장음표시 사용
41쪽
bant Methodis, inter haec Pharnassus portum clausti rus ingreditur: tum dc sperata fuga, ferociam posuere, & quasi captiui ad obsequium rediere Tantum in bello casus
valet , uptimis & fortissimis conliliis crebro potentior Nihil victoriae opportunius, quam eodem tempore terra marique hostena claudere , at vaero tam re
dium coiilium infaustos euentus habuit, seditione enunper m tum grauiorem oppresta, victoria dilata, liberias iterum bello arnissa est. Casia o suadebatur , peteret sibi Cantem tradi, praesidio incolumitatem promitteret , di prie iam. Sed vir ingens apimi, dum persecta in victoriam vult. dum spe omnia complectitur , nihil string re valuit , uimiam praesumptionem damnante fortuna. Dum hostem ad contumaciam cogit, longum bellum ccersit, cuius finis non libertas fuit, sed propsidis muta
Ne porro Urbem natura, manuque firmatam sine pro sectu tantus exercitus oblideret,excitatis in gurum tropugnaculis, paucisque ad obsidionem relictis, cin-tcra oppidi, portusque in potestatem redigit, munit, planona complet. iam enim AEthiopicae classi fama allapsa curas intenderat,quam inutilem reddere occlusis portubus cogitabat.
Belli Taprobanari rumor Mosambum valde Qllicitum habuit. Persae & Indi conspirasse dicebantur, tuo nomo credebat Cassanum inccndio domus ad incitas
redactum , tantam rem fuisse ali surum . Mani congus occasionem prae manibus esse iudicabat, qua cor rigerentur , quorum neglectu morum insula ciuisset. Cafata: cuncta imputabantur, nec ab amicis defende-hatur , quin illi quos maxime coluerat, Rccusabant, ne consortes suisse viderciatur, ossicia enim suis commodis plerique aestimant, & periculosae familiarita-xis suspicionem etiam , per micos calcatos fugiunt.
Omnium magnatum cura prat, ne amico adhaererent,
in 'uum regis, s ueritatis spinacia vibratum iri upri P
42쪽
r H ma cinise. bantur. Ttsi enim telum illud teriat unam quem de stinauit, proximo tamen asilat, sternitque. De belli duce deliberatum diu , proceres regi persuadent,
Mani congum fratrem cum libero , ablblutoque in perio mittat. Non posse sub minore diri e tantam in lem re M. Bonum omnino coqsilium, bono animo a re Se acce P una, prauo datum, nec enim i liis aut salus publica,aut honos Idani congi erat cordi, monitorem, dccenserem abesse volebant. Verebantur ne rex in besta .
apparatum intentus, consilijs, iudiciisque fratrem praeficeret,non parsitrum nox ijs. Peregre eum pcriclitari malebant, quam domi praesidum delicta punire. Qua
in re miserari sortem regnantium fas cst, quibus cum recta consilia dantur, in prauum tamin finem detorta
sunt. Manicongus celerrime ducentas naues contrahit: certatim veterani olim exauctorati nomina dabant, tato duce in noua pericula prompti, ex prouincijs Indovicinis centum onerarias , partim mercenaria manu,
partim commeatu stipatas adesse ius erat : ut si longa nauigatione morbi increbrescerent, aut torrente sole crubaria vitiarentur,supplere legiones, & alimenta minia strare posset. Trecentis igitur nauibus ante portum Buraenensem stetit in anchoris, missis hinc ad Cassanum legatis poenitenti clementiam, obstinato potentiam Orientat , poenas minatur. priuatim etiam promissa proemia, si pacis auctor esse vellet: monet ne extrema velit experiri. In potestate Insularium esse supplicium Casatae, vel absolutionem: si pacem amplectanis tur, primo quoque die iudices daturum. ivranno subi to belli causam non esse. Praeterita excusari necessitate, si perstent in sententia,nouas offensas contrahi,quaeque defendi poterant, in crimen verti.Non irasci regem ni
seris, qui quovis modo a ministri saeuitie secessionem. secerint. Proregis scelere,non indignatione subditorum iusta maiestatem regnantis esse laesam. Perpenderint sine regio imperio insula saluam ese non posse.Ante sub nomine libertatis factionibus mutuis, caedibusque sis po
