expositiones, quas tueatur dicentis ingenium, I v, 2. Iuvenalis: Die aliquem sodes, dic Duintiliane colorem. Sic IEbutiae tabulas testamenti plenas furoris dixit Valerius Maximus v II, 1. Multos colores ejusmodi habes in Senecae controversiis. Si

vero res ipsa hunc colorem non reciperet,pronuntiabat judex : Videri testatorem justas habuisse caulas irascendi. Plin. v. Epist. I. L. Circa. Evenire Ferumque adsolet ut in una atque ea dem caussis diverse ententia proferanturi diempe cum alii atque alii agerent, dc apud diyersa consilia. Non enim semper coactis consiliis judicabatur. Plinius Ep.vi, 33. interdum dive sis tribunalibus. Quintilianus xo, . L. Cum filius, D. de Legatis II. De inossicioso testamento judicium erat centumvirale, sive hasta. Valerius Maximus via I, 7, di 8. ubi multa habes ad hanc materiam spectan .

126쪽

AD IUS IUSTINIANE VI . T, DE HEREDITATIS PETITIONE.

L. Qui interrogatus.

mi interrogatuου curpossideat, re 'ousum si, quia possideoIVt Paris apud Libanium, at ελαοῦον, quia accepi: ut Philippus de Haloneso: an εχω,

quia teneo.

L. Antiqui.

Multaue AEgypti uno utero septenos J tam Αιγυπῆν ή γνωκες ae ἐκ φορο ,Iaecunda in AEnpto mulieres. Aristoteles de Historia animalium VI et, A. de partione quinque infantium exempla sunt apud Gellium x, 1 t de injure civili id de Graeca quadam reperiri testatur Tertullianus de anima. Similia habes apud Phlegontem Trallianum & Antigonum collectione mirabialium D, t DE REI v INDICATIONE. Narrat Gellius xx, Io , manum conserere esse de qua re disceptatur , in re praesenti, sive ager i sive quid aliud est , simul adversarium manu prehepderit , ire ea re omnibus verbis vindicare. Addit: Vindicia, id est correptio manus in re atque in loco praesenti apud Pratorem ex xI T

127쪽

rar HVG. GROTII FLOR. s P. prorogatis Italia ibin, datis gurisiuctionibm, negotiis occupati, proficisci vindiciarum dicendarum causa, in longinquas Orm gravabantur, institutum est, contra x I I tabulas, tacito consensi, ut Iitigantes non injure apud Pratorem manum con sererent, sied ex iure manum consertum vocarent, id est, alter alterum ex Iure ad conferendam manum, in rem de qua age tur, vocaret. atque pro-

fetismul in agrum, de quo litigabatur, terra ali quid ex eo, uti unam glebam , in jm ct in urbem ad Pratorem deferrent, o in ea iliba , tanquan in toto agro vindlicairent Formulas ejus rei ostendit nobis Cicero pro Muraena : dicebat Actor: undus qui est in agro qui Sabinus vocatur, eum ego ex jure miritium meum esse Mo. inde ego te

ex Iure manum conseretum voco. Reus : unde tu. me ex jure marium consertum vocasti, indibi ego te revoco: Praetor: suis utrisque supersiti is pra- fientibuι istam etiam dico et inire viam. In notis Probi E. I. M. C. V. Ex jure manum consertum voco. Servum vindicans manu injecta dicebat: Hunc ego hominem jure aeuiritium meum esse o. Boetius in Topica Ciceronis. quo respiciunt Paulus in l. si in rem. D..Hoc Titulo. Plautus Rudente Aet. III , st. I. Virg. nona Ecloga, Diceret hac mea sunt.& in x AEneidos tInjecere manum Parca.

Ovidius saepe, ut, Et dicam mea sutat, injiciamque manus.

Insetiam dominas in mea jura manuου. Duem Venm injecta vindicat alma manu. millianus in controversus: Transtatis manuδ

in cis suos dicit. L. Item.

128쪽

. AD IUS IUSTINIANE v.Μ. L. Item.

