장음표시 사용
351쪽
persunt s; si haec s numeres in substequentibus ordis e articulis Indi
cis , eadit numerus aurem 6 in radicem digiti Medij, in qua est annus ioci post Christum natum. Rursus quoniam in subsequentibus centa m annis ab anno ιOO usique ad 2o O continetur Iesus aurei numeri quinquies, or remanent iιerum s; si haec numerentur in articulis post numerum 6 jam cotticarum in dicta radice digiti Medij, cadent ii iuradicem interiorem ae iri annularis. Simili de causa reliqui omne; numeriaarei in articulis ιρ cosiocati, cadent in dictos articulos, quiliber
in locum illum quem eccupat insuperiori schemate.
Epactam cujuslibet anni propositi inve
niri. T' Paetie, ut vidimus lib.xi. Cursus Mathem. sunt dies quibus
Solaris annia, quolibet anno superat Lunarem. Primo enim anno si simul inchoentur Solaris de Lunaris annus,absoluto Lunari supersunt ex Solari dies ii; secundo anno dies tr choc est, bis siue tertio anno dies 3'. hoc eli, abjectis 3O, propter causam lo. cit. ex Nicatam, dies 3 ; quarto dies r4, 6cc. Sunt aut IoEpactae in Calendario descriptae, quarum ramen i9 tantum in usu sunt, illae nimirum, quae singulis is aureis numeris, varijs temporibUs, respondent, ut ibιdem explicavimus. Harum sedes in Calendario demonstrat Novilunia Ecclesiastica. Quae autem Epacta quolibet anno proposito respondeat aureo numero illius anni. 8c toto illo anno singulis mensibus Novilunia ostendat, tum ante, tum post Calendari; correctionem , in pol - lice manus sinistrae sic invenies. I. in Pollicis sinistri extremitate, in articulo medio, dc in infimo, collocat 'aureos numeros hoc ordine. in extremita- te pone ι; m medio articulo, 2; in imo, 3: deinde rursus inextremitate colloca 4 , in articulo medio, vi in imo, s: in summo
iterum Pollice γ, dc sic deinceps usque ad is cita ut ultimus numerus I9 cadat in extremum Pollicis,in quod ceciderat primus
352쪽
aut usque ad illum numerum ex is, qui anno proposito, cujus Epactam quaeris, est aureus numerus.ll. Aureo numero cuiuscunque in Pollicis extremitate collocato adde i o , aureo vero numero collocato in medio arti culo, adde Io, aureo denique numero posito in imo artu ulo, nihil adiunge. Numerus enim ex aureo numero currente, re ex numero addito conflatus sabiectis prius 3o, si numerus con-
fatus major est quam 3 oo est Epacta anni propositi ante Calem
dari, correctionem .li I. Ab F pactis hoc modo inventis subtrahe io, & relinquentur Epactae cum eisdem aureis numeris post Calendari jCorrectionem, usque ad annum iγco exclusive. Ab anno iro ousque ad isoo exclusive iubtrahe ii , post hunc vero re,&c. Si subtractio fieri ncqu t, adde prius 3o ad Epactam veterem in
Ex EMPLvM I. Anno is99 aureus numerus per Regu- Iam praecedentem inventus, fuit 4. Qui numerus ψ, quia cadit in extremitatem Pollicis, si addo et io, habeo i4, dc si a i subtraho io, habeo 4 pro Epacta anni propositi. Ex EMPLvM II. Aureus nuq erus anni 166o est8: qui quia cadit in articulum medis Pollicis, adduntur ei 1o,ic fiunt&si ii 18 subtraham io, habeo i8 pro Epacta dicti anni. Ex EMPLvM li I. Anno Σ3i , aureus numerus est 16 incidens in extremitatem Pollicis. Additis ergo io, fiunt 26 ; ablatisque i tot enim diebus novilunia tunc retrocesserunt,& non to tantum diebus, sicut hoc saeculo remanent ir pro Epacta propositi anni.
