Hug. Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

151쪽

rari HVG. GROTII FLOR. s P. Iibro xxxva commemorat,signum ea lege venditum esse ne Athenis esset. DE ACΤIONIBUS EΜPΤI ET VENDITI. I b. L .

Venitor si cum sciret deberi servitutem, celavit, non evadet ex emto actionem Quod de servitute hic dicitur, idem in vitiis omnibus, &incommodis locum habet. Cicero de ossiciis tertio: Ac de jure quidem praediorum sancitum est apud nos jure citati, ut in hu vendendis vitia .

dicerentur, qua nota essent venditori. nam cum ex

xet i tabulis satis esset evrasari, qua essent lingua nuncupata, qua qui insciatm esset, dupli poenam subiret, is urisio ultis etiam reticentia poena ea constituta. Suicquid enim esset in prassio vitii, id censiuerunt, se venditor sciret, ns nominatim diactum esset, praestari oportere: ut cum in arce augurium augures acturi essent, ju sentque Titum Claudium Centimatum , qui ades in Calio monte habebat, demoliri em , quarum altitudo inceret austiciis: Claudivi ρroscripsit insulam, vendidit: emit P. Calpurnim Lanarim : huic ab auguribuis illud idem denuntiatum est. Itaque Calpurniud, cum demolituae esset, cognossetque Claudium ades postea proscripsisse, quam esset ab auguribuμ demo-urij μου, arbitrum illum adegit, quicquid sibi dare, facere oporteret ex fri bona. M. Cato sentenistiam dixit, hujud nostri Catonis pater uti enim cateri ex patribu , sic hic, qui lumen iliud progenuit, ex filo est nominanduου. is igitur Judex ita ρronuntiavit, cum in venundando rem eam scisset, es non pronuntiasset, emtori damnum praestari oporitere. igitur ad dem bonam statuit pertinere, notum

152쪽

AD IVS IVsΤI NIA NEVΜo IUrum esse emtori vitium, quod nosset venditor. Vide Caroli Magni, cap. v Io, dc quae infra ad AEdilitium Edictum. Hac ita vera siunt, s emtor ignoravit sertatu-tes: quia non videtur esse celat η qui Icivit, neque certiorari debuit, qui non ignoravitJ Cicero dicto libro : μ Marius Gratidianus, propinqum no seri C. Sergio Orata vendiderat aedes es , quas ab eodem ipse paucis ante annis emerat. Ha Sergio ferviebant .sed hoc in mancipio Minius non dixerat . Adducta res in Judicium est. Oratam Crasesus: Gratidianum defendebat Antonis . Im Cras. Ius urgebat:quod vitii veniutor non dixisset sciens, id oportere praestari: aquitatem Antonam et quoniam id vitium ignotum Sergio non isset, qui trulas ades vend isset, nihil fuste necesse dici : nec eum esse deceptum, qui id, quod emerat, quo jureasset, teneret. Horatius II Epist. It :Des nummos, excepta nihil te se fuga ladat. Isie ferat pretium poenasecurm opinor: Prudens emisti vitiosum : dirita tibi est lex. Vbi poena vocatur id quod interest.

L. Si semum.

Si servum mihi ignoranti, ficiens furem vel noxium esse, vendideris,quamvis duplam promiseris, teneris mihi exemto , quanti mea intererit scisset Sic & in lege Caroli Magni ccxxx Ix : Servus bonafri comparaim, si ex veteri vitio fugeris,non tantum pretium dominus. ed is ea qua per sugam

L. Locatio S conductio.

Quod si ego aurum dedero, mercede pro ope G α ra

153쪽

ductio sit Sic & colores quidam pictori d

minis dabantur. Plinius libro xxxv.

. L. Si in lege.

