장음표시 사용
21쪽
IT verba interpositis, quibus albideret ad id qtio illa re vera molitur. - Videamus igitur, num dixerbii progressus his fenebris lucem assundat Phaedra enim demonstras se nutrici eousilium approbare interrogando V. 5l6 ποτερα δἐ χριστον Mi
quod ineanfamenta devinctiones Veneficia. Sed nostro lo eo as firmo oculi χοισι , i et 'οτον satis manifesto significata esse remedia ad morbum depellendum, quippe quae diVisa esse Seiamus, prout bibenda vel infricanda Vel denique edenda essent'. Sed etiam graviora praesto sunt, quae in aperto ponant Veteres lectores Phaedrae Verba minime ad pocula amatoria, quibuSΗippolytus alliciendus esset, sed ad remedia furorem levantia rettulisse. Nam, si quid video, fragicus nostro loco, ut alias SaepiSSime, erotici ornamentum gratum acceptumque SuggeSSit; cum illi bene eeultum sensum assecuti hunc locum leniter sic inflectant Long. Past. II, T. EOOITO DUdἐν φάρlictae Or
lo LPiD stα καὶ περιβολη κιλ. quo Theocritus quoque tendit, qui a genuino sensu stelinans Musas supponit Id. XI I:
1 τα LIιερι δεσ. Amatus autem unicum remedium est ut Delphis imaethae apud Theoeritum l. l. et Anth. Pal. V ll6. Chariton Aphrod. VI, 3. T. Nicet Eug. II, idi atque hunc in tragoedia quoque nutrix semper subaudit, quem Videli stet aditura Sit es. v. 6s Sq.) ut statim exponam. Amorem igitur, quem anus carminibuS Solvere Se posse profitebantur ' neque arte magista neque medicinai CL Aesch. Prometh d 8 sq. Pind. Pyth. III, 2 s 2 sq. Schol.
Cf. Callimach. Epigr. XLVII Solin Praeivi Philoxenus f. Schol. Theocris XI, I. Plutarch. Symp. Quaest. I, 5 rg. T B. Quotiens dithyrambici poetae Alexandrinis facem praetulerint, miror neminem adhuc demonstrare conatum esse. - Ceterum Musam aut incantamenta amatorium furorem sedare negat etiam Plutarchus Amator. 6). Senecae ita potius ep. ) ego tibi monstrabo amatorium sine medieamento, sine herba, sine ullius veneficae carmine sibi amari, ama'.
Cf. Theocrit. Id. II, I. Tibuli. I, 2. b sq. Verg. Aen. IV, 8 T.
22쪽
exstare Theo erit. Id. XIV, 2. eliod Aeth. IV, T. Chariton. Aphrod. VI, 2. T. Tibuli. II, 3. I sq. Vid. Ηer. V Iis q. Met. I, 28 sq. - Plura autem in Morrhoi deseriptione desiderio Chalcomedae flagrantis Nonia Dionus XXXIV, I sq. Phaedrae
memoriam asserunt. Nam Morrheus, quem poeta de animi inconstantia ae flexibili voluntate secum querentem proponit v. 8 Sq.(et Eur. Ilip. V. IS ), furore excitatus et circum Vagati interpellatus a servo et desideria fassus hunc implora v. 2:
Poeta picus remedia ut merum ornamentum amantis doseriptioni intexuit, ad Bae, eum irrita sint, o Stea non recurrat non aliter tragicus. - Atque his locis examinatis non immature videor remedia furorem sedantia primus agnoscere apud Propertium II l. 5 Sq.: Seu mihi sunt tangenda no Vercae pocula Phaedrae, pocula rixigno non Boethura Suo, seu mihi Circaeo pereundum est gramine, SiVeColehis Colehia eis urat aena focis, una meo quoniam praedata Si femina Sensus, ex hac dueentur funera nostra domo.Omnis humanos Sana medicina dolores: Solii amor morbi non amat artificem. Sequuntur exempla mirabilium sanationum Totus autem locus egregie respondet inprimis Longi exemplo, cum medelae, quae frustra amoris morbo adhibentur, dividantur in venefieta et medicinae remedia A sententia: laus in amore mori' v. T)proficiscens poeta tanquam Vaticinatur se hanc laudem con-Secuturum esse fore enim nunquam, ut sibi amor eripiatur. IIaec una sententia in extremo caruitne fuse illustratur, cui non
satisfaciunt, qui intellegunt philtra amorem inicientia immo
hae interpretatio, quanquam primam commendationis Speciem prae se fert, insereret sensum plane nox um alienumque a noStro
carmine. Praeterea, si quid Sapio, hic est Properti mos, ut cogitationem, reum Nuta semel iliquam quasi damiliaritatem
Ita librii Scaliger: Iolciacis odicum scripturam riueor propter vid. Rem Amor. 26 sq. quo iure statim videbis.
