장음표시 사용
31쪽
Conspicimus positis Ilippo stim ante Dianae simul aerum libantem', ut fere pronus sim in eam sententiam Philemonem
non tam retractatae fabulae v. 8 sq. quam similem prioris scaenam ante oculos habuisse. IIJmnum, Nem eo mites adhortanteiippolyto in honorem Dianae anunt, tam egregium artificium est ad adornandum atque instituendum odium, quod Venus in heroem Dianae amatum concepit, ut gravarer eius laude elato derogata. Aeeedit quod Senee hanc scaenam in suum Sum con Vertit, exornans quidem illam qua solet lieontia, ut tumide doctrinam in deseribendis Attici regionibus ostentaret et Romanorum aeri venandi studio satisfaceret. Seniori Servo Vel paedagogo in Velato quoque partes datas esse, licet poeta Romanus eas neglexerit, arcophagi indicio sunt, utpote in quibus Ilippolyto saepius vir Senex ac barbatu prope adstans compareat. - Sed priori Phaedrae non opus erat amorem celare; nam documento sunt Aristophanis Byganti testimonium in argumento Coroniferi se si g. 33 ad ultro eam amorem profeSSam omnia pudori repagula perfregisse. Ex qua re deinceps cogitur aliam prioris fabulae oeconomiam fuisse, quod Vale quaer Praef. XX)primia obser VaVit. Nam poeta, cum Phaedrae alias partes daret, nutrici quoque partes commutare debuit, ita quidem, ut anum dominae libidinos initio potius restringere studentem fugeret(e helelie l. l. p. 36 . Seneca igitur Velatum imitatus est hac ipsa ratione nutrieem eum Phaedra sermone conferentem inducens, cuius colloquii singula Ovidio conlato reeensentem
gravissima indidia, quibus imitatio Graeci exemplaris proditur, non te fugient de quibus adeas Leonem l . . p. I a Sq.), qui explicatius hae traefat Neglegenter quidem poetam Bo-
In sarcophago Romano Mon deli Inst. VIII, 38 2 cf. Benn- dors u. Schoene Lateran Mus. p. 26 sq. et Florentino Gali di ir. IV, si s cf. Duetschke Antik. Bildw. Ober-Itael. III p. 32 sq.). Non ab re est hoc loco notare Phaedram Coroniferi queri v.
contra Senecae Phaedram ultro profiteri . III p.: quae memoras Scio Vera esse, nutrix sed furor cogit sequi Peiora'. Intellegisne,
32쪽
28maniam compilasse vel inde elueef, qtio niutrix eram de
amore in universum obseuro locutam nomine eiuS, quem depereat, nondum indicato monet V ldo sq. ut nefanda casto pectore exturbet. Hoc ethra morem Graeci poetae, ni fero ad nauseam usque in his rebus accuratus est. Atque parum circumspecte Seneca versum 22T exporta saevam est barbara Antiope manum nutrie tribuit, cum Ovidius v. II fidom aetas id ad contumelias pertinere, quibus Phaedra in maritum invehitur i. Phaedram mareeseensem desiderio rebus inauditis inconstanter effrenatoque optandis debacchantem in priore quoque fabula deseripham esse non est cur negemus. Vale enarii coniectura ad ip. v. do si certa esset, hanc rem extra dubitationis aleam poneret Philocleon enim Arist. Vesp. 56 eoneitate proteit haec:
In correcta editione hae non leguntur; sed similia V. do, et Verbo ραφια utitur Phaedra v. ly qnamobrem alch conie- ei ex Velato hune versum petitum esse quae sententia multum probabilitatis habes, quanquam ipse laudat similem Alcesti dis Versum 866, ubi 'κείνcoν ερα/ici legitur accedit, quod hoc scholion in eod. Rav. deest . - arcophagi autem Phae-
quam arte semper tuam editionem cohaeserint Persimile mutem Senecae verbis est Eur. I g. 3T. Cf. v. II sq. Sen. I sq. Plutarch. d. aud poes. 8 exf. ' Vorsus Coroniferi l sq. προ θε εραμα κυσὶ θωυξα κτλ.inrido Aristophanes in Anagyro frg. . II oc 'Po θεωδ εDαμα T -τιγα φαγειν κτλ. - Sed qui Euripidi exprobret Phaedras cf. Thesmoph.sai: Mελανιππα notis P accί Πασθε ei onSenianeum es Velatum quoque bilem movisse immo non dubito, quin priorem editionem, cui rocmρεπε καὶ κισηγορια Asor etiam Alexandrini crimini vertebant cf.Arg. Eur. Ηip.), poeta comicus maxini ad deridendum sibi proposuerit, cum in fam parca fragmentorum segete certa irrisionis vestigia exstent.