I Toc saeculo decimo sexto que ad annum i co subirali debent ab
A /Epacta vel radici io, propter io dies ut emptos e Calendario careelu,quibin decem Hebus Lunationes serius contingunt nunc,quam ante correctionem Calendari, anno i OO, quia propter omfsonem Bissexti *nc Lunationes adhuc uno die senus conIIngunt, a
ferri debent ii, idque υἱ- ad annum is oo exclos e trisque subtrahi
353쪽
trahi debent ir dies, propter aliam Bisexti omissonem. At anno i 8'OO, quanquam dies intercalaris omittitur, tamen non sit mutatio in Epactis, Lunae aquatione ii exigente, ut declarat Clavius in Calendaris Gregoriano cap. XI. num. S. ideoque tantum ii detrahi debens ut ab
Vando Epacta 2 procreatur a numero aureo majore quam i I, si mi Medebet ilia qua in Calendario notata est diverso colore, aut diverso charactere. Datas quoque is, diverso colore aut charactere adscripta ultimo diei Decembris, tune est in usu, quando ab aureo numero ictgignitur, ut contigit annis is9F, est 6I4,9 is33, contingetque anno 167i , sanno i69o, se nunquam amplius, ni sipost usum 3o linearum Epactarum tabulae expansa, ut Clavius docet D.cit. cap.ita
Lignum vulnerarium, se mira Er ini
CLaudam hanc centuriam narratione & commendation G F xius mirabilium ac paene innumerabilium virtutum , quas fraxino attribui deprenendo a varijs Auctoribus, confirmatas frequenti experientia, magno quorundam commodo, praesertim in curatione vulnerum, quam ob causam ab aliquibus Livii vulnerarium appellatur. Recensebo prius formam arboris, tametsi notissimae; deinde virtutes ligni, corticis, foliorum , succi, α omnium quae originem ab arbore habent.
f. I. Eraxini forma, s steries
URaxinus, quam Graeci μελίαν, Itali Frassimo, Galli Fresse. Hi- - spani Freos, Germani, scherbaumlabat dii soliciis an, crest infappellant, arbor est notissima, non apud antiquos tantum, sed apud nos quoque tota in Europa. Theophrasus lib. . cap. XI. apud Matthiolum in cap. i. libri L. Dioscor. duo ejus genera
354쪽
esse testatur : unum excelsum, procerumque, lignum habens candidum, crassuenium, nervatum, mollius, euodius, ac crispius: alterum humilius, minus auctile, scabrius, durius, & flavius. Addit, folia esse laurinis foliis similia, in acutius tamen coacta. &ambitu leniter serrata, ramulumque totum quem
unum folium putaveris, quod simul cuncta folia ferat in singulari pediculo, & singulis folijs constigatim, velut per genicula pendentibus constare, amplo intervallo conjugationibus distinctis, perinde atque in sorbo: & ferre fructum in siliquis minutum , nucosum, qualem amygdalae, gustu subama.
Plini in quoque lib.i , . Naturat. Histor. cap. i 3. cum dixiΩset, Fraxinum esse arborem proce in , ac ic retem, folioque Pennatam , multum pue Homeri praeconio, & Achillis hasta nobilitatam; addit, Graecos duo eius genera facere: longam& enodem unam ; brevem, duriorem, fuscioremque,dc laurinis solijs alteram. At ij, eodem Plinio teste, in campestrem& montanam dividunt; ajuntque campestrem esse crispanu, montanam vero spissam,. Vidctur tamen Plinius Fraxinum cum Taxo confudisse, cum dicat, Graecos prodidisse, Fraxini folia esse sumentis mortifera , caeteris ruminantium innoxia . Quae tamen de Taxo, non de Fraxino Theophrastus prodidit, dicens: si jumenta ut ferunt in taxi folia comederint, emoriuntur : si ruminantia, nihil incommodi patiuntur. M a tibi olus loco cit. credit, Plinium deceptum fuisse nominum vicinitate; nam
Graecis Fraxinus μελια, taxus vero appellatur.
