Hug. Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

161쪽

rs 6 Η vG. GROTII FLOR. SP. titulum de Synedrio, c. i. Addit Rabbi Iosequaestionem, an isses hominem nossent de quo testimonium perhibebant. Lege Solonis, testes com parere cogebantur, & perhibere testim nium, aut assirmare se absentes fuisse, aut rei, de qua agebatur, nihil scire et in contumaces mille drachmaiam statuta poena. Ita in Onomastico Pollux. Plato primo de legibus, eos qui veritatem canant, vult improborum haberi numero. Apud AEgyptios quoque, ut libro primo docet Diodorus,qui presentes fuissent, in homicidium, aut furtum committeretur, ni reum indicarent, virgis caedebantur,& tridui

fame coercebantur.

L. In testimoniis.

Qui adversu Mem suam testatιonis vaciliantJ οἱ πλαοωδροι τά-, Herodianus libro II. Donatus ad Eunuchi v, 4: Ab inconstantia testina tum defensonis inquisitum est.

L. Testium.

Alias veluti consentiens fama eonfirmat rei, de qua quaritur, Mem J Testimonium caecum, in quo multitudinem aut civitatem dicimus scire, opponitur manifesto. Habet hoc Dona

Alia testimoniorum qua recitari mentJ Ex striapto testimonium Quintiliano vi , consensio signantium. Cicero Verrina v: Recita testimonium Atheniensium. Talibus testimoniis interdum opus ubi a loco judicii longius abini t stes. Novella I x, s. s . At in publicis judici is aegre jam olim recipiebantur. Scriptor de causis corruptae eloquentIae: Tesimonia in judiciis s m

162쪽

AD IVS IVsΤINIA NEU Μ. Is blicis non absimus, nec Vr tabesiam dare , sed coram.praesentes dicere cogebantur. Carolus Maiamus VI, I s: Testes non absentes neque per epi- solam resimonium dicant, sed Uentes,quam noverunt is viderunt, non taceant veritatem. L. Servi. Servi responsio tunc credendum es,cum adia probatio ad veritatem non entJ Exceptio ex regula. Servum hominem causam orare leges no si

nunt,

Neque testimonii dictio est. Terentius Phormione.

L. Nesiis.

Tesis idonem pater filio, issim patri non est IContra patrem filii testimonium olim receptum videmus, ut Phylei coatra Augiam pro Hercule. meminit Apollodorus libro II.

L. Nullus. Em idonem testis in resia intesii turi Testimonium pro se nec Catoni creditum.Hier nymus adversus errores Iohannis Hierosoly

mitaui . .

L. Ex A.

GPigit. etiam, mulieres testimonii in iussitio dicendi μου habereJ Maxime ubi de partione quaeritur. Notant id Grammatici de Rhetores ad illud in Andria: Dis pol habeo gratim, Cum inpariundo aliquot adsuerunt libera.

L. Curent.

163쪽

Testari molentibusJ Testari hic, est animi sui

propositu in coram testibus exponere. Talis illa testatio Alpheni coram viris bonis compluriabus , quam multis verbis Cicero recitat pro

P. Quintio. & illa cujus mentio in lege, Lucius Titius, D. de his qui notantur infamia. L. ni. patroni in causa, cui patrocinium 8 siterunt,tesimonium dicantJ Cato oratione in Leniatulum apud Gellium V, 13 : Testimonium ad--rsum clientem nemo dicit. idem habet Diony- usius Hal1carnassensis libro II. Quod is in exsecutoribus negotiorum ovem nindum in J Duabus Latinis vocibus expressit, quod Graeci una voce dicunt, qui non agunt causas , sed agentibus tela thbministrant, ut loquitur Quintilianus xI I, 3. qui ministros se praebent oratoribus, ut Cicero pro oratore. Sic quaestionem , negotialem vocat idem ille Quintilianus III, 8. Exsequi hic est curare. S1c exsequi alicujus mandata, exsequi negotia, est apud Cicer

nemo .

DE IURIS ET FAC ΤΙ ignorantia. Iuris ignorantia minus habet excusationis, quam facti. Aristoteles de legum conditoribus

ἄ-εσῶμα e μη χαλεπα ἐει,-Et qui ignorant ea qua hunt in legibus , qua scire oportet,

qua situ ardua non sunt, puniunt. Ius enim fici

164쪽

AD IUS IUSTINIANEU Μ. I sysinitum est, ut infra dicitur. L.in omni . A gravioribus tamen poenis excusantur homines ruind iores , si ea quae non juris gentium , sed juris civilis sunt, ignorent. L. ult. D. de ritu nuptiarum. Adde quae diximus III de jure Belli ac Pacis, XI, ε.

L. Iuris ignorantia.

Iuris ignorantia non proderit acquirere volent AHω4 Exempla vide L. nunquam in usucapioinnibus. L. fur. β. I. D. de usurp.&usucap. L. 2.1i a pupulo, D. Pro emtore. DE SPONS. ALIBUS.