Unum atque id ne lovissimae quidem dubitationi obnoxium Leo l. l. p. I 8 sq. in Arist. Vesp. 3l investigavit, ut modo exposui. Alterum agnosco in Polyidi rg d53 Κ.:
ad quod scribendum poetam elati si g. dZ instigavit.
33쪽
2sdram ostendunt in sella tangitido sedentem, ab ancillis circumdatam, et Senee eopiose depingit Amoris aculeis saueiam et morbo tabescentem, cuius sitim Euripidea retraetata Phaedra similitudines conge8Sit Leo l. l. p. t 8). Sed cum poeta Romanu permulta, quae a Graeco tragico aliena sint, immis-enerit, iudicium sistam, donee aliunde his rebus lux assulserit. Diremit autem Phaedrae aegrotantis descriptionem pingui manu in duas partes V. 85 sq. et v. 358-dos illic bene posuit, hiemale et Euripide certe non invitante, ut eo iam obserVaVit. Novum mihi hoc adventiciae artis indicium est. Seneca statim adnecti Lunae invocationem V do Sq. quam in Velato loeum
habuisse Supra notavi et Sehol. Theoerit. L lo), atque hic philtra proferri potuerunt quam quidem scaenam latam fuisse haud opiner; quandoquidem optimus quisque poeta
huius generis ornamenta ad mores depingendos tantum pertinentia, quae actionem potius retardant quam accolorant, non larga manu Spargere Solet Welcher autem erraxit primae post prologum scaenae Phaedram insomnem surgentem, nocte Vagantem, Sacra magica instituentem assignans l. l. p. 3T . Talia brevi antea, quam ipse cassus iuvenis compellandu eSSet, collocata esse, quod per Se verisimillimum est, Senee ultro probat hoc loeo Lunae invocationem exhibens. Adde, quod demonStratum est, poetam actionis scaenarumque decursum in correcta editione non admodum iit SSe.
Argumenti autem natura fert, ut sequens Velati eaena nutricem aliquo modo Ilippolytum adeuntem ostenderit; quod repraesentationes lapide effictae non minus evineunt. Nam ut capita argumentationis hoc loco paueis comprehendam Sarcophagorum sculptores Euripidis vestigia legisse, cuius auctoritaSin imagine Phaedrae ab ancillis circumdatae sine dubio apparet, a notum est, ut amplioris probationis non indigeat. Iam cum in nonnullis repraesentationibus nutrix ippolyto epiStulam reddat, qui sensus ex his elici potest nisi hie Phaedram amore aegrotantem nutricem ad privignum misisse quid quod in nonnullis monumentis Phaedra et Ilippolytus tam preSSecolloeati sunt, ut inter se loqui videantur intercedente nutrieel quae omnia aperte pugnant cum Coroni feri argumento. Desinamus igitur in sarcophagis interpretandis nos huc illuc torquere,
cum difficultas expediatur argumentum prioris ippolyti ad parte8
34쪽
go vocantibiis' eo quid om eo progressus est p. I S), ut ex sarcophagis concluderet in priore sabula Ilippolyto per nutricem a Phaedra litteras missas esse, quibus colloquio inter noVer- eam et privignum proluderetur; praepropere, ut demonStrabo.Nam haud abnues, ubi ad summam totius fragoediae, amoris consessionem, Ventum est, parum apte deeurri ad epistulam; sermo et acti dramatis nervi sunt. Aliter res se habet in carminibus elegiacis, in quibus a poetis Alexandrinis epistulam adhibitam esse sporo me postea