Hug. Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

371쪽

3ε ΗVG. GROTII FLOR. S P. . ta habet de hoc crimine Latinus Pacatus, qui ejus sontes publicos vocat parricidas. Husdem est : Pertinet ad securitatem omnium sacidorum, quod infactum videri, ut si quis unquam nefaria vota conceperit, monumentis nostrariam hominum recensitis, per oculos hauriat innocentiam.

L. uuisquis. . in Ad exemplum hujus legis facta lex Caroli

au, pro Electoribus. M L. I . De nece etiam virorum illustrium, qui consiliis consistorio nostro intersunt, senatorum etiam,

inam ct i ars corporis nostri sunt vel cujus bis postremo qui nobis militat, cogitaverit J Atta-liata : εών πις σψνωρ σά- -nβαμάρων φοναση εμον η αὐλως ο-A--βκληιυν xi Prudenter id constitutum. Nam qui imperium sibi volunt capere, plebem decipiunt, adductis in odium eis, quorum opera imperator utitur. Imperium cupis

asim, ait Tacitus historiarum II, nihil medium inter siumma θρωimia. Eadem enim severitate voluntatemseeleris quae sectum puniri Jura volueruntJ Bene hoc dictum

ex vetere jure Romano,quo in maleficiis, neminpe gravioribus,etiam cogitata mala,non persecta adhuc, vindicabantur, cruenta mente, pura manu. Tertullianus de poenirentia: Voluntasne tune quidem liberatur um difficiat- perpere sionem Wm intercipit. Seneca in excerptis Co troversiarum I v, 7: Seelera quoque, quamvis e

tra exitum subsederunt, puniuntur. Filius Seneca de beneficu. v, Ivi latronem esse ait etiam

372쪽

AD Ius IusTINIANEVΜ. 36santequam manus inquinet. Quintilianus declamatione ccc LxxI I : Lex mentemtumi. Paulus sententiarum v, 4 : Sollicitatores alienarum nuptiarum, itemque matrimoniorum interpeliatores,

eis siectu Iceleris potiri non possint, propter volum ratem 'mitiose libidinis extra oriunem puniuntur. Prosper Aquitanicus: Cui nimis hoc solum quod voluit, nocuit. Sed hoc posterior aetas terme ad solum retraxit crimen majestatis. Et praemio, is honore a nobis donabiturJ Multa habes exempla apud Livium & Halicarnas. sensem praemiorum , quae conjurationum, aut aliorum consiliorum reipubliae nocentium d latores & indices sunt consecuta. Sallustius in Catilinaria narrat decresse Senatum, si quis indicasset de conjuratione suae contra rempublicam facta erat, servo libertatem , & sestertia centum, libero impunitatem ejus rei, & sestertia ducenta. Sed ea res ut necessitate interdum excusatur , ita periculo non vacat. Ammianus libro xxv I : Vt aurique ea tempe te ob quamlibet valuerat causam, regia tropa accedens, b aliena rapiendi avissitate exustm,licet aperte innocentem arcesserit, ut familiaris se cipiebatur aeram, ditandus casibus alienis. Delatores, genus hominum, ait Tacitus Annalium I v, publico exitio repertum, dc poenis quidem nunquam satis Coercitum, per praemia elicebantur. AD LEGEM IULIAΜ DE AD VL-

teriis, & stupro. L. Crimen.

Crimen lenocinii contrahunt, qui deprehensam in adulterio uxorem, in matrimonio retinuerrent, ins non

373쪽

36s HVG. GRor II FLOR. s . non quisu 'ectam adulteram habuerunt J Vide quae diximus ad L. ex L. Iulia, D. de lege Iuliade adulteriis. Antonini rescriptiterat insertum Gregoriano Codicit Sane litera mea nulla ariste causa preudicabant. Nequa enim,s penes te cuia afuit, ut matrimonium Averetur, is secundum legem Iuliam Eupa uxor tua nuberet, propter hoc, restripto meo adulterii damnata erit, nis comstet esse commissum. Habebunt autem ante oculos inquirere, an tu cum pudice viveres, isti quoque colendi bonos mores auctor fuisti: periniquum enim videtur esse, ut pudicitiam vir ab uxore exigat 'ua ipse non exhibet: qua res uti s virum damnare, non, ob crenpensationem mutui criminis, rem inter utrumque componere, vel causiam facti testire. Citat Augustinus de adulterino conjugio-ex eo Hincinarus in opusculis, p. 447.