Primum speram dicebatur, deinde pacta, deinmae interpo sitis stipulationibus sponsae, ni Arnobius nos docet libro quarto. de quo stipu-Iandi oc spondendi more vide Gellium I v, η. Servius vero : Hic ordo e te conciliata primo, dein conventa, dein pacta, deinde doma. Paetas ni ptias hMes apud Symmachum VII, rao:& IxΑo. Spondere autem proprie dicitur puellae pater, despondere adolescentis, ut Donatus ad Andriam nos docet : sed jurisconsulti hanc anxietatem non sequuntur. Itaque despondere, di de patre puellae& de fiaturo marito usumpant. Est ausem spondere a quia olim in vino dis libato fieri solebat: unde dc ανο , 'foedera. Exempla desponsionis habes apudHau- tum Aulularia I, η: Curculione v, 2: Trinum mo v, 1. Oriebatur hinc actio ex sponso,& Iis

pecunIa aestimabatur, quanti interfuerat, eam uxorem aecIpI aut dari. Gellius libro I v, 4.

Solebant autem sponsalia di jurisconsultis co capi. Acontius apud Ovidium: Te

165쪽

xεo HVG. GROTII FLOR. SP. Te mihi compositis s quid tamen egimus arte, Adspinxit verbis ingeniosius amor.

Dictatis ab eo feci lo alia verbis, Consedioquesui Iuris amore vaseri

L. Sponsalia.

Consensu contrahentium suntJ Itaque filius

apud Terentium: Nonne oportuit praesisse me ante 8 nonne prius communicatum oportuit Z Iino potiores esse puellae quam parentum partes Voluit ovidius sub Acontii nomine: Nam quod habes is tu humani verba aetera pacti,

Non erit iccirco DF tua causa mea. imc mihi te pepigit: patre Hanc tibi, primus ab illa: Sed propior certe quam pater ipsa sibi ea.

Promisit pater hanc: hac juravit amanti: Ille homines, hae est testifcata deam. Hic metuit mendax: hac sis pedum vocari. Num dubitas hic si major, an Egerietus fDE RITU NUPTIARV Μ. olim tribus modis Romanos cousse ma- . trimonia Boetius nos docet: inter patritios Consa reatione, qua de re mentio apud Tacitum I v , & apud Vlpianum litiuo I x et apud alios Alemtione, quae Zc conventio in m num dicitur,de qua agit Servius ad illud Georgicon: . Tequesbi generum Tethm emat omnibμε undis. Et Cicero 1 de Oratore aut usucapione,de qua Gellius mulieres enim, ut res mobiles anno usu capiebantur , si per trinoctium non abnoctassent, di eo tempore expleto habebantur

166쪽

AD IUS IUSTINIANEVΜ. I 6 rtur pro uxoribus , non pro concubinis. Iure Iustinianeo mulier ostendere debet se pro uxore habitam. Nov. Lxx IV, . Iure Graecoro

mano posteriore in dubio praesumitur esse uxor. Ex nuptiis nascitur rei uxoriae actio , de qua Gellius iv, 3. Nuptiae nubendo , quia Κflammeo obnubebatur futura uxor.hinc bc nu- 'bes & Neptunus.

L. Nuptiae. Nuptia consistere non possunt, nis consentiant omnes, id est qui coeunt, quorumque in potestate suntJ Terentius Adelphis Qua ratione istuc ' quis despondit ' quis dedit pCui, quando nupsit ' auctor his rebus quis est 'Alibi:

Domus reperta, liberi, invito patre. Non posse ait Iurisconsultus consistere tales nuptias: possimi ergo patre volente dissolvi. Quod contrarium legimus in Pauli sententiis II, Is, non a Paulo est, sed ab Antano. de filiari . bus locus est apud Homerum Odysseae I 3:

tiarii, bona qui donet dotalia nata. Et legat ex cunctu,quem praserat ipse maritum.

Odysso

Cuin ego eam totis animi penetrali ι odi,. pois assenseum citra, caraque parentis Antefaces thalammnque viro se junxerit uicti. Donatus

167쪽

rsa H VG. GROTII FLOR. s P. Donatus in Andria: Summa potest s nuptiarum in paetre puelia est. A n vero principum leges e Lficere possint, ut injustae sint nuptiae, quae justae alioqui futurae essent, tractant Thomas dist. xxXIV, art. I, ad η. & Petrus Soto de institutione jacerdotum: de matrimonio lect. Iv, in fine. In jure Graecoroinano multa sunt talium legum exempla.. Per adoptionem. Donec manet adoptio J Etiam ea soluta id constituit Leo. L. Semper. Non solum quid liceat consederandum, sed quid honestum sitJ Sisinnius Patriarcha: c. etsiς

ρυκ ου ἐ-τ αμιδ νον ρυνον , αδ- - τοκοπεώς σκοπῶν. Servilem cognationem leges non agnoscunt. attamen eos qui per eum

modum sanauine iunguntur, inter se conju- tum facere honestas non sinit. Neque hic ju-iei datur libertas: sed fraenum ei imponitur, ait jus Graecoromanum.

