De eventibus tragicis

31쪽

quam facerent, quanti deberent, non paterentur, vel qui sui ecini ordiniis , vexetiam inserioris contagione quasi contra quam commune decus postularet; contaminari . Quantam enim vim habeat sebria Optimatum vita honestate conspicua, non silum ad subditorum animos sibi conciliandos in ossicio continendos. Verum etiam ad actiones laudabiles excitandas, omnium aetatum Gempla demonstrant. Et hic vulgi mos esse solet, ut eos quos dignitate honestateque vitae conspicuos cernat, ad coelum usque euehat, contra Vero quos forte flagitio quodam laborare intelligat, grauissimo infamiae genere noteti. Possem plura huiuscemodi rei exempla, si odiosa non Mnt, in medium afferre. Vertim regis mhoc atque Tragicum opus aggredior,non detrahendi equς quid minimum nobilitatis, vel famae allauius denigrandi causa , sed ut Principes exsaliorum infelicitate felices eu dant,&ex suorum consimilium, periculis cauti fiant, rcco danturque aliquando, se non Deos sed homines esse, sublimiorique potestati si itos, Se non tantum communi morti, sed etiam singulis aerumnis, quas caeteri homineS PatiuI

tur, Obnoxios esse .HSciunt, inquit Tertuli. Apologet. cap.

illis dederit Imperium ,sciunt qua bomines , quirin animam: sentiunt eum Deum esse solum, in cuius fotius pote te sunt,ina quo sint secundi . Recogitant qua que . Imperibui etires taleant, in ita Deum intelligant, aduersus quem valere non possunt, per eumse valere cognoscant. Non ignorabat laec omnia Sasurninus qui, reserente Flauio Vopistra, purpura, induendus, Nescitis , inquit, amici

quid mali sit imperare. Gladd . tela nostris ceruicibus impendent, imminent basiae undique, undiquesicula: ipse

32쪽

eustodes timentur, ipsi comites formidantur: non cibus pro . voluptate, non iter pro auctoritate , non bella pro iudicio, non arma pro studio cinci Gradus enim regiminis dicitur grandis honor, sed graue pondus est. Hinc recte concludit meus Theodidactus Ternardus: F est honor, nisi onus '

md est porrentia nisi calamitas s limitas , nisi naufragiose tempestas e simi potest esse in bonore sine δε - uis est in praelatione e tribulationes mi indigni--

tau emanitate . Placcbit ne omnibus hoc opus mbigo, cum odio enim sui coepit simul feritas; et quae innata luce cuncta B-uet, omnium, teste II. apparuit inimica , quia lucens: tot eius hostes, quot ex anes. Hoc unum scio,

me nihil in hoc tragico opere enarrasse', quod iam priuS a grauissimis authorius non fuerat exaratum. Quantum fi ri potuit, eorumdem Classicorunt Authorum sententijs,immo ipsissimis verbis, ut maiorem authoritatem praescierat hoc Opus sum usus; ideo dessyli elegantia , facundiaque nihil sollicitus, rem propoliere maduis ruri verba. Qtralis autem suerit in co texetido labor, iudicabunt Viri in nostra aetate praeter caeteros docti. Tentet id ipsum' quispiam, de supra quam credi potest. laboriosissimum negotium experietur: quicquid Momus cohintiatur. Nusquam modestiae ac debitae moderationis similestransilio. c, id ni ve ba Saeuiant 7.. laenutar. Ostendi quosdam quamuis suspicor, bis quae diximus ined quia veritas magis quam in sensio cogita-a est, dism πὸ dieam . Iuuat inquit Sext.Aurel. Vict. in Cal .ri omnia noste , et improbiserumfamae imetu talia declinent.