Vis major, quam Graia θεου βί- appellant, non debet condiatori damnosia esse,s plus quam toler bile est, las fuerint fruetus J Vis mayor inopinata,

cladis fatale generat incommodum , est in Novellis Theodosii xcv I i. Deserentem vis major excusat, ait Seneca de beneficiis I v, 39 : quod ex Sallustio sumtum. Plinius xv D I, 28 : Ante omnia duo genera eoelestis injuria meminisse debemud : unum, quod tempestates vocamm, in quib- grandines, procella, teraque similia intestiguntur rqua quum acciderint, vis magor appelυtur. Coluismeli a I, 7: Nam ubi sedulo colιtur ager, plerumque compendium : nunquam, nisis caeli major vis. aut tradonis incessit, detrimentum adseret. Sic &Periculum vis majoris cuin effractura latronum

conjunxit Antoninus in I. I. C. Locati. Quod hic Graece dicitur. λῆ βία, id Latine vim divinam dixit Vlpianus L. fluminum. β. servus, D. damni insectio tempestatem calamitosam suis pra, L. ex conducto, g. si vis hoc titulo. majoris impetus infortunium atque dispendium in Codice Theodosiano.. Partiarim colonusJ Quem Ac partiarium simpliciter & partiarium redetntorem dixit Cato

de re rustica, C. I 6,I36, Iqq. Sic pecora partiaria, L. si pascenda, C. de pactis. Plinius Ix, Epist. 37: Si non nummo, hedparti ου locem. les erant Athenis qui dicebantur εκ Ῥεμον, sextarii, teste Plutarcho in Solone.

. Dii columnam transtorian conduxit, si ea dum

154쪽

AD Ius Ius ΤΙNIA NEVΜ. Ἀρdum tollitur, aut portatur, aut reponitur, fracta sit, ita id periculum praesae,si qua ipsiuμ eorumve. quorum opera uteretur, culpa acciderit J Conseruaba Kamma IX, 3. gula ad cium vitia facere diceretJ Forte quod erecturae earietum calce perfusae vitium occulistassent, cujus rei meminit Schola astes Iuvenalis ad illud Sat. III :Nam se labentibm obsaemissi,s, ct veteris rima contexit hiatum r' Securos pendente jubet dormire Mina.' L. In nin m. Cum vestimenta fusioni curanda, locarentur Legis Metellae, quae fullonibus dicta, meminit. Plinius historiae Naturalis xxxv. Actores oneris aves J Tertullianus v adve sus Marcionem : Luamobrem, Pontice nauclere. . si nunquam furtium merces, vel illicitas in acatos tum recepisti,s nusium omniso onm avertisti, vel adulterast. L. Ea lege. . Poterit quin ex locato cum eo agi, qui Utiosum opus fecerit4 Baba Kamma I x, 3. DE RERvΜ PERΜVTATIONE. Venere, rem re mutare. Scholiastes Horatii. DE PRAESCRIPTIS VERBIS ET IN

laetum actionibus. L. Naturalis. Aut do, mi facias J Qualis est contractus iste Argy rippi cum Cleaereta in Asinaria. ἐ

155쪽

L. Si rem tibi. Si quis θonsionis causa annulos acceperit J Pli

nius libro xxxi II : adsponsiones etiamnum annulo exsiliente. Exemplum sponsionis habes in Demosthenis oratione adversus Pantaenetum. Est¬a sponsio Laidis de Xenocrate. Sic Luctatius Pinthia sponsionem fecerat, ni bonus vir esset, cujus meminit Cicero ossiciorum m. Habes dc alias sponsiones apud eundem Ciceronem v in Verrem, & septima. Pro Ca cina in Pisonem. Lib. vo Epist. 2 I. Gellium XIV, 2. Ascopium in Verrinam tertiam. DE PIGNORIBUS ET HYPOTHECIS.

