Ern. Frid. Car. Rosenmülleri, teol. ... Scholia in Vetus Testamentum. Volumen primum undecimum Partis quartae psalmos continentis volumen tertium

841쪽

cto. Irin Perruit Io Pa homes meos coram ms Et sicut ruturam Gquarum. Ita Amyraldus: neque sit nobis sustinendus is a sitis, factus ab hostibus, neque Eru-ytio in eos facienda; nam ni in ' de obsessorum eruptionis in hostem iacienda capit, quomodo verbum me' lud. IX, 33. 38. 39. sumitur. Nos quidem cum Aben-Ε - ρ in deperculsis urbium moenibus censemus intelligendum, et verba n ' ita interpretanda: neques exi s sit sci I. iunci saepius subaudiendum, ut a Sam. XIII, 39. Ps. . XVI, 2.), ianima ulla, i. e. ne sit ullus, qui aut sugam capessere coactus, aut captivus ab hostibus abductus ex urbe migret; Vel, nNS ' sensu neutro accepto: nihil eaerat, soli. direptum ab liostibus; cui sententiao optime congruunt

verba postrema: 'I' In 2 nri X est ntilius clamor scit. Iuctuosus, Nn 2 r nn N, clamor ultiliatus, ut Chaldaeus ' .

vertit, in Plateis nostis. Deprecaturus igitur belli calamitates, petit, ne urbis ab hostibus expugnatae mala ho xifica experiantur, cum rupto urbis muro, et portis est,actis hostes in urbem ingressi omnia caede rapinisque complent, ululatuque et clamoro omnia miscentur. Bochartua verba n Cc ' subaudito nomino n B, sc exposuit: nec sit vacca, quae emittat, L ejiciat semen, aut foetum coli. Job. XXI, Io. Vacca 6us concipit, nec resDuilf msu), quasi DNA ' positum ess et pro transilivo PN'N D, qu modo nNS ' et Amos. V, 3. aliqui interpro tantur. Verum

de ejectione seminis e vulva re'ου ri simpliciter diei vix puto. Alii poli nμου , subaudiunt coli. Jerem. XXV, 32. nam' su ni Σ' , ut sensus sit: nulIum exoriatur m Ium, infortunium. Exemplum omissi nominis asserunt

Job. Iv, 5. coli. II, Ii. Eaech. VII, Io. Et Chaldaeus PNnNS V reddidit N,' nec exitus s. prodiens

si malum. δ15. . O beatum populum, cujus res eo natu suntlQuam felix est ea natio, eujus Jova Deus esti rue enim 'solus omnia ista bona suppeditare potest.

842쪽

ΡSALΜUS CENTESIΜUS QUADRAGESIMUS QUINTUS.

ARGUMEΝTUM. Celebrat gloriam et potentiam Dei, quae in Omnibus operibus ejus elucet, sed inprimis benignitatem, quam exhibet generi humano universo, et eximiam eis, qui colunt eum, et ad eum Coris giunt: hos sustentat, alit, exaudit, ConserVat. Singuli hujus carminis Versus litoris primoribus elementorum Hebraicorum ordinem repraesentant, ut in Psalmis aliis pluribus factum est, vid. Argument. Ps. XXV. p. 68r. In nostro Psalmo autem desideratur is Versus, qui a litera Nun orat incipiendus post Vs. 15. Extitisse quidem aliquis putare Possit, et vere putavit CAPPELLUS, Versum istum in eo codice, e quo Alexandrinus Graecus interpres suain translationem concinnavit. Nam post Vs. IS. in Alexandrina versione haec Ieguntur : πιστος ο Κυριος ἐν τοῖς λογοις αυτ , καἰ οσιος εν πασι τοῖς εργοις αυτου. Quae ipsa et in Latis

nam Vulgatam, Syriacam, Arabicam, et Aethiopicam versionem translata sunt. Sed manifestumost, ista Iovi duarum tantummodo dictionum m latio no, et prima in subsidium ex Dout VII, 9. ar cessita, penitus ex H. I7. hujus .ipsius Psalnii d