23쪽
as contraxerit, non extemplo abicias. Itaqite, cum in primo libro nihil id genus deprehendatur, poeta iterum canit II, 3. :amorem nunquam tolli, atque in sequente carmine multus est de eadem re II, d. T: non hic herba valet, non hic nocturna Cytaeis,
non Perimedeae gramina cocta manuS. Veneficiis autem primo commemorati prorsus eodem modo, quo
nostro loco, in Sequentibu exposite de medicis agitur, qui
amantem frustra a funere reVocare studeant. Denique in praeclaro illo carmine IV, 2 Η , oethio si quod unquam digno,
poeta canit v. s q. amoris ignem torrentem neque patrios amicos sibi potuisse Vertere neque Thessalam agam eluere; non ferro non igne cogi se potuisso, ut Cynthiae laudes reVocaret . Invito igitur animo et cogentibus amicis et I I. 25 sq.)poota sauei pectoris auxilium circumspexiSSe cogitandus est; atque hoc senSu gerundia eo loco, a quo aberraVi, accipienda Sunt quae potius eorum interpretationi obstant, qui tantum Venena perieulosa mortiferaque perverse intellegantes), ut taceam de eo, quod Phaedrae pocula a mero Veneno mortifero toto caelo distant. Immo hic sensus licet usque ad necem omnia temptem, quibus amori flammas exstinguam, exitium, quod empiternus hic amor paraturus est, non Vitabo Cui videlicet poeta alteram Sententiam, ut solet, assimilat se nius amore periturum fidem
enim saepe promittit et III, I 3. 36 26. I Sq.; a 33 q. 25. PSq. IV, IS Η). Prospere denique aceidit, quod Ovidiussus narrat Medeam et Circen devinctionibus et veneficiis frustra operam dedisse ad amori furorem reprimendum Rem Amor. 26s q. 28 sq.), ut iam ab hac quoque parte mea interpretatio tuta sis unus restat ad interpretandum versus 2 poeula
Medium carmen eo versuum ordine, quo nune legitur, Ptum SenSUm non Praebet, quocunque modo . Θ q. interpretari et quamcunque versus I curationem temptas Movendum esse a suo loe non tantum disticho v I 3-Id verum etiam monente me uechetero Praecedens et inserenda illa post v 8 persuasum habeo. Tum demum unumquodque Verbum habet, quo apte referatur, et descriptio naufragi amoris artificiose progreditur; v. II sq. scribe cum IIauptio: et ipsa Naufragus Aegaea vera fatebar aqua' o sensu atque adeo naufragus Cynthiae
24쪽
2opriVigno non nocitiara tio', quem iam Iidum, ni huc usque me secuti sunt, milii obicientes audio. Adscita ipsa nostra, de qua quaestio est, Coronis eri scaena difficultas aliquatenus certe expeditur. Nam Phaedra ea tantum intellegit poeula,qnibus privigno non nocere, sed ibi mederi Velit contra nutrix nocere vult. Sed pocula ipsa in tragoedia praetenduntur tantum, non miscentur itaque is escio, an in Alexandrino aliquo carmine, ad quod identidem postea recurram, hoc contrarium etiam amplius ita exornatum fuerit, ut nutrix re vera Phaedrae pocula miseeret ad furorem sedandum, quod simularet eum posita privignum iis delenire studeret'. In ippolytum elatum hoc non quadrare mox videbis. Sed ut post hanc digressionem ad Euripidem redeamus: Phaedrae, cum de tali medicamine nutricem interpellet, ex nulla parte eius ambiguo sermone suspieio orta esse Videtur. Arripit id, quo sibi suo iure salutem allatum iri sperat reliqua omnino non curanS. Itaque unum patet refugium, atque id unice Verum,
ut sumamus Phaedram fingere istam simplieitatem et intellegere nolle, quo nutrici ambigua quidem, Sed omniantibus tantum obscura consilia tendant. Servat speciem pudicitiae, attamen ab omni culpa liberari nequit, cum omnino ad nutricis Simulationes descendat quod ut palam fiat, noli hoc neglegere poeta fingit Phaedram tam levidula et inutilia interrogantem. Aphum praeterea sibi parat hoc modo transitum ad ea, quae Sequuntur; quibus dilucidius etiam vetita spes, qua mulier amanS
