Historia reipublicae Massiliensium commentatio

21쪽

ensibus fuerint. Nam de interiori, quae dicitur, reipublica hi-

storia nec traditum quicquam habemus, ne conjecturis, undisqii id proficiatur, assequi licet. De iis vero, quae jam respici debeant, eo contractius ut explicari posse, quo longius ita enarrandis is aliorum vagata est oratio. laque quam potero brevissime reseram, quae apud Iustinum J, cujus quidem paminsula in iis utimur auctoritate, reperiantini. λ

De populis Galliae Massiliae vicinis iam alienum puto muluia disserere satis est monem Ligures missis, qui inde a Rhodani sit Galliae oram tenerent, o quibus qui assiliae proxime accolebant, et quum urbs condoretur, annum reg'min buere, Segobrigi nuncupantur. Qui quidem anno supersilio

pacem cum Massili Pnsibus servasse eruntur. IIo aut m extincto, Comanus filius, metuens scilicet, B quae ingravescebat usque ΛIussiliensium potestas, damno Gallis evaderet, pernicie In

Massiliensibus ita machinatus est, ut Floralium, quae Massiliae celebrabantur, opportunitate fortissimos quosque de suis vehiculis, rondibus, quibus in est usus erat, adoperiis in urbem introduci iuberet, ipse vero exercitum prope illam in insidiis eoi- locaret. Hoc tamen consilio a muliere quadam iuveni alicui Massiliensi, quem amasium Hibebat, patefinio Massilienses non solum Gallos, qui urbem intraverant, intersecerunt, sed etiam insidias, quibus istorum conatus rex adiuvare constituerat, ita 1 auolo. a l

22쪽

prae oecupaverunt , ut ipse una cum septem millibus Gai Iorum

eaederetur. Massilienses inde majori vigilantia ud bibita dilige . ter caverunt, ne timile quid in posterum iis accidere posset.

Magna eum Liguribus bina cladem comano infictam sed

in sunt, ea tamen tanto sumemu a Massiliensibus debellata, uetum opes exinde suas augerent, tum nomini ac virtuti Graec rum etiam in his oris novum decus pararenti Tempore autem procedent quum, ut Iustini verbis utar, lama rerum gestarum, et abundantia opum et virium gloria virente, Massilia floreret,

repent finitimi popilli ad Massiliensium nomen delendram velut ad commvn Extinguendum incendi iam concurrerlant. coeptis tam es nam prope Massilia in am consederat eorum exertitus torvae mulieris specie deterriti esse dicuntur, quae Catum ando

duci ab iis onstituto, per somnium sese obtulerat. quo laeto ultro is pacem amas, ensibus pelivit, eaque impetrata quum deorum adorandorum caussa urbem adiisset, statuam inervae, ius templum inminerat, mulieris eius intellexit imaginem re- serre, quae somnianti ei apparuerat. Itaque et dona deae obtulit, et pei petuam amicitiam cum blassiliensibus iunxit Paria

pace et securit te restituta, Massilienses pecuniam feruntur suppeditasse Romanis, inde a Gallis, qui tum Romam obsessam tenebant, se redimerent. II enim quo in discrimine versareniatur, a legatis acceperant, quos ipsi Apollini Pythio ob nitum eum Gallis bellum munera oblaturos Delphos miserant; quod si verum esset de tempore simul constaret, cui bellum cum Catumando assignari debereti Procilio benescio ut se ratos praesissent, et immiusitatem Masini ibus Romula amoverunt et Deum spectaculorum in senatu dederunt, et laesitas aequo iuro

23쪽

permiserunt. His verbis finem Iustinus fecit iis, qua de Massilia tradiderat.

In examinanda Iustini de et auctoritate peropportu eve est, quin iis rerio a vim --φ, -- rem ad disqiricii

nem . Maro ita ruit Crius quidem si sectamur auctoritatem, neque est, quam potiorem habeamus, locus apud in astinum .d' Massilia ad eas portitist iis toriarum rogi Pompej partes, quae

tum uberius ab ipsa tractatae, tum a iistino copiosius narratae sunt. Est aut ni 3prquam credibile, Timae iitri ac Diuelem, inprimis vero priorem illum, fuisse, quorum libris in descri-hendis rebus Massiliensium rogus maxime uteretur. Nisi sorto haec omnia Trogus, quem ipse austinus in contiis natui' os. Monarit, a Massiliensibus acceperit; sabularum certe consor mandarum studium postrema eorum, quae adduxi, satis produm, quibus hoc egisse Massilienses apparet, ut foederis cum nonuin iis iniit, aevo iam antiquissimo documenta exhiberem Miserum Huc omnin sunt, nec nisi i niversa D ed'm, 'A' 'veris possis agnoscere, caetera, utpote quae prope Iihic

speciem Iabeant, commenticia videntur. Massiliensium, donec ipsi viribus satis pollerent, in ud dubie intererat, ut ne Gallos, ciuibus egre videbatur resigi posso, lacesseet ni Unde credibile videtur, Massiliensium ab illiti societatem aliqi lana Cum Gallis suisse, deinde Gallos arma contra eo cepisse, bella ta-1 De Trogi Pompej sontibus p. 241. Commani som Gotti om. XVJ2 Timaeum Massiliam novisse inde quoque, puto, concludi potest quod, ut infra apparebit, plura e 'theae scriptis depromitate idetur.