33쪽

A NEMRODO venatore utpote primo in orbe terrarii Monarcha , primoque tragicae infelicitatis Principum exemplo, exordium ducimus.' Illum fuisse primum M narcliam sic intelligi volumus, quatenus Monarchie in . predicamento relationis considerantur ratione ordinis , qui talis est,I. est j onarchia Chaldaeorum Babyloniorum) vel Assyriorum. II. Monarchia Medorum, in Persarum. III. Monarebia Graecorum. IV. Monarchia Romanorum. Hinc est distinguendiim inter imperium Paternum Sc Monar-ehicum: illud Adamus in familia sua exercuit, hoc vcro a Nemrodo vel cum Nemrodo coepit. Quadam contendunt, primum fuisse in orbe Monarcham. Quoniam C nes*IT. Urbem nomine Henochiam condidisse Iegitur. In hac sententia est D. Augustinus, qui lib. II.de Ciuitimi cap. 2C. scribit: Cainum etiam monarchica potestate in riuitate a se condita fuisse armatum . Verum respondetur, quod vox Monarchia dupliciter' accipitur, I. generaliter, h. e. pro qualibet Reipublicae administratione, cui unus aliquis cum imperio praeest. Nam notum est ex sacris pariter

nis suὲfit, ut inbuslibri Gubernatoribus aut Dynastis,qui vel in una Citinatem iri petium habuit, appellatus sit,

Quemadmodum in Iosue ap. U. enumerantur XXXI.Reges quos Iosue debellavcrit,quique tantum in terra Canaan imperitarint. Iudic. I. ait Adonibete J V - Reges , amputatis manuum S: pedum pollicibus , colligebant micas sub mensa mea. Vnde facile est conijcere, illos o. Regulos' admodum tenuis fuisse sertis atque conditionis , paruae r gionis Gubernatores: alioquin Adonibetei potentia in im

34쪽

mensim crevisset, tot Regibus spoliatis . Et in hoc signiscatu facile concedimus Cainum Monarcham , vel Regem dici potuisle .II. haec vox Monarchie stimitur specialiterini- uestricte, videlicet pro Vno ex quatuor summis in mundo Imperijs, quae in Sac. Scriptura enumerantur. Et hoc respectu, Cainum Monarcham suisse, simpliciter negamus Igitur ortus Monarchiae primae, nempe Babylonicae, si abst blute consideretur in Nimrodo originem coepit, si in sensit limitato, h. e. quoad summae excellentiae & dignitati; gradum , in Nabuchodonosere coepit. de causa ab ipse Daniele cap. 2.v. 3 8. Caput aureum V tur, quod nempe ipse prae caeteris Regibus BabyloniUs potentia, excelluerit. Quod si Nimrodus vocetur Tyrannus, hoc dicitur non ratione tituli, sed ratione exerciti3, ut Politisi loquuntur.

Si diuersas Rerum publicarum sermas inspiciamus; illuc Gentes, hic singuli Principes, alibi pauci, aut populus, regu nt . Inde Monarchi. , in qua singuli et Aristocratia, inta.

qua pauci: Democratia, in qua omo praesunt. Quae quidem omnis diuersitas sermarum nata est exi diuersitate ingeniorum, quae alia atque alia, diuersas inter gentes, inueniuntur. Aliae enim plus, aliae minus libertatis, sub Imperantium dominatione retinendum sibi putauerunt. In M narchia minus libertatis, quia unius: In insocratia plus libertatis est , quia plurium arbitrio omnia regunt: Inmocratia maxime omnium libertas est, dum in ea cuiuis liacet, ad conseruandam promouendamquelibertatem, studia

Monarcbia, in Arpocratia omnium antiquissimaeti prima sutile merito videntur. Democratiam vero serius

35쪽

progressu secutoriim natam lubet iudicare. Hanc enim priamo vix alicuius gentis suisic, sed amore libertatis, alijs istis formis, alibi quas successisse, ex eo apparet, quod credibile