L. Res hypothecae.

Inter pignus autem'Θpothecam tantum nomines senua dissertJ Nam re oppignorari ager

dicitur, quanquam a pugno orta pignoris vox, ct gemina. Frequentior tamen usus recep1t, ut in re mobili pignus diceretur, in immobili hypotheca quomodo & Graece caro- , μή &-distinguit Iohannes Chrysostomus II cle poenitentia. Legem commis etiam an pignoribus primus prohibuit Constantinus ea lege quae unica est Cod. Theod. de commis ria rescindenda, ultima verb CO-dice Iustinianeo de pactis pignorum olim Va- Iebat. Cicero libro x III, Epistola s 6 : Philotes Alabandensis et πονυις Cluvio dedit: ha commissaesunt. valetque etiam nunc in terris ubi leges Romanae receptae non sunt, ut in Dania. docet id Crantetius Saxonicorum x. Est & historia eo pertinens in excerptis legationum

Prisci, ubi de rutila. IN

156쪽

AD Ius 1 VsΤΙNIA NEVΜ. Is IIN QVIBVS CAVSIs PIGNvs VEL hypotheca tacite contrahitur. Lege Abydenorum, qui agricola ad opus rusticum pecuniam dedissent mutuam , jus taciti pignoris habebant in agrorum fructia

bus o

ra IBvs MODIS PIGNUS VEL hypotheca solvitur.

L. Si consensis.

Sed utriussue pars pro indivise, pro 8arte dimidia manebit obligataJ Idem supponit lex Creditor, ἔ. post divisionem. sup . Qui potiores.

D E AEDILITIO EDICTO. Haec sunt jura quae secum facientia ait Horatius II, Epist. D. L. Tov Quam earum qua mobilesJ Vt gemmarum ,de quarum fraudibus agit Plinius labro xxxv, ut A alibi de Seplasiae fraudibus. Qui mancipia vendunt, certiores faciant emto res, quid morbi, vitilis cuique sit J Scholiastes Horatii ad II Sat. III : Mentem nise litigioseus

exciperet dominuου --n ea hoc argumentum a dominis mancipia vendentibuου : quorum omnis vitia sibi cognita, tam animi quam corporis, debeo Fat aperire emtori, nise postea lite re vestet propter triatum vitium

Qui fugitium, errova st J Solebat majoris cautionis ergo edici: furem non esse, fugitivum non esse. L. si ita quis, D. de evictionibus. L. G cum

157쪽

rset HVG. GROTII FLOR. SP. cum in venditione, & L. Lucius. f. ult. L. evicta re, M ult. L. si emtor. L. si ita quis . L. quia dicitur. D. ibidem. L. quoties, D. si familia furtum fecisse dicatur. L. exemplo, . venditorem , D. de aeh. emti. Varro I de re rustica. Seneca controversia m,2 I. Marculius sormula I 32, I 33. Eademque omnia cum ea mancipia venibunt.

palam reae pronuntianto J In Edicto AEdiltu in Curulium quod recitat Gellius Iv, Σ : Titulinservorum singulorum uti sicriptus sit, curato, ita ut intelligi reote possit, quid morbi, vitiive cuique sit. quis fugitivus errove si, noxave solutus non sit. Sed servorum qui pileati vendebantur nomine nihil praestari solitum, docet nos idem Gellius

pud Sabinumsc de itum esse J Nempe ex

Labeone . Gellius ibidem. Vitiumque a morbo multum dimise , ut puras quis balbutitJ Balbin at με vitios magis quam morbos sunt. Gellius ibidem : contra quam sensit Vlpianus L. idem, β. uIti infra. 'Si nihilominus permaneret in eo vitio, ut cir fana bacchari soleretJ Aoratius libro D, Sat. 3r g qua luxuria, trisive siversitione,

Aut alio quovis morbo cadet. Postea Ig2uone mala mentem percussa t timore deorum. L. Sin autem. Sin autem quis itas do est, ut tam necessaria pars corporis ei penit- absit, morboseus estJ Eunuchum , si ignorasset emtor, redhiberi posse, quasi morbosum Labeo dixit, teste GelIio.

L. Idem

158쪽

AD Ius IV STINIANEUM. Is a L. Idem . De M ope 'situm est, an sanuu esset, o puto eum redhiber posseJ Oliin de eo disputatum ex Gellio discimus. Masurio Sabino qui non longe videt , tam sanus est, quam qui tardius

currit.