IIue convicia tendunt, quibus Propertius lenam proscindit V b. si 'docta vel Hippolytum Veneri mollire negantem'. Remedium in utramque partem valens Dido signis eat Verg. Aen. IV, d 8 sq. cum
Soror Communicans se Sagae ope viam invenisse, quae sibi reddas Aeneam vel eo se solvat amantem. Exemplum, ubi poculum amato
rium ab ipsa muliere, quae allicere vult, hibitur, exstat apud Lucianum Dial meretr. d. Alexandrinis autem Phaedrae sacra magica bene innotuisse Diltheyii conisectura Rh. Mus XXV . Ibi in pictura Pompeiana Helb. o. Id 3 Phaedram, cui nutrix ex adverso stet, noscendam esse in femina sedente laqueum gerente, instrumenta magica in StatuΠ-cula et amphora illic depicta, ultro probasset, si certa esset. ErraSSevirum doetum, cum alteram picturam in Palatino erutam eidem ma- feriae Vindicares l. l.), novissima picturae editio Mon deli Ins XI, 23 vincit.
25쪽
neti Nutrix autem, quae philtra praetexen de uno Ilippolyto adeundo cogitabat et Gloel. I. i. p. l), insigni astutia consilia tam ambiguo instituit, ut semper excusatio praesto SSet; itaque Phaedrae noriter se postea obiurganti respondet v. 6s Sq.:
Contra Phaedra suo iure nutrie convietatur, quippe quae omnem societatem cum Sceleris ministra respueri vel omnino eius praestigias e non intellexisse simularis. Nam in tota haequaestione tenendum est Phaedrae mores in priore fabula poetam in invidiam adduxisse, ut, cur refraefatam Phaedram ubicunque in sermonibus decorum servantem finxerit, melius perspici
v. I oo IZod sq.), ehorus autem Phaedram ut optimam earum, qua unquam Solis lux collustrarit, mulierem laudibus extollis V. 8 s q. quae omnia, num stare possint, si Phaedra illieitis philtris parandis celamasset et se malarum artium participem apsrte prodidisSes, ut Wilamowit vult, vehementer dubito; quandoquidem non de simplici devinetione agitur, sed de tali, qua monstruosae libidini desiderium explendum ac satiandum fuerit'.
Extremum hoc egregie observavit Wilamowit t. l. p. la sed non primus. Eadem eleganter posuit Patin ludes surrae fragiq. Oreos II p. 3IT. Eodem spectant chori verba v. 5sT:
Ne in concesso quidem amore illis temporibus philtra ab omni vituperatione libera fuisse videntur; in quo nil mirum, siquidem a Veneficiis non semper aliena fuerunt. Itaque Deianira anxia sollicitatione de consiliis suis cruciatur Soph. Trach. 5s6 sq. Opponit quidem v. 582 Sq. philtra malis artibus (κακιtic si iactici; sed dubia etiamnum haerere videtur, cum chorum interrogando adeat, probandumne sit sale remedium. Qua in re tenendum quidem eam fatalem Nessi
mEmoriam insuper angere potuisse. - Accurata autem totius quae
stionis examinatio in libris de antiquitatibus Graecis desideratur. achs- mulli quidem IIuli Altertii. II l. 262 2. Io contendit incantamenta,
quaeCunque erant, σεβεtii haudem admisisse. Vellem hanc rem ex
plicatae probasset festimonia contraria reumulavis T. Georgii Jauly
26쪽