Addit. Plinij errorem claram in Italia experientiam comprobare , siquidem taxi soli)s, non Fraxint, jumenta non ruminantia necantur.
Humilem fraxinum ait Matthioluscit. loco vocari a quibusdan. Ornum, & Orneoglossam, ab ipsius fructus figura, quae linguae imaginem refert: ob eamque causam mollicinis vocari avis lingum . .
355쪽
V Irtutes tot ac tantae fraxino, ubi vis licet Obviae arbori, a ....... .. Bolanicis. Naturali, Hstoriae Scriptoribus, Medicis, at ill- d. Ab que variis Auctoribus cui sunt Dioscorides, Plinius, Matthlolus, Dothonaeus, Lomcerus, Herbarium Lugduncnte, dontius, Brunsellius, Ionstonus, & alij quot & quantae vix ulli aliarum, seu nostratium, seu peregrinarum arborum, plant rum,herbarum,ac lignorum tribuuntur. Est qui triginta septem virtutes collegit, & ad me milit,judiciumque meum requisivit.
Notandum, velle nonnullos praecipuas virtutes quae ligno fraxini tribuuntur, tunc solum convenire illi, si caedatur hora prima qua Sol ingreditur in Leonem. Alij tamen volunt, traxini lignum, folia, virgas, corticem, succum,&c. virtutes
Omnes enumerandas obtinere, quocunque caedatur tern Orc.
ut tamen ligni vulnerari vim habeat de qua paulo poti necessarium esse ut dicto tempore ac hora caedatur. Sunt qui volunt,caedendum dictum lignum Luna exiitente in Vir ine, hora duodecima post mediam noctem, idquz fieri posse simpulis mensibus. Addunt, susscere, si sub initium dictae horae infligatur unus aut ut alij, tres) ictus arbori, dummodo eadem deinde die abscindatur , praestare tamen alunt, licaesio haec fiat d e de Luna crescentoe, & albore sola J ornata.
f. III. Fraxini virtutes contra vulnera , morbos , venena, dolores varaos , abaque mala corporis.
Virtutes porro triginta septem, quas dixi fraxino attribui, sunt sequentes, ex varijs Auctoribus collectae, & frequςuxi , iii, experientia conismδ i. Sanav
356쪽
i. Sanat lienteriam, colicos dc uteri seu matricis dolores, si corpus diligenter ac frequenter fraxini ligno primum, deinde sputo deorsum radatur ac demulceatur.
a. Sanguinem e naribus fluentem sistit, si dicto signo radatur, & aqua frigida lavetur facies:manuque illius lateris, in
quo nares stillant, idem lignum teneatur donec incalescat. 3. Vulnus acceptum non putrescit, & sanatur celeriter,s statim ligno illo radatur seu mulceatur, aqua frigida eluatur, obligetur, ac mundum servetur. Experimento proprio id confirmo. Praeterito anno cum sciurum domesticum ac cicurem alias, sed me inscio ab alio exacerbatum verberibus, attrectarem manu dextera; momento dentes indici digito infigit, deprimum articulum ab utraque parte perforat. Statim ergo sanguinem exprimo, atque exsugo, saliva bene abluo, de fascio
la munda obligo, ac diei illius reliquo erat circa vesperum ascriptione invitus abstineo, sollicitus interim, ne secuturus tumor aut dolor digiti scribendi facultatem per dies aliquot adimeret: at sequenti die mane tumor nullus, de vix vulneris locus apparuit, nec ullum scribendi impedimentum sensi. Eodem
anno cum Scholasticorum nostrorum unus manum graviter laesisset, de neglecta curatione inflammationem magnam cum ingenti dolore contraxisset; accepto ab humaniorum litteratum Professore, cui affectam manum ostenderat, ligno fraxineo, eam diligenter & frequenter radit.& brevi tempore, nullo alio remedio adhibito, perfectam recipit sanitatem.