24쪽

inin inde exoria sinui Menuina Massiliemibus gesta esse. Is gures autem non tantum terra, sed etiam mari in piraticam scilicet exercentes, Massilienses vexavisse videntur.

Sed alter jam excutienda est quaestio, quid gesserint Massilienses cum Carthaginiensibus His quid ei offensioni fuisse Massiliam tum invidia patet, qua persequi soli hant, qui mercatui suo officerent, in ejusque communionem se in truderent,

tum ipso proelio illo navali, quod a Phocaeentibus iis ae M o. henis commissum perpetuae, quae insecula est, utriusque populi inimicitiae quasi exordium suit. Quamquam quod asseruieriistinus, Massilienses Carthaginiensibus pacem saepe dedisse se libus, dubii an vere ille dixerit. Massilienses enim a Caseia uinniensium cinis sortiter in defendisse, certum quidem est, alimen vix puto magna inter utrosque populos bella suisse gesta , nequo ita feliciter res , Ia etsi liensium eventuras fuisse, nisi aliorsum maxime in Siciliam opes suas ac vires Curtilaginienses convertere maluissenti

25쪽

-- vires humori coeperiant, contra Massinae opes iam ω - issa magnopere augerentur. R ulla Merius igitur de alire e plicandum esse arbitror, ita quidem ut a Mum dic ' Me tempore, quo laedus latum videatur, tum de eius ratione ι Duo, quibus ex antiquiori invidem aera Romanorum , Mascliensibus repeti possit oevitas, supra jam sunt ιμ- ωque enim alterum iniud apud austinum, quo lassisense,

'anto conditam urbem suam Tiberis ostio invecti, amicitiam eum' Tarquinio rege iunxisse perhibentur, nec alterum, quod de pecunia dicitur, Romanis a Massiliensibus subministrata, tantam illius foederis antiquitatem demonstrar potest. Alia autem, quihus ad foedus quoddam sanciendum commoti videantur, nec indicantur a scriptoribus, nec facile cogitari queunt. Quum enim foedera in antiquitate et rariora essent, et mutui tantum vel

commodi vel auxilii caussa iniri solerent, nec Massiliensibus nec Romanis anto bella Punic aliquam societatis ineundae,messit tem fuisse apparet Lacet enim vel antiquiore aetate rei navali uini quandam Romani impenderint, inde tamen colligi nequit, appetiisse eos Massiliensium amicitiam, id quod foederibus quoque es tur, quae vi in Carthaginiensianis istorum

26쪽

Mibus lacinuit. Malienis Hesiam rimul habes,ant, quom malio 1 societatem ning per quaererent, quippe qui tum temporis a in ules, quae aliquo pondere essent, copias his rem, ne imperii fines ita prolatatos, ut terras, quiuiis vicini fuero Massilienses, attingerenti Neque primo Pulsco bello aut Massiliensibus aut Carthaginiensibus quicquam inestamento fuit,

quo ad amicitiam mutuo ungendam compellerentur. Nam Massilia qui deni remotiora erant loca, ubi bellum sas utebat, neque Romani navalis rei adeo ignari ejus initio fuissent, si Masinsiliensium ali xilia iis suppotiissent. Quum inter primum Et s eundum Punicum bellum Romani cum Gallis conssigerent, idonea sane fuit opportunitas, qua Romanorum, quibuscum jam communes hostes habebant, Massilienses societatem quaererent. Moc an vere, sacrum ignoramus. Primu quod de coiis

hiatione quadam Romanorum eum M cumiri republica traditur, ad ineundi Punici belli initium pertistet, quo quum Romani Hannibal ex Hispania, profecto, legatos in Galliam misissent, qui Gallos amicos Romano nomini redderent, hi quidem a solis Massiliensibus en ne excepti sunt. Tum primum an uncinsit societas, non traditur hoc certum, amicitiam Romanorum a Massiliensium veterum scriptorum totimonio inclis ab Metempore' esse revocandam.

27쪽

cithis qua ratio sinit, ramum o saueis historis ε is ognosci Mot, in quibus illa quidem apparid Neque

ea scit, quam quae caeteris quoque civitatibus foederatis cum populo Romano intercedebati miliensos i , quum bellum ano Ilia gerebant Romani, opem iis pro viribus serebant atque

hi vicissim, sicubi Massilienses hostibus uexabantur, auxiliari iis non dubitabant. Sunt autem, quae ex hiStoria Massiliensium Bervata Extant, nonni fit ea loca, hi aut Massiliensibus a Romanis, aut liis quidem ab illis auxilium ferebatur. Iabemus igitur Mimanorum potissimum historia enarratores, quonam iam a in quam legatis, quos a Romanis ineunte hello Punico secun do in Galliam missos egς supra diximus, declaraus rari voluntatem, eam tum bello in Gallia , quum IIannibalis impetum reprimere Romani teritarent, tum Din ΙIispania praestiterunt, ubi

quum prope Iberi numinis ostia aes Cornelius Scipio Πasdrubalia lassem Moret, ad eam litoriam et ipsi ontuli is serim L,in pila, pomerii, - quum ne pertinere quidem 'at peculiare ii Massiliae historiam vi aeantur, si tinctequi nolui '

societate vero cum Romanis ita solebant uti Massilienses, Di a Liguribus ubi invaderentur aut agri sui aut colonia , Romanorum auxilium implorarent, qui quum fidem sociorum,

que revererentur, ' 'u' sinium resexendorum occasionem aib

28쪽

quam praetermiumset, nunqualm quio petebant alii, laetiri iis cessabant sic de Ligurum navibus quum quererentur