Ac prostitutam meretricio more fel bui adiaterii crimen in ea cessati Terentius in Eunucho e in homo pro moecho unquam vidit in domo

meretricia

Deprendi quenquam 'L. uuae adulterium.

Vtrum domina cauponae,an minis fueriri m- η braeis diu tam cauponam, quam meretricemsgnificat. Talis copa syrisca in Virgiliano Ca mine , καπηλος,in Philostrati epistola.Sic apud Suetonium vita Neronis xxv I I : Insignes ganea,ct matronam institoria, copas imitantium.' Niphilinus describit Avitum, τα τ καπιγλίδων copas imitantem. Adde l. Palam. s. si qua cauponam, D. de ritu nuptiarum.

. r ' L. Cum

374쪽

AD Ius IVSTINIANEVΜ. 367 L. Cum vir nubis. Cum vir nubit in feminam viris porrecturami Cum vir nubit femina in viros arrectura. Hoc est quod dicit Seneca epistola xcv Feminae viros in eune. Vide Polybium & Suidam de Agathocle. Aliud igitur hic describitur quam tuae rainen & ipsa aliis legibus punita, teste yrillo contra Iulianum libro v. Iustiniani tempore plurimos hoc crimine sive vero , sive falso prostratos narrat Procopius in arcana litistoria

L. In adulterii. Ab omni familia non solum mariti, ed etiam

uxoris, qua tamen tunc temporis domi fuerit. quo adulterium dicatur admissum, quarendi tyradefensione cujusquami olim id in incesto receptum , non in adulterio, diximus ad titulum Digestorum, de quaestionibus. Etiam ad α δε- ραώ- crimen hoc protulit Iustinianus,eodem illo Procopio teste. DE MULIERIBUS QUAE SE PRΟ-priis servis junxerunt.

Tertullianus ad uxorem II : Nonne insevereensiuerunt servituti vindicandas, qua cum alieno servo, post dominorum denuntiationem, in conseu tudine perseveraverunt ' Etiam Hebraeo jure feminis liberis vetitum servo nubere. Notari id solet ad Deut. xx III, II. DE RAPTU VIRGINUM SE V vIduarum, nex non sanctimonialium.

375쪽

supplicio addictus:qua de re exemplum est apud Ammianum libro xv. Sub posterioribus Imperatoribus adhibita non una distinctio.Nam qui vim intulisset pactae alienae,ut adulter puniebatur : qui non pactae, ducebat eam sine dote. aut si eam nollet, naribus abscissis, bonorum tertia parte mulctabatur. Quod si non vim intulisset puellae, sed blanditiis eam pellexisset ad impudicitiam,aut eam ducebat, aut facultatum tu rum parte ei satisfaciebat. Ni faceret, verber tus & tonsus relegabatur. Haec in Eclogis B, ilicon, in Harmenopulo,&in Zonara, ac BM- samone ad Canonem Apostolicum Lxv II. Ex edicto Theodorici; Si consentiat rapta raptori, pariter occidebatur, II. Idem ex lege Wisi-pothorum, si ei nuberet, III, tit. III, 2. Lege Caroli Magni v I I, cap. 3II, vetatur feminam ducere, qui eam rapuit, vel seduxit: ac praeter ea mulctam solvere tenetur, & canonicam se

re poenitentiam. Husdein Caroli Magni temporibus, raptor qui sub lege Romana viveret, morte puniebatur: sed solebant ea de re transactiones fieri, quae compositiones vocabantur, quarum exempla habes apudMarculsum Lxxx n& sequentibus. Sed sciendum,non omnem vim puellae illatam esse cum raptu e & raptum puniri etiam stupro non secuto. Rapere enim est, vel invitam, vel invitis parentibus, aut tutoribus, puellam alid transferre. L. ToQui hostili more in nostra republiea matrimonia student sibi conjungereJ Helena Paridi r uiso intrabas, , es, an hostis eras t