Si forte ager fuit qui petitus est , o militi ου adiunatus eis, modico honoris gratia possessori δε-tοJ Hygenus de limitibus constituendis: Quos dominos in possessionibm si s manere passus es Aeorum conditionem mutasse non videtur. Sic Alphenus Varus in divisione agri Mantuani iussus tria millia passus a muro in diversa relinquere. testis Servius ad I x Eclogam. DE SERVI Τ v TIBUS PRAEDIORUM urbanorum.

. L. Parietem.

Parietem qui naturali ratione communis e 1J De eo lex erat vetus , ne crassior fieret sesqui pede. Plinius XXXV, 4.

L. Gaurus Marcello. Cui binas aedes habebat,s alteras legavit, non dubium est quin heres alias possit altius toliendo ob curare lumina legatarum Edium J . Ideo qui

aedes vendebant,in mancipio recipiebant Iumina ut erant. Cicero de Oratore: id est legem addebant, ne aedium retentarum lumina priora, quam erant, obstruendo fierent. Quaestionem de Iumine vide apud Zonaram Theophilo, ubi de Ρatrona. DE SERVITUTIBUS PRAEDIO V Μrusticorum.

. T. uui Iesiam.

Quidam nee hastam rectam ei ferre liceri, quia neque eundi, neque agendi gratia id facerent, s

possem fructur eo modo titJ Nempe ii fructus qui F 1 de

129쪽

I2 HVG. GRΟΤΙI FLOR. SP. de arboribus pendent. rectas enim serre hastasmos erat Romanis. Vide Scaligerum epistola

SI GADRUPES PAUPERIEM . . fecisse dicatur. Haec ex jure Hebraeo Exodi xxr ad Ρhoenicas ven8re: unde sumsit Solon , de quo Plutarchiis τδροπισὶν νεμ, ' c. ώ-κύνα κωλα κλοιῶ πι- παπην M. Scrip t s de pauperie a quadrupedibim data, ubi canem qui aliquem momor derit. dedi Iubet cubitorum qimtuor vinculo assi-gatu . Ex Solone sumsit Plato de Legibus xi: ut sit jumentum,aut equus, aut canis, aut aΠΙ- mal domesticum quadrupes pauperiem fecIl-set , eodem modo damnum resarcIretur, ac t servus dedisset, nempe vel noxam dedendo, vel restituendo quod alteri abesset, inu interce111 set dolus. . L. Σ.

Nec enim potess animal infiguriά ferisse,quodsien-- caretJ id est mente. Jumus. colloquio cum

Πνί- Α εγώ. Quid υero an iguriam inferunt cuiquam capra aut oves' minime vero. dira . ego. Seneca de Ira II, 26: Atqui ut irasea dementia est, qua anima carent, sic o mutuanimantibu , quia nulla in isqvria , nise a con-

130쪽

rid ,s caniis, eum duceretur ab adluo, - - ritate ua evasierit , r, alicui damnum dederit , si contineri firmius ab alio poterit, vel sper eum locum induci non debuit: haec actio cessa- sit, is tenebitum qui canem tenebatJ Baba Kam

ma IV, 9.

. 8.Ets alia quadrupes concitavit adiam ut damnum daret, ejus rua concitavit nomine agendum HyJ Baba Kam ia II, I. . Sive autem ι rpore suo pauperiem quadrupes dedit ,sve per aliam rem , quam tetigit quadrupes , hac actio Deum habebit: ut puta, s plaus robos obtrivit aliquem, vel alia re dejecta J BabaΚamma IV, 6. AD LEGEM A ILIA M.

L. Qua actione.

Si quis in colluctatione, vel in paneratio,vel pugiles dum inter se exercentur, alim alium occiderit. se quidem in publico certamine, cessat Aquilia: quia gloria causa , virtutis, non rnyuria gratia damnum datumJ Tertu li ianus Scorpiace . Inquis riarum actiones extra stadium.

L. Si servus.

Si cum apes mea ad eum advolassent, tu eas exusseris, legis Aquilia actionem competere Cel- μου ais J Est non dissimilis controversia inter eas, quae Quintiliani institutionibus subjici solent, talis argumenti: damni per injuriam dati sit actio : pauper & dives in agro vicino erant junctis hortulis. Habebat dives in horto flo-F 3 res,