probabili coniectura demonstraturum esse. Accedit, quod litterae nequaquam in omnibu Sarcophagis inveniuntur . Sed, quod rem continet, ac nutricem litteris asserendis incesto sequenti colloquio prolusisse iam quonam vultu modoque tibi finges ippolytum accepturum fuisse Phaedram Num, ut Senecae,ippolytus, hilaro vultu honorifice ut matrem an tristi potius contumelioso ut scortum Aut Phaedram amorem iam fassam, quaenam suspicaberis blandi alloqui lenocinia excogitaturam fuisse, quibus privigni virtutem expugnaret Minime eadem, quae apud Senecam nam, ne plura, poeta, qui litteras insereret, totam eaenam prorsus alia ratione atque ille conformare debuit, quam ut excogitem non satis poeta Sum Leo autem ipse confitetur solam Romanum in hac eaena exornanda ad non vulgarem escendere pulchritudinem Vorum quo affectuum igorem. Aestheticam denique nostram ratiocinationem non magni pendentem delego te ad Radini politum limatumque iudicium, utpote qui non Solum singula in odo eolloquio illustrando ex tragoedia Romana in suam Phaedram transtulerit, Verum etiam capita illinc nonnulla mutuatus sit, optimus ille tanquam sponsor fragi ei huius scaenae Graecoque exemplari vere digni ponderis. - Quibus prolatis haud quaquam Veri Simile est praeeedentem scaenam V dZ Sq. quae nutricem caSto iuVeni perstiadentem ostendit, ut annorum memor mentem relaxans tristem iuventam solvat neve viduo foro iaceat, totam ex Senecae officina prodisSe, ut
O Jah Arch. Bethr. p. 322 frustra laborat in difficultatibus
Num sculptores suo Mart diphycha affinxerint, cuius licentiae similia exempla facili negotio proponi possint, non huius loci est expendere.
35쪽
gi Leo existi imavit. Idoneus alietor Hirsiis Ovidius est Enripidom talia non neglexisse; nam Pthaedra seribit v. T: iii iuvat inelucta studia exercere Dianae et Veneri numeros eripuisse suos
Deinde non praeproperae coniectare Videor Aristophanis ' δικον voluptatum blandimenta nividis aeoloribus lepingentem hasce nutricis artes ea villando respicere Nub. v. Io I Sq.:
Subaudisne lenam pudicitia insidiatorem eaelibem iuVenem in gaudia vini Venerisque illidore conantem Sen. V. dii Sq. PNam haud fortuito stuprator ille in eidit in D, sep ρογεir, ippolyti propriam Virtutem. Consimiliter autem atque ille proeedit ad natura necessitatem τὰ τῆ φυσε υ αναγκασv. Io 5 nutrix pergit Sen. v. di I sq. propria deseripsi deus Osfieta et aevum per suos duxit gradus e. q. s. p. 'Ddικοσdenique moechantem ad Iovem provocare iubet v. 68o, quem Phaedra laudat apud Senecam V l8T, nutrix apud Euri
Venationis gaudia fuse deseripha et aureae aetatis felicissimam eondicionem tumida quadam loquendi profluentia exornatam, Seneeae officinae non gravate largior, praesertim cum ad VerSimeolorem illius aetatis descriptionem tragico poetae elegiaeUS Ovidius colores mutuos dederit' quamvis huius generi pigmenta
Si Seneca hunc ipsum Ovidii locum ante oculos habuisset, certe non lepidam, quam ille adnectit, sententiolam neglexisset: Quod care alterna requie, durabile non est;
hae repara vires sessaque membra novat.