43쪽
scedatam, donec aut propriis turannis, aut Indorum si perbiae subiugaretur,ab his malis non nisi AEthiopum armis descindi posse. Praesides hucusque leui manu rexisse, vinus crimina,delinquentis supplicio pianda, veni
re se Insulae scruatorem, Caiatae vindicem. Regias et sm literas ostendebat, de Casa te atrociter, delusulariabus benigne scribentis, eorum ciue salutein iratri com-mcndantis. Nil mouebant illa Casianum, omnia fiaspecta reddebat legati ingenium simulationis expertae. Literae regiae a Manicongo praesentibus accommodata exhibebantur, puram enim a rege chartam acceperant Timebatur etiam Ivlani congus, mutabius irritabilis, ambitiosus,inec auro inexpugnabilis, Bellare,quam O fana dicere tutius putabant: praecipue Cassantis,qui con
scius sibi audacii facti veniam dei perabat, que ut in pr
sens daretur, in posterum tamcn suspiciones. atq; discri' mina non defore Nam perdere volenti quaevis causa sat est, etiam nulla. Rara cx magnis osseniis reconciliatio, blandiente vultu, alta mente iniuriae conduntur. Res ponsiim igitur legato: iamdudum se turannide oppressos, iniusto nunc bello peti, fatente Manicongo, si Veris bbis animus consciatiat, Casatem ad supplicium dedat, tum de pace acturos. per caltra atrociora spargebantur; iussos omnςs se regis arbitrio tradere. Priauatim Casanus renunciat': Non posse s horum ira iustis causis incitatas , dc metu deteriorum attoni tas mentes facile componi. Crudo adhuc dolore
mentionem pacis, proditionis instar haberi, tempure, bellique molest ijs animos detumescere; ideo sa' cilius factu fore, quo plura in se beneuolentiae, in Ca fatem iracundiae signa experirciatur: se non nisi spe paecis iratis ducem obtulisse. Pacis causam semper acturu saciebat ista non spe, aut cupidine pacis, verum ut hosti lentius ageret, suis animus cresceret, classis per aestia Scalores, aut lue, aut fluctu solueretur deniq; si bellum improspere cederet , leuiore fato destingeretur, AEthiopem gem ina coquebat cur porrus alicuius o
44쪽
Doctrina ciuilis. et seu pandi, & Cafatae liberandi. Casanus victoriae spem
in eo collocabat, ii omnibus clausis ad incerta maris hostilis classis fluctuaret Posita ergo simulatio te Mania congiis centum nauibus Ticonem , totidem Baco manam urbem obsidet , centum inhia choris ad Bi-raenem occasioni intcntas tenet , Cafatae per urinatorem aliae viae occlusae tenebantur indicat, portus nulla potiundi spe se oblidere, dulracio autem ad eorum defensionem Casano Biraei ensem tentaturum, iubet luna paratum elle. Obs itit Casani vigilantia, nempe ducentos urinatores obseruare portum iusserat, qua an ustissimus erat, hi nuncium per vices excubat tes interciplunt, & contilia prodere cogunt. Frequens est eo loci hoc hominum genus unionum piscatu exercitum. Alium deinde urinatorem mittit Casanus, qui nunciet Cafatae , uti audito sono praeli j eruptionem faciat, negligentiae deinde stispiciones augct, palam militem alio mittit, clam noctu reuocat, alios aliunde accersit, quantum in aperto socordiae, tantum industriae clandestinae exercebatur. In praetoria excubabat dux ipse , adnatantes noctu cymbas speculatorias, i quasi per incuriam dimittebat, Quadam nocte. tres celoces circa praetoriam erant , rogat ipse Casianus: Quinam N unde' Respondς ratibus, amicos esse, imperat, Tacite remigent, ne nauarchorum quietem turbent; omnia ad AEthiopem referebantur, qui alicnae igi auiae fiducia, centum nauisa sducit, ita ςursum moderatus, ut aurora surgςnte ades set. Portus extra intraquς latior, medio arctatur, hic paucas nauei Casanus collocarat, caeterae inter urbem.&angustias paratae ilabunt , dum AEthiopes inuehuntur, priores illae, Ut iussae erant, fugam capessunt. hostes insequuntur, iamque ceniti id angustiis erant, aut Vltra prouectae,cum utroque ex littore, quae C. assa pus milite & tormenti munierat, frondibusque obtex-ςrat, canere classicum, naues quae fugerant, proras Ob uertcre, e terra saxa grandia, sagittas iacero, praecipi:
