장음표시 사용
21쪽
comitatior veritas maiore pompa ac dignitate veniat, excipiaturque. I itur Plato,Xenophon.Cicero,Rempublicam nobi. princi: cmq; non ad veritatem historie, sed imperii nor anam, qualem nulla vidit aetas, iderunt, eos patrii aeuo multorum industria aemulata est. Oriens & Astica ita more habent, docere sieti veris, seu fictis exemplis. Ipse Seruator noster, qui clara in luce omnium saeculorum s , conliliaque spectabat, crebrius sit militudine, quam gestoruin veritate in diuinissimis concionibus usus est: viec illa tamen docendi ratione veritas adempta fides, frmata est auctoritas. Quare & mihi illam insistere viam placuit , tot tritam vestigjjs, tot praeeunti bi I aequatam, nouo tamen incestu, nouoque ductu. Illi sere viro in principe, aut urbe recta studia,virtute inci; ci figi arunt, optimasque imperandi ac parendi lcges historiae illigarunt mihi vero i impius est princeps, in quo
v rturum decora,&vici sim probra vitiorum, ac deni que male consultorum poenitentia locum habuerunt.
a diaera est enim & fluxa in his Vitς tenebris innocent ia, paucisque ad exit in non interrupta perseuerat, praesertim resibus, quos summa licentia inuitat, adulantium impetus ad deteriora raptat. Materies igitur mihi eth, an a mus AEthiopum imperator Ab isinus, eoru pa, ' ab eo hodieque nomen mutuantur de eo non quae factauunt,sed iacienda, vitandaque scribam. Vita illius inter, magnas virtutes vitiaq; alternans, Variam quoque sor tunam subiit. Rem ab incunabulis repetamus. Rc postulat AEthiopiae situm, finesque paucis expc
Perserum Alacedonum, o alanorum magiSarma in
audiit, quam sensit. Latissime ultra ibi is hyberii
quas vocant, tropas, cxlcnditur,in septentrionem paululum extra solstitium excurrit, ita maxima elus pars sub ardente phoe bo iacet, totum spacium inter aestiuos ta bybernos circuitus complexa ad mare AEthiopicuid
22쪽
Do trina ciuitu. di in arctum stringitur, desinitq; in scopulos naufragi s s motos,quod promontorium Bonae spei praematura nauigantium congratulatione vocitatumeli La causa suit cur vetustas eam continuis adlibus arentem, ad perpen- . dicissum superincubante sole, & desertam existimarit.. Errorem Lusitanicamauigationes detexere: s equens in illa habitator, Natura telluris alibi cultu facilis, amoenaas cini, frugum pecorumque scecunda, nec Lybicis glubis impar ubertas. Haud etiam pro vicinitate se- lis ardor, hyemcs suas nouit, nivesque, plerunque breues, in lus e montibus perpetes, quibus increracratum sitam Nilus, tertilitatem de bEt Al guptus. Aduenisai . ra grauio calore mi nodico, incolis iucunda, seu assue tudine, icti corporum temperatura. Hominum genus aridum, velox, sinum, laborum, inediae, sitis patiens, longa min. ingenia varia, incultiore plaga, magna, acria, culta, alibi bruta, dc veluti fuligine obducta. color ut plurimum sulcus , paucis ater. I eipublicae status siti, uno principe , modcile, & statis legibus imperante. Hoc enim primum in terris regenis tium nomen suit. Hinc AEthiopibus, certa, pacata sueta amantibus , nulla maioris libertatis est lubido inc stabile regi imperium, parentium amore muni tum: quod non minus subiecti i uum esse, quana princeps ipse, desiderant. Ab ortu, mari rubro, quod care-ctolum antiqujs dictum est. H o situr; qua extra Zonam inridam ad polum aut arcti cum protenditur,& oc cidui lateris parte. AEthiopico Oceano alluittas i aerito, hii portuosio, olim sabulis, nunc haustis, fractuq; classibbus in arrit, uec Europa ar auaritia: vindice. Quod eius ad occasum superest,t gro flumine, arenis desertisq;ab interiore Africa separatur. Boream versus Lubiana lubet S AEgyptum, qua parte ne adiri queat, iiiviae ivii p. t hcs,anguium magna vis,& arcns exercitu C ambulis oppresso nobiles abarcent. Regnum iraq; maxima tui putem aribus ambitur, miminibus,dc tertisq; prit X tur,e xternis vir bus, modo domi concordia sit, inacccisum, i
23쪽