Phaedra item rc αναγκm praetexit lig. a36. Easdem sententias invenies v Amor. III 8 3 sq. Sed praeter
36쪽
32 a Graeea fragoedia non utique aliena fuerint . - quod nutrix apud Sene eam ippolytum edocet v. 66 q. Io Vem pro-Vidisse, eum tam rapaces cernere Fati manus, ut damna Semper subole reparare nova sed si Venus humanam societassem dereliquerit, fore, ut orbis iaceat squalido turpis situ' v. 6 sq., nonne ille pro Da natura apte respondisset, ut in Coronis ero V. I sq. Iovi convicians, quod liberos creandos non emendos cura8Set aptius certo, quam illi e Nam omnia suadent, ut Sumam tu priorem quoque Ilippolytum feminam dueem malorum artificemque scelerum Sen. sis exagitasse, ea fortaSse ratione, ut nutrici sensiis suos de ista peste ac pernicie aperiret, qualeSin i g. ine Ioas fuse exponuntur, deis postremo XprobranS
Nam Senee hoc rursus bene instituit Graecum, ut contendo, exemplar SeeusNS, quod Ilippolytum, postquam novere eiu genibus adlapsa est v. 66 T), in tanta asseetuum concitatione non
hunc locum Seneca ante oculos habuit v. Mef. I. 8 sq. conferas Sen. 565 sq. eum v. Id sq.; neque noverca Sen. si 8 apud Ovidium(v lli deest. - Ceterum tralaticia haec materia in poesi Romana; cf. Tibuli I, 3. 3 sq. Prop. IV IB. 25 sq. Aetna. V. s q. Verg.Georg. I, 225 sq. or Ep. d. XVI, o sq. v. Mef. XV, 6 sq. Seneo.Med. o I sq. Moschion lig. . ampullas de aurea aetate proicit eo quidem
Sensu, ut primaeVam naturam impolitam morumque rigidam asperitatem excultae seriorum hominum vitae opponat. De comicorum commentisci Bir Elpid. p. is q. - Iis autem, qui philosophieis conclusionibus indulgeant, libebit IIesiodoam hane et Platonicam, quam item Seneca
tuetur, opinionem de aurei aevi felicitate omnibus numeris absoluta Epud Moschionem in contrarium subversam memoriae mandare. CuiUS contrariae sententiae propugnator fortasse Theophrastus exstitit; os. Dolide Or. Rom. p. o I 2IJ. Tales autem fluctuationes progrediente hominum cultura ut aestus maris accidere et reciprocare solent. Nam, qui aliquam cum praestantissimo quoque Germanico superioris saeculi poeta familiaritatem contraxerit, eum non fugiet uno PraevaluisSe illam de hominum degeneratione opinionem, quam RoUSSERII anXis. Confra nostri aevi opinio vulgaris plerumque in contrarium inelinat Praeeunte rerum physicarum disciplina; cf. Grim Goetho I p. a.
37쪽
amplius fumidam ac plumbeam cantilenam de diro muliebri genere declamantem faeit Sed etiam certiora sciri possunt. Nam pro certo affirmare ausim Vale enarium recte conieetasse elausulam orationis Ilippolyti ex priore editione in alteram irrepsisse . 66i-68'. Quo Versus in universum prolatos hoc loco languere, o Stquam ippolytu ex more Euripideo sententiam generalem ad Singularem, quae in manibu est, auSam adaptavit, ii, quibus eo ut aiunt apis, persentient. A quadrant haec convicia in priorem Velati scaenam, ut Senecae similes versus 566 sq. Vincunt. Sed iam Phaedra ipsa morae impatiens privignum adit in qua Scaena exornanda poeta Graecus, ne Romano hanc laudem vindicem, egregium artificem se praestitis. - Procedens igitur illa v. 583 sq. repente se animo linqui simulat collabitur, Ηippolytus ollapsam exeipit, anus torpentem excita v. 58T: attolle vultus, dimo V Voci moraS: tuu en, alumna, semel Ilippolytus tenet. Iam illa lue reddita ad immane propositum peragendum eaeeingit, sed Verecundia deturbata culpaeque conscia inter Varia consilia fluetuat et, unde potissimum capiat exordium, cunctanter quaerit. - Vestigia hie latent Graeci exemplaris. Nam si vidit Phaedra seribit v. ter feeum conata loqui' e. q. S., quid aliud exprimi nisi istam eunetationem ef Sen. 662 sq. 3T) Senecae autem Phaedra Peum reputat v. 5s6 sq.: si coeptaeXSequor, Forsan iugali crimen abscondam faee . Item Ovidiana puella V. Id sq. nomina modosque diversos illa quidem quaerit, quibu erimen obtegas. Neque, qua illa addi v. 5s8: honesta quaedam scelera successus faeit . Euripideum sophisma non apiunt; nam in mentem venit nutrix apud Euripidem ita
In Coronifero res aliter se habet cum concitatio eo leniatur, quod nutrix intercedit. - Nihilo secius, ippolyti fusa iurgia in liberorum procreationem illic ridicula sunt, quia nutricis incitans provocatio, quae in Velato, si recte disputavi locum invenit, omnino deest. Euripideos hos versus esse Oloe l. l. p. o sq. merito contra Bartholdium Rh. Mus. l. l. p. 33 monuit, servandos esse, quo loco nunc leguntur, nemini eum persuasisse spero. Recte autem intellexit adi ei et I V. 66 ex antecedentibus O σειν γιν καc suppleri debere. ConiecturiS ι γεω/ Reiske ψεγειν (meimsoeth sententiae acumen debilitatur.