843쪽

cum illum Versum merito notavit Scholion Grae- cum codicis Vaticani, nec eum agnovit Hieronymus, , nec Aquila, nec Theodotion, nec Chaudaeus, nec Masoremas, nec interpretes Hebraei. Nequo probabile esse, vel casu hunc Versum eracidisse, vel studio expunctum esse, rdCte obseris . Facit BUXTonsius ' ). is fu fieri non potuit, quia error ob interruptam seriem Alphabeti niamis manifestus et facile deprehensus suisset. St. dio Cur expunctus osset, quum nihil in eo sit, quod Judaeos offendere, vel ad eum eradendum

permovere potuisset Τμ CL Argumenti Ps. v. p. 685.

3. 'pri Et magnitudini His nulla inscrutatio, quanta sit eius potentia, nemo investigando exquirere, nedum Verbis eloqui potest. Aben-Εlia: issecus, quam siti ita est potentia omnium Tegum aliorum. ε6. Praefixum ' huius Versus initio caussali sgnificatione est capiendum, lut Ps. XLIX, Io. CXLIV, 3. aI., euixespondet alterum ' ante i s vertendum. Hoo enim sine se canere res gestas Dei significat, ut propagetur ad posteritatem memoria illarum: ut virititam, vim incredibilem terribilium sci I. factorum tuorum colobrant, ideso ego, eos incitandi causa, maximia facta tua enarrabo. . Sio miatitudinem bonitatis tuas, i. e. ingentem tuam bonitatem. Nomen an Kimchi recte o servat' Quae ipsa verba leguntur in codice Hebraeo Acade. miae Dublinensis, seculo XV. exeunte scripto numero 142. a Kennieollo signato in ima parte paginae.. Anti- Crit p. 457.

844쪽

a 948 Scholia in V. CXLV.

servat esse h. I. non adjectivmn sed substantivnm, ut ses. LXlII, 7. Ps. XXXI, ao. Ebullisut cs. not. ad Ps. XLV, a. p. Io Ia. , quasi Perpetuo fluxu orationis edisserent, sicut scaturigo, jugiter ebullieus, perpetuo novas essundit aquas. CL Ps. XIX, 3. LIX, 3. 8. 'd mari Tardus ad irascendum, et Promtas facilisque misericordias, cs PL LXXXVl, ib.

III, 8.

9. Verba non fiant comparalive intelligenda, quasi diceret, superaro misericordiam omnia opera ejus, sed hoc sensu: misericordiam effundit super omnia ab ipla creata, erga Universas res creatas exercet. 15. 'Ma Κina obius. explicati tu tumVOrs suo, i. e. ἐν εὐκαιρία, im ictu Ors omortuno, ut Alexandrinus et Vulgatus verterunt, quod aliqui eo referunt, quod alia animantia de nocte sibi cibum parant, alia interdiu. CL PL CIV, 2o - IS. Alii vero Iustixum reserunt addidi:H cibum visorum, justo tompore paratum, et intelligunt, quod suo quaeque tempore fruges maturescant, et adolescant herbae, quibus alutitur. isi. Tu, tanqua in benignissimus et liberalissimus moderator ac rector, non restricta manu, sed aperta largiter illis qui indigent tribuis, et satias omne animal eo cibo, quem quodque cupit, et illi jucundus est; id enim sisnificat l x', quod Κimchi bene sic explicavit: ''N-3I ri,' 'Bh a ου' 's, singulis μro dess rio tuo. -Ut Vs. I9. Eosderia Piorum, ne iii

Lisce verbis Eosdctria animalium, laut victus, quem OP-tant, et quo delectantur. DATHI us.18. a 'a Props est, id est, exaudit, voces ad se clamantis et invocantis acvipit; nam apud nos ex longiu- qui tale fieri nitet, ut minus audiamus; qui ergo audit, is

prope est. CL deL LV, 6. Ps. XXXIV, 19.