non sit,ctim in constitutione Imperiorii prima, summa qua-da prudentia-authoritate esset opus hominii excellentis li- morti,popti tu autem idcirco minoris authoritatis, idoneam Imperij vim,inter Imperij inexpertes exserere non potuisse. Cum ad Imperium unius raro conserat Princeps animum , qui aut infinitam frenet potestatem , aut eas pro libertate repertas leges observet, in quas iurauit. Monarebi-eus status in vitiunt facile excedit, quod tyrannidem appellamus . Est autem Tyrannis tale unius Imperium,in quo oppressa libertate, legumque ac Magistratuum caetcroruata omnium violata, cuin subditorum pernicie, ad unius imperantis Imperium omnia conseruntur. Adeout Tyranni sint, qui emicant usurpata magis undique potestate, quam necessaria videtur. Sunt verb aliae artes, quibus clam prudenter libcrtatem inuadunt, aliae quibus palam crudeliter Tyranni grassantur, de quibus exprosella agunt Politici. Apud Tyrannos scelera sceleribus tuenda sitiate quid. autem infelicius eo cui iam esse malo necesse es d miserabilem illum, sibi certe i nam caeteris misereri eius nefas sit, qui caedibus ac rapinis potentiam exercuit, qui suspecta sibi cuncta reddidit: tam externa quam domestica: clim arma metuat, ad arma confugiens : non amicorum fidei credens, non liberorum pietati. Qui ubi circumspexit quaeque fici quaeque facturus est, & conscientiam suam plenam steteriabus ac tormentis adaperuit: saepe mortem timet, saepius omtat . Tantum timere debet, quantum timeri voluit, & m nus

36쪽

tius omnium observet, de eo quoque tempore quo non captatur, peti se iudicet, nullumque momentum immune λmetu habeat; necesse est enim ut multos timeat,quem multi timent. CIearchus Ponticus Tyrannus in cistam irrepens anguis in morem dormiebat. Fet Aristodemus Argivorum Tyrannus, sponda in sublimi conclaui posita supra ianuam pensilem, cum amica dormiebat: S amicae mater ubi ascendisset, scalas remouebat, rursumque luce facta apponebat. Quomodo, putas, hic archivum, theatrum , curiam , conuiuium metuebat, qui cubile suum sibi carcerem secerati Reta. enim vera Principes subditi, Tyranni subditos metuunt. Itaque horum cum potentia crescit metus, & quo pluribus imperant, eb plures timent. Tyrannorum exitus horribiles atque tragicos apud Historicos, in primis Suetonium, Dionem in Tacitum licet videre. Nam regula Iustitiae diuinae est, quod atrocia delicta ordinarie puniantur atrocibus poenis, etiam in hac Vita . Nimirum ut Iuvenalis cecinit: Ad generum Cereris sine caede m sanguine pauci Descendunt Reges insicca morte Tyranni. Thales interrogatus a Molpagora Ione, quid insolens vidisset, Tyrannum respondit senem. Felicem eum Tyrannum censitiit Chiis in epist.ad Perianis. cui in sua domo absque sanguine contigerit mori. Si ergo quis antiquas m- scit biflorias , concludit Ioannos Saresbcriensis lib. 8. Policratic. Si ignorat quomodo Cyrus cui Reges terga praebebant

Regina Tomiri prostristus est,si casus in praecipitia praecedentium non recolit Trrannorum, vel ea quae oculis im Fruntur inuismat udat, in iure clarius intuebit omnes

TFrannos miseros esse . . c. . . . ... 3 . L

37쪽

De Rufino occiso, in quo vivam Tyranni imagines Iepresentatur, ita

Se erunt convexa necem, relata se nefandum. t molitur onus ramFint intibus alma di a Infernos strauat imbra lacus, patir Aeacus φυ et x

Intrantemque etiam Imratu Ce merus urget . tιnc animae, quas Me fero fudi iure Peremi ,

is a Dabit,penna que cient, inspiculatev lv x i innui axi per propu acula crudi et P. ii Rimoriam tot' iam, ilicraque pumicis antrI iDVendunt, pronoque suos examIne velant . , , Ilainde Rhadainantum apud inseros introducit Nila Ru fisum compellentem: II ue

38쪽

Gladius tomm intrabit roseria i rum ancus eorumnis. Saia saepὸ in sui orer o achum euiri Dauidem innia entcn ι st d tanden In cur stera inuauit quarulo proseia blato seipsum c 'sedit.

chia pientiissimo Rehi Iuda, tu i et data

queque nabatur, gladium suum aduersus ico aέinabat, de drcuin inrendebat 'vi Inopes ad 4esaiadum prosterne

39쪽

ret, & trucidaret rectos eoiae , sed gladius intrabat in cor eius, cum a proprijs filijs sitis Adramelech & Sarassar in

remplo Nistoch intersectus est. I I Reg. S. v. J T.