376쪽

AD IUS IUSTINIAN EVM. 36sDE EΜENDATIONE PROPINQUORVΜ Curtins libro v I II r More patris, ct ab antiquissimis Macedonia regibus usium uo,eum castigari Iussi. Hoc θ oportet feri, ut a tutoribus pupiuia

maritis uxores. Semias quoque h*- pueros atatis verbera e concedimus. Est ea de re locus egregius Xenophontis Abαφοι-ς v, circa finem. DE ΜALEFICIS ET ΜΑΤΗΕΜΛ-

ticis, & caeteris similibus.

Mathematicorum vox eo tempore infamiserat, significans eos,qui ex astris futurorum noritiam profiterentur. Gell. I ,9: - - quos gen-rilitio vocabulo Chaldaeos dicere oportet,Mathematicos dicit. Contra suos egregia dishuratio est apud eundem Gellium I, 9. XIV, 1.& altera Ba

desinis in Philocalia, ex Origene descripta. Iidem 3c malefici dict1. Malefici, astrologi apna Scholiasten Iuvenalis r quanquam haec vox ira magos rectius convenit, de quibus & hoc tit Io agitur. Vide Uultimam.Vlpianus productus in collatione legum Mosis cum Romanis: Sapissime denti interdictum effere ab omnibus Principibus re quis omnino sie hujusemodi ineptiis immia

semet. Durus in Astrolonos fuit Iustinianus.Iuia sit enim eos camelis vectos traduci & in hum ros caedi. Praecipue vero capitale semper fuit astrologos de Principis salute consultare.In Pauli sententiis v, tit.xxi: Qua de salute Principi vel summa republica mathematicos, ariolos, aruspices,maticinatores consulit .cum eo qui restonderis,capite punitur. Exemplum habes apud Ammian.xx Ix. Meminit de Firmicus ii, ra. Apud Wisigothos Poena erat, fiagra, aut servitus, VI, tit. II, I.

377쪽

L. Multi.

Multi magicis artibus ψJ De hoc crimine habes apud Cassiodorum I v. 23. Grave crimen, si probetur. Sed ob difficultatem probationis, multi suspicionibus nimium indulgent. Itaque

plurimos, etiam innocentes, eo crImine eve sos narrat Ammianus xx Ix. Τheodoram maingicis artibus mirum in modum addictam fessile narrat Procopius. DE FALSA MONETA. Capitis poena, & publicatio in metalli mi tores decreta. Habes id in vita Imperatoris Taciti. Vide quae ad titulum Digestorum De .falsis dicta. DE SEDITIOSIS, ET DE HIS QSI plebem contra rempublicam audent colligere. ins xv r Magistratum in ordinem rediagere, senatorem aut convitio prosequisuis esse dere .mistis periculosissimum poenis. Ammianus libro xxvI I linguam narrat maledicis praecisam. DE INIURIIS. Ei dignitatis hasi,m,s ornamenta praeferretJ Tertullianus de resurrectione : Habitus indices custodiaque rignitatis. Et de pallio: Proprim habiatus unius quique ea, tam ad usium quotidianum, quam ad honoremHHgvitatem. Epictetus apud

πα. Aptatuae artiscio habitu . Alexander Severus,narrante Lampridio,in animo habuit, omnibus officiisgenus vestitus proprium dare. ' D E

378쪽

AD Ivs IvSTINIANE V Μ. 37IDE FAΜΟSIS LIBELLIS. Arnobius libro iv : Carmen malum cons si re, quo fama alterim coinquinetur is vita decemviralibus situ evadere noluisse impune Trajanus ad Plinium: Sine auetore propositi libelli in nutu crimine locum habere debent. Nam ct pessimi exempli, nec nostri seculi est. τοῖς λεπένοις φαρεωσ- σοις, ait Ioannes Antiochenus in historia Ioviani. Adde quae diximus ad titulum Instituti num de injuriis. DE NILI AGGERIB vs NON rumpendiS. Si quis posthae per AE pium intra duodecimum eubitum fluminis ultra fluenta de propriis ac vetusis usibus mater 's, praterque morem antiquitatis UurpaveritJ Vbi Nilus ad incrementum xII