III. AEthiopum genus ex Chamo, reges paternam stir l pem ex Salomone derivant. Rcginam Sabaeorum sapi illius admiratricem,thoro idius quoq; dignatam sc-
runt,eam genuisse regem, a quo non interrupta auorum serie regnantibus etiam hoc tempore sit origo. Quare
sese Salomonis, & Dauidis filios appellant, quo de ma
trimonio haud facile compertum narrauerim, Sabaeis a lia regione postis. Neque tamen nuptias vel reginae, vel Salomoni adhuc delici s imperdito indecoras iudicarim. Regi illi ius fas erat plures uxores ducere, amare reginam tam caste potuit, quam verὸ eam Christus isti dare. Potuit etiam illa ὶ rege sobolem petero, cuius sapientiam mirabatur, & amabat. In eo semen promistim, virtutes, figuram h lij Dei, aeternae felicitatis non vanum specimen cemebat.Nec intemperantiae erat, sancto regi nubere; ibat enim in patriam non reditu : sibique per petui coelibatus legem ipsa si xit, absentiam mariti educatione & caritate filii solatura: Dignum eius pietate de prudentia, ut potius a Salomone mater fieri, quam ex ibi pio daemonum aliquo cultore vellet, eo enim modo,& sibi religionis libertatem, S integrum filii educandi
ius rctinebat, quorum utrunque impii coniugis consor tio ac dominatu periclitabatur. Christianae pietatis sacra mature acceperunt. Eorum annales Candacem reginam ab Eunucho, quem Philippus bapti arat, fidei inbutam, subditos ad Christum adiunxisse memorant Hunc omnino Lunuchum Aethiopum fuisse doctorem, henaeus, Eusebius, Hieronymus, Cyrillus,Nicephorui, magni auctores a seuerant. Verum de his suum cuique esto iudicium. Ad Abis,inum venio. Moiambum Abissinus patrem liabuit, cuius cognomen te et & conditorem nobile Mosambicum agnos cit, portu & opibus inclytum. matri inomen Saracusa,
quod dominam AEthiopum signiscat. Hanc Abissinus decennis, patrem post octo deinde annos amisit, hunc tu otioso, sed memorabili exitu, matrem facili & felice. Natus est reznantibusConltantini magni liberis, annuus
24쪽
Doctrina ciuilis. Hrtum haud facile signauerim. Mater eum praecipue carum habuit, utpote magnae indolis , es viricum.
Nec amando tamen, quod plerunque maircs solciat,
perdidit, ipsa cum gestare , laetare, curare , nunquam ni si grauissimis matronis, cleganter diserte que loquentibus committere: ipsa omnia dis ccnda tradere , balbutientem formare linguam. Corporis si tura med ocri altior , artus validi, colos subniger, caro succulentior, frons lata, caesia lumina , yox grauis, venustas plena maiestate, vestis preciosa, virili
tamen neglectu magis decora : memoria firma, a cre iudicium, magna virtutum indoles, auxit insitas naturae dotes, eduxitque sol crte cura matri, & prudentia educatorum: hec deerant tamen quae corrigi, euellique oporterct, quae per improuidae aetatis simplicitatem prodebantur. Largus erat, prodigo, quam jiberali similior, properus irae, non tamen implacabialis , aderat etiam regnatrici domui adnata superbia, postquam sui precium nouerat. Vcrum ista se ius a doctrina, &coelestis gratiae adiutorio premebantur ac codebant virtutibus. A teneris didicit prauas damnare 'cupidines, vitare delicta. Primus erat instituentium
labor, vitio 'in primordia excludere, eorumque malorum exempla procul habere, quoruin ignoratio est omni disciplina potentior. Quadrimus, cum non esset curis idoneus, per ludum v. elementa didicit literarum, AEthiopum primo, te inde m tis Arabum; eae nucibus, trudiculis, alijsque ludicris
scribebantur, ex ordine & serie cognita erat victoria. Eadem deinde arte sj llabas ludebant, si binas
pluresque literas sullabam , aut nomen est icientes iecissent, momentum erat ad victoriam, eo modo legere ante didicit, quam librum vidisset. Miror sane magnatum liberos nop i mitari exemplum, cum valeti
dini, firmitati ingenio illa conducat exercitatio. N unci 'ter metus plagasque utilia prius odisse incipiunt quam sustuc.non pi Gebit unum. multis lusibus d scribere
25쪽
