Hug. Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

131쪽

126 HVG. GROTII FLOR. SP. res, pauper apes: Questus est dives , flores suos decerpi ab apibus pauperis 3 denuntiavit ut transferret : illo non transferente, flores suos veneno sparsit; apes pauperis omnes perierunt.

Reus est dives damni injuria dati. Ipsa declamario digna quae legatur,multa habens ad hunc

titulum pertinentia.

Si mulier pugno, vel equa ictu a te percussa, et cerit, Bruttas ait Aquilia teneri quasi ruptol Baba

Qui fovem ursorum, cervorumve capiendorum ea a faciunt, s in itineribm fecerunt, eoque ali

quid decidit, actumque deterim erit, lege Aquilia obligatisuntl Baba Kamma V, 8.L. Uuemadmodum. Duemadmodum si laqueos eo loci posivisses, quo jus ponendi non haberes, ct peom mcisi in eos uinquus incidissetJ Baba Kamma III, 2. L. uuamvis. Quamvis alienum pecus in agro suo quis deprehendisset, se Etad expellire debet,quomodos siuum deprehendissetJ Abigere licet, ita ut ei non noceatur. Gemara ad Baba Kam I, L. Ita.

Quod si quis absurde hae a nobis constitui puta

verit, cogitet longe ab urrim constitui, neutrum lege Aquilia teneri J Id quod minus absurduinest, valet pro ratione.

132쪽

L. Si ex plagis.

In diso Capitolino duo plostra onusta mula du-rebunt J Non dissimiles casus habes in Baba

DE HIS QSI EFFUDER INT VEL dejecerint. Habes de his rebus in Baba Κamma II I

L. Cum liberi.

Cum I eri hominis corpm ex eo quod dejectum ess umve quid erit , iasium fuerit. Iudex computat mercedes medicistraalim, cateraque imirendia qua in curationes a sunt .praeterea operarum

quibus caruit aut cariturus est, ob id quod inutilis factus si Paria habes apud Maimoniden ad Baba Kamma Vm, I. DE NOXA LIBVS ACΤIONIBVs: Exemplum vetus habemus Uud Aurelium victorem de Caco Euandri servo , qui Recorano, Herculi dicto, noxae sit deditus. Etiam Ionam velut noxae deditum ait Chrysostomus de jejunio. Festus: Cum lex jubet noxa dedore, pro peccato dedi jubet. ubi de Accii locum de Caecilii adfert, in quibus noxa pro delicto ponitur. Sic & Virgilius: unius ob noxam. ubi tamen Servius: me interest inter noxam ct noxiam , quod noxia eueta est, id ut peccatum: noxa aurem poena. Quidami noxa qui nocuit 3 noxia, id quod nocitum: accipiunt.

133쪽

L. Sed V ipse.

Sed ct ipse servus manumissis teneturJ Idem

' L. Sed S.

Et ea communibul parietibus plerumque disterminantur J Quos muros vocat Symmachus VI, 9, & II. Lex est Caroli magni , ut si quis pendente finali judicio, fines alterim invaserit, tantum spatii restituat, quantum praesumserit

invadere. VI I, 26 .

L. Sciendum. E'ὰν I τάφονJ Τάφρον lege , ut apud Pluta

chum Solone haec lex legitur. Eλαι- lj συκίω αννέα πηδ- άαοπω φυτ ο νJ Nempe quia haec aliis rebus satis nota siue noxa proximant, sed alimenta subducunt, imo & effluvio suo nonnulla laedunt. Has cauissas legis hujus reddit Plutarchus. ξAMILIAE ERCISCUNDAE. Ita ubique scriptum habemus in his libris, nullo codicum dissensu. Apud Ciceronem quoinque de Oratore: S uibus verbis ercisci oporteat: pro Carcina: arbitrium familia erciscunda.nec aliis ter apud Paulum sententiarum I, I, 8: & apud Philoxenum in Glossario. Est autem contracta locutio ercisti, pro erci cisti; erciscundae pro aercundae, ciscundae: sicut apud Lucilium , Noldi debueris: pro nolueris & debueris; nam id versus exigit. de in inscriptione tragoediae, Prointesilaodamia, pro Protesilaolaodamia. Ercere, cistere,

134쪽

AD IUS IUSTINIANEVΜ. Ias, cistere, sicut erctum, citum apud Festum , qui recte addit: Erciam is coercendo dictum: cisum aurem vocatum in is ciendo. nam ercere est a Graeco, unde ειρκm ,& ερκ Sed Holes omittunt aspirationem,& dicunt ερκύ . hinc erca & erctus.postea mutata vocali prima arca & arctus. Cio i Graeco se,ut notat

qui movet, dividit. in hoc judicium duo veniunt : prius est, ut quisque,quod de hereditate

habet,aut lucri secit, in commune contribuat: deinde ut quod sic coactum collectumque est, dividatur. ubi prius factum est, non posterius , dicitur erctum non citum, apud Servium;quale est patrimonium quod fratres communiter possident: ubi utrumque, erctum, citum apud Festum. credo autem in antiqua formula fuisse

familiae pecuniaeque; ut est apud Gcilium : sed posterius illud per breviloquentiam subiiceri, atque subintelligi, ut saepe in Edictorum rubricis . - COMMVNI DIVIDVNDO.