Massilienses ann. 180 a Chr. , diiuniviris ad . tuendam oram in ritimam constitutis a siliensis quoquo littoris defensio demandata est. Teta perdoiniti Lixi irps Oxylii et Deceates ab Opimio consule dicuntur, quippe qui agros Massiliensi uici aggressi, Nicaea tu et Antipolin eorum colonias occii paverant ann.153 Chr. . Quod quidem bellum copiosius expositu in habemus a Polybio in qui Opimium tradidit, Massiliensium tum fgros auxisse, tum securitatem eo adjuvisse, ut barbaros Masimile inins Mides certis quibusdam temporianis dare juberet.

senatus Ι timanus quanti fecerit amicitiam Massiliensium insigni nodo declaravit eo, quod quum ut Livii verbis itar urbs nomenque omne Phocaeensium deleri jussisset, deproeantibus pro metropoli sua Massiliensibus hoc indullit, ut incolumes Plincaeenses servarentur. Novum hellum Livii memoravit epitomato D exortum quidem inter Satyos ac Romanos, qui iissiliensibus, quorum fines Satyi populabantur, auxilium laturi, M. Fulvium Flaccum imis peratorem miseranti suem qui secutus est, Sextius non so-

29쪽

'ium subegit Sabos, sed agri quiniis ominium te a siliensis doliavit a.

Teutones et Ambrones quum Italiam tentarent invadere, Marius, qui prope terram assiliensem castra tenelint, vario modo a Massiliensibus adiutus est Quibus ut graium se praestaret, fossam , quam in Rhodano fluvio n*vigationem iev tum duxerat eorum imperio tradidit. tiam ii qui dein ita in usum suum converterunt, ut a nautis, qui fossa illa veherentur, vectigalia satis larga exigerent. Haec sunt, quae domassiliensium historia inquo ad oetempus perducta adhuc suppetant. Quae enumeravi singula, o spectari fortasse poterat, ut opum ac mercaturae incrementis explicandis, coloniarum praeterea habita ratione illustrarem, quae tamen quum certis aetatibus apiari nequirent, satius opinabar ad secundam disseriationis sectionem reservare.

HISTUM MASSILIENSI LM INDI A BELLO CUM CAESARE USQUE AD NERONIS AETATEALPostrema haec assiliensis historia periodus continetur

tum obsidionis, qua Caesii Drbem cinxerat, eorumque quae secuta eam sint, Explanatione, tum literarum, qua maxirii in iasignita est hae, periodus, enarratione. De hac autem ultera com-I Sirah. v. p. ΝΠ laert Geogr. I, I. . . 2 Strab. Iv. p. M. Plutarcu. Martio 2L

30쪽

men lationis paris nucleatius disputati illar nunc duo inprimis respicienda emini, bellum quidem c iura Caesare a Massiliensibus gestum, ac post captam urbe in quam ii sortem sint experti.

Iline puto simul intelligitur, quapropter ab amplissimo ordine Neronis tempora tanquam siles historiae assiliensis constituta sint , ilibus scilicet quamquam de certo quodam tempore aut anno hic cogitari non potest et libertatis species, quae post expugnatam urbem Massiliensibus relicia suit, extingui, et liter rum studium languescere coepit. in vitae obsidio copiosius hie explicari nequit. Quae quam . quam ab ipso Caesare in commentariis de bello Vili egregio est descripta, unde magnam disputandi faciam sibi copiam euoautumarunt, qui ante me de Massilia disseruerunt, hoc ipsum tamen est, quo propediar, quominus quae tradita sint a Caesar. uberius jam excutiam quae quum longe saxius ex ipso Caesaro

cognoscantur, operae pretium nonnisi eo lacere poteram, si interpretando hunc locum illustravissem, quod tamen ad copiosi

rs singulorum veluti tormentor im, quibus Caesaris usus si ierit exercilias, me detorsisset, quae a Ssilien Sis historiae consilio mi

nus quadrare opinabar V . Ac si iistis limitibus se contineret dissertatio mea faciliorem veniam rei evius tractatae ab amplis. simis judicibus me impetraturum esse sperabam.

Massilienses quam hucusque praestiterant populo Romano

fidem ac sanctitatem in amicitia ejus colenda, eam se servaturos esse speraverant, Si Partes PompPji, quae et ipsius reipublica viderentur esse, amplecterenturi suo quum ita uteretur 1 via. d. ii Guliebara memesis inuit locale. r. a -48. Da