c Metho hi Pyyamides viginti tres statuuntur, singulae singulis literiguitae,cicin tor in clignit. Is ex ordinc, primum 'V et viginti tria, secundum vigjnti duo, itide crus Wol rui quinua, aut imation ad vitinuis , lire id unum iuntaxas continet. Ludunt priarum literarum pcriti, litera inra tam proh ivaciant, I pec t. iit pacim ij, notan. figuram nomen, mox cupidine ludenai, de vietorix, quae in pueris flagrantis,irnu cit , celeriter adcliscunt Alii. s in eodem lusus est , Vt non Victor cetaleatur
qui plures numeros iactu fecerit , sed qui literas j l-labam, aut nomen facientes tetigerit. At muta falcos haec cura eii; at non m inlitae frilitatib. Sacramen ta nosti ae religionis, preces, Euangelicam historiam, puerulus tenebat, acuerat pia matcr ingenium, cluni aut aequalium aemulatione exstimulat, aut laude &ni 'usculis prouocat, praecipue alios vel ignorantes vel inscixiam simulantes docere iubet,magisterii honore
v L Inter ista ad sextum usque annum egit,tum pater ma-rue is a toribus admouendum ratus, Ioamat Episcopo Mel in A. in . densi commisit. Erat ille non regio magis genere, tu Mvirtute clarus singularis in eo inocum luauitas, integritas, innocentia, prudentia, dexteritas, Sc omnium istos
rusti Ornatrix eloquentia. Alumnum siduin ita educa xiit, ut nunquam frustra monuerit, laniaquam repre
hendetado offenderit. quod arduum est ia ea aetate, quae cum ad coeteraniollis sit, & ccrea, monitoribus aspera eli: & in ea fortuna, quae vitiis suis venerati odem per adulationes exposcit. Ioannes Vt xegium puerum e simi matris volentem educerct, decem c liberis principum Arabiae,pari cum Abissino proceritate, it natu maiores
s legit, qui equestre spectaculum exhiberent. Arabilium AEthiopi parebat, principum flij in aula educabantur, specie ut linguam addisicerent,in regis notitiam, dignationemque venirent, reuera ut obsidum loco es sent: Arabes armis aureis, vestibusque conspicui, e quia iandi scientia admirationi su re propria enim est illis M
26쪽
Doctritheciam u- i 7gilitas, studiumq; equorum. Spectabat cum parentibus
Abiisinus, & aliuna gloria urebariir, dolorem vultu. . prodebat, at postquam equites rex prolixe laudato donatosque dimisit, silium rogat; quando tandem ipso relictis crepundijs equos de arma irritaturus si ille illac mari &c uti loqui vellet, pro voce fictus erumpe -
. incerorem intendebat morio, assiduus culparum eis ius irriser, exi robra gnauiam imperitiam, luti que alia
pueris auditu tristia ra, lacrumisque oppletum Ioannes solatiir. t Ue sibi domi equum sit zelatii si me phaleratu, arma splendidissima, breui sipacio posse eum omnibus Arabibus fieri peritiorem. Verum equum illiina nonisi .
. armato parere, fessorem e gynaeceo non ferre, calces ta
libus illidere,opus ergo, ut secum domum concedat, ita: comitatu deductus ad alia animum applicuit. Memoriae specimen dedit anno aetatis o lavo. p - V iuinciarum legati, qui negocio uia causa ad rζgiam Ve' ubi nerant , Abis ino minori domino munera attulis uomia. rant. reX eos m*re patrio meta adhibebat, ibi filius scagulorum nomina urbiumque unde Venerant, munerum genera patri r cnstre , supra sexaginta autem erant legati. Minus autem iudicio validus hahebatur , errore hominum , qui astutiam in puerili aetate sapientiae suturae omen arbitrantur , cando acin quasi fatuitatis tignum improbant: cum ratio, de . ex 'erientia diuersum ostendant. Argutuli illi saltacin que,crescente aetate, leues, inconstantes, ludicris dediti
raro prudentes evadunt, praecoces fructus decidui lant, descit illos luccusta vigor: candor & simplici-: tas in veram sapicntiam maturescit : ita sensim sese . Abi sint ingenium exeruit, inultis quaestionibus
liares exerccbat. Cur Vmbra meridie curta, mane&
esperi prodictior esset in cur luna faciem toties mutaret . cur interdiu stellae non viderenturi unde nubes, nives, venti nec responsis sacile acquiescebat, Vcrum nouas ex illis quaestiones texebat. eoque modo math
Haticas disciplinas,& arcana naturae perdidicit. Indig-
27쪽
num dictitans; exiguis rebus occupari, mundi ipsilis i .