845쪽

PSALMUS CENTESIΜUS QUADRAGESIMUS SEXTUS.

ARGUMEΝTUM. Non in terrenorum regum ac principum, sed

in Dei regis potentia spem esse collocandam, cujus et potentiam ac vires, fidem et clementiam, praesentem in amictis rebus opem, et regnandi justitiam celebrat. Graeca Alexandristiae hujus Psalmi versioni, ceterisque, quae Oxilla sunt factae, praescribitur nomen Naggaei et Zacharia' sicut et Psalmis duobus, qui proxime sequuntur. Certe quae VS. 7. et 3. hujus Ca minis habentur, optime congruebant reversis ex Babylone, ut non absurdo dicatur, vel ab illis hominibus Psalmum ad occasionem praesentis temporis decantatum, vel ad horum hominum Perso

nam apte compositum. Videntur autem omnio

Psalmi hi quinque postrenti initiis consecrati templi secundi usurpati fuisse. Habent pleraque haec Carmina frequentes ex Davidicis, quorum Miqua paene centones haberi possunt.

I. Α'lva Iu durations msi, i. e. dum ero, i. q. homistichio priore. Ita Genes. XLVlII, 15. s. duraιions msi est a quo tempore exstiti. CL ScauOEDERI

846쪽

195o Scholia in V. CXLVI

Θnto. Beg. XCV, b. 3. GLAssII Philol. S. p. 36 I. seq. odit. Dath. 4. Anto subaudiendum zN, ut Ps. XCI, 7., ubi

noti es. Quando exhalatur anima, quando migrat e compore spiritus hominis, tu pulverem et terram redigitur corpus ejus, unde extitit Genes. III, 19. Cohel. XII, 7.1smulque tum pereunt consi ia ipsius, et quae instituit universa. Quid igitur in his esse potest, quo fidat aut nitatur quicquam 3 n an αν hoc tantummodo loco obvium, ejusdem haud dubio significatus ae n nων Iob. XII, 5. cogitation nam nUv Aramaeis et Hebraeis est cogitavit,vid. Dan. VI, 4. et Chaldaicam versionem Ierem. XVIII, 120, i. e. consilia, molimina, et proposita. 5. malitates scit. illius hominis sunt es.

Ps. I, I. XL, 5. , similis ellipsis qualis Ps LXV, 5. 8, es

jus in auxilio, vel cui tin auxilio est Deus Iacobi, cujus adjutor est ille Deus, quem Jacobus Iebat, veI, ut Jarchi explicat: riqui Jacobo promisit: ogo adsto tibi, et custodiam is, Genes. XXVIII, 15. Ad constructionem ei. Exod. XVIII, 4. et not. ad Ps. Liri 6.

rum, caecis visum redditi Aliqui caecos h. l. intelligunt tu carceris tenebris et squalore detentos, ut des. LIX, 9. Io. Et in aras , incurvatos, i. e. malis aflictos et dejectos, alli vinctos in carcere dictos existimant, qui compedibus curvati, stare non possunt, hos igitur compedibus soluiss, erigit. 9. Jova tuteIa sua protegit e re qui solent iniuriis et insultibus peti, es. not. ad Ps. XXXIX,

II. nan N nr Omhanum Et Niduam statum nat, es. Ps. XX, 9., eorum conditionem alioqui labantem stabiIit, no contemta superborum, et violentorum injuriis corruant. At et iam imProborum distorquet s. invertit, vel Errantem facit cs. noti ad Ps. XXXl, II. , a. essicit, ut eorum cogitata et consilia aut nullum exitum habeatit, aut longe diversum, quam

847쪽

quam ipsi cogitarant, ut . in . ruinam et perniciem suam praecipites ferantur. 1 o. Ante dixerat Vs. 3. 4. nou esse. in principibus sduciam ponendum, quod illorum poteIias et consilia moria ipsa evertantur; nunc idcirco ait Jovae regnum sempiternum fore,. quo probet, bene in illo spem eollo eari, qui sit aeternus rex, atque adeo perpetuo possit juvare. Heniistichio altero Sionem, hoc est, Sionios compellans ijubet esse securos, quippe qui pro Deo habeant Iovani aeternum regnaturum.