quibus omnibiis pensitatis versiis l2-I interpolatos esse viris doctis' sine mora concedes Tollitur enim funditushoe additamento nutricis prorsus necessaria ambiguitas hunc in modum, atque id maximi momonti est , ut iam Phaedrae simplex interrogatio v. I omnino locum habere non poSsit, quoniam palam significantur ea, quae ad potulenta miscenda opus sint, ut Lucianus Dial mei . d docet. Neque id contendes boni poetae esse nutricem fugere tam longe immorantem in illustrandis rebus ad devinetionem necessariis, nemini non notiS, quam ne adductura quidem est ad exitum. Suppeditabat autem legentibus ad illustrandum interpolandumque fons Euripideus alter IIippolytia S, quam praeterea poetam Simili Scaena exornasse docui. Sod unus et alter adsuitur pannus'. Nimirum interpolator etiam altero loco gra8satus ex alia alterius fabulae eaena verSuS TT-8s Coronisero intexuit. Quos a nostro loco alieno eSSelocuples auctor nilamowitZ l. l. p. I sq. est, cuiu gra-ViSSima argumenta nolo retractare'. Erravit quidem vir doctus
mirifice fascinationes ad devinciendum Ilippolytum his versibus
Real-Encycl. s. V. Magia. - Mulieres lunam detrahensos oculis liberisque privabant; f. Plato Gorg. I A Zenob. Prov. IV I. Ceterum noli ad seriora tempora et pervulgatum fascinationum usum apud poeta Romanos provocare. Quanquam etiam illa aetate philtrorum usus vituperationi obnoxius fuisse videtur, ut Ovidius planissime indicat Art. m. II, Io sq.: Ne data profuerint pallentia philtra puellis;
philtra nocent animis, vimque uroris habent. Si procul omne nefa S. Cf. Pauli sent V, 28. Io: Qui abortionis aut amatorium poculum dant, etsi id dolo non faciant, tamen quia mali exempli res est, humiliores in metallum honestiores in insulam amissa parte honorum relegantur: quod si ex hoc mulier aut homo perieris, Summo Supplici, afficiuntU .' auo Eur. Stud. II, 2 sq. Κirohhoff. d. II. Wheeler . . . T. Barthold, eil edition. Unus Gloe l. l. p. 3 sq. hos versus fultus est; cuius refutatio jam nonnulla recte interpretatus est, in summo erravit, legentibus meam disputationem praesto erit. Infelix horum versuum patronus rursus Gloe l. l. p. 53 q. exstitit eo effugio usus, ut sumere nutricem remedia ad corporis morbum amovendum proponere. Non intellexi igitur istam aegritudinem nihil aliud esse quam ipsum amorEm.
27쪽
23 signifieatas esse exi Stumans cum Voce petro, potiti inean-fationes magicae ad amoliendum morbum aphae significentur,
ut Gloel l. l. p. 5 vidit, delegans ad Pind. Pyth. III, 5l.(s I). Soph. i. 582. Quibus locis adicere iee Eur Phoen.
Iam si Euripidea Verba satis dilucida octo P -πασερεφου et
bium esse nequit, quin poeta de morbo depellendo, non de amore ad finem perducendo cogitarit quo fundamento labefacto eorruere totum, quod Vir doctus falsa huic inhorpretationi transponendis versibus superstruxit artifieium, in aprieo est ut adeam de versibus Id-I eius iudiei Phaedrae tribuendis, de qua coni stetur aetum est. - Denique in medium proferens coniecturam mihi olim probatam eiectis versibus 56s-s istos quinque versus a T is hoc loco inserendos SSe antevertere volui aliis huic transmutationi forsan veritatis speciem non abiudicantibus. Me, si eam adhuc probarem, in peculiaria
mea argumenta saeViturum Sse, non St, cur amplius demonstrem. Frigidum esset nutricem infacete mentientem et ne levissimo quidem nutu allacias prodentem indueere. Aceedis, quod Phaedra nutricem de remedio quodam futuro suspensa verba faeientoni non ita interpellare potest, quasi certum aliquod remedium iam ad manus Sit. - Itaque ei Sto in sententia mea adseriphos esse hos Versus ex priore fabula, a lectore videlicet, qui nutrie ad amorem adhortanti opponere diversos nutrici amorem compescere conanti more in alteramippolyto, ut non malo coniecit Barthold Rh. Mus XXX p. 28 sq. . Iam ne epilogus, qui meam totius eaenae interpretationem commendet, desideretur, rogo, num haec exquiSita quodammodoratio, qua Euripides, artificium excogitans quasi subauscultando a natura aceeptum, animi muliebris assectibus vario modo depingendis subtile tegmen quaeras eiu ingenio minus digna sit, quam si pingui, ut aiunt, MinerVa heroinam manifesto et aperte ad libidinem raptam et praeeipitem latam laxisset Ne quis igitur respondeat non potuisse summam totius fragoediae a poeta ambigue expositam esse. Cui in caVea oculorum acies non obtusa erat, ei certe non in ambiguo relinquebatur, quid poeta Vellet praesertim eum ad futurum Ventum illuStrandum