narum. Patria lingua cultissime loquebatur, nec in eius quisquam erat comitatu, qui non discrte, & vernacula suauitate voces pronunciaret; itaque sermonis rudit tem facilὸ euitabat, cuius vitia nunquam audierat. Arabum id omate sic ytebatur, ut aliam linguam nescire vis deretur eorum quoque libris delectabatur, eruditione enim & cultu AEthropas anteibant. Candoris indicium decennis dedit. Inter ludendum ephebo trochum impegerat, irae impotens: Hic tam ipse quam collusores certi nullam illatae iniuriae fore veniam merebant Pru' dens pater ita cauerat, fatus aduersiis iracundiam efficax remedium esse, si nunquam impune saeuiret. Ergo coe s eri, Ut poenalia a domino auerterent, reum s bdunt, nec inuitum .adulatio namque in aula ab inclinabilis discitur, di delicta regum immeriti luunt: ille secijs cum gratias egisset, deinde monuit non esse dicenduin salium testimonium, regium non esse peccati siti poenas in lios rei)cere.Nec id Deo gratum, qui magnis & paruis aequo ius dicat. Pater illa indole delectatus, cum nec punire Vellet, nec nouisse vidcri, ignorantiam prae se
Alius paulo pol casus generosain eius constantiam,
quamuis aberrantem, in lucem produxit, & toto re nonobilem secit.Atriensis aureum cymbium furto e regia
sustulisse conuictus, de manu apparitorum elapsus, adsius genua accidit, supplicem in fidem recipit, & p trocinium promittit, iudex furem ad stipplicium de poscit, imperium regis, ct patris obtendit , neminem lcmeraria promissione teneri, se, nisi sponte reus dedatur , vim facturum Abissinus spacium rogat, dum Ioannem considat: possitne salua fide suppliacem tra Cre nec alter abnuit, periculosum certamen
cogicans cum filio regis, qui haberet & aetatis & m .la: i :ti praerogatiuam. Parenti tamen indicat, qui laetus fidei & clementiae filium documenta prael, i
28쪽
Doctri is ciuilis. i s rim ostentare,ipse exitum o turri speculabatur. Intere
Puer moram nactus totam familiam armabat, defensionem meditatus, lente parebatur, quippe puerile incep- 'tum, mox sibi luendum timebant. Trepidantibus super venit praetorio praeiectus clam a rege subornatus, horta
xurque ne delint filio regis, supplicem tueantur. Verum postquain iudex maioribus copijs aduenit, quod se imparem videret, in insulam,quae medio horto aqua vivacin3cbatur, se recepit, naues ad se pertrahi, pontem arida materia oppleri iubet, sagittarios disponit. At oppugnatores thoracibus , validisque scutis obtecti disjcere sarmenta, transitumque per pontem moliri:
Abissinus incendi omnia imperat, cum nemo obtemperaret, ignem ipse fida manu iniecit, moxque flamma emicuit, quae agitata vento, exstinguentium laborem sm: trata cit. Rex tanta audacia territus, etsi seuera ona nia cogitaret; nam pons e cedro erat, opere laboratis
simo visendus , reum filio donare iubet, conscientiam laeti dissimulans, casu arsisse, dicentibus, fidem se habere praeseiebat. Maius enim facinus dicebat elle, quam ut paterna calligatione Vindic retur , & pucrum in fide seruanda errare , quam speciem peris diae tolerare, honestius iudicabat. Quin seipsum, subornato praesecto , incensi pontis causam dedisse. - Magnum leuame' ese regibus , si damna sua nesci
Hoc gratum, iucundumque omnibus, nihil enim in IX.
principe amabilius, nihil diuinius clementia. quod vero deinde fecit, omnes, praesertim optimates terruit. Duo viri nobiles aprum insecuti segetes conculcarant. tolerabili primum damno, dein agricola quiritante, se- hera enim lege indemnitati agrestium erat cautum, irritati, vocatis socios per iram & lasciuiam totum agrum obtriverunt. Hoc enim contumeliosissimum habent iniuriae potentium, quod non modo sint inultae, sed au-siores vltro oppressis illudant, iustasq; pereuntium que
Ri s pro cristiae habeant. Non tulit indignitatem
29쪽
ro Methodnstei Abiisinus, plenus irarum rem ad patrem deseri, ad diditque vocem, nunc quoque magnatibus ingerendam. Stare non posse regnum, in quo pauperes opprimantur.