cubitorum pervenerat, usurpabat de eo quis que quantum volebat. Ante id tempus non plus quam singulis mos vetus concesserat, per inci-l1a stilicet. Attaliata : ἐάν -Αἰγύπτω εις - τερώ τῆ Ibδεκαα χους δεώρυξὶ πιο τέ--FNωλου. Si quis in au pio aperuerit aggerem , i sta cubitum duodecimum. Sic ut nunquam supplicandis eis, vel recipiendirimitatem, vel dignitatem, vel substantiam licentia tribuaturi Supplicandi recte Iestitur in Codice Theodosiano. Attaliata : μηδε ανιικλῆ- ωρηιπως της οἱασῆν δεήσεως αὐτοῖς. Ita ut nusia Agis revocatio, aut indulgentia per qualescunque preces Jeranda sit. DE P OE N I S. Si vindicari in aliquos sive svi contra nostram

379쪽

3 a HVG. GROTII FLOR. SP. consuetudinem pro causa intuitu jusserimm , nolu- mu statim eos aut solvere poenam, aut excipere

sententiam, sed per dies xxx super satu eorum sorso fortuna' ecta sitJ Haec est lex , quam Ambrosio monente scripsit Theodosius,expertus in Thessalonicensium poena, quam periculosumi esset ipsis Ρrincipibus. tales epistolas statim imperi. Neque enim de omnibus reorum poenisic agitur: sed de iis quae per epistolam Principis exigi jubentur. Vide Zonaram. Meminit hujus legis & Paulus Diaconus libro xI II. DE SENTENTIA Μ PAsSIS ET restitutis. Symmachus epist. : Notaim judicio expli- ratisimum remessium venia imperialis implorat. Mi Iudicati remissione fama sua vulnus excludat.

Valentinianus Novella xv I t Imperatoria vis major laudis H, aequa decreta mollise. Optima ad veniam occasio sunt, merita nova. Fabius Maximus apud Plutarchum: --λε- λυβ ω Condonentur peccata

benefactis. vide quae diximus libro II de jure

Belli ac Ρacis, xx, 26. Interdum non tota poena remittitur, sed pars poenae. exemplum habes

apud Cassiodorum III, 6. Vide quae dicta ad hunc in Digestis titulum.

L. Si debitor.

Eris tamen adimi ex praeedente tempore poenatiberatus in J Est constructio Graeca: α πλυγε ζSic cura ct tutela liberetur, dixit Vlpianus. L. cum filio familias, f. item, D. de Iegatis III. poena interpretare, Per Pinuam.

380쪽

L. Vitima.

Non improbabiliter quidam ex materia,quae hoc titulo tractatur , existimant, non hanc legem hic deesse, sed illam, cujus Eustathius m minit in trigidia diebus, ν. 14. Sensus ejus erat, ut qui res tisci immobiles detineret, intra xxx dies eas tradere fisco teneretur. Nam dicit Eustathius , eam legem esse ultimam tituli primi libri decimi codicis. DE sENTENΤIIS ADVERs Vs fiscum latis retractandis.. Intra triennium rei clari posseJ Quantas ra- pinas sub hoc praetextu egerit Iustinianus , videre est in arcana Procopii historia. DE DELATORIBVS.

L. Neque servo.

Neque servo,neque libero homim liceat deferre id, ex quo quisequam aut monem Mu bonorumsuorum amissionem ρertimesca J Scribendum, ex quo non quissuam. Res .deferre quivis potest facta deseriare ea tantum,quibus imposita est mors aut conis fiscatio. Ecclesia quidem odit delaturas, ut videre est canone x xxx Ir Concilii Eliberini. At leges circumcidunt delaturas, non tollunt. Tiberius de delatoribus agens Subverterent potius jura, quam custodes eo um amoverent.. DE ANNONIS ET TRIBUTIS. Annona quid Qerit,partim ex Novella cxxx intelligimus , sed optime ex arcana Procopii historia. Debebant agrorum possessores, praeter