45쪽
manserant, male de se iudicatum arbitrati, fremere dc ab Aronio cui vices suas mandarat Ceringius, flagitare, commilitones sequi & pugnare pro patria liceret. ignauissimus quisque verbis ierox, queri ignominia se iociosque notatos;n lan Ceringius per imprudentiam dixerat: Ex virtute se delectum faceret itaque qui remanserant e posthabitos indignabantur. Magno documen- to hoc ducibus est: Ne alios ita collaudent, ut ducarteris male existimasse videantur. Grauis est alicna laus inuidis, cui si proprius contemptus adiungatur, quasi contumelia affecti serociunt, maxime milites, quorum gloriosa iactantia passim ridetur . Aronius importuniatate flagitantium victus,& periculum abcssc ratus, trecentos emisit. Solitudinem conspicati duo Aethiopesserui,scapha noctii fugere,atque deinde ad victam clas sena delati sunt Ostendunt Baram posse capi, creditum cst popularibus,& consentientia narrantibus. Indicta in noctem expeditio, praemissae cymbae pro unda maris explorarunt. Militum alij portum obseruant,alij in terram expositi moenibus propinquabant, tum rcpertas inportunaues aggressi clamorem tollunt, Aronius cum promptissimis suis auxilio venit prstium atrox luce ad huc maligna, verum dii ad mare scru et pugna, uacust odita moenia superant, qui eo missi erant; quo comperto Aronius siue desiperatione veniae, siue pudore urbis amissae, in agmen Aethiopia erupit, & purpurato quod a prope Manicongum occiso scutu illius eripit, seu enim lacerum, ac graue pilis gestare non poterat, multis deriinde telis petitus ad suos militari se gradu retulit. Mira culo virtus fuit, vita promisa est sed conlepsit. Aethiops ut beneuolentia ostentaret, abstinere suos pugna iussit, occupata enim urbe frustra sanguinem sundi, ita qui supererant, sese dediderunt. Non idem Aronio aniamus, in angiportum se receperat, arma retentabat,
nussus a duce chirurgus, qui vulnera obligaret, addito elogio; caros regi esse viros strenuos. & dignum se iula beneficio ostendit Torqu*s annulosque semmatos.
46쪽
23 . Methodus. quibus more patrio ornabatur, medico donat. hil mbi his opus esse dictitans:Salua patria recuperaturum o pes,si euertatur,squalore & luctu ei parentaturum. Atque ita liber cum sorijsdim Hus est. XIX. AEthiops victoria hetus, urgere successiis, dedecus DyMurei abolere , in densa sue tua redcunti Ceringio in si dis i '' collocat , in quas ille fatorum Barae ignarus incidit,
diu atrociterque aequo Marte certatum, donec sςssis recentes, vulneratis integri aethiopes succedentes, circumuenientesque hostem impulere. pacta incolumitatς in deditionem veniunt. Ceringius tumulum prope ma ire occupat, milites suos increpat, mancipia, pecudesque appellitans, dein clypeum rotans ad singulare certamen AEthiopas prouocat, cum nemo unus sie pugnae credoret, binos ternosti e magna voce lacessit, metum i hu iamque oblectans. Manicongus clementiae obstinati nem vincere statuerat, verum ne agnoscere timoris pr brum videretur, suisque animus caderet, e satellitiosito
Arabem agilitate corpori insignem, leui sc ito, gladioq; armatu sesso iam &sitibundo immittit, iusium no isdere, sed assilire, refugere. Ceringius in lassitudine datus. orauis armis,nuc inuit/t hoste,nunc magno impetu strustra insequitur. ille facile i ctum exit, atq; alia parte vitunera intentat spectabant aethiopes, & captiui, sol ardes
arenas incenderat, dum certamina trahuntur. Arabs su
co herbs more patrio aestum sitimque temperabat.Cς- ringius arente lingua nec verba iam promere valebat, ad mare progrestis, gentium tenus infra aquas, rotatu