Magna enim pars hominum aliquo dente caretJ Sumta verba de Labeone, ut idem nos Gellius doceta

Distinguere Trebatium dicit, ut si natura fleritis snsana sit. s vitio corporis,contraJ Nam cum Labeo disisset quasi minus sanam redhiberi non oportere, adscripsit Τrebatius : si ea mulier a principio genitali in sterilitate esset. Vi. de Gellium.

L. Cum ejussem.

Vis quis eorum forte morbosim, vel vitiosemsit, mel omnes simul, redhibeanturJ Id est, unus si in singulos pretium sit constitutum . omnes simul, si in universos.

L. Hi enim non seunt separandi.

Neque canem, verrem J Convenit cum BabaLamma VII, 7.

L. Iustissime.

Nam id genuου hominum ad Herum potissi vel turpiter faciendum prorum eui idem de venalistiariis ait scriptor ad Math. Hom. Ita

159쪽

Is Η v G. GROTII FLOR. S P. DE EVICTIONIBUS.

L. Si dupla.

Si dupla non RomistereturJ Varro de re rustica libro II : Sι res mancipio non datur, dupla

promitti solet, aut si ita pacti, simoia. Mancipio dare, est dare in jure. est actus legitimus, L. actus legitimi, D. de R. I. Ab iis qui satis i

Cupletes uon essent, nemo mancipio accipere volebat. Plautus Curculione Iv, L. Sine mancipatione res aut vendebatur periculo emtoris: Plautus Persa I v, 7, aut cavebatur de evictione, quod est, σπολως ἱένη-υ -τῶν, apud

Chrysostomum libro iv de Sacerdotio. Ita. que constituit Adrianus Imperator, lenones de Iani, ne servum venderent, nisi causa pro- postra.

. L. Si alienam.

Et eandem pro derelicto habuereJ uiΗy Baba

DE v S v R I S. Foenus apud Scholiasten Horatii exponitur aucta pecunia: sic Hebraei dicunt m n & rva' Foenus a φυώ, ulli πικτώ, Sic ab eodem foetus. Nam sonus Graeci υ ad Latinum in prope accedebat. Solebant usurae Idibus e igi, notante eodem Scholiaste: inde Iduarium. Non autem omnekenus licitum. Scholiastes ad illud Horatii r his occulto crestis resfaenore, illicito inquit. Vide Tacitum Annal. v I. Minimum scenus trientarium sub Severo &Αnt uino.De usuris in speciebus vide Hieronymum

160쪽

AD IUS IUSTINIANEvΜ. Issad Ezechielem , dc Zonaram ad s canonem Concilii Carthaginensis. . DE NAUTICAE FOENORE. Mentio ejus apud Plutarchum Catone majore & Lucullo. Dabatur, aut Dr' αμφοτευ- aut εφ' ετεροπλου. id est, sta ut periculumitus & reditus subiret foenerator , aut alterius

tantum.

DE PROB ATIONI Bus. L. T . Ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat Idem habes in Baba Kamma III, II: apud Chrysostonium altera contra Iudaeos: quod i

inen Cato & Favorinus distingui volunt a pndGellium xiv, 2. Sed posteriori aetati visa est ea distinctio nimis laxum facere judicis arbitrium. Itaque illud Scipionis magis sequimur.

scio; sedcum nemo eum accuset, non possum egos mi isdiijaccusatoris incium fungi. DE TESTIBUS. . Hebraei iudices de. advena circumciso pro nuntiabant saepe ex conjecturis : de Hebraeo nonnisi ex testium dictis. Solebant autem testes apud eosdem Hebraeos diligentissime examinari a judicibus per septein quaestiones equa hebdomade Iubilaei, quo anno, quo mense, quoto die mensis , qua seria hebdomadis dierum, qua hora, quo loco. Ita Misnain. G 6 titulum