28쪽
Ηippolyti Volati temporum invidia nobis ereptae imaginem
eum olim ex Senecae Phaedra, Vidi quarta epistula, sarcophagis, fragmentorum denique Servatorum laeeri frustulis, festimoniis his mutua concordia Se confirmantibus inVieemque eluentibus redintegrare conatus essem, Via a WilamowihZio l. l. p. Ibi et p. 2os breviter indicata, eo interim circumspectius tofi liuid quaestioni firma sundamenta substruxit, ut eam ex ineunabulis denuo repetere SuperSedeam, ne acta agere Videar. sus enim iis, quae indicavi subgidiis nonnulla capita con- elusit de fabulae oeconomia, id rectissime firmo argumento nisus affirmans p. I 6 verisimile esse, si Seneca congruat cum
Ovidio in iis, quae ad Phaedrae mores aliter quam in ippolyto Coronato formatos spectent, non tam vidi epistulam a Seneca
expreSSam SSe, quam utrumque ad communem fontem accesSiSSe.
Ovidium quidem praeter Velatum Coronis ero Sum SSe, quod per Se admodum probabile est, Birt Bh Mus XXXII p. dod sq.)probabilius reddidit demonstrando poetam Romanum nonnulloS
servatae fabulae locos ad Verbum expressisSe'; quanquam non
Qui versus est. 5 et fio in suspicionem vocant, Caveant, ne praeiudicata opinione poetae verba metiantur. Nam nutricem Phaedrae constantia magnopere iratam incidere in contumeliosam loquacitatem et irato umore priorem rationem, qua in prima honesti commendatione laedum amorem posuit, abdicantem iam concedere furpe esSe, quod suadeas, sed utilius quam honestum, quid in eo mirum aut naturae repugnans Verum est lenam .ras spurcum quodammodo colorem Verbis inducere, sed nostri potius sensus est in talibus offendi. Gloeligitur l. l. p. 33 sq. 5 sq. hos versus ab interpretum temptationibus prohibens adstipulantem me nactus St.
L. Annaei Senecae fragoediae I p. I 8 sq. Nimium quidem Bir tribuit huic, quae intercedis infer epistulam heroidem et Coroni ferum similitudo, cum iusto artificiosius ansam ex hac extrice ad comparanda Graeci poetae verba cum descriptione Ovidianae puellae Contendit enim p. o poetam, qui Phaedram scribentem fingat: ubi nunc fastus altaque verba iacent'(ov. Ibo), legisse versus Euripidis do sq. quoniam in ipsa epistula neque fastum deprehendamus neque alta verba. Immo ut in Ovidii verbis merum ornamentum eroticum agnoscamus, UadE UOnstans fabulatorum rei amatoriae usus, qui furorem paene exitiosum inde
29쪽
25 prorsit neeeSS PS ad unum itidque Singillatim referre, quod ex paucorum fragmentorum comparatione universo emergis: Euripidem, eum totam fabulam refractaret, non tantum emendaret a perpoliret, etiam in similibus his eaenis, eum quibus fragmenta comparationem admittunt, alia alteram editionem forma induisse. Componas modo frg ad aperte ex Thesei eum filio altereatione sumptum cum versibus Coroniferi 25 sq. et