ensis hostem vocabat. Nunquam maiori ludibrio, /ut miserationi virtus fuit. Arabs positi, arimis, aqua arenis que miserum spargesat,ingemuit heros, ablutisq; salia faucibus exclamat: siti emorior, non timidiaethiopis dextra Hoc nuciate Cassano. Simul stum ac gladium in
modum decusatae crucis protendens, numen adorabat lacrymas tam miseranda sipecies cunctis excussit, Dux, reuocato Arabe, e captiuis matronam misit, quae potu deficientem recrearet , nec aspernatus est. Magni
47쪽
Doctrina ciuitu. astinum viri est, vitam non sponte proiicere, sed virtuti
impendere,quare Ceringitis nec aqua salsa, nec siti, sed pugnando mortem petiuit. Misus deinde ad eum in arena sedentem familiaris sacerdos, qui nomine victoris
vitam suaderet. Vt Vivere Velis, frater te regis,& imperator orat. Vitam oranti donaret,nunc etiam proemia vitae tua virtus meretur. Vita tua patriae utilis esse potest, siue illa suis legibus, siue sub regis vivat imperio,
mors illa nullum precium habet, & mortis decus inane est. Te nemo ex nostris occidet, nihil nobis sanctius est virtute, nihil viro forti honoratius, quem euam in hoste veneramur. Vade igitur liber,& captiuos dono tibi habeto: causam non probamus, inimicam regi, talia ingenia iniuriis asperata rebellasse d*lemus,&, cum per iapsos licet, ignoscimus:omnibus conuiuium exhibet, a tria praedamque reddit. Casiano nunciari iubet, rectius facturum, si regi poenam Casatae permitteret, qu cun eam tot suorum caedibus moliatur. Ceringius ad hoc speris ac blandis iuxta inuictus. Permissae vitae gratiam non habeo, cum mors sit optatior. Innocentia: tcstis tute ipse es, qui veritus es occidere. Bellum damnas, &insontes persequeris . cur tot innocentes perdis, ut unuserues nocentem ' si punire Casatem cogitas,ad hanc rurio; adiutores habes, impedire commilitones no debes. , qui tibi in mentem venit,tot Aethiopas perdere, in discrimen classem adducere, ut hominem improbum tuo potius serro, quam nostro eneces si in me seruando i sfus es, cur in aliorum morte tam es iniquus Memineris belli iniqui aliquando exordia laeta esse, exitus semper calamitosos. His dictis Ceringius in castra, Mani-congus natam prosectus est M illa secum reputans, cadura gente bellum esse: & miles haud quaquam alacer, sed tanquam victus fixis humi vultibus incedebat. Quam vim habeat clementiae, comitatis & munifi- x x. centiae odinio, euentu claruit: plus Aethiops egit blan- diti j , quam occupatione Barce t Casianus magi, indolim 'si μ' it , bonum consilium a se Manicongo datum. Milites qui
48쪽
Doctrina ciuillis. Viant, sociosque deserunt, & produnt. Inter has turbas tacto silentio Ceringius in ligo verba locutus est. Si tam
auli contra Aethiopum dolos, qu in contra vim sem
es e semus, commilitones, Baram ego tenerem, nec a rimos vestros error exitiabilis occupasset, ante captiaaos, quam victos. At sunt altanae Vices bellorum, propcra aduersis temerantur, & rursum aduersa pro peris eniuntur. Vir sortis, utraque expertus ia his modestus. n illis interritus est. Ardore pugnandi peccatum est, ommilitones nostri dum in communia pericula pr 'erant, sortiter hostem seriunt, latus alterum vulneriaudarunt, peccatur tam nimia fiducia, quam metu. Mallor patriae inconsultus errare potuit, odium mereri 3on debuit . Si meum tamen, aut Aronio crimen est: morti nostrae Vos manum commodate, quas hostis per negauit, simul jue deducta veste, nondum coalitum in pectore vulnus ostentabat: in uitabatque perci: ssorem, orto inde gcmitu, alibi etiam truci sonore, prout quisq; acis, aut belli erat appetens, orationem pertexuit. Mortem non deprecor, quam in illa fatali arena operie-aar , & tardantem prouocabam. Vnum hoc precor,nen castris vestris laudetur Aethiops insidiosum eius bi
iesicium est. Dona non dona. Simulatione clementiae unctis necem struit. Occidi me armatu noluit. Vt cruriaret vinctum, ut Cafates in me tormenta di istaret.