Consuli Inrisconsulti solebant quemadmo dum quis cum socio navem divideret. Cascel- Iins vocem juris in alium sensum detorquens: μυ-s dividis, nec tu, nee Iorim habebitis: &ille quidem joco. caeterum ejusdem vocis amisbiguo Antiochum decep8re Romani, sectis navibus, quas dividi convenerat. A D. EXHIBE N D v Μ. Plinius v, epist. I I: Libera tandem horicas staborum meorum Idem, qui scripta tua communibus am-θopondemni. appellantur quotidie s

135쪽

xa , HV G. GROTII FLOR. s P. flagitantur: ac jam periculum es ne cogantur ad exhibendum formulam accipere. DE INTERROG ATIONIBvs IN

jure faciendis.

. L. T.

mia nemo cogitur ante judicium de suo jure aliquid respondereJ Donatus ad Adelphos : Restondere proprie dicitur cum lis intenditur. L. De aetate. Qui tacuit quoqυ apud Pratorem, in ea cau acti, ut instituta actione in solidum conveniaturi Terentius Phormione: An quisequam Judex est qui possit noscere a Iusta, ubi tute verbum non re pondeas 'Scholiastes Horatii: Debitor Proteus', aper id est ferox, aias id est fugax, saxum id es tacens. o aeui ad interrogatum non re fondit, id est,insεπύγ JΟυδεν π ρος επ , .est apud Aristopha- .nem Concionatricibus. & sic fecerat ille advocatus in quem lusus est Martialis de Graeco

desumtus: Non de vi, neque caede, nec veneno,

Sed lis erit mihi de tribuου capelus e Vicini queror has abesse furto et imo Judex sibi postulat probari s Tu Cannas, Mithridaticumque bellam Et pejuria Punici furoris Et Susias, Mariosique, Muciosique

Magna voce senas, manuque tota.

Dic Iam Postume de tribus capellis.

136쪽

AD IUS IUSTINI AN EUM. I 3I- DE GIBUS REBvs AD EUNDEM Iudicem eatura ob continentiam causae, cognitio cauis procuratore Caesaris , aut , praesecto praetorio

transfertur. Zosimus I v.

DE ALEATORIBVS. Aleae convictos quadrupli damnari olim Iitos notat ad divinationem Asconius.

L. uuod in convivio.

Duod in convivio vescendi causa ponitur in eam remssamilia ludere permittiturJ Apophoreta intelligit, de qnibus est libellus Martialia. Meminit Ac Suetonius Domitiano. SI ΜENSOR FALSvΜ ΜΟDvM dixerit. Magna suit mensorum auctoritas. Osendis quod dicis: probat quod deduxit: gressibus suis concertantium jura discernit: de more vasti mi

minu,abis Jatia tollit aliis rura concedit, ait Caiasiodorus ut, sΣ. ubi & plura ad hanc rem. quid pertica,quid cardo, quid decumanus, vide. scriptores agrimensurae & Servium. DE RELIGIOsIS ET SVΜTIBUS

futarum, & ut lanu ducere liceat.

De sepulchrorum iure, multa ex Pontificum Iibris habet Cicero d e Legibus III. M. Ant ninus Philosophus intra urbes sepeliri quenquam Vetuit: prudenter: nec assentior Iulio Capitolino, qui eam legem asperitatis accusat.

137쪽

L. Et si quM.

Igitur astimandum erit arbitrio ct perpendem dum quo animo sumtu fact--.utrum negotium quis vel defuncti vel heredis gerit, vel ipsim hinmanitatis 4 Legendum esse hereditatis optime vidit Heraldus.Hereditatis negotium gerit,qui heredem non novit, attamen ei vult imputare quod iacit.Humanitas ad oppositum membrupertinet: nec aliud est quam misericordia. An vero misericordia vel pietati tribuensJ sic Seneca de Beneficiis v, xo: Patrem alicu'm insolitudine exanimem inveni. corpud 6m sepelivi, nee illi profui squid enim illim intererat quo gener dilaberetur I) neolis. quid num per hos commodi

necessit illi' dicam quia consecutus fit. σαο solennio necessario per me functuου est. praestiti patri ejus, quod ipse astare voluisset, necnon se debuisset.hos

ramen ita beneficium est, si non misericordis ct mandrati dedi, ut quodlibet cadaver abscisis- rem: sed si corpu3 agnovi ,s filio tune hoc praestare me cognovi. ais terram ignoto monuo inqui, nutilum haleo hujus sisti debitorem. Cato maximo sumptu facto in funus fratris, di filio ejus nihil repetiit. Plutarchus Catone Uticensi.