38쪽
frustra transitum ad coepta exequenda quaerentem interrumpit filius matrem eam fortuito appellans v. 668 qua invidiosa voce Pliaedrae transitus aptissime paratur. Memineris eodem artis et Euripidem in servata ippolyto v. Io usum esse, scilicet ut aliquo Verbo temere intericiendo diverbia incerte uetuantia sistat iisque inde prorsus diversam viam ingrediendam praescribat Senecam autem in hac ip8a re ad Graeeum exemplar apprime se ad Strinxis Se alio praeterea argumento postea proponendo demonstrabo. - Mavult igitur Phaedra famula vocari v. is atque adeo priVignum obsecrat, ut
mandata Sceptra et se famulam accipia v. I S. Similia Ovidiana puella laeta v. 6 serviat,ippolyto regia tota meo'. Sed casto iuveni aures ad lenocinia blandi alloquii clausae sunt praetexit pietatem erga parentem fortasse Sospitem v 62 . Quo tendit Ovidiana puella v. I 2 nunc, sic meriti lectum
reverere parentis'. Phaodra autem subinde nova perielitans in initio denuo ambigue loeula v. 636 sq. iam Satis plana Verba de amore aliquo in pectore aeViente proicit, quam confeS-sionem ippolytus eo sublevat, ut o Vercam interroget, furatne Thesei amore V. i5 hac ratione ipSe iam patefaciens, qua Phaodra filio, ut in quo patri imaginem recognoscas, amorem tute declarare possit. - Poeta igitur alteri personae quasi munus delegat in molesta materia sermonum fili deducendi; quod Racinium imitatum esse adnotare iuvat. At Euripides nonne eandem rationem init alteram Phaedram anxio affatu nutriculam ambientem fingens V. i5 Πω α συ μοι λεξειασα/ι χρ γ λεγειν; qui Versu quam celeber fuerit, non Solum Aristophanis paro dia Equit. 6 declarat, sed etiam, ut Buocholerme monuit, Menander conversus a Plauto Baeeli quid silio poti est ut tu faceas, ego loquar 2 lepide' Senecae autem in ista scaena re Vera Graecum Xemplar facem praetu-
39쪽
35lisse lucebit, si ad alias imitationes praeversus ero item ad singula Phaedrae Romanae Verba postea redeam neeeSSe St. Interim arcesSa ea, quae eo s. l. p. I iij disputavit, quibus quidem re non exhausta est. Nam quod Phaedra affirmat solani privigno mutari respersam nulla labe inlaetam, innocentem
Sen. v. 668), id rursuS, Si quid unquam, egregie illustratur Ovidii verbis, or. IV IT Sq.:
non ego nequitia socialia foedera rumpam; fama, Velim quaeras, crimine nostra Vacas. Iuxta autem pergit a Si nunquam amarit, maritum nempe: venit amor graviuS, quo Seritis e. q. S. cf. v. 2 Sq.), quam
satis delicatam cogitationem Senecae verba infacta innocens' fecte significant. - Denique, quod maximi ponderis est, non dubitandum, qui in scaena Euripidea Phaedra se supplicem
Ilippolyto abiecerit. Nam aut nihil video aut in Ovidianae