. Aqua e dicto ligno destillata, & contagionis tempore quotidie mane a jejuno sumpta quantum cochleari capitur, securum reddit a peste, spatio viginti quatuor horarum. Eadem ii peste iam correpto hausta bona quantitate, si sudet, ac post sudorem si possit in deambulet, contagionem depellit, s. Qui Evasis ex dicto ligno confectis comedit, aut bibit,
securus a veneno est,nec enim venenum ex dictis vasis propina
6. Succus e dicto ligno destillatus, ac potatus, antidotum
est praesentissimum contra venenum .
357쪽
. Aquae folijs fraxini distillata, male assectos oculos sanat, si ea frequenter laventur. 8. Eadem aqua potata, renum dolorem pellit, dc ictericum morbum sanat. 9. Membrum tumidum, si fraxini ligno statim initio De quenter radatur ac demulceatur, aquaque frigida lavetur, detumescit, ac sanatur. io. Cortex interior fraxini, si vino aut aqua maceretur, ac potetur, spleneticos sanat. Alunt etiam, si eadem aqua per triduum porco in potum detur, eum si juguletur, splene carere. ii. Potus E vasis fraxineis antidotum esse dicitur contra lumbaginem, seu lumborum dolorem. it. Fraxinei ligni frustula ambabus manibus detenta ut incalescant, adeo sistunt sanguinem, ut nE guttae scacificatione essiuat, donec abij ciantur. Experimentum fecit quidam e S. Francisci ordine, o verum esse deprehendit. 13. Fraxinus adeo venenatis animalibus, praesertim se pentibus, contraria est, ut ne umbram eius, quam tumuis mane aut v csperi longissime projectam, siabeant. Et si circum in terrah fraxini foliis ab una,ex igne ab alia parte facias, serpentem in medio aut viperam colloces ; flabire ignem ac transilire potius, quam fraxinum tentabit. imo serpens fraxini virga tactus, stupefit, & moritur. Testatur inter alios Plinius, qui lib.i6. Natur. Histor. Cap. r3. ait: contra serpentes vero succo expresso adpotum, C: imposita ulceribus, opifera, ac nihil aeque, reperiuntur se xini folia: tantaque est vis, ut ne matutinaN quidem, occidentesve umbras qua uni longissimaeserpens arboris ejus attingat: adeo ipsam procul fregit. Experti prodimus: sifronde ea gyro claudatur ignis, orserpens, in ignem potius, quam in fraxinum fugere serpentem. Mira Naturae benignitas, priusquam hae oriant orere fraxinum rec ante conditas solia demittere . . infans reccias natus, &ter continenter inmaetra seu alveolo e fraxini ligno lotus,immunis esse dicitur toto vitae tempore a morbo caduco.
is. Acetum in doliolis E fraxini ligno confectis, cito perficitur, dc optimum redditur.