Nihil regi laetius accidit, filiumque complexus: Macte, inquit, hoc animo sit, qualem te pauperes, talem tu
Deum experiere. Tibi in famulos ius concedo. cognita cauta, lege, licebit,agas. nec ille cunctatus auctores damni de vi accusatos morte, socios in quadruplum damnauit. Multa cottiand depensa, pro salute captorum preces, intercessiones, & nonnulla iura adserebantur. Diuiti etiam scelerato nunquam deest patronus, quia nunquam non sunt aduocatorum aliqui venales. Mari me annitebatur Ioannes, quod omnem in se derivatum ici inuidiam prospiceret. ipse rusticus dies noctesque ante limen prostratus venia in inimicis rogabat, ea res animum iuuenis exasperauit: constabat enim minis cognatorum adactum deprecari. Rex cu in filium obfirmatum durare in necem nubiliusnaudisci, clam egit, ut connivente custode euadere snci et reos. Tam se uero exemplo nCbilitatem exacerbari silio utile non esse: Abissinus suga audita silentium tenuit, sic enim tegere iracundiam doctus erat, ne in verba maiestati in decora erumperet; verum aulicis principum animos intimos scrutantibus, iam nota erat consuetudo, & si
Ientium pro signo indignantis, & ad ultionem Vrecti
interpretabantur . nec improbis tamen Nemesis pepercit . Leaena cum catulo ceruum insecuta sugientibus occurrit, atque in eo ipso agro, quem obtriuerant, se
me os lacerosque reliquit. pcnasque legibus debitas, sed potentia discussas beluae exegere, nec pcae eintis modo secti, sed veteris etiam in hi entiae poenas dedere. soliti
agros ac pasci, venationum sumptu rustic nos atterere, leonum, tygriumque venationes importuno tempor
magnis periculis instituere, si quis in seram satis noxiam
siquid ausus esset, morte ulcisci. metu minisque indi i pS terrer*. Et si ad iudicona veniretur, donis sibiti
30쪽
Doctrina Citulis. II χἀ crimina faciebant Ista in aulam relata, conscios parium criminum primo auditu percel luere, mox sortunae & casibus euenta transcribunt, de in vetera re sol
Hinc grauis procerum licentiae Ioannes, &crescen- rc noui principis iudicio seuerioris ccnsurae sormido tata Ambigua etiam verba iactabantur ., quasi puer ' pro' bis lat.
laxa, Quibus potcntium iniuriae notarentur . di diste le- rebant : Parcntem situm ouem esse aureo vellere,
quam Omnes carpant iudices surandi, praesectos prae candi ius usurpare . Verum illis omnibus diuinam es se porcitatem, ut ex spurijs legitimos , ex falso Verum, ex iniuria ius creent. Ista siue dicta a puero, siue ab lijs sparsa , quia vera erant, etiam dicta credebantur, dia Ioanni imputabantur. Seradanus igitur princep senatus, ut specie honoris Ioannem amoueret, aliosque, regem adiit, Abis sinum dila dat, eum cunctos ingenio, moribus, artatcm sapientia anteire , in eo spes Aethiopiae sitas, coetera in eo abunde esse, iam nunc militi Mpraeceptis, atque usu imbuendum esse, hac arte cun- .cta, quae mortales prima ducant, seruari, augerique. Hae disciplina tutelam regni contineri , regem ho stibus fieri sormidabilem, nec interealiterarum studia,
patri j ue iuris omittenda, salubriter illa bellicis exerci
Esse illi virum, quo nec Virrus me liorem viderit, Ioannem Episcopum Mel indensem, eius institutis moniti uc firmatam principis iuu tu tem, haud sacile in praua flexuram . Iungendos alios pari virtute, qui leges inter arma doceant, & arma pro legibus stringenda . Locum videri aptissimum Melindam urbem aere salubri, moribus cultam, opibus uberem, amicam regibus, ibi & tirones e crceri , de classiarios, esse ibi vetera regum p ' Mia, hortosque , copiosam etiam per sinitima V