ARGUMENTUM. Hic etiam Psalmus celebrat, et alios hortatur ad celebrandum, gratiam et beneficentiam Dei, . praesertim erga populum Iudaicum, ita tamen,

ut excurrat ad beneficiorum Communium com

memorationem, quaa potentia et benignitas eius Praestat tam omnibus animantibus, quam hominibus, confirmando perturbatos, erigendo pro stratos, pascendo anni proventu, tempestate ho-na, PaCem conservando terris, Custodiendo pol, tiam et civitatem. Suadet Versus secundus, reversis e Babylonia Exsulibus carmen esse conditum , et quum jam otium illis esset a vicinis gemtibus, portaeque ac muri essent resiituti, ut Ex Versu 15. et 14. constare potest. Cf. Argument.

848쪽

Scholia in V. CXLVIL

1. ha'nhN π ni Psallers Deso nostro, vel mum nostrum, ut ilium, circa quem Cautus occupatur. n o Inis sinitivus Picti, cum n paragogico, ut Levit. XXVI, 18. Verbum autem sine sequente Lamia etiam construitur

Ps. XLVII, 7. LXVI, a. LXVIII, 5. 33. al. 'NI, Dct-cens, Aben-Εsra monet esse Participium Niphal formae nova Levit. VlI, 9. u. 'n'I Diosmos, i. e. ebcsules, ex suis sedibustit patria expulsos I astitas, ut Ies. XI, Ia. LVl. 3.3. Contriti cyrdo, appellantur ii, qui iamagno aliquo cruciatu et angore animi versantur, quorum eor et animus dolore intimo vulneratus est et fractus. Tales autem II. I. exsules et in exilium abducti vocantur,

ut Ies. LXI, 1. 4. Potuit Deus facito hinc inda disper a IsraeIlias

congregare, quem nihil fugit, adeo ut stellas universas toto superioro orbe dispersas nullo negotio uumeret, vel

ipsas noniinatim ciens. CL des. XL, 26. XLIII, i. XLV, 3. 4. 8. Celebrandi Dei argumentum, ut Iob. V 9. IO. XXXVII, 6., ponitur pluvia, quippe euius beneficio, si

tempestiva est, auimantibus Victus paratur, quo pertinoi Versus proximus. aer' n, in montibus, siccis alioquin otaridis, et ui fluminibus nulla arta irrigari pqssunt. In Gxaeca Alexandrina atque Latii in Vulgata versione additum legitur: τῆ δουλεία των ανθρωπων, et Aesrbam fervituti hominum. Huc translatum ex PLCIV, 14. 9. a s 'an Piliis corvorum plerique Pullos corvorum intelligendos putant, et interpretantur do mirifico quodam pastu, qui eis divinitus curetur, quando deseruntura parentibus, post autem subaudiunt DAN, ad estim scit. Deum, ut sensiis hic sit: cibum Procurat pullia corvorum eum invocantibus. Sic et Iob. XXXVIII, 41. al.

XXXIX,

849쪽

mili Hus rad Doram clamant, est vagiantur huc atquctilluc assques etho P Quia tamen Flii com4 ex linguao Hebraicae usa etiam esse poIIunt corvi simpliciter es. GLassar Philolog. S. P. 95. Ie q. ed. Dath. , siaut, qui corvis συνεκδοχικὼ ύς, tanquam specie Pro genere, h. I. omnem avem significari existiment, ut sensus sit lite: oseam suppeditat cum celeris animantibus universis, lum uvium generi; coli. Luc. XII, 24. Coras rates Corvos, non δε-runt, ncto mςtunt, pro quo est, apud Matiliaeum VI, 2ς.nυθs DB co Io. Ciajium odi explicationibus imaginis poeticae vividi colores penitus extinguuntur. Recte Vero Observavit Bocii Rivs Irictroz. P. II. L. II. Cap. XI. Tom.