At nos amat, odit tyrannum . Mirum sane si hominem ib orbe condito importunissimum potest non odisse. Ddit igitur Cantem. Quid igitur illa trecentarum natium classis nisi ut veneficus ille liberetur cur cenum naues, tot militum virtuti vestrae obiecit, nisi utriueret Cafates' Si nobis amicus, tyranno hostis est. Iam deserat, nostro periculo vincendum, nostro arbirio puniendum.Tyrannum detestamur, turannum paronum , vindicemque laudamus ' Tanti regis fra-er , tanti dux exercitus , amissis centum naui-ius, semiustulatus fugit, & glorios, vulnera pro
as te iactat. Misi is quaquauersum per in tu in prae
49쪽
' Methodis doniblis, rapina, eaede, incendisi libidine cuncta foeda
uit. Nisi ducum prouidentia, virtusq; vestra latronum globos repres, is et, omnia in cineres consedisi lat. At Barae cicinens fuit. Imo insidiator. Aromum cum paucis ieruauit, reliqui. aut gladio perere, aut servitutem seruiunt. Vnde ergo noua clementia ab ira, odio, crude litate. Non aliter vinci nos posse arbitratur. Casses explicat, escam illicem ponit, sic sortissimas beluarum, leones & tigres Africa venatur. Paucos teruauit, multa . mi Pia,atque in his sexum innoxium, aetatemque trucidauit. Iram nunc obtegit, ut vim nostram dissoluat. Sed quid ista loquor, Cassantis libertatis auctor, patriae pater, Calatem specie amicitiae sesellit, donec arma prae parasset. Nostra arte hostis utitur, blandit ijs utitur, ut arma extorqueat, captiuis illudat, & quod saeuitiae seu leniae est, pro voluptate occidat. Nihil vulgatius est, quam beneuolentiae velo odia recondere, ut auctiora promantur. iam olim ista Asrorum disciplina est Olim per ipsos a nobis est Indica depulsa seruitus, sedgrauior a victoribus imposita. Nec hoc queror, usitatum est, solet fieri. Reges sibi bella gerunt, auxilia suo commodo praebent, aut negant. Dominos post longa bella mi tauimus: libertatis etiam nomen abolitum cst, nunc Casiani diuina prudentia, vestro robore, I bertatem puram, alijs nequaquam obnoxiam adepti, cur sponte inseruitium reuoluimur ' Ante v cro quam ista videam, Aronius & ego in hostem proficiscimur , si comites ire placet, quibus deditionis eluenda macula est, sortiter pugnaturi;sin autem: sortiter casuri. Secuti sunt quaterna millia, totidem submisia a Casano, vel subsidio laborantibus, vel in cumulum victoriae. Medio Biraenem inici & Baram vico ignobili, ad amnem modicum, munitionem struebat Althiops. Obstructo autem, qua mari infundebatur alueo. suuium tumefecerat, ut vicina Barae tutiora habcret ipse castra ex propinquo infestaret . Misa ad opus dena millia, labores, & excubias inuicem obibant, eo proficiscens Aroni
50쪽
ronius 3c Ceringius in lignatorcs mille incidunt , quos
male armatos, ac incompositi,si ite trucidant, ii pr tenturas castrorum pugnatum deinde audacia & ordine Taprobanaei,numero hostes vincebant: verum postquam subsidia ae longe conspecta sunt, quae festinando e maiorem, quam pro modo paucitatis puluerem excitarunt,didito rumore, cum uniuerso exercitu adeste Cas- fanum, fugῆre, tum caedes & lanienae, centuriones qui iistere fugientes conabantur obtriti. Fama gladio po- , tentior fuit, & timor panicus exitio fuit. Caela septena millia. Victoriae uitia cruda fuit, pueri etiam, seruitiaque confossa, nec Christiana lege, nec iure gentium' ' victor iram te imperauit: nempὸ hoc agebant, ut hosti si nihilationem clementiae excuterent, suis spem veniae praeciderent, atque ita crudelitate, quam vindicatum ibant, deliquere;quare in posterum etiam parum secunda fortuna fiunt usi. Medicus qui nuper Aronio vulne- . . ra obliga ad iam moriturus, eum appellat, a milite no scitatur,atque duci sistitur. Cui multa precanti Aroni us uno verbo occurrit: Moriendum esse. Iura sic se ne-mjni parsurum. ille unum in vicem pristinae orer, rogare, ut quando exircina necessitas adesset, sibi Christiana mysteria permitteret: nec enim iureiurando ve ' ptari, ita misi ina ad castra Casanus morte liberauit, A-rouit crudele iuramentum auersatus.
Laeti erant Insulares, quasi dedecore se absolvis. XXII sent, Aethiopes parum a seditione aberant. Beluas il-
las dimissas aiebant, ut in seruatores suo irritatae in ' mi, manius saeuirent. Q l ppe duces in prima acie dictis factisque atrocibus victoriam exercui se viderant. Minicongus benignitate se usum excusauit, ut eos spe es e mentiae distraberet, vinceretque . Errasse se quo v
cum hominibus bellum sibi esse putas et, laudabilem
semper misericordiam etiam in hostes iudicasse . Hominum naturam viiijs efferatam mitelcere beneficcntia ; in posterum se vehit in viperas, maleficasque be stias solis armis usurum. At miles continuo captiuos