amant repetere, quod fastidiosius antea ipse spreverit adulescens virgove amantes atque Cupidinis Venerisque potestatem eluserit', ut Diltheyde ali Cyd. p. os animadvertis. Itaque Propertius primum Cynthiae laudes canens ita , I. tum mihi constantis deiecit lumina fastus' cf. I, T. 25 sq. et Lacinii Phaedra insolenti fastu quocunque modo potest in privignum saevit antequam amorem sateatur. eine: Si salie sicli an o Dindlicli und woliten or lebe vergehn'. Ooethes Oholchen Un segne mich und that o gross, und in nunsolbs de Sunde bios . Sed plus etiam abest, ut versus Ovidianis Sq.: aer fecum conata loqui, fer inutilis haesit lingua, fer in primo destitit ore sonus me commonefaciant trium graduum distinctionis, quibus fragica Phaedra V. 3s sq. COData Si coercere amorem, ne detegatur cum alia vidit eXempla probent propter numerum ternarium nihil recondit anquiri debere. f. Mef. I, Is: ter conata loqui ter fletibus ora rigavis'. Nimirum hoc numero impare poeta gaudet cf. Amor. III,
6. s. er. XIV d5. Mef. II, To. X, db2. XIV, 38T praeeuntibus Alexandrinis ut Apoll Rhod Arg. III, 65d Callimach. hymn. i. Cer. 23. IS. rg. S Solino Altius hoc repeti potest Pindarus enim paucorum verborum argumentationem significans canis rotae 'εα ιαοκ σει
cibus rρισμακι et similibus es. Suef. d. Reiffersch lig. li p. db5. Notum autem est numerum ternarium ransi fuisse of Schol. Theocr.II, d 3. V I8. o. ali Archi Deitrage p. 253. - Denique ViX Ss, quod moneam Ovidianam puellam in scelera utique pronam ESSE, qui mores Phaedrae in servata fabula non sunt; nihil illa de futura morte vaticinatur, ut reliquae heroinae os Dilfhey l. l. p. IIT). Quod priori Phaedrae prorsus accommodatum est, quippe quae ad satiandam libidinem unice promptissima de morte nondum cogitet, abhorret ab altera moderatiore mortem semper in ore habente.
30쪽
26hg. iis, ii od horum ostendit heroem fortunatum praedicantem propter divino honores, quos Diana ei augurata Sit, cum V. I 28 sq.; in quibus honores quidem abunde commemorantur, sed chori praedicationis nec vola nec Vestigium apparet Fragmento autem manifesto e nuntii narratione excerpto minime accurato rospondet v. Il83 no Vum denique discrepantiae exemplum Leo l. l. p. 8s q. s. p. l82 attulit frg. 38s falso adhuc Euripidis Theseo adiudicatum ultimae elati scaenae, qua
ippolytu moribundus comparuit, Vindicans Senecam autem videbinnus in iis eaenis illustrandis, quarum argumentum poeta certe non mutavit, nunquam posterioris editionis verba, haud raro Sen Sus exprimere, ut in Romana tragoedia examinanda merito Coroni feri fidem festoris quanquam simpliciter negari nequit Senestae servatam Euripidis fabulam ad manus fuisse. - Ad summam Sufficit haec in memoriam reVocaSSe in Singuli nonnulla monitu digna habeo.Seaenam in Velato non ut in Coronis ero Trostgene, Sed Athenis fuisse indicare videtur eum Senecae tragoedia tum Ovidius, qui duobus eorte locis Mes XV, 566 Fast. VI, 8s)Ηippolytum profugo curru Tro egena potentem fingit. Neque in epistula, quam Phaedra Troogene immorans scribere videtur et v. lo T, Bir l. l. p. dod), indicia deesse alio loco videbimus, quae ad Athenas nos reteiant. Illi autem Diana si γραισmaxima religione colebatur, ut notum est contra in Coroni fero Diana Iιμναια, dea pluribus praecipue Peloponnesiloci cultat, commemoratur cf. v. 228 II di). De illa Philochorus locutus erat Sehol Eur. ip. 3 d ε ιλοχοροσ
festimonium scholiastae l. l. inepte referunt ad Coroniferum. quid si historicus ex altera fabula nonnulla attulerat ad Venerationem Dianae si , ρα pertinentia quanquam non multum lucramur hac coniectura: nam vix tibi continget ex tanta commentorum farragine expiscari, quid Philochori, quid Seholiastarum
Sit se Titulus autem στεφανη φορο sponde coronae dedi eationem non item in Velato loeum habuisse praeterea mirum SSet, Sareophago nunquam 'am Simplici iacrifieatione USOS AESSe.
Cf. Paus II, T. 6. III, 23. Io IV, i. 2 3l. 3. VII, o T. VIII, 53. II.