358쪽
Centuria Ili Στ. Medetur membris frigore destructis, si ligno illo de
saliva deliniuntur. Antidotum quoquc est contra atrophiam leu tabem, in flammationes, tremorem membrorum, M alia. 18. Parturientes facilius ac felicius pariunt, si fraxineum lignum lecto imponatur. 1 . Farina serratilis e ligno fraxini, quantum cultri apice capitur, sumpta a pulmonario cum pauxillo vini adusti, sanat pul mones assectos. Eadem farina cum vino adusto ter quaterve sumpta, sanat dysenteriam, dolore colicos, dc uteri. 3 o. Succus e fraxino distillatus, ac potatus, antidotum est praesentissimum contra venenum , morsus serpentum ac viperarum , hydropisin. Purgat etiam & corrigit pulmo
3 i. Folia in vino cocta, & capiti imposita, dolores ac
morbos capitis sanant. 32. Cortex in aqua coctus, ac potatus, mittuli splenem,& aperit pulmonem constipatum. 33. Cortex interior pulveriZatus, & cum carnis jusculo sumptus, aperit intra duarum horarum spatium apostemata interiora, atque expellit. 3 . ldem cortex pulveri Iatus, & vulneribus prius bene lotis ac purgatis insp'rsus, ea sanat, tam in hominibus, quam brutis animalibus. 31. bal c fraxini ligno confectus, quantum cultri apice capitur , cum aqua anth ducta potatus, antidotum est contra petiem , febres malignas, pulmonis aliosque internos mor
36. Oleum ex eodem ligno sumptum medetur doloribus pectoris, promovet urinam, & mala interna sanat. 37. Equus ex compressione Lesus sanatur, si antequam intumescat locus, eo ligno frequenter ac diligenter delimatur,
ac stag da lavetur. Si jam intumuit locus larius, aperiatur ad Liatiorem partem, exprimatur pus, i gnum vulneri imprimatur, α stigida lave-
359쪽
Oris hactenus enarravi fraxini virtutes, Germanico idiomate nonnemo a se collectas ad me misit infra notando anno, meumque circa illas judicium exquisivit. Cui in haec respondi verba Cirea fraxini, seu ut vocant, vulnerarij ligni praeparationem, usum, atque effectum, tametsi Medicorum potius, quam Philosophorum ac Mathematicorum judicium requiratur, ne tamen desiderio tuo desim, haec breviter sta tuo. I. In caesione, ac praeparatione, uti & in applicati C, nihil superstitiosi, nihil illiciti reperio. Certum enim est,plan
tarum vires pro alia atque alia stellarum constitutione seu aspectu, augeri, ac minui. Experientia quoque & ratio docet, fricatione vulnerum, partiumve laesarum versus aliam atque allam partem corporis, humores versus easdem derivari, ac dissipari. D. Vanum tamen est, saltem non praecise necessarium,
ut lignum caedatur prima hora ingressius Solis in Leonem. Nam posito quod Sol in Leone constitutus influat virtutem sanativam in fraxinum; tempus illius influxus non consistit in indivisibili, nec praecisE in una hora, sed habet latitudinem. Adde
quod non exprimatur, utrum sol ingredi debeat in Astetismum Leonis, an vcro in signum Leonis primi Mobilis, aut irmamen ti; & tamen initia horum duorum Signorum distant inter se fere integro Signo, seu 3ogradibus,adeo ut Sol uno fere mensecit: usingrediatur unum, quam alterum Signum .
iii. Dato quod aliqui effectus ex recensitis veri sint, plerique tamen mihi videntur dubij, & vel conficti, vel nulla certa
experientia comprobati. Itaque nimia virtus tribuitur dictolisno: qui autem nimium promittit, totum, aut fere totum reddit suspectum. Haec mea est sententia. Dabam Herbipoli Die a. p. Octobris i
360쪽
VFfτium, noti simum in Campania felice prope Parth
nopeta montem, plurimi sq, a condito Orbe incendi se non tam clarum, quam sormidabilem, cinerum fumo, bitumine, abaque picea atque sulphurea materia permistorum ingentes eructiasse a geres, nec no um vi, nec rarum. Olim B Rautium trique volaNit ejusmodi rejediam torum pluma, si fidem adhibeamus Procopio bb. et de Belgo CDtbico: alias Africam transvolavit, si Dionem audimus in Titor quin totam quando I; Europae faciem contexit, Marcellino teste in Chronico. Idem LI niversitatis testimonio visum aliquando, te tur Cassiodoi us Variar. Epigolso. Incre sibile ergo nouerit, quod Julius Caesar Re pitus refert in Vesicriam incendi, Nuntio, Anno hujus secub post Christum natum ti lecimi trigesimo primo, in sum se simuli calamitose Ego incendio,
cinerem vel eo ipse primo die, quo mons ardere caepit, plerraque Noapositam regni urbes implemsse, in Dalmatiam transmi. Abs, A eum mareprope contexisse. Mitior siuitstrages, quam
simile malum ante biennium, canno videlicet M. DC. LX. ejusdem Neapolitani regni urbibus non paucis intulit. Die quippe