' L. Palam. Palam autem sic accipimu , passim hoe est sine dilectui inod est πιφαο ως , in lege

Attica. Cicero in Oratione post reditum in si natu : Palam ad omnium libidinem divulgatum. Τatis illa apiad Stobaeum:

Nec delicate seligens adulteros, Cuivis roganti comiter morem gerit Admittit volentes omnes,ut loquitur Clemens

168쪽

AD Ius IVSTINIANEVΜ. I 63stromateon I II ,ideo lupanar locus communis Menandro & Senecae in controversiis.

. L. Senat consiusto. Ne tutor pupletam vel fllio suo, vel bi nuptum rosiocetJ Meminit talis legis Cyrus: '

DE I V R E DΟΤ IV Μ. Apud Germanos,ut Τacitus narrat, maritus dotem dabat uxori, non accipiebat: quod &Solon Athenis sanxerat,nolens venalia esse in trimonia : At apud illos in ultimo Septentrione Germanos, venalia oliin fuisse connubia ait Saxo Grammaticus, id est, datas uxores pinsofferentibus.

L. Profectitia dos eLE.

Huic opponitur adventitia, quae olim, si nullum intervenisset divortium , fiebat mariisti. Scholiastes ad Persimn: Dos a cive Roma no data, non patrio dicta nomine, si repudrum non inetervmrrit, post mortem uxoris ad maritum pertinet.

L. Si de dote.

Si socer steriefutura dotis induxerit genero JProbo Heraldi emendationem : id erit g

nemo.

169쪽

164. Η V G. GROTII FLOR. SP.nsim non temperantesJ Plutarchus in qua stionubus Romanis , complures reddit hujus legis causas,quod non liberae, sed eblanditae viderentur tales donationes: quod gratuitu amor esse debeat, non emptus': quod mulieres assuefieri non debeant ad dona capienda: quod stante matrimonio omnia inter virum & mulierem censeri debeant communia. Donationibus non temperantes, sed profusa erga

se facilitaret Illud sed nic abundat. Facilitatem hoc sensu usurpant Τerentius, Cicero,

Senecas

L. Sed si vir.

Kalendis MartiisJ Tibullust

Martis Romani ferita venere Kaleniar Exoriens nostris his fuit annm avis: Et vaga nunc certa discurrunt undiquepompa, Perque vim urbis munera,perque domos. '

L. uuintus Mucim.

Honestim est quod non demonstratur unde ha-δeat, existimari a viro , aut qui in .m potestate esset, pervenissei Plautus Casina: Nam peculi probam nihil habere addecet Cum virum, s quod habet partum, ei haud

commodi est, Dum viro auisubtrahat,auis pro invenerit. Hoc viri censeo esse omne, quicquid tuum est. DE DIU ORTII S.

olim in Graecia, qui uxorem domo exigeis bat, multam dabat propinquis ejus , ut notat Didymus ad B Odysseae. At Athenis, qui uxorem ejiciebat, dotem statim reddere tenebatur, ni .

170쪽

AD IVs IUSTINIANEVΜ. Is sni saceret, damnabatur in usuras. unde explicandum Amphidis illud de uxore: H ψ γνομω --αφρονῆσ ενhν Nanque illa lege ferocis, s retinet domum.

Terentius in Hecyra: Si est ut velit reducire uxorem, licet :Sin alio est animo, renumeret dotem, huc eat.

De primo quod Romae visum divortio, vide Gellium I v, 3. Valerium Maximum Id , I. Η hraeo jure steminae repudium dare marito non poterant: Romano poterant, & cum id facerent, frangebant dotales tabulas. Ita Scholi stes ad Iuvenalem. Athenis mulier quae repudium marito dare volebat, ipsa ea de re instrumentum ad magistratum deserre debebat. Pluintarchus Alcibiade. soLvΤΟ ΜΑΤRIΜΟNIO Dos quemadmodum repetatur. Peennia dotalis & dari de reddi solebat annua ,bima, trima die. Polybius in fragmentis Valesio editis: δου τάς Pωψιί νόμους δουον

ρ φερν 1ς ταῖς γυναυξ. Cum moris esset E mani, ut quod dotis nomine mussierum debebatur. Volveretur annua, bima,trima die. Athenienses Antonio in matrimonium desponderant Minervam suam: Antonius ipsis dotis nomine imperaverat mille talenta: Cum Athenienses temispus peterent ad pecuniam conserendam , Deilius ait: Et tamen scito illos tibi annua,bima, triama die debere. Vlpianus institutionibus de dotibus : Dosse pondere,numero, mensura contineatur,amnua, bima,trima die reddetur, nises ut praesens reddatur donumeris. reliqua dotes satis reddun

tur.