L. Cum in diversis.

Cum autem impetratur,ut reliquia transferan-1-J Quod Romae fieri solitum consulto Pomtificum collegio. vide supra , de Rerum divi

sione.

DE REBUS CREDIT Is s I CERT vas petetur, & de condictione. Crediti generale quidem est nomen , sed

138쪽

AD Ivs IUSTIN IANEUM Iaasicut de mutuo accepit originem , ita de de eo per excellentiam dicitur. C odorus: Gratia Dei hominibus data est in credatum ,-- muis tuum transit. Apud Cnossios moris erat, ut qui mutuam vellet pecuniam , eam raperet . quod factum existimat Ρlutarchus, ut, ni redderet, tanquam raptor puniretur.

Quia in genere suo functionem recipiuntJ sie Vlpianus v I, 8 : Dos qua siemelfuncta est, amis ius fungi non potiar, nisi adiud matrimonium sit. Paulus in L. pretia, D. ad Legem Falcidiam trinia rerum non ex assecis , nec utilitate singulorum sed communiter funguntuΥ.idem hoc titulo L. certum est: Certum est, cuy pecies vel quantisin, qua in obligatione versatur, aut nomine suo, aut ex demonstratione, qua nominis vice fungitur,

qualis quantaque si, ostenditur. Cicero in vertarina v: aeuis non maximo se a sectum beneficio putavit, cum tribu decumis pro una defungeretur 'in Glossario: funguntur,

tario, sive necessario, sive judiciali.

Ιusjurandum, duae sunt voces suae in unam coaluere. Poetae dividunt, ut Ovidius Cydippes Epistola: Quid tibi nune prodest jurandi formul uris 'Iusjurandum sic exigi solebat : Ex animi sui sententia tu hoefecisti, aut facies ' Cicero Academicis quaest1onibus, & III Ossiciorum, &Is de Oratore. Livius HII. Quintilianus v I, L. VIII, . Gellius I V, 2 o. Petronius. Deinde solebant verba concipi secundum quae jurare- F 7 eur

139쪽

r 34 HVG. GROTII FLOR SP. tur. Scholiastes Horatii ad illud:

In verba Iurabas mea, Securidum ea verba qua proponebam: Hoc autem Dymandum conceptis verbis dicitur, cum alter alis

teri verba dicit qua sequatur. . Habes ejus rei mentionem aeud Plautum Cistellaria, Actu II, Scena I. Livium XLIII. Gellium II, 24. v I I, II. Haec dictata sacramenta Silio : Ovidio jurandi formula juris.Quia vero multi abuti solebant jurejurando, ita ut Laberius jusjurandum dixerit emplastrum aeris alieni . ideo Plato noluit cuiquam in re sua deferri jusjurandum. Locus est egregius xI I de legibus. Praetor autem Romanus neque sacerdotem Vest Iem, neque Flaminem Dialem jurare cogebat. Gellius x, I s. De jurisjurandi definitione , eL ' fectibus & interpretatione, vide quae diximus Iibro it de jure Belli ac pacis, cap. XI, L. optima formula jurisjurandi apud Apostolum, Gal. 1, 1o : ἰδὲ --ον ἔθεοῦ ou ου ψαλ- , Encoram Deo quod non mentior.

L. Mel. Vel Iliorum tuorumJ Inrari per liberos &

thenis solebat, ut Deinosthenes contra Cononem nos docet; ut & apud Romanos,teste Seneca de beneficiis m, ν . de Plinio in Pan gyrico : Explanavitque verba, ait, qui AE caput

suum, domum suam, se sciem fefelliset, deorum

, ira consecrabat. vide de quae jam sequentur.

L. Eum qui. Si non per eritaseonin actum sit 3 ασι πιο ς, in Basilicia.

140쪽

L. uui per salutem.

Dui per salutem fluam jurat, licet per Deum im re videtur; re*ectu enim divini numinis IuratJAugustinus: Quid erit, is, nisi jus reddere Deo, quado per Deum gur shuoliis tuis reddere,quando per filios tuos iuras. Quod autem Im dediem ssatati nos , fliis nostris, Deo nostro,nis caritatis meritatis, o non falsitatis ' Cum dicit quisique per meam salutem, utem suam Deo obligat: quando dicit persitos meos,oppignorat Deo sito uos,ut hosmeniat in caput eorum, quod exit de ore ipsus. Si merum, verum Vi fallum a um. Cum ergo flios suos, vel caput Iuum, vel salutem suam, quisquam juratione nominast, quicquid nominat, obit t

DE CONDITIONE CAVSA DATA. causa non secuta. Quintilianus pater declamatione cccxx Ir luacunque s b conditione traduntur, ita demum eri posunt stropria ac pecudiaria, s conditio consummata erit. DE CONDICTIONE OB TURPEM vel injustam causam. L. Idem. Turpitis facere quod si meretrix J satis poenae ad verius impudicas in ipsa prosessione flagitii.

Tacit. Annal. II.

Non turpiter accipere cum si meretrix. J Sie apud Plautum Asinaria, cum dixisset adolescens,