Phaodrae verbis tenemus vi Vidam aliquam fragoediae scaenam v lis: non ego dedigno supplex humilisque precari' v. 53 sq.: Victa precor, genibusque tuis regalia tendo Brneehia' ' Cum quo Seneca mirifice congruit v. 666 sq.: in supplex iacet Adlapsa genibus regiae proles domus'. quibus adiungas v. v. I 56 da veniam fassae duraque corda domat et Sen. TI: miserere amantis' - quae tragicae Phaedrae imprecatio gradationem perquam efficacem exhibot, quando illa antea v. 23 ad multo Verecundiorem precem descenderat 'miserere viduael Admodum autem probabile Ilippolytum in tam foedo adspectu pudorem non Verbis tantum frg. . s cs ποτνι' idto OL)manifestantem eaput Vestimento obvolvisse, unde fabula nomen inVenit, ut ou et elelier coniecerunt'. Repulsa Phaedra iterum privigni genibus advolvitur . o , atque etiam amplectitur eum V. Tob; quod quin maxime ViSum si 'ρε ιεσx Sic adducitur quasi in scaenam ipsam Iole captiva V. er. IX, 22 cf. Biri l. l. p. do . Cf. Leo l. l. p. l82(2 3. Phaedra caput pudore obvolvit Eur Ili p. 2I3 itemiercules Eur. IIer sur. Is sq. - Pausanias III, 2o. I sq. narrat de Penelopa, cum ab Ulixe interrogaretur, velletne se sequi an apud
40쪽
86 κα καῖ γορια αξιον (Arg. Eur. Ηip.), non dubito AfΗippolytus ira effervescens stringit ensem, mortem minatur. Tunc Phaedra v. Tlo Ηippolyte, nunc me compotem Voti facis e. q. S.IIis omnibus Musam vere fragicam et Graeco poeta dignam adspira8Se Vel is, qui Sensibus alienatus est, sentire debeti In Isippolyti autem iracundia ablati deprecationibus introitus v. 6 I sq. componi potest cum Eur. Ηip. 66 sq. et Sen. V. TI Sq. cum Eur. V. 653 quamVis in furore erumpente immoderate depingendo rhetor grasSatu Sit. Iam vero filum fabulae restaurandae, quatenus id hoc loco fieri potest, pertexere conveniat. Poeta Romanus nodum nectit
gladio, quem ippolytus abiei V. Ii, nutrix arripit pignus
Sceleris V. do, Phaedra marito commonStrat ad stupratorem coarguendum v. 8s Sq. Cum Verisimile sit Aegeum in Euripidis cognomini fabula filium Signi Sui generis agnoViSSe, quae in capulo gladii eburno, ut Ovidius dicit, videret', Pseio an poeta Bomanus Graeci auctoritatem amplexus sit, cum hunc ipsum gladium actioni illigandum curaret. Quam opinionem alio loco stabiliam. Theseum apud Euripidem quoque ab inferis redisse, in qua re olim falso ad lig. da pro Vocare Solebant 'eo iam probavit t. l. p. I s). Nam Si Plutarchus l. l. Phaedram mariti ταρανοtitia exagitasse refert, hi nihil aliud signifieari, quam stupra et illieitos toros quos miles audaeis pro ei in Acheronte quaerat, Senecae Verba V. si Sq. arguunt. Itaque eum Ovidii
Phaedra hinc obiurgandi initium capiat V. Ios Sq.: Tempore abest, aberitque diu Neptunius heros: illum Pirithoi detinet ora sui mihi quidem dubium non est quin poeta idem iter in animo habeat, licet Phaedram ita seribentem faciat, tanquam accurate definire nequeat, quo maritus profectus sit intellegenti lectori
Diverbium hoc singulis partibus arte inter se cohaerentibus artificiosius progreditur, quam apud Bacinium, qui Phaedram ultro se morti offerentem fingit. Summam igitur laudem, qua Gallorum poeta propter egregiam totius scaenae gradationem ornari solet os LessingvoL I p. o Lachm. , maiore iure Graeco exemplari impertias. Met VII, 22 cf. elcke l. l. p. 232. In Thyestis quoque fabula gladius recognoscendi signo fungitur secundum Hyginum f. 8.