I l. p. 798. seq. edi L Lips. tam nostrum, quam Jobi locum eo speclare, quod corvus pullos jam enutritos, et ad volatum habiles, nido pellit, ut in posterum sibi prospiciant. Tum igitur, quum Nondum sint plenis viribus, nec in persecto vigore aetatis, neque dum ad vicium proprio Iabore atque indulti ili sibi coiti par in diim ad sustverint, consilii inopes magna Voce crocitant 'n'γοῦμ), et aerem querulis clamoribus implent. In quibus' angustiis Deus illis succurrit, et vietiam suppeditat.

io. Exemplis divinae providentiae propostis ostensum est, Deum illis quoque animantibus opem ferre, et necessaria suppeditare, quibus nullum sit aliud, vixilium; deprimit jam eorum considentiam, qni vi thus suis auteopiarum subsidio laeti a I eo salutem non requirunt. Summa hujus et proximi Versus, Deum non lavero iis hominibus, qui viribns suis nituntur, .sed piis et religiosis, qui et ipsum verentur, et sola ejus elementia pender Volunt. yBnr z uri nan H , Chaldaeus bene sic reddidit: 'n d bu nou deIoctiatur fortitudinoctorum, qui Equitant in equis. Κimchi: rand nn n haad ridi aW nou. Detatur homines, qui in ro--δors equi siduciam ponit. CL Ps. XX, 8. XXXIII, 16. II. Hemisticiumn alterum , n hib,

850쪽

ι944 Scholia in V. CXLVII.

non in craribus equi ob Ioctatur, aliqui do cruribus vel ad inscendendum et agitandum equum agilibus, vel adcursum et sugam ab hostibus expeditis interpretantur, coli. Amos. II, 15. Glox Podibus non Disabitur, et noeensor equi non fulvabit Ditiam suam. Et notus est ille πόδας άκυς Achilles Homeri. Ego tamen accedere malo iis interpretibus, qui haec verba capiunt de Ped stri exercitu ex sortissimia viris collecto. Conjunguntur enim duo praesidia,' quibus reges et populi maxime considero solent, exercitus cum equestres, tum pedestres. -Chrysosto uius per tibias vi) arma videtur intelligere,

non criura, id est, περανμ ηιδας et ocreas, quod etiam Hieronymus in suis Commentariis sentire videtur. Alius quidam Graecus auctor a parte totius corporis firmitatem intelligendam censet. Pro tibiis editio Romana et Galli cana, Hilarius et Augustinus habent tabes acula: --qus in tabes actilis et iri Benulacitum ctrit ei. Idem agnoscit Arnobius. Hi igitur Latiui interpretes pro κνη-μαις segerunt σκηναῖς. Varietatem ex Hebraeo natam puto, quod alii legerunt tibias, ut nunc in Hebraeia codicibus legimus; alii tabernacula, quod hunc sensum habero videtur: non in tabernaculis viri, non in eopiis ei multitudine militum aut satellitum complaeitum est Deo, ut Ps. XXX lu, 16. Non fialυatur rex Pre multam virtutem, hoc est, non multo exercitu vallatus, a quo praesidio, sibi salutem partam considat. Haec autem verba putat Chrysostoinus ad revertos ex captivitale sp ctare, ne, quia infirmi et Omnium egentes ac inelmea erant, ea de re turbarentur, et animia conciderent.

a. Cum hoc Versu Alexandrina verso, et, quae EX ea sunt factae. , incipiunt novum Psalmum, ut congruat deinceps numeralio Psalmorum eum hebraeis, quae discrepare ab his coepit sit pra Ps. IX. CXLVII. cf. Prologorum. P. XXVI. seq. . Rea lamen Oileiadit, non esse hoc novi carminis initium, sed cum praecedentibus cohaerere,