3 7.3 5. FDL3-8- Iniusti disperibunt simul.Verisima uiri, hoc est , exempla Pharaonis, Absalomi, Achabi, Namrodi, Cambysis, Ochi, Antiochi , Baltassaris , Herodis Ascalonitae, Antipae, Agrippae , Neronis , Diocletiani , Aureliani, Valeriani, Iuliani, Phocae, Maximini. alioruntque Tyrannorum innumerabilium euidenter ostendum. Vbi notandum tres tantum Tyrannos nominari in veterum historus, quorunt Ino; placida suit. i , I si υ- I. i Dion misioru Sed tamen pustea filius eius Di

ν; sus Minoad debilia aspat contra ista perstiuit..Hie natabiive a Dione Principe Symac usino in malium pulsus,od tantam redactus est unopiam, uti in urbe Corintho ludum i literarium aperuit, ut supra itan initura . Ita namque de Iuoitia diuina vox Lucilogi donesonatur: Deus visitati iniquitatem Parrum in filios in tertiatri Ec'uaitῖm generationcsal , si ii 4. I. iislucunaloeci insimu regnasset,placide mortuus est.

iii IIu , iTibisitis Imperator sib quo Chtistus passiis est . Eius quoque Diors placida fuit , in bore exempla neminem tui bent . Namdi et Din tragica morte: sint extitari in buchiviado; tameth in 'istro sicut obdigi' i impietatis merce- .dem reportabunt.iri Menet enim vi l egiusPsaltes ait, im- pd ribunt. Quare haud respkiendum est ad exigui temporis i pompam, splendoremtiqua ho num i illi oculos perstringunt ita ad extremumfoem,qui crit tu allexo scin

io, animi nostri oculos conuertere debeanus . : Lu sui I Quae autem regendi ratira crus rara, optima sit, non

tam by Coos

40쪽

tam anxie, ut feri solet, perscrutandum putamuS. Vtique enim ut generatim dicam quod septio ica optima centcn- ό, quae ad ingenia suorum & commoda, maxime est com- pati St. I, eque enim omnibus, tanta morum , locorumta, temporum, diuersitate omnis convcmiunt. ita hoc autenia

arduo negotio eum mihi nec illud ingenium , nee ea sit sapientia, uin frusessio, qua certe uid itituere possim , dissi- illa te iam Unicillimi Plina hi testinavinio, i, consilium dare, qui sunt, in Impetit, ' n regium non putent ad aliurum praescriprum vivere . Nerum cum pes etiam holitorvalde opportuna locutus sit, v bisest quae in sapientum Italedictis, & sobriὶ fessionss obicrearit vim medium proferat sal A os ituram esse ducanivsisquod alii cipienter fen-stru Di, de suadeam uitaretnaa imori vitae regendae tot P-nu, simi de rebus Massicandi: ac Facu bene dei silem elaeiadsi inquam Wrba Be natu sat sist in-getitu excellemia, quae inmisi acie abstuSDoctorum ductu rectissime de dubin possint poni ere i amen cum viam ς' aut deterius sit, in obscuris si pruderuum longa eX- perientia annotatis a si qui vix valeant, tonsili si Dod utina, sapientum Vtamur ali, , qui praeserit. ita moniFIunia quidem consilla, quos utimini Hiieonflian. I aiebatii εἰ- fonsus, design*m ii iis, tutius eriti siquit, ad rquorum lectionem Ptoldmotum Demetrius Phalereus instimulabad, cum plerique in rebus dubibit sulti inon ratione dicant sentcntiam ii Ueriunt ad qffectus liniactant vir mereantur gratiam . Mithi proprij emoliunemP causi promercalenta seiunt linguam . Multi timidi admodum, suntentiam ma-